twee
uur
Kissinger denkt aan come-back als senator
Engelse katholieken wellicht ook
in Nationale Raad van Kerken
Buitenland
BP'
Geen geld van Britse kerken voor
banken met relaties in Z.-Afrika
Korte metten
LEIDSE COURANT
Lyon
1. De Franse TGV, die de verbinding
tussen Parijs en het zuidoosten van het
land zal onderhouden, aanvankelijk met
een gemiddelde snelheid van 260 km
per uur, vanaf 1983 met 300 km (foto
rechts)
2. De bestuurderscabine van de TGV
(foto onder)
3. Interieur van 2e klasse rijtuig (foto
geheel onder)
E liegt
en
90
efa:
S«ie
ARIJS Op het eerste ge-
icht is er een overeenkomst
:t de luchtvaart: de smaak-
I ingerichte passagiers-
uimte, de airconditioning, de
estuurderscabine die ietwat
in een cockpit herinnert, de
idio-conununicatie de tijd
an „pannekoek" en „spiege-
als vertreksignalen is
ing vervlogen) en tenslotte
snelheid. Deze is welis-
niet vergelijkbaar met
van de moderne straal-
iegtuigen, maar met aan-
ikelijk 260 km per uur en
ter 300, is de Franse TGV
/korting voor: Train A
rande Vitesse, Trein met
Snelheid) de snelste
Iirverbinding ter wereld,
omenteel is er slechts één
ider land waar een trein
snelheid van meer dan
90 km per uur behaalt: de
efaamde Tokaido in Japan,
210 km „doet". En zodra
TGV in normale dienst
zal men in twee uren
Parijs naar Lyon kunnen
izen en in iets meer dan
er-en-een-half uur naar
arseille. Zonder trillingen
met verrassend weinig ge
ld en in groot comfort,
omenteel leggen de twee
ototypes dagelijks duizen
den en duizenden kilometers
af (in totaal tot dusver meer
dan 445.000 km) tijdens proe
fritten, waarbij sommige van
de wagons op laboratoria lij
ken, vol met apparatuur en
meetmateriaal.
De wordingsgeschiedenis van
de TGV is tweeledig. Op de
eerste plaats ontstond rond
1970 een nijpend probleem
van oververzadiging van het
drukste Franse spoorwegtra-
jekt tussen Parijs en Lyon.
Tussen 22 en 5 uur rijdt daar
om de vier minuten een trein
en de goederentreinen worden
er soms twaalf uur lang op
een zijspoor gereden om
plaats te maken voor het pas-
sagiersverkeer, dat dan ook
nog soms via Troyes geleid
wordt, omdat de directe lijn
overbezet is. Het tweede punt
was het onmiskenbare succes
van de toen snelste trein ter
wereld: de Japanse Tokaido,
tussen Tokio, Osaka en Haka-
ta, die met honderd treinen
dagelijks een half miljoen
passagiers vervoert en waar
van de inkomsten dubbel zo
hoog zijn als de exploitatie
kosten.
Parijs-Lyon vormt 40 procent
van het totale spoorwegver
keer in Frankrijk en de fre
quentie neemt op dit traject
veel sneller toe dan op het
gehele Franse spoorwegnet.
Frankrijk stelt
snelste trein ter
wereld in
dienst: 300km
per uur
zodat een totale verstopping
binnen de afzienbare toe
komst een realiteit dreigde te
worden. En er moest iets
drastisch ondernomen wor
den, en gezien het succes van
de Tokaido, werd besloten
een trein met zeer hoge snel
heid te construeren, waartoe
een speciale nieuwe spoor
baan tussen Parijs en Lyon
aangelegd moest worden.
Een en ander heeft nogal wat
voeten in de aarde gehad. De
overheid bestudeerde zorgvul
dig de rentabiliteit van het
project: het plan van de „ae-
rotrain" van Bertin werd
weer even opgegraven en in
overweging genomen; een
luchtverbinding tussen het
centrum van Parijs en dat
van Lyon middels loodrecht
opstijgende en dalende ver
keersvliegtuigen werd geop
perd.
Electrisch
Uiteindelijk kwam men tot de
conclusie dat de TGV de
hoogste rentabiliteit zou heb
ben. In 1972 werd het eerste
prototype voltooid: het aan
drijfsysteem was dat van het
turbinebeginsel, zoals in de
luchtvaart, en tijdens proefrit
ten werd een snelheid van
318 km per uur behaald.
Maar de energiecrisis door
kruiste het project van de
turbine-aandrijving en tenslot
te werd besloten electrische
tractie te gebruiken.
Spoedig ontstond er tussen
diverse Franse constructeurs
een felle competitie. De eisen
van de spoorwegen waren
hoog: de trein moest in staat
zijn met een snelheid van 250
km hellingen van 3,5 procent
te beklimmen, hellingen die
vergelijkbaar zijn met die van
autosnelwegen, en vooral tij
dens het hele traject nog ho
gere snelheden aan te houden
en wel met de grootst moge
lijke veiligheid en de laagst
mogelijke kostenfactor.
De ontwikkeling van het pro
totype heeft tot dusver 75
miljoen francs gekost (ter ver
gelijking, die van de Airbus
bedroegen 800 miljoen en met
inbegrip van het type A310
zullen het er twee miljard
worden, terwijl het Concorde-
project ongeveer 16 miljard
francs gekost heeft).
De aanleg van de nieuwe
spoorbaan heeft verrassend
snelle vorderingen gemaakt,
vooral als men rekening
houdt met problemen van
onteigening, ecologische
vraagstukken, het niet schen
den van landschapsschoon
enz. Door verregaande mecha
nisering werken er over een
bouwtraject van 50 kilometer
niet meer dan 200 arbeiders.
Tussen Parijs en Lyon moe
ten 185 wegbruggen gebouwd
worden; 125 spoorbruggen, 70
„andere" bruggen en 8 via
ducten, afgezien van tal van
andere installaties. En gezien
de zeer hoge snelheden waar
mee de spoorbaan bereden
wordt, moet aan alles uiterste
zorg en nauwkeurigheid be
steed worden.
Onderstellen
De proefritten hebben tegen
woordig plaats tussen Parijs,
Straatsburg en Colmar op
een „gewoon" traject. De
nieuwe lijn tussen Parijs en
Lyon zal eind 1981 in bedrijf
genomen worden en 87 trein
stellen zullen de verbinding,
die later naar diverse andere
steden doorgetrokken wordt,
onderhouden. Een van de ei
genaardigheden van de nieu
we trein bestaat erin, dat de
wagons en de locomotieven
aan elk uiteinde niet meer
van elkaar los te koppelen
zijn. Om bij de hoge snelhe
den de veiligheid zo groot
mogelijk te maken, is er een
systeem ontwikkeld van on
derstellen (bogies) die de acht
wagons met elkaar verbinden.
Die dus om zo te zeggen een
wielstel onder de ene wagon
en het andere onder de vol
gende hebben. Het passagiers-
comfort wordt er eveneens
aanmerkelijk door vergroot.
Twaalf electromotoren ont
wikkelen negenduizend paar-
dekrachten.
Tot 1983 zal met 260 km de
lijn Parijs-Lyon bereden wor
den, hetgeen een reisduur van
2 uren en 40 minuten bete
kent. Vanaf dat jaar wordt de
snelheid tot 300 km opge
voerd, terwijl het hele zuid
oosten van het land dein
TGV-verbinding krijgt
De Franse spoorwegen hopen
jaarlijks 25 miljoen reizigers
op hun nieuwe TGV-lijnen te
vervoeren, hetgeen ongetwij
feld ten koste zal gaan van
de luchtlijnen en het wegver
keer.
Tenslotte wordt het probleem
van de exportmogelijkheden
bestudeerd, waarover men
blijkbaar niet al te optimis
tisch is, gezien de protectio
nistische politiek die de mees
te landen inzake hun spoor
wegsystemen huldigen.
Een TGV-treinstel bevat in
beginsel acht wagons (vier
eerste klasse, vier tweede
klasse met totaal 375 zitplaat
sen en een bar), terwijl een
deel van de wagons bagage
ruimten bevat Voor de Parij-
se beoefenaars van de winter
sport lijkt het in bedrijf stel
len van de TGV bijzonder
aantrekkelijk, omdat het
daardoor mogelijk wordt bin
nen drie uur het Alpengebied
te bereiken.
JAN DRUMMEN
(Van onze correspondent
Jane Rosen)
EH' YORK Toen Henry Kissinger in
77 zijn functie als minister van bui-
nlandse zaken neerlegde, vroeg de ge
ile perswereld zich af hoe hij, geduren-
acht jaar 's werelds machtigste
aatsman, zou wennen aan zijn nieuwe
iitie als gewoon burger,
ïewoon burger", dat is iets wat Kissin-
nooit en te nimmer zou kunnen of
llen zijn. Je kunt van Kissinger niet
ider meer zeggen dat hij vroeger in
regering heeft gezeten. Kissinger is
n beroep „voormalig minister van bui-
ilandse zaken". Ais de Washington
st het over de „ex-minister" heeft, kan
'xi ook van op aan dat er een reeks
inische opmerkingen zullen volgen over
wijze waarop Kissinger op het og«m-
k zijn boterham verdient,
ssinger zal het nooit nalaten zijn me-
ïg over het buitenlands beleid van
rter te verkondigen. De Amerikaanse
tenning van China? Kissinger liet de
rs weten dat hij het daar in principe
eens was, maar dat hij wat vraagte
kens wilde zetten achter het gekozen
tijdstip en de voorwaarde. Het Panama-
kanaalverdrag kon Kissingers goedkeu
ring wegdragen, maar SALT II nog niet.
Er wordt in de Senaat nog steeds terde
ge rekening gehouden met „wat Henry
er van vindt", en president Carter zal
dan ook wel niet zou erg blij zijn met
Kissingers opmerking, dat hij zijn eind
oordeel over SALT pas wil geven als het
akkoord voor hem op tafel ligt.
Over het Israëlisch-Egyptisch vredesver
drag zei Kissinger (overigens nog voor
het ondertekend was): „Ik heb Cy al la
ten weten dat hij niet bang hoeft te zijn
voor haarkloverij van mijn kant". Cy, of
tewel minister van buitenlandse zaken
Cyrus Vance, zal verheugd geweest zijn.
Op Carters algemene taktiek op buiten
lands gebied had Kissinger dit commen
taar: „Iedereen die zich op dit moment
met de Amerikaanse buitenlandse poli
tiek bezig houdt, moet rekening houden
met de terugval van de Amerikaanse in
vloed in de wereld. Je kunt, als je partij
loyaliteit je dat ingeeft, het op de tijd
van Vietnam en Watergate afschuiven,
maar het feit is er". Niettemin pleit Kis
singer voor een straffere houding van
Amerika in Afrika en de Perzische Golf.
Soms haalt Kissinger de Amerikaanse
media net niet met zijn opmerkingen,
maar gelukkig voor hem is er dan nog
altijd de buitenlandse pers. Zo reist de
ex-minister naar West-Duitsland en daar
zegt hij zich zorgen te maken om déten
te. Of hij nodigt een Engelse verslagge
ver uit hem te interviewen, en geeft dan
onomwonden Carter de schuld van de
revolutie in Iran, daarbij gevoeglijk ver
getend dat de sjah zwaar gesteund werd
door de toenmalige minister van buiten
land, Henry Kissinger.
Boze tongen fluisteren dat Kissinger zo
te koop loopt met zijn ideeën omdat hij
zich verkiesbaar wil stellen voor de een
of andere politieke functie. Kissinger zelf
moet daar verschrikkelijk om lachen. Hij
zou graag opnieuw geboren willen wor
den, grapt hij, maar dan als Amerikaan,
dan zou hij tenminste president kunnen
worden.
Kissinger is Amerikaans staatsburger,
maar hij werd in Duitsland geboren, en
het presidentsschap is voor hem niet
weggelegd. Maar wel kan hij ach ver
kiesbaar stellen voor de Senaat, en hij
heeft duidelijk interesse. Hij zou graag
op de stoel gaan zitten van senator Ja
cob Javits, de 74-jarige liberale Republi
kein uit New York, maar alleen als Ja
vits zich niet opnieuw verkiesbaar stelt.
Kissinger zou eerst een felle strijd moe
ten leveren tegen een stuk of zes andere
Republikeinen die ook uit zijn op de Re
publikeinse nominatie. En zelfs al zou hij
kandidaat voor de Republikeinen wor
den, dan nog zou hij het moeten opne
men tegen een van de Democraten die
om de kandidatuur van hun partij vech
ten.
Kissinger zegt nog niet besloten te heb
ben of hij zich verkiesbaar zal stellen.
Maar tijdens de verkiezingscampagne
van afgelopen herfst heeft hij toespraken
gehouden voor een aantal Republikeinse
politici, die daarom nu bij hem in het
krijt staan. Hij heeft meer dan een mil
joen dollar voor de Republikeinse Partij
bij elkaar gebracht, en weinigen doen
hem dat na.
Afgezien van zijn politieke ambities ver
kondigt Kissinger zijn ideeën over de
buitenlandse politiek omdat hij eenvou
dig niet anders kan. Hij heeft tijdens een
vraaggesprek ooit eens toegegeven dat
hij een „meer dan redelijk ego" had.
„Als je op 'de een of andere hoge post
hebt gezeten," vertrouwde hij de intervie
wer toe, „dan zul je altijd merken dat,
wat je ook doet, het altijd minder be
langrijk lijkt dan wat je toen deed".
Tijdens de topconferentie in Camp Da
vid, vorig jaar september, „had ik echt
een gevoel van heimwee... Het waren al
lemaal mensen die ik ken, en ik zou
toch zo graag hebben meegedaan".
Carter zou maar al te graag willen dat
Kissinger eens een beetje reclame ging
maken voor zijn buitenlands beleid, en
dan vooral voor SALT. Maar dan moet
Kissinger daar natuurlijk wel eerst warm
voor lopen. Mede daarom wordt Kissin
ger regelmatig ingelicht door het Witte
Huis, en eens in de vier A zes weken op
gebeld door minister van buitenlandse
zaken Vance of door Brzenzinski, de
voorzitter van de nationale veiligheids
raad (overigens ook een post die Kissin
ger ooit bezet heeft).
Buitenlandse leiders komen hem, als ze
toevallig in Washington zijn, hem nog
steeds graag opzoeken, en ook de diplo
maten hier komen vaak bij hem over de
vloer.
Kissinger is nog volop aanwezig in de
politiek. Hij heeft zijn partij grote dien
sten bewezen. Stel, de Republikeinen
winnen het presidentsschap in 1980 weer
terug. Zouden zij dan niet, alleen al uit
dankbaarheid, hem zijn oude baan weer
moeten aanbieden?
Ondertussen is burger Kissinger bezig
met zijn memoires, waarvoor hij naai
zeggen anderhalf miljoen dollar zal ont
vangen. Hij houdt door het hele land
toespraken (A raison van 10.000 dollar
per stuk), en schnabbelt er links er
rechts nog wat bij als (hoge en hoogbe
taalde) adviseur op het gebied van inter
nationale vraagstukken voor een aanta.
grote bedrijven. Het ex-ministerschap
legt Henry Kissinger dus bepaald geer
windeieren. Copyright The Guardian
De katholieken van Engeland en Wales zul
len waarschijnlijk in 1980 toetreding tot de
Britse Raad van Kerken in overweging ne
men. Dit is mogelijk geworden nu een rap
port van de gezamenlijke commissie van de
Engelse katholieke kerk en de Britse Raad
van Kerken (BRK) in Londen is gepubli
ceerd waarin overeenstemming is bereikt
over openbare standpuntbepalingen inzake
morele kwesties.
1 in 1974 was deze zaak een van de redenen
waarom de katholieke kerk in Engeland niet
I
kin
is toegetreden tot de BRK. De andere reden
was de financiële bijdrage.
De commissie is tot de overtuiging gekomen
dat „verschillen inzake het vraagstuk van
het gezag geen serieus obstakel is voor een
samenwerking van de kerken over morele
problemen". Uitspraken van de BRK hoeven
niet in conflict te zijn met die van de
rooms-katholieke kerk in Engeland en Wa
les. De wijze waarop ze tot stand komen, is
in beide gevallen min of meer gelijk, aldus
het rapport.
Het rapport signaleert verder een „verande
ring in de openbare mening over de katho
lieken". Als voorbeeld wordt genoemd de
aanwezigheid van de kathokieke aartsbi-
schop van Westminster bij de rassenhelden
in Notting Hill. Deze werd algemeen gezien
als een uitdrukking van de bezorgdheid van
Alle christenen.
De katholieke bisschoppenconferentie noemt
het rapport „een wezenlijke tegemoetkoming
inzake de problemen, die in 1974 toetreding
van de katholieke kerk verhinderd hebben".
Van de zijde van de Britse Raad van Ker
ken wordt gezegd dat „een van de belang
rijkste obstakels nu is opgeruimd".
Bisschop Alan Clarke van East Anglia ver
wacht dat de toetreding pas zal geschieden
na uitvoerig overleg met de katholieke ge
meenschap. Het landelijk pastoraal overleg,
dat volgend jaar in Liverpool gehouden zal
worden, zal waarschijnlijk de beslissing ne
men, aldus bisschop Clarke. De algemeëh
secretaris van de Britse Raad van Kerken,
ds. Harry Morton, zei, dat het lidmaatschap
van de katholieken „een enorme verster
king" zou zijn.
Schets
kernbewapening
in 1980 weer in
hervormde synode
Het moderamen van de her
vormde synode heeft kerke
raden en predikanten op de
hoogte gesteld van de be
sluiten van de generale sy
node op 6 maart naar aan
leiding van de schets over
de problematiek van de
kernbewapening. De grote
belangstelling van de pu
blieke media en direct be
trokkenen, aldus de synode,
maken het extra belangrijk
dat de gemeenten weten
wat wel en niet besloten is.
Bij de behandeling van het
stuk van de Raad voor de
Zaken van Overheid en Sa
menleving (ROS) was ook
een aantal adviseurs van de
sectie Kerk en Krijgsmacht
en het interkerkelijk Vredes
beraad betrokken.
Hoewel de meningen ter sy
node, aldus het moderamen,
over de inhoud van de
schets wel uiteenliepen,
werd duidelijk dat de gene
rale synode het vraagstuk
van de kernwapenen als een
van die onderwerpen be
schouwde, waarover de kerk
niet mag zwijgen.
Voorts wordt meegedeeld,
dat aan de ROS is verzocht
om de resultaten van de dis
cussie in de schets te ver
werken. Deze nieuwe versie
zal worden behandeld in een
bijzonder beraad van het
breed moderamen met verte
genwoordigers van de Raad
voor de Herderlijke Zorg en
zijn sectie Kerk en Krijgs
macht. Daarna zal de ROS
ook de discussie opnieuw
bewerken, waarna het breed
moderamen de eindtekst
vaststelt die aan alle ge
meenten wordt aangeboden
voor studie en commentaar.
Pas daarna zal de synode,
in 1980, haar positie bepa
len. Men hoopt dat de omge
werkte schets nog voor de
zomer gereed is.
Een oecumenisch instituut in Groct-
Brittannië, Christian Concern for Sou
thern Africa (CCSA)", dat in 1972 werd
gesticht om Britse investeringen in
Zuid-Afrika te inventariseren heeft
voor de eerste keer in zijn bestaan ker
ken en zendingsorganen gevraagd het
geld, dat zij hebben ondergebracht bij
banken, die relaties met Zuid-Afrika
hebben terug te trekken.
In het CCSA werken samen de katho
lieke commissie voor Gerechtigheid en
Vrede, de zendingsafdeling van de me-
thodistenkerk en de organen, die zich
met sociale vragen bezighouden van de
Anglicaanse en van de Verenigde Her
vormde Kerken in Engeland.
In een onlangs gepubliceerd rapport
worden de banken, die bij Zuid-Afrika
betrokken zijn, met name genoemd. In
het rapport wordt gepleit voor een be
leid van een totaal afhaken van de
Britse banken van Zuidafrikaanse be
langen. Verder wordt de Britse regering
gevraagd een veto uit te spreken over
Zuid-Afrika's mogelijkheden tot krediet-
verkrijging van internationale financiële
lichamen, zoals het Internationale Mo
netaire Fonds en een halt toe te roepen
aan alle exportkredieten en garanties
voor Britse uitvoer naar de Zuidafri
kaanse republiek.
Het rapport, zo wordt gezegd, markeert
een keerpunt in het denken over het
beleid ten aanzien van Zuid-Afrika bin
nen het CCSA. Er bestaat namelijk ver
schil van mening over de betekenis van
investeringen, desinvesteringen in Zuid-
Afrika. De nu gedane oproep duidt op
een groeiende voorkeur van de kerken
voor het verlaten van de weg om via
economische betrokkenheid de proble
matiek van Zuid-Afrika mee te helpen
oplossen.
Na de banken in Brazilië en Mexico
verschaffen de Britse banken de meeste
kredieten aan Zuid-Afrika (eind 1977
zouden die 1.580 miljoen pond hebben
bedragen). Verder werd voornamelijk
aan de Zuidafrikaanse regering in de
jaren 1972-1976 tot een bedrag van
1.350 miljoen pond verstrekt voor in
voer van wapens, brandstof en kapi
taal-goederen. De Britse banken zijn
bovendien zeer actief geweest bij de be
vordering van handel met, investeringen
in en emigratie naar Zuid-Afrika en
hebben in het algemeen gefunctioneerd
als een propaganda-instrument voor
Zuid-Afrika.
Financieringsprojecten ten behoeven
van de zwarte bevolking bleken in die
zin niet te bestaan. Waar de blanken
zich met zwarte rekeninghouders bezig
hielden diende dit toch vooral om de
zwarte spaargelden terug te hevelen
naar de blanke economie, aldus het
Britse rapport.
Paus Johannes Paulus II zal ook het voormalige nazi
concentratiekamp Auschwitz bezoeken tijdens zijn reis
naar Polen van 2 tot 10 juni. Dit heeft mgr. Casaroli,
die de buitenlandse aangelegenheden van de Heilige
Stoel behartigt, bekend gemaakt na zijn onderhandelin
gen met de Poolse bisschoppen in Warschau. Hoewel het
programma nog niet bekend is, staat het wel vast, dat
de paus Warschau, zijn vroegere bisschopsstad Krakau,
de,katholieke universiteitsstad Lublin en het bedevaart
soord Csenstochowa zal bezoeken.
De predikanten en leden van de evangelische kerk in
Hannover zijn opgeroepen de demonstratie bij te wonen,-
die morgen in Hannover wordt gehouden tegen de ge
plande kerncentrale te Gorleben. De oproep tot steun aan
de boeren in Gorleben is ondertekend door verschillende
kerkelijke groeperingen, studentengemeenten en vertegen
woordigers van theologiestudenten, diakenen en gods
dienstleraren. Wij kunnen niet passief toeziën hoe het le
ven van onze .kinderen en kleinkinderen wordt bedreigd.
Deze nucleaire waanzin is voor God noch voor de mede
mensen te verantwoorden, aldiis de oproep.
In Venetië zal van 24 tot 30 juni een internationale bij
eenkomst worden gehouden over vrouwen en de rechten
van de mens. De bijeenkomst wordt georganiseerd door
het bureau voor vrouwenzaken van de Wereldraad van
Kerken. Vooraf wordt een Informele samenkomst gehou
den van leidende vrouwen in kerken en maatschappij.
Daar zal een werkplan worden ontworpen voor het be
studeren van de rol van de vrouw in de oecumenische
beweging. Er zal een eerste lijst van onderwerpen wor
den vastgesteld voor de in 1983 te houden algemene ver
gadering van de Wereldraad van Kerken in Vancouver.
De stichting ATD-Nederland, die zich bezig houdt met de
„Vierde Wereld" waaronder wordt verstaan de groep
van de allerarmsten in elke samenleving houdt op za
terdag 28 april haar algemene jaarvergadering in de rijk-
spedagogische academie aan de Diamanthorst 183 in Den
Haag. Vanwege het Internationaal Jaar van het Kind
heeft de vergadering als thema „Mijn toekomst gaat ook
u aan", dat zal worden ingeleid door de voorzitter, me
vrouw A. A. de Vos van Steenwijk. In groepen zal voorts
worden gesproken over de onderwerpen „prioriteit aan
de allerarmsten", „de Vierde Wereld als volk" en „Naar
een nieuwe samenleving zonder uitsluiting".
De Charismatische Werkgemeenschap Nederland houdt
van 24 tot en met 27 mei zijn nationale conventie 1979
in het conferentieoord De Bron te Dalfsen. Het thema
van de vier dagen is „Heil maakt heel". Elke ochtend is
er een avondmaals- of eucharistieviering. Ook zal er een
„dienst der genezing" worden gehouden, voorbereid on
der meer met de vertoning van de film „The power of
healing prayer" (De genezende kracht van het gebed).
