De wereld
rond met
Beyen in
25 minuten
Nederlands
produkt is
(en blijft)
te duur
Saldo binnenland»* ondernamingen
Buitenlands* ondernemingen
Schadeverzekering (saldö)
Reisverkeer
Niet-ingezetansn
Ingesetenen
Xspitaalopbrengs te n
Ontvangsten iï.b...V...
Uitgavan
Overheid, voor «over niet in andere poet*
begrepen (incl* overgedragen inkomens)
Ontvangsten
Uitgaven,
Overige diensten en ovepg^ga inkomens
(v.o. overgedragen inkomens)
Arbeidsinkomen, ontvangsten
Arbeidsinkomen, uitgaven
Rest, ontvangsten 4)
Rest, uitgaven 4)
WERSCHOT OK «KORT (-) LOPEWJE REKENING
Saldo korte handelskredieten en
statistische verschillen
Overschot of tekort (-) lopende rekening
kasbasis (Ned. Bank)
Waarde-indexcijfers
Prijsindexcijfers
j OFFICIËLE RESERVES
iVermeerdering (-') of vermindering
goudvoorraad
bijzondere trekkingsrechten
I rechten op het I.M.P.
deviezenvoorraad Ned. Bank
f :a v
BBESIIWliraiCBgig^
BBHKfif
w.v. obligaties in het beursverkeer
Directe investeringen in het buitenland
Kapitaaldeelnemingen
Kredietverlening binnen concernverband
Directe investeringen in Nederland
Xapitaaldeelnemingen
Kredietverlening binnen concernverband
Overige kredietverlenftig op lange
termijn, Nederlands kapitaal
Overige kredietverlening op lange
termijn, buitenlands kapitaal
Orerig langlopend Nederlands kapitaal
Overig langlopend buitenlands kapitaal
Kortlopend Nederlands kapitaal
Kortlopend,buitenlands kapitaal
Nog te rubriceren betalingen
Langlopend kapitaal
Kortlopend kapitaal.
Vermeerdering (-) o£ vermindering netto
deviesenvoprjftsd devlezenbekken
TCEWIJ^NG BIJEOfOERE TREKXINSSRECWEN
KAPITAALVERKEER (geregistreerd)
Overheid
Eenzijdige kap, overdrachten
Verplichte aflossing langlopende schuld
Overig Nederlands kapitaal
Overig buitenlands kapitaal
Particuliere'sector (axel. banken)
Eenf ijdigo k«p.>ert»erdjracliten .iévf.
Transacties buitenlandse effecten......
w.vaandelen ip-het beursverkeer
w.v. obligaties'in het beursverkeer
Transacties binnenlandse effecten......
Hoeveelheidsindëxcijférs
II) Samengesteld door De Nedcrlandsclje,y>
2) i uitgavenzijde van de beta1"
13) Incl. nie.t-monetair gov*
j 4Incl. ne^to-vared"1
dat als favoriet exportar
tikel de vaderlandse kas
sa's stevig deed rinke
len. Maar dat aardgas
zou opraken, de export
zou daardoor een flinke
klap krijgen en die zou
alleen kunnen worden
opgevangen als op tijd
voor een vervangend ar
tikel gezorgd kon wor
den. Gebeurde dat niet
dan zat er weinig an
ders op dan het snoei
mes, te voorschijn te ha
len en zelf minder uit te
gaan geven.
verrassing toen in de re
geringsverklaring voor
bezuinigingen en export
bevordering een meer
dan prominente plaats
bleek te zijn ingeruimd
En voor dat laatste werd
zelfs een aparte staats
secretaris naar voren ge
schoven.
Maar nu, anderhalf jaar
later, wil het nog steeds
niet zomeren. Integen
deel: de praktijk toont
frappante gelijkenissen
met een slagveld waarop
in wezen vaak goede
bedoelingen en nobele
motieven het bij voort
during moeten afleggen
tegen het dictaat van
een wel zeer beladen
verleden. Menig bij het
welvaren van Nederland
als handelsnatie betrok-
DEN HAAG Het gaat
slecht met onze beta
lingsbalans, het huis
houdboekje van de
staat waarop in twee
keurige kolommen
wordt aangegeven wat
we in het buitenland
uitgeven en wat er ver
volgens door buitenlan
ders bij ons wordt be
steed. Liet dat staatje
in het verleden altijd
een overschot zien, hal
verwege het vorig jaar
werd duidelijk dat dat
overschot ging verande
ren in een tekort.
Dat een zonnige toe
komst was weggelegd,
als een combinatie van
beide voorwaarden werd
gerealiseerd, was al snel
duidelijk. Het was dan
ook voor niemand een
ken ondernemer en be
stuurder blijkt zich in
een wat al te lange win
terslaap te hebben ge
koesterd.
De kleine, maar fors ge
bouwde boom, die de
stormen van kritiek moet
trotseren, heet Karei
Beyen. Jurist van huis
uit, het meest recent als
bankier werkzaam en tot
voor kort VVD'er in stil
te.
DEN HAAG Nederland is nog steeds te
duur voor het buitenland en zo lang dat
zo blijft zal het een zware klus zijn om
het nog steeds stijgende tekort op de
handelsbalans, het huishoudboekje van
nering drijvend Nederland, te laten ver
dwijnen. De nog altijd vrij harde gulden
en de hoge prijzen in ons land zijn daar
debet aan. Het Is dus zaak Nederland
weer aantrekkelijk te maken, aantrekkelijk
als exporterende natie, maar ook als toe-
ristenland.
Dat verkopen van Nederland is de belang
rijkste taak vaa mr. Karei H. Beyen (55),
,..c Neerlands eerste staatssecretaris van bui
tenlandse handel, die na een loopbaan in
Washington, bij het NATO-secretariaat in
"'In Parijs en de Raad van Bestuur van de
v° AMRO-bank, werd belast met het buiten
lands bedrijf bij de geboorte van het kabi
net Van Agt en als VVD-man op deze stoel
bij het ministerie van Economische Zaken
terecht kwam.
In de voetsporen van zijn vader (oud-minis
ter van Buitenlandse Zaken) heeft de jonge
Beyen zich in het eerste jaar van zijn loop
baan als bewindsman ontpopt als een soort
Marco Polo van Nederland. Hij ging voor
Nederland naar Japan, China en Korea,
vloog met de regeringsfriendship dè Hol
land Expo. de drijvende handelstentoonstel
ling van 10 miljoen-, naar het Midden-Oos
ten vooruit en heeft bezoeken aan landen
van het Zuidamerikaanse continent, waaron
der Mexico en Venezuela in zijn agenda
staan. Dat alles om Nederland en zijn pro-
dukten te verkopen, voor een goeie prijs
uiteraard.
Dat er nog heel wat moet gebeuren om
een stukje van de oude glorie van onze
handelspositie te heroveren is wel duidelijk.
..Ik ben al blij als we niet verder achteruit
gaan", zegt Beyen bescheiden in de 25 mi
nuten die hij voor een babbeltje heeft. ,,We
zijn als handelstand wel erg kwetsbaar.
Ook door wat in het buitenland gebeurt.
Juist onze internationale concurrentiepositie
is de laatste jaren erg verzwakt, vooral
door de hoge lonen en prijzen in Neder
land. Over de kwaliteit maak ik me veel
minder zorgen".
Verre reizen
Juist die kwetsbaarheid en afhankelijkheid,
met name van West-Duitsland, moet de
staatssecretaris er toe bewogen hebben
eens buiten Europa te gaan kijken. Daar
liggen door het stijgen van de welvaart in
de ontwikkelingslanden en niet te vergeten
door de oliedollars nog volop exportmark
ten. Juist deze landen blijken nog wel eens
gevoelig voor een bezoekje van een rege
ringsvertegenwoordiger op het niveau van
een (onder)minister en de bedrijven maken
dankbaar van de aldus geopende deuren
gebruik. In dat kader moeten de verre rei
zen van mr. Beyen worden geplaatst. Direct
tastbare resultaten lijken die tripjes nog
niet opgeleverd te hebben. „Volgens de
deelnemers aan de Holland Expo in het
Midden-Oosten met wie ik gesproken heb,
zijn er heel goede zaken gedaan. Dat con
crete bedragen nu nog niet bekend zijn is
natuurlijk niet zo verwonderlijk: er wordt
vaak nog maanden onderhandeld voor er
contracten worden afgesloten. Het ging er
om contacten te leggen en daarin zijn we
dacht ik wel geslaagd", zegt de staatsse
cretaris.
Uit het feit dat Beyen als een Marco Polo
naar het oosten trekt mag niet worden af
geleid dat de Nederlanders hun waren ver
der maar in hoofdzaak daar moeten probe
ren te .slijten. Exportbevorderaar Beyen:
„Onze handelspositie met West-Duitsland,
dat onze grootste afnemer is, mag zeker
niet verwaarloosd worden. Ik denk dat het
even belangrijk is dat we ons richten op
de Zuidduitse markt als dat we meer han
del proberen te drijven met bijvoorbeeld Ja
pan. Als we met een derde van de totale
export naar Duitsland daar een procent op
inboeten is dat in cijfers veel erger dan het
winnen van een derde landje ergens ver
weg", zegt Beyen. „Ik maak met de Neder
lands-Duitse Kamer van Koophandel op dit
moment een hele studie over de positie
van het Nederlands produkt in West-Duits
land. Er is nu sprake van een marktverlies
en we moeten proberen die situatie niet
verder achteruit te laten gaan. Het is de
Zwitsers bijvoorbeeld de laatste tijd gelukt
ondanks een dure munt hun positie in
Zuid-Duitsland aanzienlijk te versterken". In
dit verband denkt staatssecretaris Beyen
aan de omgeving van Lyon in Frankrijk,
waar ook een industriële opbloei plaats
vindt waarbij de Nederlandse handel baat
kan hebben.
Niet alleen de export naar het buitenland
moet het tekort op de betalingsbalans pro
beren weg te werken. Ook de bevordering
van het bezoek van buitenlanders aan Ne
derland kan daaraan een bijdrage leveren.
De toeristenbalans, de weegschaal van be
dragen die Nederlanders in het buitenland
uitgaven en wat daar tegenover door bui
tenlanders in ons land werd gespendeerd,
vertoonde aan het einde van 1978 een te
kort van maar liefst 5 miljard gulden.
Het toerisme in Nederland daalt ziendero
gen terwijl de Hollander in steeds toene
mende mate de grens overtrekt om zijn va
kantiegeld daar te besteden. Staatssecreta
ris Beyen spreekt in dit verband van een
„ontzettend probleem". „Dat tekort van 5
miljard is ontzaglijk groot. Daar is vrijwel
niet tegenop te exporteren". Beyen wijt het
tekort vooral aan de, bijvoorbeeld voor
Amerikaanse toeristen, dure gulden en de
hoge prijzen in de Nederlandse hotels en
restaurants.
„Amérikanen komen niet veel meer hier
heen, maar er gaan wel steeds meer Ne
derlanders naar Amerika. Daaraan kun je
alleen maar wat doen als je Nederland
weer aantrekkelijk maakt. We moeten meer
bekendheid geven aan gebieden die nog
niet zo bekend zijn, de oude steden bij
voorbeeld". Toch gelooft de staatssecretaris
niet dat de toeristenbalans weer snel in po
sitieve richting zal ombuigen. „De hart
stocht van de Nederlander om zijn vakantie
in het buitenland door te brengen blijft. Ik
geloof ook niet zo in het idee om een
soort belasting op buitenlandse vakanties te
heffen, zoals onlangs is gesuggereerd. Dat
vind ik wat kunstmatig. Ik zou overigens
niet weten hoe je zo'n belasting effectief
zou moeten maken. Veel mensen zullen
graag bereid zijn wat meer te betalen en
dan toch naar het buitenland gaan. 't Is
net als met de auto: daar ontzeggen de
Nederlanders zich ook graag-wat voor. Nee,
ik geloof dat we moeten proberen wat
meer buitenlanders hierheen te halen. Denk
maar eens aan de Arabieren. Die besteden
jaarlijks een vermogen in een land als En
geland. Dat gaat echt om enorme bedra
gen. Nederland zou eens moeten proberen
daar een graantje van mee te pikken",
vindt staatssecretaris Beyen.
Boycot
Het woord Arabier is weer gevallen en be
halve ..olie" zegt tegenwoordig iedereen
ook direct daarop ..boycot". Het rapport
van de kamercommissie Van den Bergh
over de gevolgen van de Arabische boycot
verscheen op een voor de staatssecretaris
hoogst ongelukkig moment: tijdens zijn trip
met de Holland Expo door het Midden-Oos
ten. Desondanks is er daar met geen
woord over het rapport en de onthutste re
acties daarop gesproken. Nu. enkele weken
na terugkeer, lepelt staatssecretaris Beyen
gevraagd naar zijn standpunt over de
boycot en de maatregelen die er tegen ge
nomen zouden moeten worden keurig
het kabinetsstandpunt zoals dat een week
na zijn terugkeer werd bepaald op: „We
kunnen maatregelen die een inbreuk maken
op onze rechtsorde niet accepteren. Daar
ligt de grens. Dat wil zeggen dat tegen
niet-Jood-verklaringen moet worden opge
treden, maar dat de negatieve goederen
verklaringen (waaruit blijkt dat de goederen,
niets te maken hebben met Israël) onge
moeid gelaten worden. Staatssecretaris
Beyen ziet minder problemen in verklarin
gen bij visaverstrekkingen waaruit moet blij
ken dat men christen is.
Beyen waagt zich niet aan een voorspelling
van de reactie in Arabische kring op moge
lijke kabinetsmaatregelen tegen de Arabi
sche boycoteisen. „We zullen die maatrege
len zo duidelijk moeten afwegen en formu
leren dat ze ook in het Midden-Oostep
acceptabel voor een beschaafde sami
ving zullen worden ervaren", aldus dP1
windsman. Hij wil zolang die maatref
niet zijn genomen ook geen oordeel
over de bedrijven die zich onderwfl
aan de boycoteisen van de Arabieren:',
moet iedereen zelf weten". Bij het Hot
Expo-gebeuren heeft de Arabische
ook geen enkele rol gespeeld. Of dij
eventuele volgende soortgelijke prorïi
trips wel het geval zal zijn vraagt B
zich overigens af: ..Als er een duid
uitspraak ligt van wat wel en niet mag]
je er verder ook niet over te praten",'
hij.
Geen ander beleid
Heeft de komst van een staatsseerd 0
voor exportbevordering in dit kabinet
een heel ander beleid ten gevolge g?
vergeleken met dat van het kabinet
Uyl? Staatssecretaris Beyen vindt zelf
niet. „Het exportbeleid heeft meer act
gekregen. Wat overigens niet wil zeg!
dat de vorige minister van Econom
Zaken op dit terrein niet deed wat hij'
Maar de man was natuurlijk overbelast
was niet meer te doen om als minister
dit gebied te bestrijken. Dat is de
waarom er iemand bij gekomen is. 'V(
hebben we nu een aantal instrumenten
schapen om het vooral de middelgröti
kleinere bedrijven mogelijk te maken S
menlijk wat aan export te gaan doen.1
buigen in de zin van een radicale om
keer was niet nodig. Ook de vorige f
ring zag heel duidelijk het belang var
export in. Wij zijn alleen meer gaan si'
leren en activeren, proberen nieuwe
ningen te maken. Dat zie ik eerder als1
taak dan het roer nu eens fundame'
om te gooien". ARJEN BROEKHUI
Nu was al een aantal ja
ren tegen die onafwend
bare ommekeer gewaar
schuwd. Nederland
moest zich gelukkig prij
zen met het aardgas,
Werknemers, werkgevers,
en op die van zijn eigen
partij na, vrijwel alle
fracties in de Tweede
Kamer zijn ontevreden
over wat deze nieuwe
bewindsman doet. Een
toegezegde nota, waarin
een visie wordt ont
vouwd op het beleid dat
Nederland op het gebied
van export moet gaan
voeren, is er niet geko
men en zal, zo heeft
Beyen inmiddels her
haaldelijk gezegd „ook
nooit verschijnen".
„Non-valeurs" en „men
sen die op de winkel
passen, maar er geen
echte visie op na hou
den", luidt de steeds te
rugkerende kritiek van
de oppositie op de rege
ringsploeg van Van Agt
Wie alle kritiek van de
meest uiteenlopende
kanten op de staatsse
cretaris van exportbevor
dering op een rijtje zet,
krijgt het gevoel dat hij
als geen ander past in
het door tegenstanders
van het kabinet geschet
ste beeld.
Het lijkt Beyen allemaal
niet te deren. De vaste
kamercommissie riep
hem tijdens een vorig
jaar geheel aan het ex
portbeleid gewijde ver
gadering op het matje
en toonde zich uiterst
ontevreden en teleurge
steld over de tot dan
toe bereikte resultaten.
Het bedrijfsleven neemt
een zelfde houding aan,
maar roept aan de an
dere kant dat diploma
ten geen handelaars zijn
en dat de rol van am
bassades en ministeries
nooit groot kan zijn. Het
Nederlands Centrum
voor Handelsbevorde
ring, traditioneel de
grootste exportpromotor,
vindt dat ook. Het
vraagt Beyen voorname
lijk om meer geld en
lijkt hem voor niet meer
geschikt te vinden dan
voor het opfleuren van
openingsceremonies
zoals tijdens de recente
mammoetpromotie „Hol
land Expo" in het Mid
den-Oosten.
Inmiddels gaat de
staatssecretaris gewoon
door en lijkt hij zich in
de regeringsfriendship
beter thuis te voelen
dan in het politieke be
drijf. Mexico en Venezu
ela staan nog op zijn
agenda, bezoeken aan
andere landen zullen on
getwijfeld volgen. Maar
ook de kritiek zal blij
ven. Want hoewel inmid
dels algemeen geaccep-
teerd is, dat het n!
landse produkt interl
onaal al lang geen
vallende ogen
gooit en dat de verl
er ook niet simpele
wordt, blijven vrj
waar al die activil
toe leiden steeds
antwoord. En het
gezegd, de staatss
taris lijkt er alles aa
doen om dat zo te
den, want een uur
de aanvankelijk al
wat magere honor
van een verzoek tol
ophelderend gesj
maar de uiteindelijk,
gekende 25 min
konden zich nauw
voor meer lenen
wat reacties op acl
zaken.
TON VAN BRUS
