Buitenland
houdt
Amin
m
het
zadel
Politieke discussie in
CDA belangrijker dan fusiedatum
Voorjaarsbeurs
Relatie'79
binnenlandLEIDSE COURANT/ ZATERDAG 10 MAART 1979 PAGINA9 1
3INA
GEZANG 1
Er is al veel geschre
ven over de verschillen
tussen rooms katholie
ken en protestanten.
Wat in ieder geval als
een paal boven water
staat, is dat protestan
ten een aanzienlijk ge-
de gene r bijbelkennis en
een beduidend grotere
religieuze liederenschat
hebben. Door de sa
menwerking van KVP,
ARP en CHU in het
CDA komen dergelijke
verschillen in achter
grond soms schrijnend
tot uiting.
Toen Win Aantjes nog
leider vin de CDA-
fractie h de Tweede
Kamer wis, begon hij
de fractievergaderingen
altijd mei bijbellezing
en gebed. Nu de van
huis uit noms katho
lieke Ruud Lubbers de
scepter heet overgeno
men, is het gebed ver
vallen. Hij eest alleen
een stukje ut de bijbel
en zelfs daai heeft hij
af en toe m>eite mee,
want hij weeidoor zijn
geringe kenns van de
bijbelinhoud üet altijd
een toepasselijke passa
ge te vinden Protes
tantse fractiegenoten
zijn dan vaak behulp
zaam en zoeken voor
hun vertwijfeld in de
bijbel bladerende leider
een stichtend hoofdstuk
op.
GEZANG 2
Zoals gezegd is ook de
kennis van psalmen en
gezangen bij rooms ka
tholieken zeer gering.
Dit euvel kun je ze
echter moeilijk kwalijk
nemen, omdat de mees
te van hen nog zijn op
gegroeid met vrijwel
uitsluitend latijnse lie
deren. Maar het is wel
een grappig gezicht om
op CDA-bijeenkomsten
de protestanten uit vol
le borst te zien zingen,
terwijl de zusters en
broeders uit KVP-kring
hortend en stotend en
met benepen stemmen
moeite doen om zich in
het koor te mengen.
Afgelopen zaterdag, tij
dens de partijraad van
de ARP in de Flevohof
maakten wij ook weer
zoiets mee. Lubbers
kwam 's middags even
kijken hoe de antirevo
lutionairen het maak
ten en nam, bij gebrek
aan plaatsruimte, tus
sen de journalisten
plaats. De vergadering
spoedde zich ten einde
en Lubbers boog zich
over het stencil, waar
op de tekst van het
slotlied van de verga
dering, gezang 442,
stond afgedrukt. Hij
boog zich naar een der
journalisten toe en
fluisterde: „Weet jij
hoe die wijs is? Het
staat zo dom als ik he
lemaal niet meezing".
De aangesprokene wist
het niet en wendde
zich tot een collega,
waarvan hij de gerefor
meerde achtergrond
kende. „Ja hoor, die
vijs ken ik wel", zei
deze. En zachtjes neu
riënd trachtte hij Lub
bers de vijs aan te le
ren. De fractieleider
haalde na enige regels
de schouders op en zei-
„Nou ja, we zien wel".
BROER
'"t Is niet m'n broer-
,maar wel de zoon van
m'n vader". Menigeen
heeft op de tribunes
van de Tweede Kamer
donderdag aan deze zin
uit de sketch van Willy
Walden en Piet Muyse-
laar gedacht toen pre
mier Van Agt het ver
weer van de secretaris
generaal van de NAVO
bij het parlement be
zorgde. "Een van m'n
broers heeft mij laten
weten dat hij in 1933 of
1934 lid is geworden
van de NSB en mij te
zelfder tijd voor die
partij heeft opgegeven,
alsmede dat hij, toen
hem duidelijk was ge
worden dat ik voor die
partij niet voelde, mijn
lidmaatschap heeft op-
Ongetwijfeld behoorde
het debat over de af-
faireLuns deze week
tot de krenten die de
politieke koek eetbaar
maken. Het zijn de de
batten waarin de poli
tieke leiders,groot en
klein, zich weer es lek
ker kunnen uitleven.
Zoals doorgaans bij
dergelijke debatten het
geval is, blonken twee
sprekers weer uit in
vermakelijkheid: boe
renleider Hendrik Koe
koek en Marcus Bak-
ker( zoals een ieder
weet fractieleider van
de CPNj.Over de eerste
willen we nu niet al te
veel zeggen: hij krijgt
al genoeg publiciteit in
deze kolommen. Mar
cus Bakker daarente
gen minder en vandaar
hieronder een van de
fragmenten die donder
dag voor de nodige
lachsalvo 's zorgde.
"Niemand verwacht
iets anders dan dat de
secretaris-generaal van
de NAVO een groot
strateeg is en dat blijkt
nu. Niet zo gauw werd
bekend dat de heer
Luns eens NSB-er was
of hij opent meteen
een front of vier waar
van dan het belangrijk
ste is dat z'n broer
hem stiekem als lid
heeft opgegeven en dat
het drie jaar geduurd
heeft voor deze ontdek
te dat de heer Luns
de secretaris-generaal
dus) er niet voor voel
de. De heer Luns is al
tijd ietwat lichtvoetig
met de waarheid omge
sprongen. Dat kwalifi
ceert hem voor het Na
tionaal Ballet", vond
Marcus Bakker.
DICK VAN RIET
SCHOTEN
RIK IN 'THOUT
NAIROBI President Idi
Amin, die gisteren het direc
te bevel over de Oegandese
strijdkrachten heeft overge
nomen, is net iets langer dan
acht jaar aan de macht In
die tijd heeft hij, volgens de
meest voorzichtige schattin
gen, 300.000 landgenoten la
ten vermoorden, de economie
zo goed als de grond in ge
boord, en de van nature
nchtaardige bevolking in een
staat van barbaarsheid ge
stort, die zijn prachtige land
sedert de dagen van de sla
venhandel niet meer heeft ge
kend.
Massamoorden, folteringen en
terreur zijn de dagelijkse in
strumenten geworden van de
regering in Kampala. Presi-
j dent Nyerere van Tanzania
heeft meermalen opgemerkt
dat de onderdrukking in Oe
ganda zo ernstig is, dat in
Vergelijking met Amins ter
reurbewind de blanke minder
heidsregimes in Afrika rond
uit progressief lijken. En Vor-
ster en Smith staan nu ook
niet bekend om hun zachtaar
dige methoden.
Nyerere heeft nooit veel bij
val gevonden in zijn verzet te
gen Amin. Dat is des te dui
delijker geworden nu Tanza-
niaanse troepen Oeganda zijn
binnengevallen, zonder dat zij
een algehele legeropstand
konden oproepen, die nodig is
voor de omverwerping van de
ZW/v dictator.
In het Westen heeft men
Amin veel te lang gezien als
een soort clown, met wie
meer dan één winstgevend
zaakje gedaan kon worden.
Pe onafhankelijke Afrikaanse
staten tolereerden Amin niet
alleen, maar zij heetten hem
zelfs steeds warm welkom op
de verschillende conferenties
die gehouden werden door de
Organisatie van Afrikaanse
Eenheid (OAE). Alleen de
Zambiaanse president Kaoen-
da heeft zijn stem gevoegd
bij die van Nyerere, en het
regime in Kampala scherp
veroordeeld.
Geduld verloren
De Tanzaniaanse leider heeft
nu echter duidelijk zijn ge
duld met Amin en de OAE
verloren. Hij is vast van plan
economisch belangrijke plaat-
J
1972 zo'n 32.000 Aziaten het
land uitgestuurd had. In 1978
alleen al kwamen er ongeveer
Pakistaanse experts in Oegan
da aan. Zelfs de hoogste
rechter van Oeganda, die zich
op het ogenblik in een nau
welijks benijdenswaardige po-
siie bevindt, is een Pakistaan.
Ook uit de Arabische wereld
kwam hulp, inclusief een le
ning van ongeveer 12 miljoen
gulden, afkomstig uit het 15
maanden geleden opgerichte
Arabisch Economisch Fonds.
Volkerenmoord
Amerika heeft de handel met
Oeganda stopgezet, en Enge
land heeft de „whiskeyroute"
afgesloten, maar de Arabieren
blijven de Oegandese dictator
steunen, terwijl het handjevol
achtergebleven Russische ad
viseurs blijkbaar nog steeds
een taak vervult binnen het
leger.
De voornaamste steunverlener
aan Oeganda is Libië, dat op
het ogenblik veel Oegandese
landbouwproducten opkoopt,
en die vervolgens weer af
schuift op de open markt
Goedkope Libische olieleve
ranties werden gegarandeerd
in mil voor Oegandese ka
toen. Bovendien wijst alles
erop dat Libië legermaterieel
naar Oeganda heeft gebracht
om Amin te helpen in zijn
strijd tegen Nyerere.
Aangezien de militairen in
Amins onmiddellijke nabij
heid voor het grootste deel
uit het buitenland komen
(Soedanezen, Nubiërs, Pales-
tijnen), is het waarschijnlijk
dat hij alleen ten val kan
worden gebracht door middel
van een volledige en bloedige
militaire coup. Ironisch ge
noeg is het leger, als gevolg
van interne ruzies en vele zui
veringen, zo verzwakt dat het
niet eens een machtsgreep
zou kunnen plegen, zelfs als
het dat zou willen.
Bovendien is het twijfelachtig
of de Tanzanianen de politie
ke en militaire wil hebben
door te dringen tot Kampala.
Daarom is het waarschijnlijk
dat zich een patstelling zal
ontwikkelen, die Amin wel zal
overleven. Tragisch genoeg
zal Amin deze tweede Tanza
niaanse invasie, als zij mis
lukt, wel willen wreken. In
het zuidwesten van Oeganda
mag dan een complete volke
renmoord worden gevreesd.
Copyright The Guardian
Oegandese troepen trokkken
zich terug, en niet lang daar
na veroverde het gezamenlij
ke invasieleger de stad Masa-
ka, in het zuiden van Oegan
da, vlakbij het Victoriameer.
Nyerere moet gedacht hebben
dat weinig Amin nog kon
redden. Er zou een tweestrijd
zijn ontstaan binnen het Oe
gandese leger: een deel zou
trouw gezworen hebben aan
opperbevelhebber Amin, een
ander deel aan de voormalige
vice-president, generaal Moes-
tafa Adrisi, die net was terug
gekeerd uit Cairo,.waar hij
was behandeld na een ge
heimzinnig auto-ongeluk in
Kampala vorig jaar. Net als
Amin zelf is Adrisi afkomstig
van de mohammedaanse min-
derheidsstam de Kakwa's, in
het noorden van Oeganda. Bij
zijn terugkeer in Kampala
hoorde de generaal dat hij
met meer minister van defen
sie en binnenlandse zaken
was.
Ondanks alle problemen bleef
Amin aan de macht De Tan
zaniaanse troepen trekken
veel te langzaam op. Hoewel
ze veel propaganda en sabota
gedaden verrichten in Oegan
da, hebben de gewapende
bannelingen nog met veel be
reikt. Volgens de jongste, nog
niet bevestigde, geruchten,
zou de invasiemacht echter de
Oegandese hoofdstad tot op
50 kilometer genaderd zijn.
Hulp van buiten
De doorslaggevende factor is
tot nu toe geweest de opmer
kelijke hulp die Amin van
buitenaf kreeg. Tot midden
vorig jaar kocht Amerika
eenderde van de Oegandese
koffieproductie op, en stelde
piloten beschikbaar voor
vluchten naar Londen, waar
drank en luxe artikelen wer
den gekocht voor de Oegan
dese militairen.
Pakistan en Bangladesj heb
ben artsen, tandartsen, onder
wijzers en accountants naar
Oeganda gestuurd. Deze be
roepen waren daar vrijwel
uitgestorven, nadat Amin in
sen te bzetten, dankzij welke
Oegandce dictator zo lang in
het zadekon blijven.
Amin gif Nyerere zelf een
excuus im zuidelijk Oeganda
met duzenden Tanzaniaanse
troepen, gesteund door tanks
en artilirie, binnen te vallen.
Vorig jtar voerde Amin na
melijk en invasie uit op Tan
zania, ia de valse bewering
van ziji kant dat Nyerere's
manschippen de grens ge
schonden hadden. Nyerere be
sloot ever te gaan tot een
soort irafexpeditie, met als
doel Amin uit het zadel te
wippen.
In januari stak het Tanzani
aanse leger, als gevolg van de
provocaties, de grens met Oe
ganda over. De Tanzanianen
werden begeleid door gewa
pende Oegandese bannelin
gen, die trouw waren geble
ven aan de gewezen president
Milton Obote. Radio Oeganda
vroeg verschiilende malen om
onderhandelingen, en Amin
zelf stuurde een aantal tele
grammen naar VN-secretaris-
generaal Kurt Waldheim. De
KVP, ARP EN CHU KUNNEN
NIET MEER TERÜG
DEN HAAG Het kan we! amerhalf jaar tob
ben en ploeteren worden, maa de fusie van
KVP, ARP en CHU wordt in 190 een feit. Dat
is veler verwachting na de bijenkomsten van
de partijraden van de KVP en de ARP en de
Unieraad van de CHU van voige week zater
dag, en de vergadering van hc dagelijks be
stuur van het CDA van afgelpen maandag.
'Eind volgende week moet da bestuur een
nieuw tijdschema voor de totstndkoming van
de fusie vaststellen; de mees uitgesproken
voorspelling luidt dat de fusie in het najaar
van 1980 zal plaats hebben.
Het is niet zo verwonderlijk dat le vergadering
die de ARP-raad van vorige weekzaterdag hield
verreweg de grootste aandacht 'reeg. Juist in
die kring hikt men tegen de fusitaan, niet om
dat de „anti's" hun nu bijna hondedjarige partij
zo graag in stand zouden willen houden, maar
vooral omdat zij het CDA „herknbaar" willen
maken, zoals de AR in^haar lang geschiedenis
overduidelijk van haar identiteit blijlgaf.
lDe vraag is echter of dit doel pdiend wordt
door de fusie uit te stellen. Men kan bepaald
niet stellen dat de drie partijen hals over kop tot
integratie zijn overgegaan.
Al vele jaren is er behoedzaam aan de voorbe
reiding gewerkt, eerst door de top, daarna, in de
zeventiger jaren, vooral overgenomen door de
Globaal genomen kan men wel stellen dat de fu
sie plaatselijk en provinciaal niet formeel maar
wel feitelijk reeds heeft plaatsgevonden.
FRACTIE
Ook op nationaal niveau is het „point of nu re
turn" allang voorbijgestreefd. Het CDA is een
federatie geworden en in de Eerste en Tweede
Kamer zijn CDA-fracties aan het werk. De fusie
van de drie partijen is eigenlijk een heel logi
sche zaak.
Waarom dan toch die aarzeling bij een deel van
de ARP? Sommigen geven als „reden" aan dat
de KVP en de CHU „grijze middenpartijen" zijn
en de ARP een „vooruitstrevende volkspartij".
Dat onderscheid zou ook in de Tweede-Kamer
fractie merkbaar zijn, aldus deze mensen.
\aar is dat nou zo? Wie een tijdje het Kamer
werk meemaakt komt toch wel tot andere con
clusies. Er zijn inderdaad nogal wat vooruitstre
vende ARP-ers in de fractie (o.a. Van Houwelin-
gen, De Boer, Faber en Borgman), maar tot die
progressieve vleugel kan men toch ook wel
CHU-ers als mevrouw Evenhuis, Gerritse en Van
Weezei en KVP-ers als Weijers, Van der Gun,
Dijkman en Lubbers rekenen.
Fractieleider Lubbers heeft, in alle objectiviteit,
gelijk als hij zegt dat juist de laatste tijd een
stuk profilering van de CDA-fractie plaats heeft
(bijvoorbeeld met betrekking tot de kernwapens
en de sociale woningbouw). Het is duidelijk dat
het CDA-program van 1977 „Niet bij brood al
leen" een steeds belangrijker factor in het frac-
tiebeleid gaat spelen. En van dét program zegt
ook de PvdA dat het vooruitstrevend is.
KABINET
Het punt waar het in feite allemaal om draait is
niet de fusie zelf, maar het beleid van het kabi
net-Van Agt.
Het is klip en klaar dat de groep-Goudzwaard
juist daartegen tal van bezwaren aanvoert. In
derdaad blijkt uit dit beleid niet altijd even
sterk dat twintig van de tweeëndertig bewindslie
den tot het CDA behoren. Bovendien is de pre
sentatie van het beleid niet zelden slecht, waar
door het niet overkomt.
Daarop leveren velen in het CDA kritiek, niet al
leen de ARP-ers. De NKV-bestuurder Van Bij-
sterveld zei vorige week zaterdag op de KVP-
raadsvergadering in Rotterdam dat er veel be
zwaren zijn aan te voeren tegen het kabinetsbe
leid, maar dat dit niet tot de conclusie hoeft te
leiden dat de fusie uitgesteld moet worden, want
dét is het punt niet. Op de vergadering in Rot
terdam werd door heel wat sprekers gesigna
leerd dat de vaststelling van de fusiedatum be
hoort los te staan van de beoordeling van het
kabinetsbeleid. De „uitstellers" houden ook on
voldoende rekening met de wensen van de niet
minder dan 28.000 rechtstreekse CDA-leden die
pas na de fusie een gelijkwaardige behandeling
zullen ondergaan.
Om al deze redenen kan het werk van de groep
die zich gaat bezighouden met de politieke koers
van het CDA bijzonder interessant worden, niet
het minst omdat deze groep naar alle waar
schijnlijkheid een belangrijke bijdrage gaat leve
ren aan de voorbereiding van de volgende Ka
merverkiezingen. In haar rapportage zal zij mede
het CDA-beleid voor de komende jaren moeten
uitstippelen. Het rapport zal ook door PvdA.
WD en D'66 met argusogen bekeken worden,
want aan de hand van de inhoud ervan zal ge
wikt en gewogen kunnen worden met betrekking
tot de mogelijke coalities na de verkiezingen van
1981.
Dét is de belangrijkste opgave voor het CDA.
De fusiedatum is aanzienlijk minder relevant en
daarom is de verhitte discussie over die datum
in feite niet terecht
Fusies zijn belangrijke operaties, maar ze kun
nen pijn doen. Dat is in de afgelopen weken in
de discussies in en rond het CDA opnieuw ge
bleken. KVP, ARP en CHU hebben een heel lan
ge aanloop genomen, ze zullen nu de sprong
moeten wagen. Dat zal ook wat meer duidelijk
heid in de Nederlandse politiek teweeg kunnen
brengen.
EVERT MATHIES
ADVERTENTIE
Ef)
zo n t/m anb maart/beatnxgebouw
gebruiksgoederen
openingstij en: zo 11 maart 10-18 uur
overige dagen 9-18 uur
ma 12t/m do 15 maart/beatrixgebouw-parterre
beurs voor relatiegeschenken,
reklame-en toegiftartikelen.premiums
openingstijden: dagelijks van 9-18 uur
