Engelse ziekte in
Spanje: stakingskoorts
Mgr. Lefebvre verwacht
steun van nieuwe paus
Honderd jaar kerk in Oeganda
ondanks alles breed gevierd
Duitse jongeren
nemen deel aan p
„Jeugdkruisweg'Èf
KORTE
METTEN
kerk
wereld
jerc
Lourdes trok vorig jaar
4,25 miljoen pelgrims
BINNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 28 FEBRUAR11979 PAGINj
J|-
MADRID Spanje lijdt aan
een Engelse ziekte: de sta
kingskoorts. Half februari:
banken dicht, vliegtuigen aan
de grond, textiel- en metaal
bonden plat. Eerder: geen
eten en schone lakens in ho
tels, telefoons dood, de trei
nen stil. De stakingen en
langzaam-aan-acties veroorza
ken veel ongemak en irrita
tie. Ze zijn over het alge
meen van korte duur, één tot
twee etmalen. Waarom zoveel
sociale onrust midden in de
verkiezingscampagne? Om
het antwoord op die vraag te
krijgen, heb ik lange gesprek
ken gevoerd met Julio san
Pedro (54), directeur sociale
zaken van Philips-Spanje
(75.000 werknemers) met veel
relaties in de Spaanse werk
geverswereld en Manuel Si
mon (41), internationaal se
cretaris van de socialistische
vakcentrale UGT (Union Ge
neral de Trabaiadores).
De sociale onrust, zo beklem
tonen beiden, heeft (weer) al
les van doen met de situatie
waarin Spanje verkeert: in de
overgang van dictatuur naar
democratie. De sociale part
ners, beslist niet op voet van
oorlog met elkaar, zweven in
een ontstellend wetsvacuüm.
Gevolg: onzekerheid en on
rust.
In Spanje worden geen cao-
besprekingen gevoerd op cen
traal niveau. De meeste cao's
worden per bedrijf afgesloten.
Op 1 januari liepen de cao's
af voor vier miljoen mensen.
Op 1 maart moeten die ver
nieuwd zijn.
In vakbondsland tref je een
bont panorama aan. Er zijn
zo'n vierhonderd bonden.
Twee zijn erg groot en heb
ben 70% van de georganiseer-
den: de UGT (1,21,3 miljoen
leden) en de communistische
CCOO (Comisiones Obreras),
die 1,5 miljoen leden zou tel
len.
Spanje bevindt zich in een
overgangstijd. Sinds eind de
cember, toen de nieuwe
grondwet van kracht werd,
gelden de wetten uit de Fran
co-tijd niet meer. De nieuwe
wetten moeten uiteraard door
regering en parlement worden
gemaakt. Maar het parlemenl
is ontbonden, omdat Suarez
nieuwe verkiezingen heeft uit
geschreven. Alles ligt in de
ijskast Een wetsontwerp ter
regeling van de cao's ging
nog wel naar het parlement,
maar moet op behandeling
wachten tot na de verkiezin
gen. Ook andere wetsontwer
pen op sociaal-economisch ge
bied blijven liggen. In dil
Spanje in de overgang (4)
Onze speciale verslaggever Anton Theunissen beëindigt van
daag zijn reportageserie over het veranderende Spanje, waar
deze week parlementsverkiezingen worden gehouden. Vandaag
schetst hij de problemen bij de totstandkoming van arbeidso
vereenkomsten en de economische vooruitzichten.
wetsvacuüm speelt de (loon
strijd zich af tussen werk
gevers en werknemers. Werk
gevers zeggen, dat de vakbon
den misbruik maken van de
onduidelijke toestand; de vak
bonden zeggen, dat voor ge
matigde looneisen een prijs
(erkenning van de vakbonden
als volwaardige sociale part
ner) moet worden betaald.
De regering, die zich tijdens
de verkiezingscampagne zo
veel mogelijk afzijdig houdt,
had het anders gewild. Zij
wilde het zogenaamde Pact
van Moncloa, een overeen
komst tussen regering, politie
ke partijen en sociale part
ners, ook voor 1979 laten gel
den. Dat wilden de sociale
partners niet. Bij dat pact
waren alle betrokkenen eens
gezind in hun mening, dat er
Julio San Pedro: taktiek van de vakbonden was niet fair.
fors gematigd zou moeten
worden om de economie ge
zond te maken. Dat lukte al
een heel eind en het mirakel
van de betrekkelijk vreedza
me overgang in Spanje van
dictatuur naar een democratie
is vooral te danken, zo zeiden
de heren Simon en San Pe
dro, aan die verdragen van
Moncloa. Onderhandelingen
over een verlenging ervan
mislukten echter. Andere ge
sprekken tussen regering,
werkgevers en vakbonden lie
pen vast. Daarop kwam de
regering met een decreet: de
lonen mogen in 1979 met niet
meer dan 1113 pet. omhoog.
Werkgevers die meer geven,
worden gestraft.
Eisen
De heer San Pedro komt er
rond voor uit, dat de werk
gevers echt in woede zijn uit
gebarsten, tijdens het laatste
gesprek tussen regering en
sociale partners. San Pedro:
„De taktiek van de vakbon
den was niet fair. Ze wilden
op de nullijn gaan zitten
handhaving van de koop
kracht— maar er moest wel
iets tegenover staan: toezeg
gingen in de legislatieve sfeer.
Wij zeiden: regering en parle
ment maken de wetten in dit
land, niet de vakbonden. De
bonden probeerden misbruik
te maken van het legale va
cuüm".
De vakbondsman Manuel Si
mon ziet dat anders: „Deze
rechtse regering heeft de'vak
bonden nog niet zien staan.
Samen met de communisten
manipuleerde zij vorig jaar
de vakbondsverkiezingen om
de groeiende invloed van de
UGT, de oudste vakbond in
dit land, in te dammen. Dit
keer wilde ze niet, dat de
vakbonden zouden gaan on
derhandelen met de werk
gevers, die zich op hun beurt
verscholen achter de regering.
Eerst een wet op de cao's,
dan een akkoord".
„Wij waren ook niet tevreden
met die 11—13%. Vorig jaar
stegen de prijzen bijvoorbeeld
ruim 16%. Wij moesten in de
slag. Toen de werkgevers za
gen dat het ons ernst was,
gingen de meesten door de
knieën".
Simon voegt er aan toe:
„Dankzij onze inspanningen
en onze matige eisen is in
1978 de inflatie teruggedron
gen van 26,4 tot zo'n 17
18% en dit jaar zal het infla
tiecijfer verder zakken tot 12
1/2%. Wij vinden dat onze
mensen voor deze inspanning
best beloond mogen worden".
Zijn er echt boetes gegeven
aan werkgevers die meer dan
1113% toestonden?
San Pedro: „Ik ken wel ge
vallen. Zij zijn beboet, maar
je kunt met fiscale trucs zo
wel de boete, als het te veel
betaalde, terugvorderen. Weer
zo'n zweverige toestand".
Intussen zijn noch de werk
gevers noch de vakbonden
somber over de (economische)
toekomst van Spanje.
San Pedro: „De werkgevers
zijn in Spanje verre van pes
simistisch. De regering heeft
nog verzuimd een duidelijke
economische politiek uit te
stippelen, er zijn veel onze
kerheden, maar Spanje, met
een grote markt in zijn nabij
heid, is voor ondernemers en
investeerders een veelbelo
vend land. Het buitenland ziet
de mogelijkheden beter dan
de lokale investeerders".
Heeft het buitenland meer
vertrouwen in de toekomst
van Spanje dan de Spanjaar
den zelf?
San Pedro: „Dat kan zijn.
Maar vergeet met, wij indus
triëlen worden hier erg gehin
derd door oude wetten. Je
kunt hier bijvoorbeeld heel
moeilijk mensen ontslaan, ook
al heb je die over. Maar de
meeste werkgevers beginnen
niet eens aan de procedure
voor ontslagaanvrage, want
dat duurt en duurt. Papier
bergen en nog eens papier
bergen".
San Pedro meent dat de
„stomme stakingen" snel be
ëindigd. moet worden „wij
verliezen meer werkuren door
stakingen dan Engeland"
ook de produktiviteit in Span
je moet omhoog en de onder
nemers moeten flexibeler
worden. San Pedro meent,
dat Spanje nog wel even
kwetsbaar zal blijven, maar
dat Spanje, eenmaal in de EG
en eenmaal behorend tot een
dollar- of „Arabisch" gebied,
zijn vleugels ver kan uitslaan.
„Spanje", zegt hij, „kan niet
verwaarloosd worden. Wij zijn
gewend onze eigen boontjes
te doppen. Wij willen een bij
drage leveren aan Europa.
Niet omdat ons dat opgelegd
wordt, maar uit overtuiging".
Manuel Simon is met minder
optimistisch. Hij zegt: „Wij i
willen werken aan een socia
listische maatschappij in vrij
heid. Wij zijn er niet geheel
van overtuigd, dat onze com
munistische collega's, die te
veel fungeren als een door
geefluik van de communisti
sche partij, dezelfde idealen
hebben. Daarom zie ik ons
nog niet onder één dak met
de CCOO. Wij werken wel op
veel gebieden samen. Wij vin
den het verheugend dat het
verticale vakbondssysteem uit
Franco's tijd ontmanteld is.
Wij hopen ook de in 1939 ge-
confiskeerde bezittingen
(waarde: 100125 miljoen dol
lar) terug te krijgen".
Zware druk
Evenals San Pedro zegt Si
mon, dat de „veertig jaar dic
tatuur nog erg zwaar drukken
op het land. Die last zal heel
langzaam minder worden. De
oude garde wordt langzaam
vervangen. Wij zullen ons ma
tigen. Tot nu toe is nergens
iets uit de hand gelopen. Wij
waren bovendien de eersten,
die ons duidelijk uitspraken
tegen het terrorisme".
Het is bijna zes uur, als ik
het gebouw van de UGT aan
de Joaquin Garcia Morato-
straat verlaat. Even verderop
fabrieken en banken.- Ervoor
politiemannen, automatische
wapens schietklaar.
Het tv-journaal meldt de bij
na dagelijkse dodelijke aan
slag. Vandaag heet het slacht
offer Sergio Borrajo Paracin
(67), infanteriekolonel. Neerge
knald in Vittoria in Basken
land. Zinloze terreur, die som
migen kan inspireren tot
nieuwe, boze dromen van dis
cipline, orde en eenheid.
„Als de vrees muziek was,
welk een concert zou Spanje
ten gehore brengen", zegt een
oud Spaans spreekwoord. Hoe
waar ook in het Spanje van
de overgang.
Anton Theunissen
In het Madrileense dagblad
„El Pais" heeft de gesuspen
deerde Franse aartsbisschop
Marcel Lefebvre verklaard
van ppus Johannes Paulus II
steun te verwachten tegen
de aanvallen van „vrijmetse
laars" als de kardinalen Wil-
lebrands, Villot en Garrone.
Deze curie-kardinalen zijn
volgens hem verantwoorde
lijk voor het beleid van het
Vaticaan tijdens het bewind
van Paulus.
Over Paulus Johannes II ver
klaarde Lefebvre in „El
Pais": „Bevriende kardinalen
hebben mij gezegd, dat kort
na zijn keuze in de Sixtijnse
kapel zijn eerste gedachte
naar ons uitging, naar de
traditionalisten. Toen hij mij
ontving, omarmde hij mij.
Hij prees het apostolaat in
mijn seminaries".
Volgens Lefebvre wil de hui
dige paus het probleem tot
een oplossing brengen. „Maar
hij is niet zoals Montini een
aanhanger van valse ideeën
als democratie, vrijheid en
gelijkheid. Wojtyla is een
paus zonder modernistische
verzoekingen. Hij neigt niet
tot het afschuwelijke compro
mis met de moderne wereld".
Volgens Lefebvre zijn er kar
dinalen, die hem en de tradi
tionalisten helpen. Een van
die kardinalen noemt Lefeb
vre bij naam: „Kardinaal
Siri, naar wie de paus veel
luistert, heeft mijn verdedi
ging op zich genomen".
Marcel Lefebvre, die door
paus Paulus gesuspendeerd
is, hetgeen betekent dat hij
zijn bisschoppelijke functies
niet mag uitoefenen, is afge
lopen maanden twee maal bij
de congregatie voor de ge
loofsleer geweest. Het resul
taat ervan is niet bekend.
Hij weigert het tweede Vati
caanse concilie te aanvaar
den. Vooral verzet hij zich
tegen de liturgiehervorming.
Hij heeft verschillende semi
naries opgericht, waar pries
ters volgens voor-conciliaire
opvattingen worden opgeleid.
Ondanks het pauselijk ver
bod heeft hij herhaaldelijk
priesters gewijd. Marcel Le
febvre verklaart in „El Pais":
„Wij wijzen het leergezag af
van pausen als Johannus
XXIII en Paulus VI. Zij heb
ben het geloof vernietigd".
"De hele viering heeft ons met grote
bewondering, maar ook met verbazing
vervuld. Hoe heeft men na acht jaar
van latente en openlijte vervolging de
moed gevonden dit herdenkingsfeest zo
uitgebreid op te zetten?" Aldus Jos
A. A. Schoenmakers, directeur van de
Pauselijke Missiewerken Nederland na
terugkeer uit Oeganda, waar hij de
viering van het honderjarig bestaan
van de katholieke kerk daar had mee
gemaakt.
Op 17 februari van dit jaar was het
een eeuw geleden dat de eerste katho
lieke missionarissen in Oeganda aan
kwamen. De vier miljoen katholieken,
die Oeganda nu telt, hebben het eeuw
feest, ondanks de moeilijke omstandig
heden waarin Oeganda momenteel ver
keert, uitgebreid gevierd.
Dat stuitte geenszins op weerstand van
de regering van president Amin. Tij
dens de viering werd een boodschap
van hern voorgelezen, waarin hij de Oe-
gandezen opriep om de vrede te dienen
en de wetten van het land te eerbiedi
gen. „alleen door liefde, verzoening en
vrede kan ons volk, dat uit zoveel
stammen en religieuze groepen bestaat,
tot eenheid en gemeenschappelijke
dienst aan het vaderland komen. Haat,
jaloezie en verdeeldheid op grond van
ras, godsdienst of sexe moeten afgewe
zen worden, omdat wij allen kinderen
zijn van God", aldus Amin.
Hoge kerkelijke anglicaanse functiona
rissen verdenken deze zelfde Amin er
van, twee jaar geleden de anglicaanse
aartsbisschop Janani Loewoem te heb
ben laten vermoorden. In dat jaar vier
de de Anglikaase kerk in Oeganda haar
eeuwfeest. Amin zou Loewoem uit de
weg hebben geruimd in het kader van
een stelselmatige uitroeiingsactie tegen
vooraanstaande christenen in Oeganda.
De Oegandese regering verklaarde des
tijds dat Loewoem door een auto-onge
luk om het leven was gekomen.
Uit Nederland was behalve rector
Schoenmakers de heer N. Wesselingh
bij de viering aanwezig. Hij is familie
van een van die eerste Nederlandse
missionarissen die de vorige eeuw in
Oeganda aan het werk gingen. Paus Jo
hannes Paulus II had kardinaal James
Robert Knox als zijn bijzondere verte
genwoordiger gestuurd. In Oeganda
hebben altijd veel Nederlandse missio
narissen gewerkt.
Veertien leden van de her
vormde synode hebben ge
vraagd het vraagstuk van de
abortus op de agenda van de
komende synode te plaatsen,
die van 5 tot 7 maart te
Driebergen bijeenkomt. Zij
zouden een uitspraak van de
generale synode op prijs
stellen. Het is nog niet dui
delijk of dit verzoek zal
worden gehonoreerd. Wel
heeft het moderamen de sy
node geadviseerd om een
eventuele uitspraak zo te
formuleren, dat deze een
stemmig of nagenoeg een
stemmig kan worden gedaan.
De aartsbisschop van Keulen,
kardinaal Joseph Höffner,
heeft een herderlijk schrijven
samengesteld, dat speciaal
voor de kinderen is bedoeld.
De brief zal op de eerste
zondag van de vasten (4
maart) worden voorgelezen in
de kinderdiensten. Indertijd
hadden kinderen de kardi
naal gevraagd waarom hij al
leen maar brieven aan de
volwassenen schreef. Ze be
grepen er lang niet alles van
en hadden hem om een eigen
brief gevraagd. Dat voorstel
had hem wel aangesproken,
zo schrijft de kardinaal.
De „conferentie voor de
vrouw in het priesterambt"
in de Verenigde Staten ver
zamelt handtekeningen voor
een petitie, waarin de Ame-
rikaanse bisschoppen wordt
gevraagd er bij de congrega
tie voor de geloofsleer in
Rome op aan te dringen,
haar uitspraak tegen het toe
laten van de vrouw tot het
priesterambt te herroepen.
Men stoot zich eraan, dat de
congregatie heeft gesteld,
dat het moeilijk is om in
een vrouwelijke priester „het
beeld van Christus" te zien.
De bisschoppen zuilen in
mei vergaderen. In de petitie
wordt hen gevraagd om de
priesterwijding van vrouwen
te bespreken en meer moge
lijkheden voor vrouwen te
scheppen om op beleidsnive
au mee te praten in de kerk.
Op 10 en 11 maart wordt in
Krasnapolsky in Amsterdam
het vierentwintigste Geeste
lijk Reveil gehouden. Het
wordt georganiseerd met me
dewerking van een groot
aantal verenigingen. De spre
kers komen uit verschillende
kringen van de samenleving
(opvoeding, wetenschap, soci
aal, cultureel en ander op
bouwend werk), alsmede uit
gevarieerde levensbeschouwe
lijke groeperingen. Behalve
bezinning op de problemen
rond het huidige leefklimaat
stoffelijk, ethisch, sociaal
en geestelijk is er muziek,
declamatie en beweging
skunst. Meer dan vijftig be
wegingen zullen met een in
formatiestand aanwezig zijn.
vraj
dsrej
lard.
„Ziet de mens" is het thema, dat is gegeven aan de „kratfddel
weg voor de jeugd", die dit jaar weer door vele duizend K>r i
jonge christenen in de Bondsrepubliek en in de DDR op de
april gezamenlijk wordt gebeden. Sinds 1958 bidden jeugdip>cia
katholieken in West- en Oost-Duitsland deze jeugdkru
weg", welk gebruik teruggaat op een belofte, gedaan tijd?
de laatste gemeenschappelijke Katholiekendag in Berlijn.
Daarbij wordt teruggegrepen op een oudere vorm van
kruisweg, die geen veertien maar zeven staties telt. Toen 11
1972 ook protestantse jongeren zich aansloten kreeg
jeugdkruisweg" door beider medewerking een nieuwe vort
die de oude kruisweg en een passieviering in zich verenigt.
In eigentijdse taal wordt geprobeerd het leven en sterven vl
Christus te maken tot een element in de oecumene. De té
sten, in gemeenschappelijke arbeid van protestanten en I6KOI
tholieken tot stand gekomen, hebben ten doel de jongeren Énger
de beschouwing van het leven en sterven van Christus1 Def
brengen tot het overdenken van de noden in het eigen leven. wn e
Itueh
De „kruisweg van de jeugd" ondervindt steeds grotffT~
weerklank bij de jonge christenen, zowel in de Bondsrefv
bliek als in de DDR. Vorig jaar namen er meer dan ho
derdduizend jongeren uit oost en west aan deel.
Lourdes trok vorig jaar
4.259.000 bedevaartgangers,
ongeveer 200.000 meer dan in
1977. Het record aantal be
zoekers werd in 1958 geno
teerd. 4.812.000. In dat jaar
was het honderd jaar gele
den dat de Heilige Maagd
Maria verscheen aan Berna-
dette Soubirous.
Voor 1979 zijn reeds l
devaarten aangekondi
waarvan veertig uit No<
en Zuid-Amerika. De deelt
me uit de Oosteuropese I
den belooft groot te wort
Dit jaar wordt de - hondd
ste - sterfdag van Bernadef
herdacht.
