Iraanse vrouwen doen
graag sluier weer voor
Minister De Koning wijst kritiek
Raad van Kerken op zijn beleid af
Korte metten
mm
wereld
OOK IN HERVORMDE KERK VEEL WERK
DOOR VRIJWILLIGERS VERZET
GEWEST
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 3 MAART 1979 PAGINA 4
Minister De Koning van Ontwikkelingssa
menwerking heeft kritiek uit de Raad van
Kerken op zijn beleid als „ongefundeerd" en
„vooringenomen" van de hand gewezen. De
werkgroep Kerk en Ontwikkelingssamenwer
king van de Raad van Kerken had bezwaar
gemaakt tegen enkele „verontrustende" ten-
denzen in het beleid.
De wederzijdse afhankelijkheid van rijke en
arme landen zou, volgens de werkgroep, ten
koste gaan van de allerarmsten. De inschake
ling van het Nederlandse bedrijfsleven zou
meer ten goede komen aan ons eigen land
dan aan de ontwikkelingslanden. De minister
heeft zijn uitvoerig antwoord inmiddels aan
onder meer de Kamercommissie voor ontwik
kelingssamenwerking overgelegd.
Wederzijdse (economische) afhankelijkheid
van arme en rijke landen is, aldus de minis
ter, een extra reden voor ontwikkelingssa
menwerking met ontwikkelingslanden. „Her
stel van groei en werkgelegenheid in de geïn
dustrialiseerde landen hangt af van de mate
waarin de economische ontplooiing van ont
wikkelingslanden gepaard gaat met een zo
groot mogelijke spreiding van koopkracht".
De werkgroep had geschreven dat het zgn.
interdependentie-model van de minister ten
koste van de allerarmste groepen zou kunnen
gaan, omdat deze allereerst behoefte aan ba-
sisprodukten hebben.
Het huidige beleid inzake ontwikkelingssa
menwerking bevat twee doeleinden, schrijft
minister De Koning. „De eerste heeft betrek
king op het verbeteren van de structurele po
sitie van de ontwikkelingslanden, de tweede
op de verlichting van het lot van degenen die
momenteel niet aan een minimumbestaansba
sis toekomen".
De minister ontkent dat de tweede doelstel
ling gaat ten koste van de eerste. Hij wijst
naar verschillende maatregelen om de kwali
teit van de hulpverlening te verbeteren, naar
een pas ingestelde ambtelijke werkgroep die
zich onder meer met de tweede doelstelling
bezighoudt en naar een reorganisatie ter mi
nisterie.
De minister schrijft verder dat de belangen
van de ontwikkelingslanden voorop moeten
staan bij het verdergaand inschakelen van
het Nederlands bedrijfsleven. „Waar onderne
mingen goed doen", aldus de minister, „wil ik
stimuleren en waar zij kwaad doen wil ik bij
sturen".
Intensievere inschakeling van derden (particu
liere organisaties en andere overheidsinstan
ties) bij de uitvoering van ontwikkelingssa
menwerking bevordert, aldus de minister, een
bredere maatschappelijke betrokkenheid bij
de problematiek van de derde wereld. In de
samenwerking met het ministerie van Land
bouw en Visserij, waar de werkgroep tegen
geprotesteerd had, blijft de coördinerende be
leidsmatige functie voor ontwikkelingssamen
werking bij mijn ministerie, schrijft minister
De Koning.
Bij de buitenlandse dienst, volgens de werk
groep niet „de meest voor de hand liggende
groep" voor ontwikkelingssamenwerking,
houdt men zich niet alleen bezig met diplo
matieke en economische belangenbehartiging,
maar evenzeer en in sommige gevallen in
overwegende mate met de uitvoering van
het ontwikkelingsbeleid van de regering.
De werkgroep, waarin deskundigen uit de ka
tholieke, hervormde, gereformeerde en enkele
kleine kerken, zal binnenkort op deze open
bare brief van minister De Koning antwoor
den.
In tal van gemeenten in de her
vormde kerk wordt juist ook door
veel vrijwilligers werk verzet. Dit
blijkt uit een enquête aan de be
antwoording waarvan is deelgeno
men door bijna éénderde van de
hervormde gemeenten, verspreid
over het gehele land. Onder meer
komt naar voren, dat het hervorm
de kerkelijk werk, behalve door
predikanten en andere bezoldigde
krachten, door rond honderddui
zend vrijwilligers wordt gedragen.
Het resultaat is vervat in „Vrijwilli-
gersarbeid in hervormde gemeen
ten", door dr. R. G. Scholten, „ver
slag van een in februari 1977 in op
dracht van de Raad voor de Her
derlijke Zorg van de Nederlandse
hervormde kerk gehouden onder
zoek". Het is uitgegeven door Boe
kencentrum, Den Haag.
Door 589, dat is 32 procent van de
hervormde gemeenten, werden vra
genlijsten ingevuld. Mede gezien
deze beantwoordingsgraad heeft het
rapport slechts een verkennend ka
rakter. Een beperking van het on
derzoek is voorts, dat de gemeenten
is gevraagd naar hun vrijwillige
medewerkers en niet gemeenteleden
naar hun activiteiten. Wie bijvoor
beeld als lid van een gemeentelijke
werkgroep zieken of bejaarden be
zoekt, is wel in het onderzoek opge-
Het onderzoek komt uit op tegen
de zes procent vrijwillige mede
werkers. Dr. Scholten: „Dat de her
vormde kerk niet over een actueel
en op bewuste keuze gebaseerd lid
maatschapscriterium beschikt, bete
kent voor dit verslag dat het door
ons gegeven percentage vrijwillige
medewerkers (5,9 procent) in feite
weinig zegt".
Als men echter let op wie jaarlijks
te kennen geeft geïnformeerd te
willen worden over het kerkelijk le
ven, deel wil nemen aan kerkelijke
activiteiten, en financieel wil bijdra
gen, zou in veel gemeenten het per
centage vrijwillige medewerkers wel
eens 15 20 procent (tussen de éen
op zeven en één op vijf) van de ac-
tueel-betrokken kerkleden kunnen
zijn.
Paus Johannes Paul us II
heeft deze week dertig lei
dende figuren van de Ja
panse sjinto-godsdienst
ontvangen. De groep stond
onder leiding van de hoge
priester van het sjinto-hei-
ligdom, Nijo, en werd be
geleid door de voorzitter
van het Vaticaanse secre
tariaat voor de niet-ehris-
tenen, kardinaal Pignedoli.
De paus zei, dat de vele
overeenkomsten tussen de
sjinto-godsdienst en het
christendom verplichten
tot steeds hechter vriend
schap en samenwerking in
gemeenschappelijke dienst
aan de mensheid. De ka
tholieke kerk, zo verzeker
de de paus zijn gasten, er
kent al het ware, goede en
edele in hun godsdienst.
Het sjintoisme leert, even
als het christendom, dat
alle mensen als kinderen
Gods gelijk zijn. Ook de
sjinto-godsdienst ziet in de
harmonie en de schoonheid
van de natuur de openba
ring Gods.
Tweeëndertig geestelijken
van verschillende godsdien
sten, vooral bisschoppen of
andere leidende vertegen
woordigers, houden tot Wit
te Donderdag dagelijks
vastenpredikaties in de
kerk van St.-Lawrence
Jewry in Londen, waar
ook Thomas Morus al
preekte. De predikaties, die
elke werkdag tussen de
middag worden gehouden,
hebben als gemeenschappe
lijk thema „Wij geloven".
Tot de initiatiefnemers be
hoort de aartsbisschop van
Westminster, kardinaal Ba
sil Hume.
Paus Johannes Paul us II
lijkt in zijn ongecompli
ceerde benadering van de
alledaagse werkelijkheid
steeds meer overeenkomst
te gaan vertonen met paus
Johannes XXIII. Dat er
voer de telefoniste van een
ziekenhuis in Zurich, die
een man aan de telefoon
kreeg, die zei, dat hij de
paus was. „Als u de paus
bent, dan ben ik de keize
rin van China,,, zei ze.
Maar het was de paus wel,
die wilde informeren naar
de gezondheidstoestand
van zijn landgenoot, mgr.
Andre-Marie Deskur, hoofd
van de Vaticaanse pers
dienst, die daar al geruime
tijd wordt verpleegd. Dat
doet hij geregeld, maar
ditmaal had hij zelf gebeld
in plaats van gebruik te
maken van de Vaticaanse
centrale.
Een ander voorbeeld van
ongecompliceerd handelen
gaf paus Johannes Pêulus
II tijdens een algemene au
diëntie, die als gebruikelijk
overvol was. Bij deze au
diënties zijn, ter vervan
ging van de draagstoel, op
gezette afstanden podia op
gesteld, waarop de paus
gaat staan op zijn tocht
door de menigte om ook
de mensen op de achterste
rijen gelegenheid te geven
hem te zien. Onlangs kon
hij het podium niet meer
verlaten, omdat een groep
jongeren ook het trapje in
beslag had genomen. Na
een paar keer geduldig
maar vergeefs geprobeerd
te hebben langs het trapje
te gaan, draaide de paus
zich resoluut om, trok zijn
toog op en sprong lenig
van de steile kant van het
1,20 meter hoge podium op
de grond.
Lelden H. Lodewijk za. 10.00 u. en 19.00 u.,
zo. 8.30 u., 10.00 u. hoogmis, 11.30 u., 18.00 u.,
19.00 u. Lof; H. Middelares za 19.00 u.. zo. 9.30
u. hoogmis. 11.30 u.; O.L Vr. Onbevl. Ontv. za
19.00 u.. zo. 9.30 u.. 10.45 u. hoogmis. 12.15 u.;
St Antonius van Padua za. 19.00 u. euch. met
muzikale omlijsting, zo. 9.30 u.. 11.00 u. euch. met
koor. 12.15 u.; H. Leonardus za. 19.00 u.. zo. 9.00
u.. 10.45 u. hoogmis. 12.00 u.; H. Petrus za. 19.00
u.. zo. 9.00 u.. 10.30 u. hoogmis. 12.00 u. en 18.00
u.; O.L. Vr. Hemelvaart zat. 19.00 u., zo. 8.30 u.,
9.30 u.. 11.00 u. euch.. mmv. Dames en Heren
koor; Oud Kath. Kerk zo. 10.00 u. hoogmis.
Aarlanderveen za 19.00 u.. zo. 7.30 u.. 10.30
u. hoogmis; dep. Ter Aar zo. 9.00 u. hoogmis,
12.00u.
Alphen a/d Rijn De H. Geest za 19.00 u., zo.
9.00 u.; 11.30 u. hoogmis, mmv. Bronzangertjes;
H. Bonifatius za. 19.00 u., zo. 8.30 u., 10.00 u.
hoogmis. 11.30 u.; H. Pius za 19.00 u.. zo. 9.00
u.. 10.30 u. hoogmis. 11.45 u.
Boskoop za 17.30 u. in De Stek. 19.00 u. In
parochiekerk, zo. 9.30 u. en 11.00 u. par. kerk.
Hazerswoude-Dorp H.H. Engelbewaarders za.
19.00 u. met orgel. zo. 8.00 u., 10.00 u. hoogmis
en 11.30 u. (om 14 dagen)
Hazenwoude-RIjndljk zo. 10.00 u. euch. H. Be-
rnardus; Het Anker za. 19.00 u. euch., zo. 8.45 a
en 11.15 u. euch.
Hoogmade—za. 19.00 u.,zo. 10.00 u.
De Kaag za 19.00 u. avondmis, zo. 8.00 u..
10.00 u. hoogmis.
Katwijk a/d Rl)n za 19.00 u.. zo. 9.30 u. hoog
Leiden Hen/. Gem. Hoogl. Kerkgracht 10.00 ds.
Pannekoek, 11.45 Studentendienst; Marekerk 10.00
ds. De Jong. 17.00 ds. De Jong van Moerkapelle;
Maranathakerk 10.00 ds. v. Achterberg; Merenwijk-
Regenboog 9.30 ds. Hortensius. 11.00 idem en
pastor Van Well, doopfeest; Bethlehemkerk 10.00
ds. Eekhof; Bevrijdingskerk 10.30 ds. Wagenvoor
de; Vredeskerk 10.00 ds. Lamping; Eglise Wallon-
ne 10.30 pastor Ribs; Ac. Z.huis 10.15 ds. Bakker;
Diacon.huis 10.30 ds. Van 't Hof; Jeugdkapeldien-
sten: Vredeskerk 10.00; Goede Herder 10.30. Geref.
Kerken: Zuiderkerk 10.00 ds. Sytsma. 17.00 da De
Zwart; Petrakerk 10.00 ds. Bakker. 17.00 ds. Hor
tensius; Oude Vest 10.15 ds. Koolstra. 17.00 da
Sytsma; Maranathakerk 10.00 ds. v. Achterberg.
17.00 ds. Koolstra; Bevrijdingskerk 9.00 ds. Kool
stra. 17.00 ds. Brederveld; Groenhoven 10.00 da
Brederveld Clubhuisdiensten: Mierennest 10.00 mw.
Owel; De Mirt 10.00 dhr. R. Spilker; Merenwijk
aula Valkenpad 9.30 en 11.00 diensten - Geref.
Gem. 10.00 en 16.30 ds. Boogaard - Chr. Geref.
Kerk 10.00 en 17.00 ds. Den Boer, Rijswijk - Ge
ref. Kerk Vr. 10.00 en 17.00 ds. Gootjes - Geref.
Gem. Ned. 11.30 en 17.30 feesdiensten - Doops-
gez. en Rem. Kerk 10.30 ds. Meyering en ds. Frie-
deric - Baptistengemeente 10.00 ds. v. Mameren -
Ev. Luth. Kerk 10.15 ds. Happee - Nieuw Ap. Kerk
9.30 en 16.00 diensten - Ev. Chr. Gem. 10.00 dhr.
mis. 11.15 u.; Kerkgemeenschap Rijnsburg- za.
19.00 u.. zo. 10.30 u.
Langeraar za. 19.00 u., zo. 8.30 u., 10.00 u. en
11.30 u.
Lalderdofp H. Menswording za. 19.00 u. jonge
renmis. zo. 9.00 u.. 10.30 u.. 12 u.
LelmukJen za 19.00 u.. zo. 7.30 u.. 9.30 u.
hoogmis. 11.15 u.
Usee Agathakerk. za 19.00 u.. zo. 8.30 u., 10
u.. 11.30 u.; dep. Poelpolder za. 19.00 u., zo. 9.00
u. en 11.30 u.; Mariakerk, za. 19.00 u. avondmis,
zo. 8.30 u., 10.00 u. hoogmis, 11.45 u.; H.H. En
gelbewaarders za. 19.00 u. avondmis, zo. 8.00 u..
9.30 u. hoogmis. 11.00 u. en 17.45 u. avondmia
komsten - Zevendedagsadv. 11.00 Ds. Bouwer -
Ev. Chr. Centrum 10.00 dhr. Zijlstra - Zending
swerk Jeruel 18.00 dienst.
Aarlanderveen Hen/. Gem. 10.00 ds.1 Wolthaus.
18.30 ds. Haitsma Boskoop - Geref. Kerk 10.00
kand. Teneyenhuis. 18.30 idem - Chr. Geref. Kerk
9.30 dienst. 18.30 ds. Wallet Ouderkerk ad. Am-
stel.
Ter Aar Herv. Gem. 9.30 ds. Lindenburg. 18.30
ds. Stehouwer. Alphen - Geref. Kerk 9.30 en 18.30
ds. Bezemer.
Abbenes Hen/. Gem. 9.30 ds. Eveleens. Heeze
19.00ds. Rang. jeugddienst.
Alphen a.d. Rijn Herv. Gem. Opstandingskerk
10.00 ds. v.d. Heiden 18.30 ds. Hanemaaijer Ad-
ventskerk 10.00 ds. Bogers. 18.30 ds. v.d. Heiden;
Kruiskerk 10.00 ds. Hanemaaijer - Geref. Kerk Sal-
vatorkerk 10.00 ds. Stolk HA, 18.30 drs. Vree HA;
Maranathakerk 10.00 drs. Vree HA. 18.30 ds. Stolk
HA - Baptistengemeente 10.00 en 18.30 ds. Koek
koek - Marthastichting 20.00 samenkomst - Leger
des Heils 10.00 en 19.30 samenkomsten - VEG
10.00 dienst.
Alphen-Noord Herv./Geref. Kerken diensten:
Goede Herder 9.00. 10.30. 18.30; De Bron 9.00.
10.00. 10.30. 18.30; Ashramcollege 9.30 - Sionskerk
9.30 ds. Van Dop, Amersfoort, 18.30 ds. De Jong,
Leiden Oudshoomseweg 10.00ds. Oort.
Bodegraven Herv. Gem. Dorpskerk 10.00 ds. De
Vreugd HA 18.30 ds. Van Slooten Putten; Salvator-
kerk 10.00 ds. Droogers 18.30 ds. Ytsma Bleiswijk;
Bethlehemkerk 10.00 ds. De Vreugd 18.30 da
Kleermaker, Rotterdam - Geref. Kerk 10.00 ds. 't
Hart, 18.30 applausdienst.
Boskoop Herv. Gem. Dorpskerk 9.30 ds. Stelwa
gen. 18.30 ds. Mansveldt. Bussum, jeugddienst; De
de.
Hazerswoude Herv. Gem. 9.30 en 18.30 ds. Ge-
ertsema - Geref. Kerk 10.00 ds. Versluys, 17.00 da
Dijkstra Boskoop.
Hoogmade Hen/. Gem. 10.00 dr. Van Vliet.
De Kaag Herv. Gem. 10.00 ds. Langenbach.
Hazerswoude Herv. Gem. 10.00 ds. v.d. Linden
19.00 ds. De Kruijf, Rijnsaterswoude - Geref. Kerk
10.00 ds. Bouma Noordwijk 17.00 idem.
Katwijk a.d. Rijn Herv. Gem. diensten Dorps
kerk 10.00 en 18.00; Ontmoetingskerk 10.00 en
18.30 - Geref. Kerk 10.00 ds. Gesink. 17.00 ds.
Van Halsema.
Katwijk a. Zee Herv. Gem. Diensten: Nieuwe
Kerk 10.00 en 18.00 Oude Kerk 10.00 en 18.00 Ich-
tuskerk 10.00 en 17.00; Pniëlkerk 9.30 en 18.00;
School 10.00 - Geref. Kerk 10.00 ds. v. Halsema.
za. 19.00 u., zo. 9.00 u. en 11.00
Nieuw Vennep za. 19.00 u. avondmis, zo. 9.30
u. hoogmis. 11.00 u. euch.
Noorden za. 19.00 u. avondmis, zo. 9.00 u. en
10.30 u. hoogmis.
Noordwijk (Maria ter Zee) za. 19.00 u. euch. met
samenzang, zo. 9.30 u. hoogmis lat. zang. 11.00 u.
-euch. met samenzang.
Nooidwijk-BInnen za. 19.00 u.. zo. 8.00 u..
10.00 u. hoogmis. 11.30 u.
Noordwljkcmout St. Jozef za. 19.00 u. euch.
met samenzang, zo. 10.00 u. hoogmis euch. met
koorzang. 11.30 u. eüch. met samenzang; St Vic-
or za 19.00 u. met zang door dameskoor, zo.
9.30 u. hoogmis met herenkoor.
17.00 ds. Vrolijk; Vredeskerk 10.00 ds. Vrolijk,
17.00 ds. Smouter - Chr. Geref. Kerk diensten
10.00 en 17.00 - Geref. Kerk Vr. 10.15 ds. Hoff.
HA. 15.30 idem HA - VEG 9.45 ds. Bulthuis - So*-
fiebeweging 16.00 eredienst
Leiderdorp Herv./Geref. Kerken diensten: Dorps
kerk 10.00; Hoofdstraat 10.00; Scheppingskerk 9.00
en 10.30.
Lelmulden Herv. Gem. 9.30 ds. Los in Oosten-
kerk - Geref. Kerk 19.00 ds. Los.
Lisse Herv. Gem. Dorpskerk 10.00 ds. De Ge
lder; Pauluskerk 10.00 ds. Goverts, 19.00 ds. v.d.
Meer. Sassenheim. jeugddienst - Geref. Kerk 10.00
ds. De Wit - Chr. Geref. Kerk 10.00 en 16.30
Dienst des Woords - Geref. Gem. 10.00 en 16.00
ds Hakkenberg - Geref. Kerk Vr. BV 9.00 ds.
Schuurman. 19.00 ds. Moggré - Geref. Kerk Vr. Pr.
10.30 ds. v.d. Kamp 16.30 student Van Houwelin-
gen.
Nieuwkoop Herv. Gem. 9.30 ds. Bronsgeest,
18.30 jeugddienst - Geref. Kerk 9.30 en 18.30
Dienst des Woords - Chr. Geref. Kerk 9.30 en
14.15 Dienst.
Nieuwveen Herv. Gem. 9.30 ds. Molenaar 18.30
ds Kaai jeugddienst.
Nieuw Vennep Herv. Gem. 9.30 ds. Den Harder,
19.00 ontmoetingsdienst - Geref. Kerk 9.30 en
16.30 ds. Rang - Chr. Geref. Kerk 15.00 ds. Visser.
- St Willlbrord za 19.00 u.. zo. 10.30
u. hoogmis, 12.00 u. met samenzang.
Bonaventura Mariënpolstr. za. 18.30 u. euch. ned.,
zo. 9.00 u. euch. ned. 11.00 u. euch. latijn.
Oud Ade za 9.00 u., 19.00 u. avondmis, zo.
8.30 u. hoogmis, 10.30 u. gem .schapsmis.
,Oud Wetering za 19.00 u.. zo. 11.30 u. hoog
mis.
Roelofarend» veen Maria Presentatie: za 19.00
u., zo. 9.00 u. en 11.00 u.; H. Petrusbanden za
19.00 u., zo. 9.30 u. hoogmis. 11.00 u.. 12.15 u.
RJjpwetarlng za 19.00 u., zo. 7.30 u.. 9.00 u.
met herenkoor, 10.30 u.
Saseenhelm za. 19.00 u., zo. 9.30 u. hoogmis.
11.00 u.
Stompwljk za. 19.30 u.. zo 8. 9.30
(hoogm).11,18u.
Hen/. Gem. Diensten: Voorstraat
10.00 en 19.00; Hoofdstraat 9.00. 10.30 en 17.00;
De Rank-lchtus 10.00 en 15.30 - Geref. Kerk Vinke-
laan 9.30 en 17.00.
Noordwi|kerhout Hen/. Gem. 10.00 ds. Kalkman
H.D.
t Hof Van Wijckersloot 16.30 da Sierat
Geref. Kerk 10.00 ds. Vegter, 19.00 ds. Brokerhof
Geref. Kerk Vr. BV 8.45 en 16.00 ds. v.d. Berg.
Oude Wetering Hen/. Gem. 9.30 ds. Lalleman -
Geref. Kerk 9.30 mw. Leitner 17.00 ds. Hasper.
Rijnsaterwoude Herv. Gem. 9.30 ds. De Kruijf.
19.00 ds. De Leeuw. Maam - Chr. Geref. Kerk 9.30
Dienst des Woords 14.15 ds. Bouw.
Rijnsburg Herv. Gem. Grote Kerk 9.30 ds. v.d.
Bogerd, 17.00 ds. Van Niel, Bethelkerk 9.30 ds. v.
Niel, 17.00 ds. v.d. Bogerd - Geref. Kerken Petra-
kerk 9.30 ds. Damsma. 17.00 dr. v. Oeveren; Im-
manuëlkerk 9.00 en 10.30 dr. v. Oeveren; Marana
thakerk 9.30 ds. Huisman, 17.00 ds. Damsma -
Chr. Geref. Kerk 9.30 en 17.00 ds. De Joode.
Sassenheim Herv. Gem. 9.00 en 10.30 da v.d.
Meer, 18.30 ds. v. Santen - Geref. Kerk 10.00 en
Voorhout za 19.00 u.. zo. 9.00 u.. 10.30 u.,
11.45u.
Voorschoten za 19.00 u., zo 10.00 u. hoogmis,
11.30 u.
Warmond za. 19.00 u.. zo. 8.30 u.. 10.00 u.
hoogmis. 11.30 u.
Woubrugge za 19.00 u. zo. 10.00 u. hoogmis.
Zevenhoven za 19.00 u.. zo. 9.00 u' hoogmis,
10.45 u.
Zoetsrwoude-Ri|ndljk Meerburgparochie za
'19.00 u. met wisselende koren; zo. 10.00 u. hoog
mis met wisselende koren, 12.00 u. met volkszang.
18.00 u. zonder koorzang.
Zoeterwoude St Jan Zuidb. weg zo. 10.30 u.
hoogmis; Chr. Dienaarkerk za 19.00 u. met zang,
zo. 9.15 u. hoogmis.
18.30 (in Herv. Kerk) ds. v. Santen - Ned. Prot
Bond 10.30 ds. Klijnsma - Chr. Geref. Kerk 10.00
en 17.00 ds. Rebel - VEG 19.00 in NPG.
Valkenburg Herv. Gem. 10.00 drs. De Raadt,
18.30 ds. Overgaauw - Geref. Kerk, 9.30 ds. Over-
gaauw, 18.30 drs. De Raadt - Geref. Kerk.Vr. 9.30
en 17.00.
Voorhout Herv. Gem. 10.00 Dienst des Woords.
Voorschoten Herv. Gem. 10.00 en 17.00, Geref.
Kerk 10.00 en 17.00 ds. De Zeeuw; Aula 9.30 da
De Zwart.
Warmond Herv. Gem. 10.00 Dienst des Woords.
Wassenaar Herv. Gem. Dorpskerk 10.00 da
Steenstra. 16.30 ds. Tukker. 19.00 Wereldgebeds
dag; Kievitskerk 10.00 ds. Wiersma; Messiaskerk
10.00 ds. Van Santen Dorpscentrum 9.30 da
Exalto. Benthuizen - Geref. Kerk Zijllaan 10.00 en
17.00 Dienst, Zuid 10.00 drs. v.d. Kamp - Ned.
Prot. Bond 10.30 ds. Mulder.
Woubrugge Hen/. Gem. 9.30 ds. Van Dijk Tange
Alteveer, 18.30 dr. Meijers Leiden - Geref. Kerk
9.30 en 18.30 kand. Visser Amsterdam.
Zevenhoven Herv. Gem. 9.30 ds. Nicolaï - Ge
ref. Kerk 9.30 ds. Buitenhuis, Bodegraven; 19.00
dhr. Christ. Leiden.
Zwammerdam Herv. Gem. 10.00 ds. Bos. 18.30
ds. Haakman - Geref. Kerk 10.00 en 18.30 ds. v.d.
Heiden.
EVENWICHTIGE VERDELING VAN RECHTEN GEEN GELIJKE RECHTEN
(Van onze correspondent
Robin Denselow)
TEHERAN Naar Westerse
maatstaven is de nieuwe islamiti
sche republiek onder ajatoilah
Khomeini alles behalve een ide
aal oord voor vrouwen. Vrouwen
werden nauwelijks bij de revolu
tie of bij het islamitisch reveil te
pas. Ook in Khomeini's hoofd
kwartier was nauwelijks een
vrouw te bespeuren. Als buiten
staander kreeg men de indruk
dat, dankzij de een of andere
goddelijke ingreep, de mannen-
heerschappij in ere was hersteld.
Zelfs bij de opzienbarende beto
gingen, toen de miljoenen sterke
bevolking van Teheran door de
straten trok, hepen de gesluierde
vrouwen steeds apart, voortgedre
ven als vee.
Toch heeft de buitengewone gods
dienstopwelling niet alleen de
Iraanse mannen, maar ook de
vrouwen aangègrepen. Zij aan
vaarden hun nieuwe status niet al
leen, maar verdedigen die zelfs
met hand en tand. De een is uit
eraard wat feller dan de andere.
Er zijn de zwaar gesluierde voor
standsters van de harde lijn, maar
ook vrouwen uit de nieuwe islami
tische .radicale elite", die zich
sluieren in modieuze sjaals (deze
groep heeft na de betogingen de
sluier weer snel afgelegd). Maar
de meeste vrouwen hebben het ge
zag van de moskee aanvaard, als
mede de strenge leefregels die de
islam hun oplegt.
Akram Hariri is van de harde
lijn. Zij is een sterke, vastbesloten
jonge vrouw, die onder haar brui
ne hoofdsluier er veel ouder uit
ziet dan haar dertig jaar. Zij heeft
jaren gevochten voor de islamiti
sche republiek. Ze verloor zelfs
eens haar baan als lerares wegens
haar godsdienstige en poütieke op
vattingen. Ze had tegen haar leer
lingen gezegd dat voetballen slecht
was, en dat ze hun energie beter
konden gebruiken om tegen de
sjah te vechten. Niet zó verwon
derlijk kwam kort daarna de ge
heime politie (SAVAX) bij haar
langs. Ze mocht nergens in Iran
niet meer les geven.
Ze heeft voor haar geloof gestre
den „omdat de islam geen onder
scheid maakt tussen godsdienst en
politiek. Ik kan mij niet indenken
dat iemand kan zeggen godsdien
stig te zijn zonder tegen wreed
heid te vechten", zei Akram. Zoals
de meeste islamitische vrouwen
met wie ik gesproken heb, heeft
ze geen hoge dunk van de vrou
wen in het Westen. „Ik geloof niet
dat ze vrij zijn, want ze hebben
een hersenspoeling ondergaan. De
mannen trouwens ook. Ze begrij
pen de rechten van de mensheid
niet. Ze denken dat vrijheid iets is
als een fijn huis te hebben, of
mooie spullen, en goed eten. Maar
als ik iets heb, dan moet ik dat
delen met anderen. Dat zegt de
islam".
Zelfs als westerling kun je dat alleen maar
een bewonderingswaardige gedachte noe
men. Akram en haar vriendinnen geven
eten weg aan de armen, gaan naar de
nieuwe coöperatieve winkels, die zo goed
koop zijn, dat ze er op moeten toeleggen,
of komen familieleden van slachtoffers van
de straatgevechten troosten.
Volgens Akram, een getrouwde vrouw met
kinderen, zijn „mannen meer aangetrokken
tot vrouwen dan vrouwen tot mannen. En
daarom moeten vrouwen meer bedekt zijn
dan mannen". Haar vriendin Shirley Bakh-
tiar, een ver familielid van de gewezen
premier, studeerde in de jaren zestig vijf
jaar lang scheikunde aan de universiteit
van California Haar manier van leven was
destijds „lijnrecht tegenovergesteld" aan
die van nu. Ook zij is getrouwd en heeft
kinderen, en net als Akram ziet zij de
islam niet als een beperking, maar als een
bevrijding.
„Wij sluieren onszelf omdat jullie mannen
altijd achter ons vrouwen aanzitten. Wij
mogen niet aantrekklijk zijn voor andere
mannen en alleen openstaan voor onze ei
gen man". In Amerika was zij altijd ge
schokt door de jongens die naar de in bi
kini geklede meisjes plachten te staren.
Shirley vond dat ze vrijer was wanneer ze
gesluierd was en zich alleen onder vrou
wen bevond „omdat ik, wanneer ik mijn
kinderen bij mij heb, meer met hen ge
meen heb".
Drie zondige S-en
Het puriteinse gezicht van de islam, met
zoveel gemak aanvaard door Akram en
Shirley, zou in de komende maanden van
Iran wel eens een zeer onverdraagzame
maatschappij kunnen maken. De reactie
van de vrouwen op de corruptie en de op
pervlakkige verwestersing van het Iran on
der de sjah, doet wat overdreven aan.
Shirley en Akram hadden het beiden over
de „drie zondige essen": het westerse mis
bruik van sex, sport, en het (bioscoop
scherm. Het was niet zo dat ze een ander
geen plezier gunden, maar ze hadden in
het westen juist gezien dat de vrouwen
daar zo verveeld en ongelukkig waren.
Toen ik aandrong op wat voorbeelden,
noemden ze het aantal zelfmoorden in
Zweden „waar vrouwen zogenaamd alles
hebben".
Tegen zoveel godsdienstige geestdrift valt
weinig in te brengen, zeker niet in het Te
heran van vandaag. Maar ik sprak onder
andere met universiteitsdocentes, die hun
opleiding in Amerika en Engeland hadden
genoten, en als die representatief waren
voor de meeste Iraanse vrouwen, dan zijn
zij werkelijk blij met hun nieuwe onderge
schikte roL „In de islam", legde Akram
uit, „geloven wij in een evenwicht van
rechten, niet in gelijke rechten. De man en
de vrouw zijn uit één geschapen, maar ze
hebben verschillende taken".
In de praktijk lijkt dit te betekenen dat
vrouwen voor iedere belangrijke stap die
ze willen nemen toestemming aan hun
man moeten vragen en ook dat ze weinig
kans maken op een carrière, omdat je nu
eenmaal niet op vrouwen aan kunt". „Dat
komt omdat onze geestestoestand veran
dert tijdens onze maandelijkse periode",
verklaarde Jaleh Bonakter, die in Kansas
gestudeerd heeft en altijd in het zwart ge
kleed gaat Vrouwen worden aangemoe
digd thuis bij de kinderen te blijven, of
„gepast werk" te zoeken, zoals in het on
derwijs. „De man werkt omdat hij sterteer
is", zei Shirley, „maar wij vrouwen kunnen
onze kracht het beste binnen het gezin
aanwenden".
Geen secretaresse
De ajatoilah zelf lijkt blijkens zijn jongste
uitspraken, wat minder radicaal te zijn op
dit gebied. Vorige week zei hij in een toe
spraak dat vrouwen alles mochten worden.
Maar Khomeini was er op tegen dat vrou
wen secretaresse zouden worden, omdat
secretaressen in Iran altijd sexobjecten
zijn geweest
Na vijf jaar studie in Californiê heeft
Shirley, net als Akram en Jaleh, de idea
len van het westerse feminisme geheel ver
worpen. „Ik verbleef daar voornamelijk
onder meisjes", vertelde ze, „en ik was het
Iraanse vrouwen met de traditionele Tchador over hun moderne pantalons uit
protest tegen de oppervlakkige verwestersing van het land onder de sjah.
Omdat jullie
mannen
altijd
achter ons
aanzitten"
met hun ideeën totaal oneens. Ze zaten
steeds maar aan vriendjes te denken en
gingen naar feestjes en zo. Sommigen hiel
pen wel anderen, maar dan alleen om
zichzelf beter voor te doen en niet in
naam van God".
Op zijn best heeft de islamitische reveil
een massaal gevoel van betrokkenheid in
de samenleving teweeggebracht, alsmede
de bereidheid anderen te helpen. In het
Iran onder de pauwentroon was van dat
alles geen sprake. De stap naar „gelijk
maar anders" zal voor de enthousiaste
vrouwen groot zijn. Maar toch kun je het
als westerling niet nalaten te denken dat,
als het nieuwe er eenmaal af is, het voor
veel intelligente en geschoolde Iraanse
meisjes een loodzwaar en frustrerend juk
zal worden.
(Copyright The Guardian)
