Amsterdams Historisch Museum pronkt met keuze uit tekeningen Nederlanders kunnen op onze steun rekenen Hoofd Radio Noord door NOS ontslagen ZAPPA: ouderwets goed Afsluiten cao's zonder tg fl acties lijkt mogelijk cjf M. l kunst en kunstenaars VROEG I ERBIJ VOOi Alle DOUCHfl Q CO/GORDIJN! £3/0 KORTING. Bonaventura weer basketbal kampioen Omstreden Nederlandse film meer eenzijdig dan schokkend KUNST LEIDSE COURANT WOENSDAG 28 FEBRUAR11979 Aan de tekening is altijd een dienende funktie toege kend. Zij werd alleen be schouwd als het voorberei dende werk voor architec tuur, beeldhouwwerk, muur schildering, gobelin, schilde rij etc. Dit komt omdat zij in haar zuiverste vorm van dezelfde middelen gebruik maakt als het geschreven woord: n.l. pen en griffel. Door het toepassen van ma terialen en technieken die ook in de schilderkunst ge bruikt worden, komt ze ech ter dicht bij de visuele vol maaktheid van het schilde rij. Sinds de Renaissance is de tekening een zelfstandige tak van de beeldende kunst geworden. In het Amsterdams Histo risch Museum zijn 93 teke ningen te zien van vóór 1600 geboren Nederlandse teke naars. Dit museum bezit een collectie van ongeveer 4000 tekeningen, waarvoor de ba sis werd gelegd door de rijke Amsterdamse kolenhandelaar Carel Joseph Fodor, die in 1860 zijn verzameling naliet aan de stad. De verzameling werd in de jaren dertig be langrijk uitgebreid door de toenmalige conservator Van Regteren Altena. Het Histo risch Museum wil van al die tekeningen wetenschappelijke beschrijvingen laten maken. Drie jaar geleden werd hier mee een begin gemaakt door Ben Koevoets, een student in de kunstgeschiedenis, die 55 Italiaanse tekeningen van. de 15e tot de 18e eeuw in een catalogus onderbracht Catalogus Voor deze tweede tentoonstel ling, die tot 2 april te zien is, werd een andere student in de kunstgeschiedenis, Marijn Schapelhouman, gevraagd zich in deze taaie kluif vast Jacob de Gheyn (1565-1629) tekende dit portret van een jongeman. te bijten. Het maken van we- meer kans hebt om een baan tenschappelijke catalogi lijkt te krijgen. Wanneer je een een goede investering, voor maal conservator bent, heb later, waardoor je als afge- je er geen tijd meer voor. studeerd kunsthistoricus Gelukkig dus maar dat som mige studenten zo vriendelijk zijn deze klus te klaren in ruil voor hun naam op het titelblad van de catalogus. Aan het begin van de exposi tie wordt getracht het pu bliek wat achtergronden te verschaffen bij deze tekenin gen. Er hangen drie grote tekstborden waarop in korte zinnen wordt uitgelegd dat de tekening lange tijd als een hulpmiddel werd gezien. Een landschapsschilder bijvoor beeld, maakte schetsen in de natuur om dat later op zijn atelier in olieverf uit te wer ken. Bij het maken van gebrand schilderde ramen of wandta pisserieën maakte men ge bruik van cartons. Dit waren werktekeningen op dezelfde schaal als het uit te voeren werk. Anderen hadden de functie van maquette: zo kon de opdrachtgever van te vo ren een indruk krijgen. Sommige schilders maakten, wanneer hun werk was ver kocht, een getekende kopie als herinnering voor later. Aankomende kunstenaars za gen het als een goede oefe ning om prenten van be roemde voorgangers na te te kenen. In de loop van de 16e eeuw ging men tekeningen als zelfstandige kunstwerken waarderen, die het verzame len waard waren. Vanaf die tijd gingen ze tekeningen voor de verkoop produceren. Restauratie Eveneens bij het begin wordt in 18 duidelijke foto's en tek sten aanschouwelijk gemaakt hoe zo'n oude tekening wordt gerestaureerd. Want het 'hangt er allemaal zo gaaf en prachtig bij, voor het publiek dat je je nauwelijks afvraagt wat er zich achter de mu seummuren afspeelt voor het zover is. Veel tekeningen kunnen wor den schoongespoeld met ge destilleerd water. De foto's laten het proces zien van hoe „Christus voor Pilatus"; een tekening uit de eerste helft van de 16e eeuw, wordt her steld. Deze is samengesteld uit een aantal stukken pa pier, verder voorzien van tal rijke vouwen, olieachtige vlekken en wormgaten. Aan de randen is het papier op veel plaatsen afgebrokkeld en gescheurd. Het blad is een aantal keren gedoubleerd (verschillende papierlagen over elkaar heen). De restau ratie laat o.a. zien hoe deze verschillende papierlagen worden verwijderd en gaatjes en ontbrekende delen worden aangegoten met papiermassa. Een goede vondst van het Historisch Museum om ook dat aspect eens te laten zien! De tekeningen vragen naast de esthetische blik van orïze tijd om de godsdienstige bril uit die periode. Veel onder werpen hebben namelijk be trekking op het van godsbe sef doordrenkte leven van die tijd. Wederdopers In een tweetal tekeningen bijvoorbeeld laat Barend Dircksz, bijgenaamd Dove Barend in 1535 zien hoe We derdopers op de Dam wor den terechtgesteld. Ruim een eeuw later tekent Jan Phi- lipsz van Bouckhorst het be kende verhaal uit de bijbel van St. Maarten en de bede laar. Er is ook een voorbeeld te zien van een thema dat tot diep in de 18e eeuw ontelba re kunstenaars tot inspiratie dreef: de gestrande potvis op het strand. Die van Pieter (de) Molijn spoelde aan op 4 januari 1629 bij Noordwijk aan Zee. Het leuke van deze tekening is dat de potvis nauwelijks te zien is, maar het hele strand vol met mensen staat om naar het wonder te kijken. Ook hierin zag men weer de vingerwijzing Gods! Men be schouwde het als een in breuk op de orde der dingen en als voorbode van rampza lige gebeurtenissen. Het ijsvermaak wordt afgebe eld door Hendrick Avercamp en Jan van Goyen. Er zijn een aantal prachtige tekenin gen van Rubens die mensen afbeeldt in hoofse houdingen. Petrus Paulens Rubens (1577-1640) is de maker va deze tekening in zwart, rood en wit krijt. Hij beelddi een jongeman uit, die een trap afloopt. pier heen zien schijnen. Onde ge veer, eenderde van de te-gel keningen is voorzien van dii„is soort watermerken. Deze zijn j. kunsthistorisch van belang"1* omdat papierdeskundigen zovo' kunnen zien van welke werk-lal plaats ze afkomstig zijn. Ophel deze manier kun je achterhaald len uit welke tijd ze stam men. De zeer luxe uitgevoer de catalogus kost 35.-. JOSE VAN BREUKELEükai De expositie geeft een boeiend beeld van wat men sen uit die tijd bezighield. Achterin de catalogus zijn de watermerken opgenomen. De zeef waarop het echte hand geschepte papier ontstaat, be staat uit een aantal metalen draden waarin ook nog het fabrieksmerk met jaartal eveneens in draad kan zijn aangebracht. Dit draadpa troon of watermerk kan men later duidelijk door het pa- Sta Leider Zuidlibanese militairen: MATULA „De Nederlandse militairen van Unifil krijgen van ons alle mogelijke mede werking. Ze zullen allerlei fa ciliteiten kunnen ontvangen. De Nederlandse militairen zijn hier welkom, maar ik voeg eraan toe dat ik hoop dat ze met ons rekening zul len houden en dit in hun ge drag tot uiting zullen bren gen". Dit zei majoor Haddad, commandant van de strijd krachten van de Zuidlibanese christenen, ons gisteren in een gesprek dat we met hem hadden in het dorp Matuia een de Israëlisch-Libanese grens. Haddad vindt dat Unifil be langrijk werk in Zuid-Liba- non doet. „Drie jaar heben we alléén dag en nacht tegen de PLO (Palestijnse bevrij dingsorganisatie) moeten vechten. De oprichting van Unifil was nodig", aldus de strijdbare Haddad. Niettemin is hij bepaald niet vol vertrouwen in de leiding van Unifil, die naar zijn me ning erg politiek denkt en de Arabieren te veel te vriend wil houden. „Maar dat is niet het belangrijkste, het gaat ons om de mensen van de vredes macht te velde", zei Haddad, die zegt in de praktijk meer met deze militairen te maken te hebben dan met de leiding van Unifil. Hij keerde zich scherp tegen de houding van de vertrekkende Franse troe pen van Unifil die volgens hem stemming voor „links" maken. Haddad vertelde dat hij door een Franse officier was benaderd met het ver zoek of hij voor een bedrag van 200.000 dollar zijn functie zou willen neerleggen. Een andere Franse officier zou in formatie aan de PLO hebben verstrekt. Hij maakte zich bezorgd over de periode waarin de Fransen en de Nederlanders elkaar gaan afwisselen (rond 15 maart), temeer omdat de Ne derlanders dan nog een ge wenningsperiode tegemoet gaan. „Ik hoop niet dat de PLO van deze omstandigheid gebruik zal maken", verklaar de hij. Haddad, die nauwelijks meer contacten met de regering in de Libanese hoofdstad Bei roet heeft (sinds 1 januari wordt bjvoorbeeld de soldij van zijn troepen niet meer door de regering betaald), wordt fors gesteund door Is raël. Mogelijk gaat Israël in de toekomst de soldij van deze Libanese militairen beta len. Uit uitlatingen van hoge Israëlische militairen bij de grens bleek dinsdag dat zij erg blij zijn met de komst van de Nederlanders, „die on getwijfeld het beste contin gent zullen gaan vormen". Volgens Haddad kwam deze eer tot dusver de Nepalezen toe. EVERT MATHIES GRONINGEN De raad van beheer van de NOS heeft de leiding van Radio Noord met ingang van dinsdag on middellijk uit haar functie ontheven. De heer M. Dijk stra, commissaris regionale zaken van de NOS, verklaar de desgevraagd dat er naar wordt gestreefd het dienst verband van mr. J. Stam, ad- juncthoof Ó/programmaleider van Radio Noord, op korte termijn te beëindigen. Over de heer W. de Jong, hoofd van Radio Noord, zal de raad van beheer van de NOS zich nog nader beraden, aldus de heer Dijkstra. Het besluit om de twee van hun verantwoordelijkheid te ontheffen is genomen, nadat zich al geruime tijd moeilijk heden hebben voorgedaan binnen Radio Noord. „Organi satorisch is er sprake van een geweldige impasse. Het bleek dat de laatste tijd de leiding absoluut niet meer functio neerde," aldus de heer Dijk stra. De medewerkers van Radio Noord hebben op grond van art. 35 in hun Cao een spreekverbod opgelegd gekre gen tegenover de pers. Via anonieme telefoontjes werden verslaggevers er echter op at tent gemaakt dat zich in een vuilnisbak voor het gebouw van Radio Noord in Gronin gen een verklaring van „het personeel van Radio Noord" bevond. In de verklaring wordt geschreven dat „het personeel van Radio Noord met afschuw en verbijstering kennis heeft genomen van het ontslag van haar programma leider mr. Joris Stam". Vol gens de verklaring is „de nu door de NOS gekozen oplos sing voor de konflikten bin nen Radio Noord geen enkele garantie voor een beter func tioneren van de regionale om roep in de nabije toekomst". Rijksmuseum Kröller-Müller in Otterloo toont van 3 maart t/m 22 april de tentoonstelling 'Binnenwerks-buitenwerks' van Joost Baljeu. Boekhandel Van Stockum, Buitenhof 36 Den Haag, knoopt aan bij de grote ten toonstelling 'Goden en farao's' in Museum Boymans-van Beuningen te Rotterdam met een verkoopstentoonstelling van boeken over egyptologie, die van 3 maart t/m 28 wordt gehouden. Tevens zijn origine le oude egyptische kunstvoor werpen te koop. De Antiekbeurs Treslong wordt op zaterdag 3 en zon dag 4 maart voor de 18e maal gehouden in Sporthal Treslong te Hillegom. Er wordt speciale aandacht ge vraagd voor een bijzondere collectie ikonen. Galerie Balans, Leidsegracht 74 Amsterdam, toont van 3 t/m 24 maart schilderijen en tekeningen van Dirk Vrug- gink en beelden van Rolf Mulder. In het Westfries Museum te Hoorn wordt van 1 maart t/m 13 mei een tentoonstelling ge houden van Centsprenten (oude volks- en kinderpren ten) uit Hoorns bezit. Noord wijkerhouter veroorzaakte dodelijk ongeluk DEN HAAG/NOORDWIJ. KERHOUT De Haagse rechtbank heeft tegen een 24- jarige Noordwijkerhouter een gevangenisstraf van drie maanden en ontzegging van de rijbevoegdheid voor een periode van twee jaar geëist. De man botste 14 mei vorig jaar met zijn auto frontaal op een tegenligger toen hij met zijn broer in een race was ge wikkeld. Daarbij kwam een vrouw om het leven en haar man en twee kinderen wer den ernstig gewond. ZATERDAG VAN 09.00 TOT 11.00 UUR EN NIETLATER.ZOLANG DE VOORRAAD STREKT VROOIVm DREESM ANN LEIDEN Het basketbal team van scholengemeen schap Bonaventura-Kijcken- borg is gisteren voor de ne gende achtereenvolgende maal kampioen van Zuid-Hol land geworden. Evenals vorig jaar moest het scholieren- team in de finale de strijd aanbinden tegen scholenge meenschap Oud-Beyerland, die een felle alles-of-niets verdediging hanteerde. De Leidse scholieren onder leididng van coach Kallenberg lieten zich niet overdonderen. Zij antwoordden met een krachtig rebound offensief dat de fastbreak van de Oud Beyerlanders weinig kansen gaf. Devilee, Van Belkom en Verburg scoorden hun punten onder de basket en Pley en Van Niekerk zagen kans hun drives succesvol af te ronden. Toen de Oud-Beyerlanders zich terugtrokken werd deze hechte zone aan flarden ge schoten door Van der Poel, Beyersbergen en Mentink. Het werd tenslotte 74 - 60. Voor de grote verrassing op dit scholentgoernooi zorgde het vrij jonge meisjesteam van Bonaventura. Het team wist de finale te halen. In de laatste ronde moesten de Leidse meisjes aantreden te gen de scholengemeenschap Oud-Beyerland. Anders dan bij de jongenss wisten de meisjes uit Oud-Beyerland stand te houden tegen het Leidse geweld. Eindstand: 17-26. ROTTERDAM Frank Zap pa stond gisteravond weer eens in de Rotterdamse Ahoyhal. Een traditie langza merhand, want net zo regel matig als deze Amerikaan nieuwe elpees op de markt brengt, zo zonder uitzonde ring treedt hij hier ook ieder jaar wel een keertje op. Duidelijke aanleiding was dit maal de zeer recente release van zijn nieuwe dubbelaar „Sheik Yerbouti", waarvoor de reclame niet alleen in ne onletters de wanden, van de Ahoyhal sierde, maar die ook via neerdwarrelende pamflet ten nog eens onder de aan dacht van de fans werd ge bracht. Vreemd genoeg echter bleef het aantal nummers van die, overigens uitstekende, plaat gisteravond tot een mi nimum beperkt. Zappa, vergezeld van weer eens een vrijwel compleet nieuwe band, dook tot vreug de van de ruim vijfduizend aanwezigen in het verleden. Veel werk bijvoorbeeld van langspelers als „Apostrophe" en „Zoot Allures", maar ook nog oudere platen passeerden de revue. En die nummerkeus stond garant voor een ouder wets goed Zappa-concert. En „ouderwets goed" betekent bij Zappa, dat een synthese is gevonden tussen theater-achti- ge elementen en razendknap- pe rockmuziek. De uitgebrei de instrumentale nummers, die met name zijn concert van vorig jaar beheersten, bleven nu grotendeels achter wege. Zappa was er weer als de »'el in cl ironicus in bewerkte ver van „Don't Eat The Y< Snow" of „Cosmic Dej Uitstekende tweede bleek hij ditmaal te gevonden in de personen de gitaristen Denny WallRii Arthur Barrow. Trouwei hele achtmans-band neerde gedurende het optreden. En dat is geen ringe prestatie bij een complex en op puur techiffV leunend repertoire als van Zappa. En Zappa toonde gedurende het con aan, dat we hem zo lan merhand ook als gitarist serieus zullen moeten g nemen, want zijn koele, pertechnische spel van v ger bleek op veel momi zowaar een warm aandi lat noe ieiOe 'oefcoi diepgang te hebben gekregej ADKUYFVen CNV-VOORZITTER VAN DER MEULEN: Van der Klaauw nodigt Dayan uit TEL AVIV De Nederlandse land. Van der Klaauw bracht minister van Buitenlandse Za ken Van der Klaauw heeft zijn Israëlische ambtgenoot Mosje Dayan uitgenodigd voor een bezoek aan ons deze uitnodiging gisteravond over in een kort gesprek tus sen de twee ministers vlak voor zijn terugkeer naar Ne derland. ENSCHEDE „Het lijkt dit jaar mogelijk om collectieve arbeidsovereenkomsten af te sluiten zonder akties". Die conclusie trok gis teravond op een bijeenkomst in Enschede de CNV-voorzitter H. van der Meulen, die daar bij verwees naar de vorige week vrijdag af gesloten bouw-CAO en de deze week heropen de besprekingen over een CAO voor de me taalindustrie. „Het werkgelegenheidsvraagstuk wordt niet opgelost als de spanningen toenemen en drei gende taal wordt omgezet in daden, want een conflict bezorgt geen enkele werkloze een baan", aldus Van der Meulen, die het CNV- standpunt redelijker noemde dan de eisen van de FNV. Van der Meulen stelde zich om die reden volstrekt op achter de houding van de hout- en bouwbond CNV en verwierp de felle kritiek op die houding door de FNV. De FNV el as noemde vorige week, toen het CNV door v,, de gaan met de bespreking over een btf®« CAO en het FNV niet, die houding van i CNV „een dolk in de rug van de andere b|lv den". „Door met twee benen op de grond te blijlygj staan heeft de voorzitter van de houtr psti bouwbond CNV voortzetting van het oveiieni mogelijk gemaakt, terwijl door de opstel!^ van de FNV goede verbeteringen dreigen vh loren te gaan", aldus Van der Meulen. Rc Van der Meulen nam scherp stelling tegen If generaliseren van de werkloosheid. „Wij hoffi» steeds vaker het argument dat tegenover r' 200.000 werklozen er 100.000 vacatures stal S-| maar wie die zaken zo koppelt, geeft een \en2J? se voorstelling van zaken. In januari van jaar stonden er tegenover de 229.000 werlfo, j, zen 56.500 geregistreerde vacatures, wat nigést zou komen op 1 baan voor 4 werklozen". De door het ministerie van CRM gesubsidieerde film „De plaats van een vreemdeling van Rudolf van den Berg is lang voor zijn officiële pre sentatie voor pers en geno digden al in ongunstige zin van het woord onderwerp van gesprek geweest. Twee medewerkers aan de film die tijdens de opnamen van eeu diner van elf uur 's ochtends tot acht uur 's avonds - hun menig kenbaar maakten, wensten na het zien van de werkcopie zich van de film te distanciëren, maar kregen voor de rechter onge lijk. Het Nederlands-Israëli tisch kerkgenootschap protes teerde zonder de film gezien te hebben bij minister Garde niers, die echter in een rond schrijven liet weten, dat CRM alleen maar op de in houd van het scenario subsi die had verleend en het kwetsende van de film niet kon inzien. Nu is de met zijn 87 minuten wel rijkelijk lang uitgevallen film van Rudolf van den Berg over een joodse jongen, die zich door zijn jood-zijn in een hoekje gedrukt voelt en het niet helemaal eens is met de politiek van de staat Israel niet zo zeer kwetsend, dan wel wat eenzijdig. De jongen meent nu pro Israel te moe ten zijn, maar kan dat niet. Indien de film-niet met over heidsgeld tot stand was geko men, had niemand er zich waarschijnlijk druk over ge maakt, maar nu dit wel het geval is raak je verzeild in een situatie waar een Neder lander subsidie krijgt om zich D. I ;jOv< in een film te verzetten I denigrerende Engelse opnï kingen als „Dutch tres|^ „Dutch uncle", „Douhfet Dutch" en „Doutch courag^nd: waar niemand zich druk ot/ maakt - of dat iemand f avondvullende film met ovj heidsgeld mag maken overjjS stroom Belgengrappen, dietyriy ons land circuleren. RudP v van den Berg meent het stig, hij heeft het problef0- van de als jood geboren gen grondig bestudeerd, marqu hij had dit doeltreffend 2. kunnen aanpakken als hij i v zelfkritiek had opgebracht L in een korte film te doen. F' treft hij slechts bij vlag/ Vu zijn doel, omlijst door vfcoli geleuter. 3. Geen film om zoveel prots'pl tegen aan te tekenen. L,., MILO P

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1979 | | pagina 16