Hervormde synode bijna
unaniem in afwijzing van kernwapens
De Count weet van
geen ophouden
OP
DE
HEEF'
WI
SCHAAK!
Allemaal
beste
jongens
wereld
Rijk, Eelke, Peter
en Jan ook nog
Lijkwade Turijn niet
verder onderzocht
KORTE METTEN
KUNST LEIDSE COURANT DONDERDAG 8 MAART 1979 PAGINA
BBL-Cup van start
iiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiitiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiii
ld bedrag van tweehonderd
gulden gereserveerd.
Overigens zal de Bowling
Bond Leiden zaterdag ook op
een ander „front" actief zijn.
Bij de opening van de nieuwe
bowlingbanen van Hans Men
ken (bij de Vijf Meihal) zullen
enige Leidse topbowlers om
ongeveer kwart voor vier een
drie kwartier durende demon
stratie verzorgen. Tot zes uur
zal voorts aan belangstellen-,
den instructie worden gege-
LEIDEN De Bowling Bond
Leiden gaat zaterdag op de
banen van Holiday Inn van
start met de strijd om de
BBL-Cup. Een uniek toernooi
op afvalbasis dat uiteindelijk
op zaterdag 24 maart (de
tweede speeldag) de beker
houder van de Leidse Bow-
lingbond moet gaan opleve-
De wedstrijden worden op
beide zaterdag van 08.00-17.00
uur gehouden, de finales ne
men op 24 maart om onge
veer drie uur een aanvang.
Voor de winnaar (winnares) is
aan het eind van de rit, be
halve de door reclameburo
Joop Visser beschikbaar ge
stelde BBL-Cup, ook een ge-
kunst en
kunstenaars
In Volksmuziektheater De
Dansende Beer, Westduinweg
230 Scheveningen, treedt zon
dagavond 11 maart Iona op,
een groep van vier musici uit
Engeland en Schotland die
elk multi-instrumentalisten
zijnn zodat zij hun prachtige
ballades op legio manieren
kunnen begeleiden. In het
voorprogramma is er een
solo-optreden van de neder-
landse folk-zanger Jan Duin-
Galerie Nouvelles Images,
Westeinde 22 Den Haag, expo
seert van 11 maart t/m 4
april nieuwe aquarellen en te
keningen van Constant en sie
raden met leisteen van Chris
Steenbergen. Van 11 t/m 31
maart is de tentoonstelling
'Some color photographs' te
zien, samengesteld door de
Leo Castelli Gallery in New
York, waar hij vorig jaar te
bezichtigen was. De presenta
tie hier kwam tot stand in sa
menwerking met de ameri-
kaanse ambassade.
Eelke de Jong, Rijk de Gooyer en Peter van
Straaten vormen een merkwaardig drietal,
dat een aantal maanden in een weekblad
een pagina vulde, met merkwaardige brieven,
aan eikaars adres geschreven. „Beste
Jongens" heette die rubriek en Uitgeverij
Loeb en Van der Velden (voorheen de zaak
van Peter Loeb) heeft het nu allemaal als
boekje gebracht. Een aantal zwakheden is
verbeterd: er zijn brieven gewijzigd,
weggelaten, vervangen door andere.
Drie mensen van totaal verschillend karakter,
met een geheel verschillend soort van
bezigheden. Door een gril van het lot
woonden zij een tijdje tegelijk in Giethoorn.
Rijk de Gooyer, acteur en vertrouwd met de
incrowd van Amsterdam (waar hij een erg
scherpe blik op ontwikkeld heeft); Eelke de
Jong, de introverte, wat schrikachtige man,
die als schaapherder op de Buurlo Hei
rondtrekt met zijn kudde en op een gammele
boerderij zweeft tussen het gevoel volmaakt
gelukkig en tegelijk door iedereen om hem
heen ingepakt te zijn; Peter van Straaten, de
zachte goedmoedige, maar vaak zo scherpe
en bittere tekenaar, die met een ironische tot
sarcastische kijk de droefgeestigheid te lijf
gaat.
Drie dwaze vrienden, bekwaam met de pen,
vol mogelijkheden van op hol slaande
fantasie. En in „Beste Jongens" slaat die
verbeelding keer op keer de lezer om de
oren. Neem de bijdragen van Rijk de Gooyer,
die zich niet schaamt om tot in het absurde
allerlei mensen met naam en toenaam te
noemen, zoals dat in de sensatie- of
boulevardpers vandaag de dag in Nederland
zo volop gebeurt. Vaak besluit hij een brief
met een onzinnige roddel; „P.S. Imca Marina
heeft laatst een liedje opgedragen aan
Hiltermann. Ik'vind dat wel verdacht". Zijn
spot kent soms geen grenzen. De passage
over een nieuwe Nederlandse speelfilm geeft
die absurditeit aan: „Beste Eelke, Geweldig
nieuws! Komende zomer sla ik weer aan het
filmen. De voorlopige werktitel is Vincent van
Gogh en zo zal de film naar alle
waarschijnlijkheid wel blijven heten, want de
man is niet uit de rolprent weg te slaan. Z'n
vlegeljaren worden gespeeld door Jos Brink,
z'n Parijse periode door Pia Beok, en
z'n laatste jaren neem ik voor m'n rekening.
Alleen wil de regisseur, Paul Verhoeven, dat
ik m'n oor echt afsnij, maar dat verdom ik.
Je weet dat ik veel voor een filmrol over
heb, maar zover ga ik niet".
Op deze toon grasduint Rijk de Gooyer wat
af. Eelke ziet het leven heel anders. Luister
maar: „Beste Jongens. Ik denk dat er,
behalve een affaire met een getrouwde
vrouw, niets bestaat dat je zo van het leven
vervreemdt, als één dag op de hei met een
kudde schapen. Een affaire met een
getrouwde vrouw heb ik maar één keer in
mijn leven gehad en dat is nu meer dan
twintig jaar geleden, maar ik ben nu weer
tien dagen achter elkaar, zonder een enkele
onderbreking, de hei op geweest, en ik
verzeker je, dat heeft z'n uitwerking niet
gemist".
Peter van Straaten wordt gekweld door eigen
tegenstrijdigheden. Op pagina 81 schrijft hij
Eelke nog het volgende: „Ideaal lijkt me dat, I later idealiseert Peter van Straaten die
dat je dit voortreffelijk met je huidige beroep toestanden helemaal niet meer: „En jij had
als schaapsherder kunt combineren". Eelke zo'n aardigheid in schapen hoeden. Nu
zal dan iets met padvinders gaan doen. Maar komen ze je elke avond alle vijfhonderd de
Jan Cremer als verslaggever-ooggetuige bij de Canadese Mounties
Slechts één stem tegen was er in
de hervormde synode na een lan
ge dag vergaderen en een rij van
meer dan twintig sprekers ten
slotte bij het voorstel om verder
te gaan met de schets voor een
nieuw synodaal geschrift over de
kernwapens. Zoals gisteren ge
meld werd daarmede de conclu
sie van de schets eigenlijk onder
schreven, dat niet alleen het ge
bruik van kernwapens, maar ook
het bezit ervan ongeoorloofd is.
Overigens ging het in feite slechts om de
procedure, die rond de schets zou worden
gevolgd. De synode heeft als geheel nog
geen standpunt bepaald. Besloten werd,
dat de schets met het materiaal, dat de
discussie van dinsdag heeft opgeleverd,
door de hervormde Raad voor de Zaken
van Overheid en Samenleving, samen met
het breed moderamen en de Sectie „Kerk
en Krijgsmacht" zal worden verwerkt tot
een stuk voor de plaatselijke gemeenten.
Die kunnen dan reageren. Rekening hou
dend met die reacties kan de synode dan
omstreeks maart 1980 een tekst vaststel
len.
„Niemand ontkomt aan de beklemming,
die het kemwapenvraagstuk oproept", zei
dr. G. K. Koch, voorzitter van de Raad
voor Overleg en Samenleving, toen hij de
ontwerpschets inleidde. Hij wees erop, dat
in de raad eenstemmigheid bestond over
strekking en urgentie van de schets, die
een vervolg is op het herderlijk schrijven
van de synode in 1962, dat zich duidelijk
uitsprak tegen het gebruik van de wapens.
De schets gaat, als gezegd, een stap ver
der en zegt ook een duidelijk „neen" te
gen het dreigen met kernwapens en dus
tegen het bezit ervan.
„Zeventien jaar na het rapport van 1962
moeten we, als we beseffen hoe de ter
mijn van Gods geduld in feite - is mis
bruikt, óf een stap verder zetten óf be
schaamd zwijgen", aldus dr. Koch. Hij
wees de synode erop, dat de bewapening
swedloop ongehinderd en zelfs versterkt
doorgaat, ondanks de politieke ontspan
ning van de laatste tien jaar. De ontwik
keling van natuurwetenschap, techniek en
industrie wordt ervaren als een stoom
wals. Maar deze problemen, aldus dr.
Koch, lijken te verbleken bij vergelijking
met het vraagstuk van de wapenproduk-
tie. Hier lijken produktie en afzet onbe
perkt. De produktie is zelf een oncontro
leerbaar probleem geworden op basis van
een onbeperkte behoefte. Onbeperkt, om
dat de behoeften van het afschrikkingse-
venwicht de behoefte van de angst zijn.
Een lange rij van synodeleden pleitte bij
na zonder uitzondering voor een radicaal
„neen" tegen de kernbewapening. Vele
sprekers wezen erop, dat de kerk bereid
moet zijn de gevolgen van deze uitspraak
te aanvaarden. De synode had veel waar
dering voor de schets. Gepleit werd echter
voor een betere theologische basis en voor
een pastoraler toonzetting.
Aartsbisschop Anastasio Alberto Battestrero van Turijn
heeft een verder wetenschappelijk-technisch onderzoek
van de „Turijnse Lijkwade" verboden. Twee Amerikaanse
instituten hebben aangeboden, te proberen met de zgn.
„C-14-methode" de leeftijd te bepalen van de als grafdoek
van Jezus Christus vereerde doek.
Volgens de aartsbisschop is *e
de „C-14-methode", waarmee onnauwkeurig en daarom
het doen en laten van kool- zinloosaldus Battestrero.
stof in een object wordt on- nog een jaar of tien
derzocht, nog niet ver ge- met een dergelijk onderzoek
noeg ontwikkeld. „De leef- wachten. Volgens de Amen-
tijd van een voorwerp kan kaanse wetenschappers^ kan
met die methode slechts op met de „C-14-methode op
tweehonderd jaar precies vijftig jaar precies gedateerd
worden, bepaald. worden.
De pauselijke commissie
voor de massamedia heeft
zondag 27 mei uitgeroepen
tot „Wereldcommunicatie-
dag" voor het jaar 1979. Het
is de bedoeling, dat op deze
dertiende wereldcommunica-
tiedag in de parochies aan
dacht wordt geschonken aan
het thema „De massamedia
voor de bescherming van de
kinderjaren in de schoot
van het gezin en de samen
leving". De commissie heeft
dit thema gekozen, omdat
1979 het „jaar van het
kind" is.
De hervormde synode heeft
haar goedkeuring gegeven
aan de instelling van een
cursus „theologische vor
ming gemeenteleden". Daar-
mee wordt tegemoet geko
men aan de steeds toene
mende behoefte aan theolo
gische vorming bij al diege
nen in de hervormde kerk,
die bij het kerkewerk als
ambtsdragers of vrijwilligers
betrokken zijn en daarvoor
beter geschoold willen zijn.
De cursus, die ook in Den
Haag zal worden gegeven,
begint in september en om
vat onder meer de vakken
kerkgeschiedenis, kerk in de
twintigste eeuw, systemati
sche theologie, theologie van
de twintigste eeuw, prakti
sche theologie en ethiek.
De aartsbisschop van Pam
plona in Spanje is via een
verzoekschrift met tweedui
zend handtekeningen ge
vraagd in het openbaar de
priester te berispen, die in
januari weigerde het oliesel
toe te dienen aan een dode
lijk gewonde politieman.
Deze raakte gewond, toen in
zijn handen een bom ont
plofte, die door de Baski-
sche verzetsbeweging ETA
op een plein was geplaatst.
Volgens het Madrileense
dagblad „El Pais" vroeg een
collega van de gewonde po
litieman de juist passerende
priester de gevraagde gees
telijke bijstand te verlenen.
De priester zou hebben ge
zegd daar geen zin in te
hebben.
Het volkenkundig museum
van Oslo heeft zeven joodse
grafstenen uit de tweede en
derde eeuw voor Christus
naar Israël gestuurd. De ste
nen met hebreeuwse, arame
se en griekse inscripties
werden honderd jaar gele
den door baron Ustinov in
Israël gekocht en naar Noor
wegen overgebracht, waar
zij zestig jaar geleden door
het museum in Oslo werden
gekocht.
Paus Johannes Paulus II zal
voortaan elke eerste zater
dagavond van de maand het
rozenhoedje in het latijn
voorbidden voor de Vati
caanse radio. Hij heeft dat
afgelopen zaterdag voor het
eerst gedaan.
De 49-jarige priester Andrew
Wolfgang Brook, directeur
van het „Loemko Catecheti
cal Training Centre" in Qu-
eenstown is door de paus
benoemd tot bisschop van
Umtata in Zuid-Afrika. De
nieuwe zwarte bisschop
spreekt vloeiend Sesotho, de
taal van de meerderheid van
de katholieken in zijn bis
dom, alsmede Zoeloe, Engels
en Afrikaans.
Eerste encycliek
van paus gereed
Paus Johannes Paulus II
h<*ft in grote lijnen zijn
eerste encycliek gereed. Dit
deelde een woordvoerder
van het Vaticaan mee.
Het pauselijk document han
delt over de bevrijding van
de mens door het evangelie,
over de menselijke waardig
heid en over de rechten van
de mens. De publikatie van
de encycliek wordt niet voor
10 maart verwacht. Ook
wordt in dit verband de da
tum van 22 maart genoemd.
Paus zou in
oktober naar
Spanje gaan
Paus Johannes Paulus II zal
in oktober van dit jaar een
bezoek aan Spanje brengen,
ter gelegenheid van het in
ternationale Maria-congres
dat dan in Saragossa wordt
gehouden.
Dit heeft het in Barcelona
verschijnende blad „Le Van-
guardia" gisteren gemeld.
Volgens deze Catalaanse
krant, die zich beriep op be
trouwbare kringen, achten
Spaanse geestelijke kringen
het zeker dat de paus het
congres zal bijwonen. Het
bestuur van Saragossa zou
al, mede met het oog op de
komst van de paus, contact
met het leger hebben opge
nomen om speciale kampen
in te richten voor de opvang
van de te verwachten
stroom gelovigen.
strot uit. En geen tijd meer voor een andere
hobby, bovendien te oud om nog om te
schakelen. Stom! Stom! Stom!"
Alle nutteloosheid bijeen. Een echt leesboek,
vol grollen en grappen, met een
merkwaardige reeks van botsingen tussen
humeuren en onverenigbare karakters.
Jan Cremer bij
de Mounties
In deze brieven duikt herhaaldelijk de naam
van Jan Cremer op. van wie bij uitgeverij
Loeb en Van der Velden een nieuw boek
verscheen. Reden om het hier even te
signaleren. Het is de heldendroom ten top:
Jan Cremer tussen de Mounties. de
beroemde Canadese troepen. Hij mag daar in
een trainingskamp zijn en is daar zo trots als
een aap over. Zijn boek is niet meer dan een
verslag van die trots. Vol heroiek, hun
prestaties, de omstandigheden waarin zij
werken Verder in het geheel niets. Wel een
heldenfoto op de omslag. Als Cremer zich al
een held voelt als hij bij een rijtje mannen
in uniform op de foto mag, moet die prent
in zijn familie-album. Hij had ons het verhaal
mogen besparen.
JAN VERSTAPPEN
i
Eelke de Jong, Rijk de Gooyer, Peter van
Straaten: „Beste Jongens", uitgeverij Loeb I
Van der Velden. Prijs 19,50. Jan
Cremer: „Het zwijgende Corps", reportage.
Uitgeverij Loeb Van der Velden. Prijs
19,50
New Orleans Hij heeft al zo'n 40 jaar een
eigen „big band", reist daarmee de hele we
reld af en is van vroeg tot laat in beweging.
In een vraaggesprek zei hij dezer dagen: „Dit
is mijn leven en ik ga ermee door totdat ik
oud ben. Zo lang ik geld in mijn zak heb
voor de tram naar huis blijf ik aan de slag
op de een of andere manier. Ik vind 't gewel
dig anders deed ik het niet.
Spreker is pianist, jazzman, dirigent en com
ponist Count Basie, thans 74 jaar oud. De
meeste mensen van zijn leeftijd zouden het al
lang kalm-aan zijn gaan doen en bij voorkeur
in een gerieflijke stoel tv kijken of een boek
lezen.
Maar niet de Count: hij reist rond met zijn 17
man sterke orkest en is constant zö in de
weer dat een man van half zijn leeftijd vaak
zou zeggen: dat gaat me te hard. Een typisch
voorbeeld van zijn bedrijvigheid: in één week
optreden in Los Angeles, Rock Hill (South Ca
rolina), Decatur (Alabama), weer in New Orle
ans, dan naar Atlanta, vervolgens naar Skokie
(Illinois) en tenslotte naar Galveston (Texas),
elke keer voor één avondconcert.
„Wij werken zeven of acht weken achter el
kaar en nemen dan twee of drie weken vrij,
dat mag je niet gek noemen", aldus de Count
die eigenlijk woont, maar hij is er niet veel,
op de Bahama's.
Op een korte periode in het begin van de ja
ren '50 na heeft Basie altijd een groot eigen
orkest gehad. Hij begon ermee in 1938, in
Kansas City. Het is het „oudste" jazzorkest
ter wereld zo langzamerhand. „Net een groot
gezin", aldus Basie, „er komt wat bij, er valt
wat af maar in wezen blijft het stel bij el
kaar. Zo is 't altijd geweest".
De „Basie Band" heeft met het verloop van
de tijd zich aan alle stijlen aangepast maar de
vermaarde swing heeft er altijd ingezeten, en
het lichte en aantrekkelijke „tinkelwerk" van
de man aan de piano: Basie.
Hij noemt zichzelf 's werelds meest economi
sche pianist", die met een of twee vingers
meer kan „doen" of „zeggen" dan een ander
met tien.
In New Orleans kreeg hij eens een officiële
onderscheiding van de gemeente en een televi
sieman vroeg Basie een solo te spelen van 30
seconden. „Kan ik niet", was het antwoord.
„Zo lang speel ik nooit". „Tien dan maar?"
„Okay, al is dat ook al 'n hele ruk".
Basie, kort, dik en gezellig, verspilt ook geen
tijd als hij met zijn orkest gaat spelen. Hij
knikt, tikt een accoordje en dat is al regel ge
noeg om het orkest op gang te krijgen als een
goed-geoliede perfect lopende machine.
Basie is optimistisch over de jazz, over kleine
groepen zowel als grote orkesten. „De jazz is
nooit dood geweest. Soms leek het er wel
even op maar dat was schijn. Jazz heeft op
de een of andere manier en vorm altijd be
staan. De jonge mensen zijn er weer volop in
geïnteresseerd en da's fijn. Ze weten wat ze
willen en kunnen doen en er zitten uitsteken
de muzikanten onder. En wat mij persoonlijk
goed doet: ze gaan weer van de blues hou
den".