uueekpuzzel door dr. Pluizer
postzegels
dierenportret
p> oplossing vorige puzzel
m m m a
i s x i i
DENKSPORTEN/HOBBY
LEIDSE COURANT
De prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
Vijftien gulden:
Mevr. Nijhuis, Paul Krugerstraat 13a. 2312 ZA Leiden.
F. J. J. van der Putten, Wouter Crabethstraat 2,2391 GV
Hazerswoude-dorp.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
NR. 11
DIAGONALENPUZZEL
1—3 bekoorlijkheid;
1_g ontwerpen van balletten;
26 typografische maat;
28 twistpunt;
38 Afrikaanse republiek;
47 voornaamste stierenvechter;
415 bijwoord van tijd;
5—10 soort skiwedstrijd;
514 poging de macht te winnen;
69 toonafstand van 8 diatonische
trappen;
7—14 begin v.e. voetbalwedstrijd;
1015 grote vrucht;
11—13 zonder zorgen;
11—21 instemming;
12—16 helder, schoon
12—20 vooruitzicht (fig.);
12—20 bepaalde prijs;
16—21 schatting;
1719 warmwatertoestel
17—27 zeer vlug;
18—22 aanvoerder;
18—26 soort radiouitzending;
19—26 ondeugdelijke waar;
22—27 soort schaaf;
2325 kledingstuk;
2333 maatschappelijk stelsel;
2428 geheime vereniging met mala
fide praktijken;
2432 delfstof kunde;
25—32 keizerlijk bevelschrift in het
vroegere Rusland;
2833 bloedarmoede;
2931 karperachtige riviervis;
3039 hoge schoen;
3034 persoon met weinig kennis;
3038 gebrek aan goede samen -
klank;
31 —38 krijgswezen ter zee;
3439 verslag;
3537 voorloper van de piano;
3542 soort hond;
3640 vrucht;
3641 vulsel van banket;
37—41 veelal vuurgele halfedelsteen;
4042 uit zand bestaande zeeoever.
WELKE 2 SLEUTELWOORDEN VORMEN DE LETTERS UIT DE VAK
JES 9, 32, 38, 41, 37, 12, 19, 25, 21, 22, 36, 24, 31, 7 en 29, 8, 33,
26,42,4,15,35,13,6,34,10,3,16 2
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 10 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Leidse Courant,
Postbus 112300 AA Leiden.
Oploswedstrijd (11)
Eerst ruim ik maar weer een
deel van de correspondentie op.
R. Bolleboom uit Zoetermeer re
ageert op de partijstand Van
Ingen-Boer. Ter herinnering de
cijferstand. Zwart (Boer): 14/22
en 24, wit (Van Ingen): 26, 28,
29 33/35, 38, 39. 43 en 44. Na
41. 38-32 22-27, 42. 43-38? 18-
23, 43. 29x18 24-30, 44. 35x13
14-19, 45. 13x24 20x49, 46. 28-
23 (op 18-13 17-22) 49-35, 47.
32-28 15-20, 48. 39-34 20-25, 49.
33-29 35-2, 50. 29-24? won
zwart.
Maar, zegt Bolleboom, na 38-32
22-27 van de diagramstand uit
kan wit toch beter spelen dan
43-38, namelijk 28-23 27x40
35x44 19x28 33x11 (en niet
33x13 wegens 24x33 39x28 14-
19 13x24 20x49) 24x33 39x28
16x7 26x17 en wit koerst ge
makkelijk op remise af. Boven
dien kan na 38-32 22-27 43-38
wel, kijk maar: 18-23 34x23 24-
30 35x13 14-19 13x24 20x49 en
nu 28-22 17x37 26x17 49x32 17-
12 met remise.
Aldus de heer Bolleboom, die
natuurlijk gelijk heeft met beide
opmerkingen.
Oplosser J. Zijp uit Zuidschar-
woude komt nog terug op een
geaccepteerde bijoplossing in
een probleem van Hauschild,
het eerste in de tweede oplos
wedstrijd. Het gaat om de
stand: zwart: 20. 23, dam 50.
wit: 12. 33, 39. 43, dam 44. De
hoofdvariant van de b.o. gaat
verder 20-25 12-7 en wit wint.
Zijp zegt: Ik speel 20-24 en na
m m i
1^1 m
..S5 35SS
swfi Üi üi
3$
II J! 1 11
i li ïi
tt ft fff
m "s tp ut
"\t lp
ip r s m
Vuurboom (21)
12-7 23-29 met op 33-28 en 43-
38 het zelfs nog winnende 29-
34. Zijp ziet na 23-29 nu geen
winst meer. Het ziet er naar uit
dat de opmerking van Zijp een
aantal oplossers een punt kost.
Hauschild (22).
Ik ga nu over tot de oplossin
gen van de negende ronde.
Vuurboom (17): 17-12 8x17 (ge
dwongen) 27-21 17x26 (gedwon
gen) 36-31 26x28 49-44 30x39
44x4 45x34 25-20 15x24 4x1 en
het al bekende afspel 34-39 1-6
39-43 6-39 43x34 50-44. Hau
schild (18): 16-11 6x28 44-40
35x33 38x20 30x48 (gedwongen)
26-21 36x38 49-43 48x17 43x5
25x14 5x4 3-9 4x7 1x12 46-41
enzovoort.
Vooral na 38x20 ontstaat een
curieuze stand in dit pittige pro
bleem. Tenslotte vraag ik uw
aandacht voor de twee opgaven
van de elfde ronde, andermaal
eerste publikaties van het duo
Hauschild/Vuurboom. Vuurboom
is weer op een bekend thema
bezig. Hauschild eindigt op
46/5, nog bekender.
Oplossingen van deze proble
men moet binnen vijftien dagen
in het bezit zijn van B. J. Nuys,
Laan van het Kwekebos 471,
7823 KL Emmen.
Na Rama, bidding-boxes en de
gang van zaken daarbij, dan nu
iets over de tafelschermen. die
bij veel officiële toptoernooien
meer en meer in gebruik ko
men. Het is een Amerikaanse
„vinding", die in eerste instantie
in Europa weinig waardering
vond. omdat men van mening
was dat de integriteit van de
spelers (en in die tijd vooral de
Italiaanse, wegens de niet afla
tende nederlagen van de Ameri
kanen tegen hen) daardoor in
twijfel werd getrokken. Toch valt
niet te ontkennen dat, evenals
bij het bieden, een ingespeeld
paar ongeoorloofde informatie
kan krijgen door denkpauzes,
manier van bijspelen e.d., al
doet men nog zo zijn best om
dat te vermijden. Het scherm
brengt hier uitkomst. Het wordt
diagonaal over de tafel ge
plaatst, zodat aan de ene kant
noord en oost en aan de ande
re west en zuid elkaar kunnen
zien, maar de anderen niet. Het
bieden gaat met de bidding bo
xes en nadat de beide spelers
aan een kant van het scherm
hun biedkaarten op tafel hebben
gelegd, worden deze biedingen
door een official aan de ande
ren doorgegeven. Aan de ande
re zijde wordt dezelfde procedu
re gevolgd en dit gaat zo door
tot het bieden is beëindigd. Op
deze manier is in de meeste ge
vallen niet na te gaan wie een
denkpauze heeft genomen en
zijn reacties niet waar te ne
men. Na het bieden wordt uitge
komen en gaat een deel van
het scherm onhoog (of wordt
een gordijntje opengeschoven),
zodat de kaarten van de dummy
zichtbaar worden en wordt het
spel afgespeeld. Soms wordt
onder de tafel ook nog een dia
gonaal schot geplaatst om voet
signalen te voorkomen. Het lijkt
allemaal nogal rigoureus en
wantrouwend, maar zo langza
merhand raakt men ermee ver
trouwd en het schijnt dat de
spelers er wel tevreden mee
zijn. En dat geldt natuurlijk in
Schermen
het bijzonder voor al degenen,
die elke schijn van onethisch
gedrag willen vermijden, of wil
len voorkomen dat ze hun part
ner met een ethisch probleem
opzadelen. Voor het publiek is
e.e.a. weinig aantrekkelijk, zodat
dat het met het Rama moet
doen.
Het befaamde Sunday Times pa-
rentoernooi werd dit jaar ge
wonnen door de Brazilianen
Chagas-Assumpcao met een
zeer royale voorsprong op de
rest van het veld. waaronder
onze André Mulder met zijn
leermeester Garozzo, die op een
gedeelde tiende plaats (16 pa
ren) eindigden. Een zeer ver
dienstelijk resultaat. Chagas
toonde zijn klasse in het volgde
tegenspel:
Noord opende met 1 ruiten,
zuid antwoordde met 1 SA en
dat werd eindcontract.
Chagas zat west en startte met
schoppenheer en zijn partner
V92
o AHB84
B 93
A H 8 2
H 10 7
O V 10 7
H104
10965
A43
O 532
862
B 7 3
B865
o 96
4. AV75
speelde de 10 bij, hetgeen vier
schoppen zonder de boer aan
gaf.
Chagas zag onmiddellijk dat het
van vitaal belang kon zijn, dat
de leider niet in zijn hand aan
slag zou komen, omdat een snit
op ruitenvrouwj dan voldoende
slagen zou garanderen. De rest
was niet zo eenvoudig. Chagas
speelde een kleine schoppen
na. zodat noord aan slag kwam.
Klaverboer werd voorgespeeld
en Chagas speelde de 10 bij!
De leider zag nu vier klaversla
gen en daarmee zijn contract,
zodat klaver 9 volgde, eveneens
gedoken door west. De volgen
de klaveren ging naar de vrouw
en werd, verrassend voor de lei-
dqr, door west genomen.
Schoppenaas en een kleine
schoppen naar oosts 9 volgde,
waarop in noord een ruiten en
een harten verdwenen (de vier
ruitens moesten blijven liggen).
Nu kwam hartenaas en in noord
kon de vrouw niet weg. omdat
west H 10 had. Hartenvrouw lag
nu sec op tafel en de nages
peelde harten liet Chagas aan
de dummy. Van daar moest nu
ruiten worden gespeeld en Cha
gas maakte zijn vro^w. Een
down via een ruitenslag, drie
schoppens, twee harten en een
klaveren. Niet verwonderlijk dat
deze spelers met de hoofdprijs
schootgingen.
Ook in Amerika verscheen een
zegel. gewijd aan het
„Internationaal Jaar van het
Kind", en wel op 15 februari j.l.
De zegel heeft een waarde van
15 cents en werd ontworpen
door Paul Calle te Stamford,
Connecticut. Dit was ook de
ontwerper van de in 1974 ver
schenen postzegel met als the
ma „Hulp aan achterlijke kinde
ren". De kinderkopjes die op de
zegel zijn afgebeeld vormen als
het ware een bloemlezing van
de mensenrassen waaruit de be
volking van de V.S. is opge
bouwd. Langs de onderrand
staat op één regel „International
Year of the Child".
Eén van de grootste steunpila
ren van de moderne weten
schap, Albert Einstein, werd op
4 maart 1879 in Duitsland gebo
ren. Echter in 1941 werd hij tot
Amerikaans staatsburger genatu
raliseerd. Hij overleed op 18
april 1955 te Princeton, New
Jersey. Met de uitgifte van een
bijzondere zegel in de waarde
van 15 ets. die op 4 maart j.l.
verscheen wordt eer gebracht
aan deze geleerde. In het jaar
1921 werd hem de Nobelprijs
voor natuurkunde verleend. Het
ontwerp voor de zegel werd ver
vaardigd door Brabury Thomp
son uit Riverside, Connecticut,
naar een foto gemaakt door
Hermann Landshoff te New York
City.
In de serie „Literaire kunst" ver
scheen een zegel in de waarde
van eveneens 15 ets. Met deze
zegel wordt huldebetoon gege
ven aan de Amerikaanse schrij
ver John Steinbeck, overleden
in 1968. Steinbeck verwierf zich
bekendheid met zijn werken
..The Grapes of Wrath" (De
druiven der gramschap), waar
voor hij in 1940 de Pulitzerprijs
i kreeg. Verder „East of Eden"
(Ten oosten van Eden), „Travels
with Charley" (Reizen met Char
ley) en „The Winter of our Dis
content" (De winter van onze
ontevredenheid). Verder ontving
Steinbeck ook de presidentiële
medaille van de Vrijheid, een
hoge Amerikaanse onderschei
ding. De zegel werd ontworpen
door Bradbury Thompson uit Ri
verside.
Ter ere aan de nagedachtenis
van wijlen senator Robert F.
Kennedy verscheen op 12 janua
ri een bijzondere zegel van 15
ets. Robert F. Kennedy werd ge
boren in 1925 en verloor het le
ven bij een moordaanslag in
1968. Ontwerper Bradbury
Thompson maakte gebruik van
een door Stanley Tretick ge
maakte foto. Het voorstel om
deze foto te gebruiken kwam
van de weduwe van de senator,
mevrouw Ethel Kennedy, die dit
haar lievelingsfoto vindt. Men
ziet de senator in gedachten
met de hand onder de kin.
Deze zegel kwam op 12 januari
j.l. in de verkoop.
Een dag later verscheen een bij
zondere zegel ter nagedachtenis
van de leider van het geweldlo
ze verzet tegen de discriminatie
van zijn zwarte broeders en zus
ters. de neger-dominee Matfin
Luther King. Ook hij viel ten of
fer aan het geweld, waarvan hij
een oprecht en fel tegenstander
Herdenkingszegels
uit V.S.
was. Geboren in 1929 overleed
hij in 1968 als gevolg van een
moordaanslag. Deze zegel dient
gezien te worden als de tweede
emissie in de serie „Biack Heri
tage" (Het zwarte erfdeel); een
serie bedoeld als eerbetoon aan
het zwarte volksdeel voor het
geen dit bijdroeg aan de groei
en ontwikkeling van de V.S.. De
eerste zegel in deze serie
brachte hulde aan de negerin
Harriet Tubman, en verscheen
op 1 februari 1978. Ontwerper
Jerry Pinkney te Croton-on-Hud-
sen. N.Y. vereeuwigde King in
ambtsgewaad. Op de voorgrond
bevinden zich betogers die bor
den meedragen. Bijzondere tekst
„Black Heritage".
Het bureau Herdenkingszegels
te Vlaardingen wijst in een bro
chure op een wereldcollectie
eerste-dag-enveloppen met post
zegels betreffende het internati
onale jaar voor het kind. Dit
jaar zal door 150 landen op
postzegels herdacht worden.
Speciale eerste-dag-enveloppen
waarop een kleurenfoto voor
komt van een kind uit het be
treffende land zijn hiervoor be
schikbaar. Het totale aantal vari
anten zal ongeveer 175 bedra
gen (enkele landen komen met
verschillende zegels op verschil
lende tijdstippen of zoals Ne
derland met losse zegels en
blokjes). Men kan bijvoorbeeld
alleen de Nederlandse envelop
pen bestellen, een deelcollectie
van 69.- of de gehele collectie
met een waarde van meer dan
1000.- Een deel van de op
brengst is bestemd voor projec
ten ten bate van het kind. Het
bureau Herdenkingszegels te
Vlaardingen biedt ook de volle
dige collectie zegels postfris
aan in een spciaal daarvoor ge
maakt album. De prijs is voorlo
pig geraamd op 550.- tot
600,-
Het enige nationale paardras
wat wij in Nederland nog zien
draven en grazen is het Friese
paard. Vaak wordt het Gelders
paard nog als inlands gezien,
maar dit paarderas is allang ver
mengd met andere rassen zoals
de Holsteiner. de Oldenburger
en de Engelse Volbloed.
We moeten nu spreken van het
Nederlandse warmbloedpaard en
kunnen dan de aanduiding „Ge
lders type" gebruiken. Het Frie
se paard stamt waarschijnlijk af
van het zware hondbloedpaard
uit de ijstijd. Van de Middel
eeuwen tot ongeveer 1700 werd
het gekruist met Arabische en
Andalusische paarden. Men ver
moedt dat de vermenging met
Oosterse paarden plaats heeft
gevonden tijdens de kruistoch
ten en de vermenging met de
Andalusiër tijdens de tachtigjari
ge oorlog. Van de Andalusiërs
heeft de Fries waarschijnlijk zijn
fraaie halshouding geërfd en
van de Arabier zijn naar binnen
gebogen neuslijn. De Fries is
helemaal zwart en een bijzonder
fraaie verschijning, vooral door
zijn lange manen, golvende
staart en sokken.
De sokken of vetlokken, dat zijn
de lange haren aan de achter
kant van de kogel, vergen wel
enig onderhoud; regelmatig de
kootholte schoonmaken voor
komt mok (een nat ekzeem) aan
de sterk behaarde benen. De
Fries is door zijn betrouwbaar,
maar temperamentvol karakter
uitstekend geschikt als sport- en
recreatiepaard Hij wordt niet al
leen aangespannen gebruikt
maar ook als rij- en dressuur-
paard.
Op concoursen komen Friezen
soms uit voor de sjees, waarin
een heer en dame in authentiek
Fries kostuum zitten. Friezin
zien we ook in het vier-span. Er
is zelfs zo'n span uitgevoerd
naar Amerika.
De Fries werd vroeger in de
landbouw gebruikt en had door
de hoge knieaktie natuurlijke
tuigpaardkwaliteiten. Tegenwoor
dig probeert men ook wat meer
een rijpaardtype te fokken om
dat het Friese ras als rijpaard
steeds meer belangstelling trekt.
Door enthousiaste Friezenlief-
hebbers wordt er zelfs aan jach
ten en dressuurwedstrijden mee
gedaan. Er zijn in Friesland rij-
verenigingen die uitsluitend met
Friezen rijden. Soms worden ze
zelfs zoals vroeger zonder zadel
en stijgbeugels bereden. De
meeste fokkers van Friese paar
den vinden we natuurlijk in
Friesland zelf, hoewel er ook
buiten Friesland enige hengsten
ter dekking staan.
Het is haast niet te geloven dat
dit fraaie ras omstreeks 1913
bijna uitgestorven was. Gelukkig
worden er dit jaar weer heel
wat veulentjes verwacht. Het se-
kretariaat van het Friesch Paar
denstamboek is gevestigd te
Leeuwarden. Willemskade 11
Wie won het Toernooi van Pa
rijs in het jaar 1900? Dat is niet
te beantwoorden als u niet weet
wie er aan deel namen. Ik zal
enkele van de belangrijkste
deelnemers noemen: Marco,
Schlechter, Tsjichorin, Marshall,
Maroczy, Pilsbury, Showalter-,
Janowski en nog een reeks min
dere schaakgoden, totaal 17
deelnemers. Er was een bijzon
dere regeling bij dat toernooi.
Om veel beslissingen te verkrij
gen had men als regel bepaald,
dat, indien de eerste ontmoeting
in remise eindigde, dezelfde
■spelers elkaar nog eens moes
ten bekampen. De tweede uit
slag was dan bindend. En op
wie valt dan uw keuze? Op
Marshall, de houwdegen, of op
een uitschieter van Janowski,
die eigenlijk in eigen land
speelde. Misschien Pilsbury, die
als een sterke speler uit Ameri
ka aan een schitterende maar
korte loopbaan was begonnen.
Wellicht toch Lasker, die al een
reeks successen in toernooien
had geboekt
Ik zal het u maar zeggen, het
was Lasker, die van de zestien
te spelen ontmoetingen slechts
één partij verloor (tegen Mars
hall) en twee maal remise speel
de tegen Tsjichorin, waarvan
dus de laatste partij in de eind
uitslag telde. Dus 14 1/2 pun
ten. En de tweede werd de
nieuwkomer Pilsbury, met twaalf
punten. De rest bespaar ik u
het is al zo lang geleden dat u
er niet veel interesse voor zult
kunnen opbrengen. Alleen-Pils-
bury had eigenlijk vierde moe
ten worden, omdat hij uitgere
kend tegen een van de hekke-
sluiters, Didier, had behoren te
verliezen. Ik laat u die partij
hier zien, want het was een uit
zonderlijke variant van de
Spaanse verdediging die u stel
lig niet kent. In die jaren was
de Spanjaard de hoofdschotel
op de toernooien en er waren
enkele grote spelers die haast
nooit iets anders speelden en er
een geweldige kennis over had
den Duras bijvoorbeeld en Wolf
waren daarom gevreesd.
Ondanks het feit dat de latere
twintig jaren nog veel bijdragen
aan de kennis van nog weer
nieuwe varianten in de Span
jaard (u herinnert zich toch nog
Variant op Spaan:
s m
m ai
AA
):L AA
A
q
iö3
SS®
8ïw
wel die verliespartij van dr.
Euwe tegen Smyslov met die
twee paardoffers, in de jaren
kort na de oorlog?) is deze ver
dediging bijna afgevoerd van
het grootmeesterrepertoire.
Terug naar Didier-Pilsbury. In
eenzelfde variant in dat toernooi
had Pilsbury tegen Showalter
met remise genoegen moeten
nemen maar tegen Didier die
met slechts zegge en schrijve
èén punt eindigde, meende hij
het wel te kunnen aandurven.
Nu, hij kwam bijna op de koffie!
Wit: Didier. Spaanse partij Parijs
1900. Zwart: Pilsbury.
I. e2-e4, e7-e5. 2. Pg1-f3, Pb8-
c6, 3. Lf1-b5,Pg8-f6. In die tijd
was na 3...,a6 de zet 4.Lc6:„. in
zwang en zwart dacht wellicht
dat hij, als hij tóch een dubbel-
pion op de c-lijn niet kon ont
gaan, hij net zo goed de zet a6
kon nalaten.
4.0-0,Pf6xe4 5.d2-d4,Pe4-d6
6.d4xe5, Pd6xb5 7.a2-a4, d7-d6
8.e5-e6,... Dat was in die tijd het
nieuwtje! 8...,Lc8xe6
9.a4xb5,Pc6-e5 Showalter had
tegen Pilsbury het zwakkere Pg5
laten volgen, maar Didier deed
het beter: 10.Pf3-d4,Le6-d7
II.Pb1-c3,... Zwart durfde de va
riant: 11.Tel,Df6 12.f4,0-0-0
13.fe5:.de5: 14.Pf3.Lb5:
15.Pd2.Lc5 niet aan. Hij heeft
dan twee pionnen voor zijn stuk
met een geweldige aanval bij
een slechte ontwikkeling van
wit. 11Lf8-e7 12.f2-f4,Pe5-g4
13.Pc3-d5,0,014.f4-f5.Pg4-f6.
Waarschijnlijk is 14.Pe5 toch
nog iets beter, want ondanks de
verzwakking van de koningsvleü-
gel is het zwarte spel toch be
ter te verdedigen.
15. Pd5xe7+Dd8xe7
De7-d8 17.Lc1-g5,h7-h6 (Ni
ze verzwakking van de koi
vleugel) 18.Lg5-h4
19.b5xc6,b7xc6 20.Ta1-a6!
(Zie diagram nr. 1)
Met zijn laatste zet laat
zien dat hij er toch wel wi
kan! 0p:20..,c5 zou
21.Td6:!,Dc7 22.Tf6
23.Dg4+,Kh7 24.LII
25.Dh5,Le8 26.Te4 met mi
ging. 20..
21.Lh4xf6!!,g7xf6
:21..,Da6:,Dg4 wint wit
aanval') 22.Ta6-a3,Tf8-e8 2
f1,Te8-e4 24. Dd1-h5,l
25.Pd4-E2,d6-d5 26.Pe2-e4,1
27.Dh5-h4,Df8-c5+ 28.K|
Dc5-c4 en nu speelde Did
taal schaakblind:29.Tf3??
op Pilsbury natuurlijk dail'z
de witte dame van het borf
wijderde en wit op
had gemakkelijk kunnen
door eenvoudig op f6
En zo ontging hem de ve
de glorie en het scheeldt
bury meer dan 1000 francs!
Nog een kleintje voor on
ning:
In 1900 werden in Moskflj
kele probleemoplossingswe "j
den gehouden. Het ondei
de probleem, een drieze
een Russische komponist,
in een vol uur niet gev
door meerdere oploscor) j
Wie kan mij aan de opk
hiervan helpen?
Probleem van Dr. Galitzky.
(Zie digram nr. 2).
Wit: Kf6.Df1 ,Pbl.Pc5;pionm
en e2.
Zwart:Ke3,Pd4.
Wit begint en
(drie) zetten.
