Vier dagen als
toerist99 in
Islam in Sovjet-Unie: groeiend probleem Kremlin
Garantie
tot 1992
Meubelfabriek
Oisterwijk
buitenland
Politieke crisis in
Portugal nu op
dieptepunt
Rijkswacht zou gegevens
doorspelen naar
onderwereld
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 23 MAART 1979 PAGINA 11
De berichtgeving over
de oorlog in Oeganda
geschiedt voornamelijk
aan de hand van mede
delingen die per radio
of door vluchtelingen
naar de buurlanden
worden overgebracht.
De Zweedse journalist
Rolf Svendsen maakte
een reis naar Oeganda's
hoofdstad Kampala om
de stand van zaken
daar ter plaatse op te
nemen.
(Door Rolf Svendsen)
NAIROBI Vermomd als toeristen
gingen we op weg, mijn fotograaf en
ikzelf. Maar toen we vorige week uit
Nairobi vertrokken, richting Kampala,
hadden we nog geen idee van het risi
co dat we liepen.
Wij verbleven vier dagen in Oeganda
voor onze Zweedse krant, de Verdens
Gang. We logeerden niet in hotels,
maar bij mensen thuis, en we hadden
gesprekken met wat men een dwars
doorsnede van de Europese gemeen
schap in Kampala zou kunnen noemen:
zakenlui en diplomaten. Het leven van
die Europeanen gaat vrij opmerkelijk
zijn gangetje, en er wordt rustig feest
gevierd, alsof niet op vijftig kilometer
afstand een oorlog woedt.
De Europeanen zijn niet bang, zij heb
ben niet het gevoel dat de oorlog een
persoonlijke bedreiging voor hen in
houdt. En niet iedereen is het ermee
eens dat Amin ten dode is opgeschre
ven.
Vorige week landde in Kampala nog
elke dag een vliegtuig uit Tripoli, volbe-
laden met wapens en munitie. Een
week eerder kwamen er nog twee vlieg
tuigen per dag. Op de kisten, zo vertelt
het luchthavenpersoneel, stond duidelijk
aangegeven waar de geweren en muni
tie gekocht waren: Engeland, Spanje en
België. Eerdere vluchten voerden per
dag zo'n 600 Libische soldaten aan.
Op zaterdag reed ik van Kampala naar
het vliegveld bij Entebbe. In de avond
schemering zag ik Arabische soldaten
patrouilleren. Na het invallen van de
duisternis verliet ik het vliegveld weer,
en stuitte op een wegversperring. Drie
Arabische soldaten hielden de wacht.
Hun wapens waren veel zwaarder dan
ik ooit Oegandese soldaten had zien
dragen. De Arabieren hadden overigens
een Oegandees bij zich, die blijkbaar
als tolk fungeerde. De soldaten waren
erg aggressief en zenuwachtig, en plo
zen onze papieren helemaal na.
Toepolev
Die avond had ik op het vliegveld een
Toepolev 22 gezien, die ook door een
collega werd gefotografeerd. De Toepo
lev 22 is een Russische bommenwerper,
ontworpen om op grote hoogte te vlie
gen. Het vliegtuig was de vorige dag
aangekomen, zo werd ons verteld. Op
zondag zagen we het vliegtuig twee
maal opstijgen en landen, blijkbaar als
oefening. Het vliegtuig droeg geen mar
keringen, afgezien van een groene
schijf op de romp, en was verder alleen
in camouflagekleuren geschilderd. Mili
taire experts in Noorwegen wisten uit
de foto op te maken dat dit model van
de Toepolev alleen afkomstig kon zijn
van de Russische, Libische of Iraakse
luchtmacht
Onze bronnen op het vliegveld vertel
den ons dat onder de geleverde wapens
zich een complete zelfaangedreven artil
leriebatterij van zes kanonnen bevond,
evenals een eveneens zes kanonnen tel
lende getrokken zware veldbatterij. Ver
der waren ook nieuwe Land-Rovers en
daarop passende lichte artillerie afgele
verd.
Niemand heeft vliegtuigen met lijkkis
ten terug zien gaan, en ook lijken er
geen gewonde Arabische soldaten naar
Libië gebracht te zijn.
Het Moelago ziekenhuis in Kampala is,
zo hoorden we, omgebouwd tot militatir
hospitaal. Er zouden zich daar 120 ge
wonde Arabieren en een groot aantal
Oegandezen bevinden. Omdat we im
mers voor toeristen moesten doorgaan,
zijn wij maar niet gaan kijken in het
ziekenhuis.
In de straten van Kampala hebben we
geen ambulances gezien, maar wel veel
militaire voertuigen en een paar parti
culiere. In de straten was het rustig,
hoewel er wel veel soldaten te zien wa
ren.
De winkels leken leeg, en de Europese
gemeenschap in Kampala houdt zich in
leven door regelmatig te gaan winkelen
in Nairobi en op de plaatselijke zwarte
markt, waar de prijzen overigens
schrikbarend zijn gestegen.
We hadden nog een dag langer willen
blijven, maar toen kwam ons ter ore
dat het gerucht ging dat wij journalis
ten waren. En in tegenstelling tot de
plaatselijke Europeanen voelden wij ons
wel in gevaar.
copyright The Guardian
(Van onze correspondent
Michael Simmons)
MOSKOU In Rusland wordt een
vrouw die tien kinderen heeft, officieel
geëerd met de titel Heldin-Moeder van
de Sovjet-Unie. Moeders van zeven tot
negen kinderen moeten het doen met
de Orde van de Moederschapsglorie.
Een vrouw die niet verder is gekomen,
dan zes kinderen krijgt de Moeder
schapsmedaille eerste klas opgespeld,
en de Moederschapsmedaille tweede
klas, als het bij vijf nakomelingen is
gebleven. In het Kremlin wordt elke
bijdrage tot bevolkingsaanwas dus ge
waardeerd, maar van de andere kant
baart het de leiders ook enige zorgen
dat vooral hun islamitische onderda
nen zulke grote gezinnen hebben.
Op het ogenblik leven er 45 miljoen
islamieten of mensen van islamitische
afkomst in de Sovjet-Ünie. Maar de be
volkingsaanwas onder deze groep is zo
groot, dat in minder dan één generatie
er al 100 miljoen islamieten zouden
kunnen zijn, tegen 150 miljoen „pure"
Sovjetburgers. Huwelijken tussen isla
mieten en niet-islamieten hebben nau
welijks plaats. Tussen de twee bevol
kingsgroepen bestaan grote barières op
het gebied van taal, cultuur, en ge
woonten. Met andere woorden: het is
niet ondenkbaar dat de islamitische be
volking zal uitgroeien tot een formida
bele macht, waarmee de beleidsmakers
in het Kremlin terdege rekening moeten
houden. Het is immers niet zo heel lang
geleden dat de sjah van Iran, bij wie
de Russen overigens meer dan eens
over de vloer kwamen, nog zeer stevig
op zijn pauwentroon leek te zitten,
maar onder islamitische druk het veld
moest ruimen. De recente problemen in
Afghanistan wijzen op een soortgelijke
ontwikkeling.
In recente maanden hebben de Sovjets
steeds verschillende en schijnbaar te
genstrijdige houdingen aangenomen ten
opzichte van de islam, en hun reactie
op de val de sjah was daar slechts een
voorbeeld van. Eerst verwierpen de
Russen impliciet de islam in Afghanis
tan, door steun te verlenen aan presi
dent Tarakki, de nieuwe leider van
Rusland s jongste satellietstaat. Tarakki
heeft echter sinds kort een tegenstander
in de belangrijkste religieuze leider van
zijn land, Miagul Jan Aghal, die het
Tarakki-bewind de „heilige oorlog"
heeft verklaard!
Ajatollah Khomeini heeft echter juist
weer de volle steun van het Kremlin
gekregen. Khomeini's premier Bazargan
werd door zijn Russische collega Kosy-
gin ongewoon vriendelijk geluk ge
wenst, bijna op dezelfde dag dat hij
zijn ambt aanvaardde. Tenslotte werd
er een opening gemaakt naar Saoedi-
godsdienst gepubliceerd, en in 1972
werd de Koran voor het laatst in een
oplage van 20.000 gedrukt Zakat, de
islamitische aalmoes voor de armen, is
verboden. De meerderheid mag ook
niet op pelgrimstocht naar Mekka: per
jaar mag slechts één busvol gelovigen
deze voor de moslims zo belangrijke
reis maken.
Het officiële standpunt van de Sovjets
is dat de islam een onwetenschappelijk,
reactionair idee is, dat niet samen kan
gaan met het orthodoxe Marxisme-Leni-
nisme, en „de fundamentele belangen
van de Sovjetvolkeren" niet dient. Al
van voor de revolutie wordt de strijd
tegen het geloof geleverd met „verrus-
singen" en speciaal voor de gelegenheid
ontworpen hervormingen.
Centraal-Azië is van groot belang voor
het Kremlin. In ethnische en religieuze
zin neemt het een geheel aparte plaats
in binnen de Sovjet-Unie. Maar het is
ook bijzonder rijk aan bestaansbron-
nen. De meest productieve oliebronnen,
de beste katoenvelden en de enkele van
de beste landbouwstreken bevinden zich
in islamitisch gebied.
Een paar jaar geleden vertelde een
schrijver aan een Russische krant dat
de islamieten in de Sovjet-Unie nog
steeds sterk aan hun geloof en religieu
ze tradities hechten, en dat er eigenlijk
te weinig over de moslims bekend is.
Copyright The Guardian
BEZUINIGINGSPLANNEN AFGEWEZEN
LISSABON De sluimeren
de crisis die de afgelopen da
gen in politiek Portugal
zichtbaar werd, heeft gistera
vond concrete vorm gekregen
toen het parlement de bezui
nigingsplannen van de rege
ring van premier Mota Pinto
afwees. De uitslag van de
stemming in het parlement
belet de regering haar beleid
verder normaal uit te voeren.
Ze beschikt nu niet meer
over de middelen om aan dat
beleid een economische en fi
nanciële basis te verschaffen.
De keiharde maatregelen die
de Portugese regering aan het
parlement had voorgesteld om
een bezuinigingsbegroting
sluitend te maken, vormden
het sein tot openlijk verzet
van de zijde van de linkse
partijen en de vakbonden.
Vanaf zondag al waren, daar
toe aangezet door de Portuge
se CGT, grote manifestaties
gehouden waarop het ontslag
van de regering Mota Pinto
werd geëist. Aan die manifes
taties hadden tienduizenden
mensen deelgenomen in de
straten van Lissabon en van
de andere grote steden in
Portugal. Het regeringsbeleid
inzake de landhervorming,
dat er volgens een lid van de
revolutionaire raad in bestond
de bij wet onteigende grond
met geweld terug te geven
aan de oude eigenaren, had
al tot grote ontevredenheid
geleid in kringen van landar
beiders. Al deze elementen te
zamen zouden gemakkelijk tot
een politieke, zelfs maatschap
pelijke crisis kunnen leiden.
Juist deze ontevredenheid
heeft gisteren in het parle
ment concrete vorm aangeno
men. Waarnemers in Lissabon
wijzen speciaal op de ver
deeldheid die zich tijdens de
stemming manifesteerde bin
nen de sociaal-democratische
partij (PSD), de tweede partij
van Portugal. Ondanks 'de
vermaningen van haar voor
zitter, Francisco sa Cameiro,
die stemonthouding aanbeval,
stemden enkele afgevaardig
den van de PSD voor de be
groting, terwijl vele anderen
niet eens in het halfcirkelvor
mige gebouw aanwezig waren
om zo hun ontevredenheid te
uiten. Deze interne verdeeld
heid zou op korte termijn tot
een scheuring binnen de PSD
kunnen leiden, een partij die
een sleutelpositie in het Por
tugese parlement inneemt.
Vijf PSD-afgevaardigden
stemden samen met de con
servatieve Centrumdemocra
ten en een onafhankelijke af
gevaardigde voor de begro
ting, die werd verworpen met
46 stemmen de communis
ten en andere linkse afge
vaardigden tegen 43, en
116 onthoudingen. Alle par
tijen hadden hun afkeer van
het bezuinigingspakket laten
blijken, met name van een
plan om een belasting van 56
procent te leggen op de „13de
maand" en om een plafond
van 18 procent aan te bren
gen op de loonsverhogingen
in 1979. Na de stemming is
de politieke situatie in Portu
gal zeer verward. De premier
heeft verklaard dat hij, vier
maanden na zijn start, de mo
gelijkheid niet uitsluit dat hij
bij president Ramalho Eanes
zijn ontslag zal indienen. De
president keert zondag terug
van een reis door Oost-Euro
pa.
De verantwoordelijkheid voor
de politieke toekomst van
Portugal ligt dan weer bij het
staatshoofd. Deze heeft drie
mogelijkheden tot zijn be
schikking: Hij kan Mota Pinto
vragen in funktie te blijven,
hij kan een nieuwe premier
benoemen, en hij kan het
parlement ontbinden en ver
vroegde verkiezingen uit
schrijven, al gelooft niemand
dat dit de politieke kaart van
Portugal fundamenteeel zal
veranderen.
aantal ministers van deze Sovjetrepu
bliek, die aan Iran grenst en veel met
dat land gemeen heeft, werd ontslagen.
Meer naar het oosten ligt Kirgizië, dat
weer veel gemeen heeft met zijn
eveneens van oorsprong vaak islamiti
sche Chinese buren. Daar werden in
januari de president en de premier van
de republiek vervangen.
De meeste Russische moslims behoren
tot de soennitische secte. In het begin
van de revolutie van 1917 zagen zij in
het communisme een kans om het Rus
sische kolonialistische juk van zich af
te schudden. Vandaag de dag is er nog
steeds merkbaar verzet tegen de metho
des van de Sovjets, ondanks allerlei
economische en sociale hervormingen,
zoals de ontwikkeling van de industrie
en de landbouw, en de strijd tegen het
analfabetisme.
Volgens Gazet van Antwerpen
(Van een onzer verslaggevers)
BRUSSEL De centrale
computer van de Belgische
rijkswacht zou 'lekken' verto
nen in die zin, dat gegevens
eruit doorgespeeld worden
naar het misdadigersmilieu.
Dat heeft de Belgische krgnt
de Gazet van Antwerpen gis
teren geschreven. Het blad
meldt, dat de onderwereld
van Luik en Brussel zou heb
ben weten te bewerkstelligen,
dat er vanuit de provincie,
vervalste gegegens naar de
computer worden doorgege
ven en dat bezwarende gege
vens eruit verwijderd zouden
worden.
Bij de generale staf van de
Rijkswacht in Brussel wilde
men gevraagd om een com
mentaar, slechts kwijt, dat
het "artikel" blijk geeft van
een ongebreidelde fantasie en
een klaarblijkelijke zucht
naar sensatie, waarop het
commando van de rijkswacht
geen commentaar wenst te
geven".
Het Belgische blad dat overi
gens geen feitelijke gegevens
verschaft, suggereert dat er
grote geldbedragen gemoeid
zijn met het verschaffen van
inlichtingen uit de centrale
computer, waarin tal van ge
gevens inzake misdadige acti
viteiten en andere persoonsge
gevens opgeslagen zouden
zijn. Het verwijst daarbii
naar een recent gesignaleerd
geval, waarbij een adjudant
van de rijkswacht inlichtingen
verstrekt zou hebben over de
op handen zijnde invallen
door de rijkswacht bij 'sauna-
instellingen'.
De Belgische rijkswacht is
een strak militair opgezette
organisatie, die in feite onder
drie departementen (Justitie.
Binnenlandse Zaken en De
fensie) valt. Ze telt bijna
14.000 man, van wie 445 offi
cieren.
Omdat wij alles in eigen hand houden, vanaf het
met zorg selekteren van het hout, het drogen,
het met liefde bouwen van het meubel, tot en
met de aflevering bij u thuis, durven wij die lange
garantie te geven van 12 jaar op het hout en de
konstruktie.
112 jaar garantie
i geloogd massief Europees eiken
i voorzien van eigen brandmerk
ongekende service
Berkel (ZH), Noordeindseweg 116, tel. 01891-4670.
38
Meisjes uit de Sovjetrepubliek Toerkmenië, waar de Islam onder de bevolking nog sterk
verbreid is.
Arabië, met welk land de Sovjet-Unie
40 jaar lang geen diplomatieke betrek
kingen heeft onderhouden.
De moslimleiders in en rond de steppen
van Centraal-Azië in de Sovjet-Unie zelf
ging het ondertussen minder goed. De
regering van Azerbeidjan werd meer
malen van wanbestuur beticht Een
Vóór de revolutie waren er naar schat
ting 24.000 moskeeën en tienduizenden
moellah's voor een islamitische bevol
king die destijds veel kleiner was dan
nu. Tegenwoordig moeten de gelovigen
in Centraal-Azië, de Kaukasus en het
Wolga-Oeralgebied het doen met offi
cieel 300 „operatieve" moskeeën en
minder dan J 000 ingeschreven moellah's
Er is slechts één medresseh, of oplei
dingscentrum, dat niet meer dan 50 af
gestudeerden per jaar aflevert. Er
wordt bijna niets op het gebied van
4
