Schotland
nog
onzeker
Dagen van Idi Amin lijken geteld
Menten wordt
niet aan Israël
uitgeleverd
fieidóe Sou/tont
Moskou ziet Chinese dreiging tegen Laos
Bevroren vlees
in Iran verboden
Suarez wil minderheidsregering
Geen zelfbestuur Wales;
Communisten
onder vluchtelingen
Vietnam?
Bij Spoorwegen 23.000 zwartreizigers per jaar
Amro verwacht
redelijk goed jaar
BINNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 3 MAART 1979 PAGINA 7
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Pieter Menten wordt niet aan Israël uitgele
verd. Minister De Ruiter van justitie heeft de Israëlische
regering gisteren meegedeeld dat hij haar vorig jaar gedane
uitleveringsverzoek afwijst.
Minister De Ruiter schrijft dat hij bij de beoordeling van het
Israëlische uitleveringsverzoek in de eerste plaats is uitgegaan
van de vraag of Menten de Nederlandse nationaliteit bezit.
„Na bestudering van de nationaliteitskwestie heb ik moeten
vaststellen dat zich in de loop der jaren ten aanzien van de
persoon van P.N. Menten geen feiten of omstandigheden heb
ben voorgedaan die het oordeel zouden hebben kunnen wetti
gen dat hij het Nederlanderschap thans niet meer bezit", aldus
De Ruiter. Krachtens de Grondwet en de Uitleveringswet kan
de uitlevering van Nederlanders niet toegestaan worden.
De minister heeft vrijdag de Israëlische regering van zijn
beslissing en de gronden waarop hij die genomen heeft op de
hoogte gesteld. Israël had om Menten's uitlevering gevraagd
op grond van oorlogsmisdrijven, misdrijven tegen de mense
lijkheid, misdrijven tegen het Joodse volk en volkerenmoord,
gepleegd in Podhoroce in juli 1941 en in Uryc in augustus
1941.
China's grote ambities
en kleine mogelijkheden
De entree van China op het wereldpolitieke toneel is
ten nauwste verbonden met de opening die het ge
maakt heeft naar het Westen en meer in het bijzonder
naar de Verenigde Staten, waar het ideologisch beoor
deeld het verst van afstaat. Dat echter niet China's
leer, maar een oud machtstreven zijn buitenlandse poli
tiek bepaalt, wordt nog eens bevestigd door de oorlog
waarin het momenteel op het Indochinese schiereiland
is gewikkeld. Daar vecht China met een land dat tot
voor vier jaar terug een van zijn meest beschermde
bondgenoten was.
De aspiraties van een eertijds machtig maar later ge
frustreerd en vernederd volk (men lette slechts op de
geschiedenis van China in de afgelopen honderd jaar),
bieden daarentegen een veel duidelijker mogelijkheid
om de gebeurtenissen te begrijpen die momenteel in In
dochina plaatsvinden. In feite verschilt de geschiedenis
van de onderlinge betrekkingen tussen de marxistische
staten in geen enkel opzicht met die van andere naties
in hun betrekkingen onderling. De hoofdrolspelers be
mantelen hun conflicten slechts anders.
Na 1949, toen Mao aan de macht kwam, concentreer
de China zich op zijn eigen ontwikkeling. In die afgelo
pen dertig jaar is er een grote vooruitgang geboekt
(met als meest opmerkelijke punt de verhoging van de
levensstandaard tot een voor ieder aanvaardbaar peil).
Maar in vele opzichten blijken er ook allerlei verwor
venheden, slechts enkele jaren na het overlijden van de
Grote Roerganger, door nieuwe ontwikkelingen volledig
voorbijgestreefd te zijn. Met name de reacties op de
uitwassen van de Culturele Revolutie, die de banden en
inzichten met het oude China van het verleden volledig
wilde doorsnijden, hebben dit bevorderd.
Daardoor is China niet alleen intern, maar ook
naar buiten toe achterop geraakt. De aspiraties van
China, dat zijn oude dominante rol in Zuidoost-Azië
weer wil opnemen en daarin zeker geen Russische in
menging gedoogt, staan haaks op de feitelijke (militaire)
mogelijkheden waarover het beschikt. China's bereid
heid om een conflict te beëindigen waarin het zich met
zoveel graagte stortte, markeert die achterstand alleen
maar des te meer. China's lesje aan Vietnam, succesvol
in zijn vijftien jaar lange strijd tegen 's werelds mach
tigste land, lijkt in het tegendeel te verkeren. China zal
zijn aspiraties voorlopig moeten matigen, wil het in zijn
overmoed niet een Derde Wereldoorlog riskeren.
STRIJD IN OEGANDA IN BESLISSENDE FASE
NAIROBI (AP) Tanzaniaanse troepen, Oe
gandese guerrillastrijders en overgelopen een
heden zijn gisteren zowel vanuit het oosten
als uit het zuiden verder in Oeganda opge
rukt. De situatie lijkt voor de Oegandese pre
sident Idi Amin onhoudbaar te zijn geworden
en de strijd lijkt in een beslissende fase te
zijn beland.
Amin maakte in de Oegandese hoofdstad be
kend dat hij reserves van de politie, gevange
nisfunctionarissen en oud-strijders in de strijd
zou werpen. Onafhankelijke waarnemers ver
klaarden dat lot van Amins acht jaar durende
bewind vermoedelijk binnen enkele dagen be
slist zou zijn. Ooggetuigen meldden dat de
aanvallende eenheden na een urenlange strijd
met gevechtsvliegtuigen en tanks kennelijk
erin zijn geslaagd de oostelijke stad Tororo in
handen te krijgen. Daardoor zijn de auto- en
spoorwegverbindingen met Kenia afgesloten,
waarover tot nu toe het leger van Amin werd
bevoorraad. In het zuiden zouden de troepen
tot op honderd kilometer van de hoofdstad
Kampala zijn gevorderd.
Amin heeft zich inmiddels tot de Verenigde
Naties gewend. Hij heeft een beroep gedaan
op secretaris-generaal Waldheim om te helpen
een einde te maken aan de gevechten tussen
zijn land en Tanzania. In zijn boodschap aan
de heer Waldheinm en de leiders van de orga-,
nisatie van Afrikaanse Eenheid en van de
Arabische Liga verklaarde Amin: „Ik doe een
beroep op u, uwe excellenties en dierbare
broeders, uw goede diensten aan te wenden
om president Julius Nyerere ertoe te bewegen
zijn houding te wijzigenen en vrede en goed
begrip tussen Oeganda en Tanzania te aan
vaarden... "Amin beschuldigt Tanzania van
„niet-uitgelokte agressie tegen Oeganda" en
hij zei dat de Tanzanianen „allerlei wreedhe
den hebben bedreven en vele onschuldige
mensen hebben gedood".
TERUGTREKKING TROEPEN UIT VIETNAM DIT WEEKEINDE?
MOSKOU/PEKING (Reuter/AFP) - Enkele
uren nadat president Breznjev van de Sovjet
Unie een verkiezingsrede voor de televisie
hield, heeft de Russische regering een verkla
ring uitgegeven waarin de „dreigende Chine
se interventie tegen Laos" wordt veroordeeld.
„Terwijl de Chinese agressie tegen Vietnam
doorgaat, komen er berichten over de concen
tratie van Chinese troepen langs de grens
met Laos. Eenheden van het Chinese leger
worden overgebracht naar het grensgebied
van Laos en Vietnam", aldus de verklaring.
President Breznjev had in zijn toespraak di
recte terugtrekking van de Chinese troepen
geëist Hij waarschuwde het westen tegen elke
vorm van medeplichtigheid met China.
Cuba is bereid elke vorm van „broederlijke
hulp" te geven aan Vietnam in de strijd tegen
China. „Als het nodig is zal Cuba een contin
gent militairen sturen om zij aan zij met het
roemrijke Vietnamese volk de Chinese invasie
af te slaan", aldus de Cubaanse ambassadeur
in Mexico in een weekbladinterview.
Inmiddels gaat de strijd tussen China en Viet
nam onverminderd voort. Er zouden tiendui
zenden Vietnamese soldaten zijn gedood tij
dens de belegering van de stad Lang Son.
Vietnam heeft een voorstel van China om de
vredesonderhandelingen te beginnen afgewe
zen. Radio Hanoi zegt dat het Chinese voor
stel, vervat in een nota die op de Vietnamese
ambassade in Peking is overhandigd, bedoeld
is om de wereldopinie te bedriegen. Vietnam
herhaalt dat het niet wil onderhandelen zo
lang er nog Chinese militairen in Vietnam
zijn.
Toch gaan er geruchten dat China zich nog
dit weekeinde zou terugtrekken. Juist de af
wijzing van de onderhandelingen wordt hier
voor als argument gebruikt. Want, aldus offi
ciële kringen in de Chinese hoofdstad, Viet
nam heeft de onderhandelingen als zodanig
niet afgewezen. Zij wil daaraan echter pas be
ginnen als de militairen zich hebben terugge
trokken. Niet uitgesloten wordt dat de terug
trekking zelfs vandaag al zou kunnen begin
nen.
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN - De Britse minderheidspremier James Callaghan
heeft een spectaculaire politieke bloedneus opgelopen met
zijn plan om Wales en Schotland meer autonomie te geven.
In Wales hebben bijna 1 miljoen kiezers hun afkeer uitge
sproken van het idee van een eigen parlement Schotland
daarentegen is bijna evenredig verdeeld in vóór en tegenstan
ders van federaal zelfbestuur.
Iets minder dan 1 miljoen Wel se kiezers heeft donderdag tegen
decentralisatie gestemd. Nog geen 12 procent van de het totale
electoraat stemde „ja" in het referendum, dat volgens het'
socialistische wetsontwerp een overwinning van minstens 40
procent van de voorstanders van meer autonomie moest op
brengen om de uitvoering van het regeringsproject mogelijk te
maken.
Wat Wales betreft, is Labours decentralisatieplan dus dood en
begraven. Het enige dat voorlopig nog telt, is de Schotse
uitslag. Drie en dertig procent van de Schotten heeft donder
dag „ja" gestemd. Eén en dertig procent van de kiezers sprak
zich uit tegen de toekenning van meer zelfstandigheid.
Aangezien het percentage van de voorstanders ver onder de
magische veertig gebleven is, zal het Schotse autonomie-ont-
werp samen met het Welse in de politieke prullemand gegooid
moeten worden. De nationalisten van Schotland wijzen er
evenwel op, dat wijlen sir Winston Churchill en sir Harold
Wilson, toen ze nog premier \yaren, gezegd hebben: „In de
Britse politiek volstaat een meerderheid van slechts één stem"
Volgens nationalisten zou 33 procent dus genoeg moeten zijn
om Schotland meer autonoom te maken. Zij verwachten van
minderheidspremier Callaghan, dat hij zijn partijgenoten pro
beert te winnen voor dit standpunt. Doet hij dit niet, dan
krijgt hij last met de nationalisten, die hem hun parlementaire
steun kunnen ontzeggen. Zonder nationalistische hulp kan Cal
laghan niet lang meer aan het bewind blijven, hoewel hij nog
mag rekenen op de gewezen conservatief Enoch Powell, die
tegenwoordig een Noordierse Lagerhuiszetel bezet houdt
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Er zijn sterke
aanwijzingen dat zich onder
de Vietnamese vluchtelingen-,
in Nederland communistische
infiltranten bevinden. Ver
schillende Vietnamezen wor
den geintimideerd en zij voe
len zich sterk bedreigd. Ook
vrezen zij voor represaille
maatregelen tegen hun fami
lieleden in Vietnam.
Dit meldt vandaag het Neder
lands Dagblad, een gerefor
meerde landelijke krant. De
communisten onder de Viet
namese vluchtelingen in ons
land zouden ophef maken te
genover hun landgenoten over
de contacten die zij met com
munisten elders hebben. Deze
contacten lopen via de Viet
namese ambassade in Parijs
of rechtstreeks naar Vietnam.
Ook zou geprobeerd worden
familiehereniging te verhinde
ren. De vluchtelingen hebben,
aldus het Nederlands Dag
blad, ook bezwaren tegen het
optreden van de Stichting
Vluchtelingenhulp Nederland.
Men klaagt onder meer over
bevoogding. Naar aanleiding
van een en ander heeft het
Comité Hulpverlening Zuid-
Oost-Azië besloten zich nog
intensiever met de begeleiding
van Vietnamezen in ons land
bezig te houden.
(Van een onzer verslaggevers)
UTRECHT Ongeveer 25.000 treinreizigers
werden vorig jaar „gecorrigeerd" wegens (for
meel) verboden gedrag. Hiervan kregen er
1.500 een proces-verhaal voor het plegen van
een misdrijf zoals diefstal, zakkenrollerij en
mishandeling en dan nog een 4.000 wegens
een overtreding (wangedrag) zoals het rijden
door een rood licht, het langs de spoorlijn lo
pen en het roken in een niet-roken coupé.
Het aantal „zwart" reizigers bedroeg vorig
jaar 23.000.
Van de zogenaamde 23.000 zwartreizigers
bleek na ontdekking zestig procent bereid te
betalen. De overigen kwamen terecht bij de
spoorwegpolitie, die dan een proces-verbaal
opmaakte. Slechts een aantal van hen bleek
een naam te hebben opgegeven.
Volgens de zojuist afgezwaaide plaatsvervan
gend chef van de spoorwegpolitie D. Stuitje
worden in de treinen nogal eens voortvluchti-
gen en ongewenste vreemdelingen gesigna
leerd. Vorig jaar werden er in totaal bijna 900
aan de politie overgegeven.
„Een niet onaanzienlijl deel" van de tijd moet
tegenwoordig besteed woro» a .ian de zich mis
dragende voetbalsupporters. Dit seizoen heeft
zich overigens nog niet als extreem ongunstig
onderscheiden. Het was „normaal onregelma
tig", aldus de heer Stuitje.
Met de agressie tegen personen valt het erg
mee: vorig jaar 150 gevallen waarvan 50 tegen
personeel van de NS en nevenbedrijven. Dat
is niet zo veel op een half miljoen reizigers en
3.000 „treinbewegingen" per dag.
Politiemannen gelyncht
TEHERAN (Rtr) De Isla
mitische religieuze leider
Chomeini heeft gisteren zijn
lijst met verboden uitgebreid.
Het eten van bevroren vlees
is een zonde.
Dit heeft de nationale radio
„De stem van de revolutie"
gemeld. Verwacht wordt dat
de maatregel van invloed zal
zijn op de invoer van vlees
uit Australië en Nieuw-Zee-
land.
Een vertegenwoordiger van
de nieuwe regering in Iran
heeft gisteren in Washington
in de Iraanse ambassade een
persconferentie gegeven waar
bij hij de regering van de
Verenigde Staten verzocht de
bezittingen van de sjah in de
VS over te leveren aan het
nieuwe bewind.
Hij zei dat het Amerikaanse
bezit van de monarch wordt
geschat op 15 tot 23 miljard
dollar, maar hij leverde geen
bewijsstukken om zijn bewe
ringen te staven.
Een menigte heeft gisteren in
de buurt van Isfahan, de
tweede stad van Iran, drie
mensen gelyncht, die tijdens
het bewind van de sjah bij de
politie werkten. Volgens een
Iraans radiobericht waren de
drie officieren door de revolu
tionaire autoriteiten gearres
teerd wegens deelneming aan
„slachtingen, plunderingen en
brandstichtingen" in decem
ber vorig jaar. Toen ze in een
busje naar de gevangenis
werden gebracht, werden ze
uit de wagen gesleurd en om
gebracht.
AMSTERDAM De Amro-
bank ziet na het fraaie jaar
1978 een redelijk goed 1979.
Voor het eerste halfjaar
wordt weer een groei van on
geveer 18 pet ten opzichte
van de eerste helft van 1978
verwacht. Het tweede half
jaar laat normaal een hogere
winst zien. Onzekere factoren
bij dit alles zijn onder meer
de inhoud van de CAO en de
ontwikkeling van de rente
marge, die de afgelopen tijd
onder druk stond. Dit zei de
scheidende voorzitter van de
raad van bestuur van de
bank, prof. dr. C. F. Karsten,
bij de presentatie van het
jaarverslag.
In het verslag wordt 1978 een
jaar genoemd dat zeer ge
mengde gevoelens oproept.
Zonder veel positieve ver
wachtingen begonnen, werd
Nederland in het midden van
het jaar verrast door veelbe
lovende politieke initiatieven,
waarvan de verwezenlijking
echter niet meer voor het
eind van het jaar kon plaats
vinden. Verder was er de ont
wikkeling in Iran, waarvan de
gevolgen thans nauwelijks
zijn te overzien. Volgens prof.
Karsten wordt 1979 in ieder
geval een jaar, waarin de
energieproblemen weer zullen
worden benadrukt Er zal een
tekort ontstaan, en op zijn
minst een prijsverhoging voor
olie, hetgeen de inflatie zal
bevorderen.
De fraaie resultaten over 1978
zijn hoofdzakelijk het gevolg
van het in de hand houden
van de kosten. De nettowinst
ging omhoog van 213 min
tot 253 min of per aandeel
van 10,09 tot 11,11 (op ba
sis van het gemiddeld aantal
uitstaande aandelen en gecor
rigeerd in verband met kapi
taalsuitbreidingen). Voorge
steld wordt het dividend te
verhogen van 4,70 tot 5
per aandeel. Dat betekent een
slotdividend van 2,60 (v.j.
2,50). Dit kan naar keuze
geheel in contanten worden
opgenomen dan wel voor
1,35 1,30) in contanten en
voor nominaal 0,50 (onv.) in
agio-aandelen. Het aantal
medewerkers van de bank
nam in 1978 toe van 21.956
tot 22.390 en het aantal vesti
gingen van 835 tot 845.
-i&SS* 1 Piariolö
De Spaanse kranten stonden gisteren vol met foto's van de triomfantelijke Suarez.
MADRID (ANP) Premier Adolfo Sua
rez van Spanje heeft gisteren aangekon
digd dat hij gaat proberen een minder
heidsregering te vormen met zijn demo
cratische Centrum-Unie (UCD).
Toen 97 procent van de stemmen was
geteld, had de UCD 167 zetels gehaald in
de kamer van afgevaardigden, negen
minder dan de 176 die nodig zijn voor
een absolute meerderheid. De socialisti
sche Arbeiderspartij (PSOE) heeft 120
zetéls, de communisten 23, de rechtse de
mocratische coalitie 9, de regionale par
tijen 30 en de ultrarechtse nationale unie
één.
Ondanks het feit dat zij bij de kamer
verkiezingen geen enkele zetel in de
volksvertegenwoordiging in Madrid heeft
weten te behalen, gaat de Carlistische
partij onverdroten voort met het propa
geren van een socialistische samenleving
in Spanje. Dat heeft prins Karei Hugo
van Bourbon van Parma gisteren ver
klaard.
De prins, lijstaanvoerder van zijn partij
in Navarra, verklaarde het niet behalen
van zetels door te wijzen op „gebrek aan
tijd en gebrek aan ervaring". De Carlisti
sche partij is pas na de verkiezingen van
15 juni 1977 mogen gaan optreden en „ik
zelf heb pas het Spaanse staatsburger
schap gekregen twee weken voor het be
gin van de verkiezingscampagne".
Over de Spaanse verkiezingen zal prin
ses Irene morgen praten in het radiopro
gramma AVRO's-Magazine.