g, Zachte diensten" volop ingewerkt op
=3roblemen Nederlandse VN-detachement
Coalitievorming wordt
steeds gecompliceerder
binnenland/buitenland
i)VER DRIE WEKEN EERSTE VERLOFREGELING
'VDA BEREIDT
IARDE
'ISEN VOOR
Politiek
Partij
Parlement
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 17 MAART 1979 PAGINA 9
WEKKER
Televisiebeelden van
een Kamerdebat laten
nogal eens een verga
derzaal zien, waarin
verreweg de meeste
bankjes leeg zijn. Dat
is vooral het geval, als
er gepraat wordt over
een specialistisch on
derwerp. Bij vele kij
kers heeft dit de me
ning doen postvatten
dat Kamerleden nu
niet bepaald de hardste-
werkers in dit land
zijn.
Niets is echter minder
waar. De gemiddelde
parlementariër maakt
ontzettend veel uren-
,maar veelal achter de
schermen, bijvoorbeeld
m besloten commissie
vergaderingen. Daar
naast moet een Kamer
lid van enig gewicht in
de avonduren nog vaak
de boer op voor een
spreekbeurt in de pro-
Onlangs overkwam dit
de WD'er Wim Keja,
die wel eens de enige
arbeider in die fractie
wordt genoemd, hoewel
hij machinist bij de
Koopvaardij is geweest.
Een verklaring daar
voor is wellicht, dat
Keja in tegenstelling Dat pakte echter heel
tot veel van z'n partij
genoten, niet met de
bekende hete aardappel
in z'n keel spreekt.
't Was al erg laat toen
Keja van een spreek
beurt terugkeerde in
zijn woonplaats Lands
meer bij Amsterdam
en het stemde hem tot
vreugde het moede
hoofd neer te kunnen
leggen. Maar plichtsge
trouw en punctueel als
hij is stelde hij de
wekkerradio af op 7.00
uur in de hoop op dat
tijdstip met zachte mu
ziek te worden gewekt.
anders uit. Een rauwe
stem scheurde Keja
meedogenloos uit de
armen van Morpheus.
Hevig geïrriteerd strek
te het Kamerlid de
arm uit om deze ge
luidsoverlast te beëindi
gen, onderwijl verwen
singen mompelend aan
het adres van de om
roep. Op één millime
ter van de volumeknop
stokte de arm en drong
het tot hem door wie
dit rauwe geluid voort
bracht: Wim Keja zelf,
die in een actualiteiten
rubriek ondervraagd
werd over het mediabe
leid
PUNKPLAAT
Hans Wiegel verdedig
de deze week in zijn
kwaliteit van ambtena
ren baas de eenzijdig
door hem vastgestelde
salarissen voor 1979.
Traditiegetrouw vond
de communist Marcus
Bakker dat de ijverige
dienaren der overheid
er te bekaaid afkwa
men en ging dus flink
met de minister in de
clinch. Centraal daarbij
stond zijn overtuiging
dat de ambtenaren best
tegen de loonmaatregel
van baas Wiegel zou
den mogen staken. Vol
gens Bakker is er geen
sprake van dat zij zich
daarmee, in strijd met
de democratische be
ginselen die hier te lan
de gehuldigd worden,
zouden keren tegen het
parlement. Dat
sprookje dat ook door
de ambtenarenbonden
wordt verteld, moet nu
maar eens de wereld
uit. Het parlement is
geen onderhandeling
spartner en Wiegel
treedt hierop als werk
gever, dus waarom
zouden zijn werkne
mers niet tegen hem
kunnen staken", vroeg
Bakker zich af. Er ent-
stond hierop een
staatsrechtelijke diskus-
sie tussen Bakker, Ed.
van Thijn (PvdA) en
Ruud Nijhof (de laatste
der DS"70-ers in de
Kamer), waarin zich
ook de minister zelf
mengde en daarbij op
vallend partij koos
voor de opvattingen
van de communistenlei-
In het vervolg van zijn
betoog stelde Bakker
nog eens dat de hele
Bestek'81 -operatie in
het kader waarvan de
ambtenaren wat min
der in loon omhoog
gaan, alleen maar dient
ter verbetering van het
rendement van de gro
te kapitalistische onder-
nememingen. Wiegel,
die er eerder geen ge
heim van had gemaakt
het staatsrechtelijke be
toog van Bakker in
grote delen te onder
schrijven, wilde toch
zeker niet de indruk
wekken dat hij ook op
dit punt het met de
communistische afge-
vaargdige eens was,
greep dus de interrup
tiemicrofoon en sprak:
„Ik hoor nu een gram
mofoonplaat die ik al
vaker gehoord heb en
die een valse toon
heeft". „Da's dan triest
voor u, want het is uw
collega Van Aardenne
die dit hier in alle
standen, dwars, over
eind en op z'n kop
heeft verteld", wierp
Bakker hem tegen. „Ik
geef niet anders dan
de grammofoonplaat
weer die vanachter de
regeringstafel nu al een
jaar lang wordt afge
draaid. Wat ik in dit
verband zeg is Punk
vergeleken bij de Blan
ke Top der Duinen"....
RIK IN'THOUT
ARJEN
BROEKHUIZEN
9 vano
vi
ARRIS De 800 militairen van het
derlandse ^N-detachement zijn de
rste week van hun verblijf in Zuid-Li-
non goed doorgekomen. Zij hebben
ihard gewerkt om zich zo goed moge-
te kunnen huisvesten en zijn zeer
motiveerd in hun werk. In het dorpje
ms, waar het hoofdkwartier is geves-
d, zal morgen de eerste kerkdienst
irden gehouden. In een gebouwtje aan
rand van het dorp zijn de dominee,
aalmoezenier, de raadsman van het
imanistische Verbond en de maat-
happelijk werker van de militaire so-
ile dienst ondergebracht.
ifij zijn blij dat wij bij elkaar zitten",
rtelt ds. Stam. De mannen van het
esteiijk en materieel welzijn willen in
oude ontruimde woning een soort
ilzijnscentrum voor de militairen in-
:hten. Als bovenbuur hebben zij de
[zijnszorg, een dienst die precies past
aanvulling op hun werkzaamheden,
pitein Schutte van de sociale dienst
vacht de nodige problemen bij de
.ten. „Het dagelijks patrouilleren bij
wegversperringen roept spanningen
de mannen op, die zij momenteel on-
oende kunnen afreageren. Het batal-
is beneden de officiële sterkte uit
derland weggegaan en dat betekent
er op de mensen een te zware claim
irdt gelegd. In afwachting van deze
Ddzakehjke aanvulling - ik dacht dat
het om 40 man gaat - is er voor de jon
gens geen tijd om er eens even uit te
breken en de spanning af te reageren."
Geestelijke verzorging
Wij, dat wil zeggen de geestelijke ver
zorging en ik, willen daarom in het be
gin de mannen regelmatig langs gaan
om te kijken of er ergens hulp nodig is".
Volgens kapitein Schutte begint men zo
spoedig mogelijk aan een verlofschema
waardoor de militairen tweeëneenhalve
dag per maand vrij krijgen. Deze verlof
dagen moeten buiten het Unifil-gebied
opgenomen worden, hetgeen in de prak
tijk een bezoek aan Isaël.
De sociale dienst zal ook optreden als
schakel tussen de soldaat met problemen
van welke aard dan ook en zijn com
mandant. In overleg met de collega's in
Nederland wordt ook hulp geboden als
blijkt dat er wat fout gaat bij het thuis
front en daar dus hulp nodig is.
De geestelijke verzorging in Libanon
werkt op alle fronten samen. Ds. Stam
en aalmoezenier Querelle hebben een
schema opgesteld waarbij zij bij toer
beurt de eenheden te velde bezoeken.
„De „aal" is vanmorgen al het veld inge
gaan", vertelt ds. Stam. „Wij hebben er
eerlijk om gedobbeld wie het eerst naar
"buiten zou trekken".
De geestelijken hebben een enorme kof
fer bij zich waarin alle benodigdheden
zitten voor kerkdiensten te velde. Er zijn
liedboeken, een bandrecorder voor de
muziek en ook bekers en schalen voor
de avondmaalsviering en kelken voor de
eucharistiediensten. De humanistische
raadsman werkt niet samen met de pro
testantse en rooms-katholieke geestelijke
verzorgers, maar wel in overleg met hen.
Omdat het ondoenlijk is alle troepen op
zondag te bezoeken, worden ook op za
terdag kerkdiensten gehouden. De geza
menlijke welzijnswerkers zijn druk bezig
in de tuin van hun huis een militair te-
huisje in te richten. Dat wordt opge
bouwd uit drie grote legertenten en geeft
de soldaten straks wat ontspanning in
hun vrije tijd. Er worden Nederlandse
tv-programma's vertoond, er zijn diverse
spelen, de jongens kunnen er een pilsje
pakken en men denkt er ook over om
samen met de welzijnszorg een gezellig
terrasje te bouwen.
Juridische bijstand
aakzaamheid blijft een eerste vereiste ook voor de Nederlandse VN-sol-
iten. Daarbij behoort het nauwkeurig controleren van particuliere auto-
obilisten en hun inzittenden.
Hoewel niet in hetzelfde gebouw gehuis
vest, behoort ook overste Diets tot de
„zachte sector" van het VN-bataljon. Hij
is de stafjurist die door „Den Haag" is
meegezonden om alle mogelijke juridi
sche problemen op te lossen. Overste
Diets: „Ik geef advies aan de leiding wat
er moet gebeuren als soldaten zich op de
een of andere wijze misdragen. Voorstel
baar is dat een straf die in Nederland
als zinvol wordt gezien hier geen enkel
effect sorteert.
Voorts moet ik allerlei schadegevallen re
gelen als een Nederlandse militair be
trokken raakt bij een verkeersongeluk.
Als daar lichamelijk letsel bij voorkomt
wordt het nog moeilijker. Stel een Ne
derlandse soldaat rijdt een Libanees
kind dood. Dan kon het wel eens gebeu
ren dat die jongen terug gaat naar Ne
derland omdat hij hier niet langer door
de bevolking zal worden geaccepteerd.
Al deze gevallen moeten echter stuk
voor stuk beoordeeld worden waarbij de
staf van Unifil uiteindelijk de beslissing
neemt", aldus overste Diets.
Ook de medische dienst is een van die
niet zo puur militaire afdelingen binnen
hetVN-detachement. Dokter Mes heeft
de leiding over het medische gedeelte
dat al enkele dagen volledig operationeel
is. Van militaire zijde is er nog niet zo
veel werk te doen, maar dagelijks komen
wel groepjes burgers naar de eerste
hulppost in Harris. „Het zijn veel huis-,
tuin- en keukengevaïlen", vertelt dokter
Mes op het dorpspleintje van Harris,
waar hij klaar staat om met een van de
patrouilles mee te gaan. De arts heeft
een kogelvrij vest aangetrokken om zich
zelf zo goed mogelijk te beschermen.
Niet duidelijk is waarom niet meer mili
tairen gebruik maken van dit uiterst ef
fectieve middel.
Volgens dokter Mes zijn er vrijwel nog
geen echte medische problemen geweest.
„We moeten de hygiëne en het drinkwa
ter goed in het oog houden. Zo lang dat
afdoende gebeurt denk ik niet dat de si
tuatie veel afwijkt van die tijdens een
oefening", aldus de bataljonsarts.
Ezeltje rijden ter ontspanning is voor de Libanongangers nog steeds een pleziertje. Maar hoe lang nog?.
i%.
(Van onze parlementaire redactie)
!N HAAG Als alles volgens „het boekje"
hoopt (maar dat is nog volstrekt onzeker)
wden over ruim twee jaar weer Tweede-Ka-
fverkiezingen gehouden. Dat betekent dat de
derlandse partijen zich volgend jaar intensief
deze stembus moeten gaan voorbereiden, en
k de discussie over de coalitiemogelijkheden
deze verkiezingen weer volop aangezwengeld
worden.
Partij van de Arbeid neemt daarop nu al een
16 41. °rschot. Op het eind volgend maand in Am-
irdam te houden partijcongres zal uitvoerig ge-
aat worden over de samenwerkingsmogelijkhe-
fj na de volgende verkiezingen. Dat dit nu al
teurt heeft twee oorzaken. In de eerste plaats
°pt de PvdA dat de Kamerverkiezingen op een
^ger tijdstip gehouden zullen worden (vanzelf-
'ekend hoopt de PvdA op een snelle val van
:t kabinet-Van Agt), maar ook kampt de partij
'g steeds met de naweeën van de kabinetsfor-
atie van 1977, toen de PvdA ondanks een kloe-
Verkiezingsoverwinning (tien zetels winst), en
feit dat ze de grootste fractie in de Kamers
IUIS
was gebleven, toch in de oppositie terechtkwam.
Den Uyl en de zijnen hebben er een soort poli
tiek trauma aan overgehouden en willen voorko
men dat ontwikkelingen als zich in 1977 voorde
den, in de toekomst worden voorkomen.
Links
In een onlangs gepubliceerde beleidsnota van het
partijbestuur (waarvan de conclusies op het Am
sterdamse congres aan de orde komen) wordt
voorkeur uitgesproken voor linkse samenwerking.
Dat is geen nieuws, maar de partij is zich ook
bewust van de geringe kans dat deze linkse sa
menwerking na de verkiezingen vertaald zal wor
den in een linkse meerderheidscoalitie. Maar ook
afgezien van de vraag of zo'n meerderheid te be
halen valt, is het ook twijfelachtig of ze helemaal
op één lijn zullen komen.
De ervaringen van begin 1977 (toen PvdA en
PPR op het punt van de strategie né de Kamer
verkiezingen uit elkaar gingen lopen) stemmen
PvdA en PPR niet' al te optimistisch. Niet voor
niets doet dr. Bas de Gaay Fortman in zijn giste
ren verschenen boekje „De kunst van het ivoor
draaien" een dringend beroep op de linkse par
tijen om tot eenheid van optreden te komen. AI
met al zal de PvdA ook andere coalitie-alternatie
ven na de volgende Kamerverkiezingen onder
ogen moeten zien. Dan doemen mogelijke coali
ties met CDA of WD op.
WD
Met de WD heeft de PvdA na de tweede we
reldoorlog maar eenmaal samengewerkt, nl. in
het ministerie Drees-Van Schaik, dat in 1948
werd geformeerd. Nadien is in de verhouding
PvdA-WD helemaal de klad gekomen, met als
belangrijkste politieke gevolg dat een van beide
steeds een christen-democratische partij als coali
tiegenoot nodig had om een kabinet te vormen.
Pas de laatste tijd treedt de kans van socialis-
tisch-liberale samenwerking weer wat naar voren,
in het bijzonder WD-voormannen als Geertsema,
Vonhoff, Jacobse en Nijpels willen binnen de
partij een gesprek over een ^entuele coalitie met
de FVdA in gang zetten err ze hebben daarvoor
ook concrete bouwstenen aangedragen. De PvdA
wijst deze pogingen, zoals uit de beleidsnota van
het partijbestuur blijkt, „vooralsnog" van de
hand. Het partijcongres een beetje kennende mag
men daarvan volgende maand in Amsterdam een
bevestiging verwachten. Voor 1981 zijn de kansen
dat er een kabinet van leden van PvdA, WD en
D'66 komt dus uiterst gering.
CDA
Dan blijft voor de PvdA dus een nieuwe samen
werking met het CDA over. De vorming van het
CDA is de FVdA een doorn in het oog omdat ze
nu de christen-democraten veel moeilijker uit el
kaar kan spelen dan in de periode waarin KVP,
ARP en CHU nog gescheiden optrokken.
Volgens het PvdA-bestuur zal het CDA aan tal
van voorwaarden moeten voldoen wil er een ka
binet van PvdA-ers en CDA-ers komen.
Een belangrijke voorwaarde is dat het CDA zich
zal moeten distantiëren van het beleid van het
kabinet-Van Agt. Het is de vraag of dat een erg
reële eis is. Het CDA zou toch wel erg in de ver
nieling moeten zitten om tot verwerpingte kun
nen komen van het beleid van een kabinet waar
in tien van de zestien leden tot het CDA beho
ren. Bovendien zal het stellen van allerlei eisen-
vooraf net als in 1976-1977 weer tot allerlei te
rechte of onterechte irritaties in het CDA aanlei
ding geven, waardoor bij de christen-democraten
een neiging om één front te gaan vormen zal
worden versterkt. De PvdA moet zo langzamer
hand toch wel weten dat FVdA-uispraken over
.meerderheidsstrategie" en „harde eisen aan het
CDA stellen" het klimaat voor de totstandkoming
van een FVdA-CDA-D'66-coalitie zeer ongunstig
beïnvloeden.
Kortom: de kans op alweer een verschrikkelijk
moeilijke kabinetsformatie is bijzonder groot, te
meer omdat de mogelijkheid van een nieuw kabi
net van CDA-ers en WD-ers steeds geringer
wordt, omdat daar wellicht geen parlementaire
meerderheid meer voor is.
We houden in het algemeen niet van klaagzangea
over de regeerbaarheid van ons land, maar niet.
temin kunnen we onze bezorgdheid over de be
reidheid van de grote Nederlandse partijen om
tot een hechte coalitie te komen op dit moment
bepaald niet onder stoglen of banken steken.
EVERT MATHIES
