Kinderen
kunnen
somsin
uiterst
moeilijke
situatie
worden
gebracht
1 (HAAG Vroeger werd
ral in kerkelijke kring wel
it de opmerking aangehaald:
s je 't moeilijk hebt hier
leden, dan krijg je 't later
d in de hemel". Met name
uwen, die een slecht
relijk hadden, bedienden zich
van die uitdrukking, waarna
n negen van de tien
lallen min of meer hulpeloos
igkeerden naar de dagelijkse
ur van kommer en kwel.
lesloten als ze zaten in een
litioneel rollenspel, dat hun
n enkele
snappingsmogelijkheid
iriiet
beeld bestaat niet of
iwelijks meer. Mensen
geren vandaag de dag
raam toe te zien dat hun
velijk (en daarmee hun leven
lat van de kinderen) naar de
ippen gaat. Vrouwen schrijven
iven naar weekbladen als
argriet", waar een team van
kundigen echtscheiding als
ossing voor de aangedragen
blemen zeker niet uit de weg
t. „Het verwachtingspatroon
irgeleken met vroeger totaal
inderd", zegt men bij de
s idrik Pierson-stichting.
od ouwen komen °P 660
j (even ogenblik ook tot de
iclusie dat ze het zelf moeten
ope
gewezen",
hausse in het aantal
itscheidingen in Nederland is
d 1960 op gang gekomen en
eikte enkele jaren geleden
oJ hoogtepunt met een dikke
000 per jaar. En daar blijft
bij. Nog steeds echter is een
eiding een uiterst pijnlijke
■Évaak ook kostbare
^■gelegenheid, die doorgaans
Hn 2.000 tot 3.000 gulden kost.
^■duur van de procedure is
^niiddeld een halfjaar, maar
Bfir het zover is zijn in de
este gevallen soms daartoe
igespoord door de rechter—
j, huwelijkspartners bij een
jeau voor huwelijks- en
finsmoeilijkheden geweest, dat
mogelijkheden aftast
rzover die nog aanwezig zijn.
betekent praten. Praten over
®1'felf. je partner, je kinderen, je
wachtingen.jehuwelijk.de
ledt k°mst'enz- Soms, als er
spectieven zijn, kan zo'n
^preksséance wel anderhalf
duren, zij het dateer op het
st slechts om de twee, drie
ten met de echtelieden wordt
Sproken. Maar soms is het na
°^)r
één gesprek gebeurd en staat
voor alle partijen de scheiding
onomstotelijk vast.
Naast het persoonlijke gesprek
bestaat ook de mogelijkheid van
groepsgesprekken, waarbij men
leert van de huwelijkservaringen
van anderen. Opzet bij alles is
inzicht te krijgen in de eigen
relatie en de mogelijkheden, die
deze (nog) biedt. Als desondanks
de echtscheiding onafwendbaar
is, is het volgende uitgangspunt
van het bureau: beschuldig
elkaar niet meer dan reeds is
gebeurd, al was het alleen
omwille van de k: ideren.
Procedure
Een echtscheiding betekent
procederen. Het geval wordt bij
de Deken van Advocaten
aanhangig gemaakt, die een
raadsman aanwijst, waarbij
gevraagd wordt naar persoonlijke
voorkeur. (Iedere bij de balie
ingeschreven advocaat krijgt
jaarlijks een x-aantal pro deo
zaken toegewezen. Er kan
namelijk gratis geprocedeerd
worden wanneer de partners
minvermogend zijn; in andere
gevallen moet betaald worden,
zoals ook de bemiddeling van de
bureaus voor huwelijks- en
gezinsmoeilijkheden betaald moet
worden, waarbij tarief-per-
gesprek bepaald wordt naar rato
van het inkomen. Het varieert
ussen de 0 en 25 gulden).
Tijdens het eerste onderhoud
met de raadsman wordt de
reden voor de scheiding
opgegeven en besproken, op
grond waarvan deze kan
procederen. Vervolgens dient de
advocaat een eis tot
echtscheiding bij de rechtbank
in. Door een deurwaarder wordt
de andere partij de eis tot
scheiding aangezegd, waarna
beiden van de rechtereen
oproep krijgen teneinde voor
hem te verschijnen samen met
hun raadsman. Dat gesprek
duurt meestal erg kort
(gemiddeld 10 minuten), maar is
wel erg belangrijk. Tijdens dit
onderhoud worden reeds enkele
voorlopige voorzieningen voor na
de feitelijke scheiding getroffen
met betrekking tot de
alimentatie, de toevertrouwing
van de kinderen, de betaling van
de kinderbijslag, enz. Tevens is
dit de gelegenheid, dat de
kostwinner het huis moet
verlaten, voorzover dat al niet is
gebeurd. Daarna begint de strijd
om de precieze hoogte van de
alimentatie.
Een terzake kundige over dat
laatste: „Alimentatie is vaak een
pure touwtrekkerij op financieel
gebied, waarbij de raadslieden er
proberen uit te halen wat er in
zit. De man en vrouw komen
daardoor vaak harder tegenover
elkaar te staan dan strikt nodig
is, hetgeen later weer vervelende
situaties kan opleveren bij
bijvoorbeeld de bezoekregeling
van de kinderen. Daarbij moet ik
zeggen dat in het algemeen de
man te automatisch gevraagd
wordt of hij naar andere
woonruimte wil zoeken, evenals
dat het geval is bij de toewijzing
van de kinderen aan de vrouw.
Het aantal mannen dat de
kinderen krijgt toegewezen, is
nog geen procent van het aantal
echtscheidingen dat wordt
uitgesproken. Terwijl sommige
mannen best in staat blijken de
kinderen te verzorgen en op te
voeden. Maar wanneer een
werkende vrouw tegen de
rechter zegt, dat ze haar baan
zal opgeven, krijgt ze prompt de
kinderen toegewezen. Veel
mannen beleven na de scheiding
hun vader-zijn louter en alleen
nog maar door geld af te
geven".
Moeilijk
Hoe het ook zij, er volgt een
vonnis van de rechter en als de
daaropvolgende acte van
berusting met een handtekening
wordt bekrachtigd is de
echtscheiding een feit en wordt
die bijgeschreven in het daartoe
bestemde registeren de
Burgerlijke Stand. Wat daarna
volgt is in vrijwel alle gevallen
anders. Soms ontstaat er een
voor beide partijen redelijke
relatie, waarbij de kinderen
geregeld diegene zien eens
per veertien dagen een
weekeinde bij wie ze niet
meer wonen. Soms ook is er
nauwelijks contact meer, omdat
de ene ouder zich hard
tegenover de ander opstelt,
waarbij de kinderen soms in een
uiterst moeilijke situatie worden
gebracht. Terecht stellen het
Werkverband Integratie
Jeugdwelzijn Nederland en de
stichting „Voor het kind" in de
brochure „Omgaan met kinderen
na scheiding": „Een kind heeft
een vader èn een moeder nodig.
Ze moeten het al heel bont
maken wil een kind van de een
of de ander niets meer weten.
Zelfs al heeft een kind een
slechte verhouding met een van
beiden, dan nog kan het goed
zijn als die verhouding wordt
voortgezet. Het kind krijgt de
mogelijkheid zich tegen bepaald*
kanten te leren afzetten, kan
andere kanten van die ouder
leren waarderen en aldus meer
zichzelf worden, leder
opgroeiend mens moet nu
eenmaal leren zijn eigen houding
te vinden, ook naar „moeilijke"
mensen toe. En misschien vindt
een kind de ene ouder lang niet
zo moeilijk als de andere ouder
deze vindt. En dan nog: ook met
een „moeilijk" mens kan er best
een warme gevoelsband bestaan
Die abrupt verbreken is gewoon
slecht. Het zet een ontwikkeling
stil, die al op gang gekomen is.
Al groeiend moet een kind die
band kunnen beleven en
ontwikkelen, zonder ingrepen
van buitenaf. Als het die band
wil verbreken, moet het dat in
principe zelf doen!".
Vrijheid
Tot zover twee instanties, die
proberen het kind na de
scheiding zo weinig mogelijk het
kind van de rekening te laten
zijn. Vaak is het dat namelijk
wel. Tenminste, zo leert de
ervaring mensen van de Hendrik
Pierson-stichting. Opdat bureau
wordt ook gezegd dat in
huwelijken, die stuk lopen of
dreigen dat te doen, de
huwelijksband geïnterpreteerd
wordt als het hebben van een
claim op elkaar, het elkaar
bezitten. „Gevangen zitten ineen
vrijwillig aangegane relatie.
Natuurlijk zijn er mensen, die
gelukkig zijn in het oude,
vertrouwde rollenpatroon. Laat
die alsjeblieft. Maar er zijn ook
mensen, die zich nog nooit
hebben afgevraagd wat ze
binnen dat huwelijk eigenlijk zijn
voor de ander. Die nog nooit
echte belangstelling voor elkaar
hebben gehad. In gesprekken
proberen we dat boven water te
krijgen. Dat kost tijd. Maar soms
lukt het mensen ook binnen
het huwelijk eikaars vrijheid
weer terug te laten geven. Ze
leren weer mens te zijn. Een
huwelijk is geen doel op zich
zelf. Iets dat je per se moet
bereiken. Meteen huwelijk
begint het pas".
KLAAS GOINGA
iQRN Door bij' de groenteboer
il andere boodschappen te halen is na
li zoeken de aap uit de mouw. geko
rt. Daardoor is nu bekend geworden,
irom er zoveel onverklaarbare babys
ite was bij wolapen in gevangenschap,
het Apekfoomse Apenheul, waar het
beestenspul vrijmoedig ronddartelt
isen de bezoekers en waar ze nog
|}eds apetrots zijn op een uniek eiland
stevige gorilla's, Is voor de allereer-
keer een tweede generatie wolaap
I eigen kweek ter wereld gekomen.
achtergrond ervan betekent groot
iws voor de internationale dierentuin-
reld. Apertheul heeft ontdekt dat wola-
een volkje van suikerpatiënten zijn.
Or pietje-precies het dieet aan te passen
rden bevallingen, welke voorheen in tal
mate fout gingen, opeens modelge-
1es.
geldt dan vooral voor de aanstaande
'jjeders, die voor de eerste keer in ver-
chting waren. In Apenheul waren er in
afgelopen jaren twaalf van die zwanger-
lappen bij eerstbarende moeders. Op
i uitzondering na bleef er geen kind in
>n. En die ene uitzondering is een klei-
harige baby, die zónder suiker kernge-
id met de oogjes tegen het levenslicht
pperde.
nen sizersnede
'ig tegen moeders borst geklemd „hup-
kleine Mano al een paar dagen mee
de groep, als bewijs van het succes van
suikervrije zwangerschap. De mannet-
baby weegt nabij de driehonderd gram.
irheen kregen de zwangere damesapen
Apenheul véél zwaardere kinderen of
laai niets. Een aantal keren was zelfs
keizersnede de enige oplossing om de
lur met het operatiemes een handje te
•en.
3 bij elkaar opgeteld scoorde Apenheul
■L" emj
Du k.
tot vandaag negen levendgeboren wolaap-
kinderen. Daar zijn er nu nog acht van
aan het opgroeien, de nieuwste boreling
(met de aantekening eerste tweede genera
tie baby) meegerekend.
Apenheul-directeur Wim Mager toont zich
zichtbaar tevreden nu hij zonder proble
men „aap, wat heb je mooie jongen" kan
spelen. Vooral omdat de moeder van deze.
primeur al zo'n heel bijzonder leventje
achter de rug had. Want moeder Joko
loopt toevallig wel rond met een afgeklo
ven staart en een stel vingers minder. Dat
was haar geboorteschade.
Mager: „Joko, die nu voor de tweede ge
neratie wolaap bij ons heeft gezorgd, kon
den we zes jaar geleden maar ternauwer
nood in leven houden. Toen ze geboren
werd zag het er niet naar uit dat er nog
wat leven in zat. Haar moeder was al druk
in de weer om het beestje op te eten. Wij
grepen in en constateerden, dat het hartje
nog heel zachtjes klopte. Toen zijn we met
kunstmatige ademhaling begonnen. Ze red
de het, begon te schreeuwen en dat was
ook voor de moeder het sein om haar
kind te accepteren. Het leuke is dat die
„oma" nu een heel bijzondere rol in de
groep speelt. Niemand uit de groep mag
bij de baby komen alleen zij".
De eerste
Wolapen die in gevangenschap hun gezin
uitbreiden, zijn in de wereld meer dan al
leen maar zeldzaam. Apenheul heeft in dat
opzicht slechts vriendelijke concurrentie
van een drietal gespecialiseerde apentui-
nen. In het Engelse Looe (Cornwall) en in
Banham weten ze van apen en in het
Zwitserse Bazel hebben ze vooral wolapen-
ervaring. De Zwitser Günther Ruby, die zijn
particuliere apencollectie liet „inbouwen"
bij de plaatselijke dierentuin, was waar
schijnlijk de eerste in de wereld die een
gevangen wolaap nageslacht zag voort
brengen.
Suikervrije
apenkeuken
redt
baby's in
Apenheul
Stevig tegen moeders borst geklemd „huppelt"
de groep, zich niet bewust van het feit, dat hij
heulse kweek.
de kleine Mano al een paar dagen mee in'
de tweede generatie wolaap is van Apen-
Wereldnaam
Apenheul heeft in de wereld van de ken
ners een wereldnaam opgebouwd op het
gebied van de wolapen. Er lopen er nu
eenentwintig rond. Zeker nu de suiker uit
de keuken is verbannen ziet het er naar
uit dat de bevolkingsgroei nog veel voor
spoediger zal gaan verlopen.
Wim Mager: „We hadden tot nu toe altijd
te grote baby's, als we tenminste vóór die
tijd al geen spontane ingrepen hadden ge
had of doodgeboren aapjes. We hebben
altijd de uiterste zorg besteed aan de voe
ding van de dieren. Veel fruit op het
menu, in een speciaal door ons ontwikkel
de deegbal. Gewoon een menu dat naar
de toen bekende gegevens uit en te na
uitgekiend was. Het gekke was echter, dat
zwangere apen opeens waanzinnig veel be
gonnen te drinken. Achteraf zeg je: we
hadden toen al aan suikerziekte moeten
denken. Maar het lag niet zo voor de
hand, omdat je suikerziekte echt als een
individuele kwaal ziet en niet als iets dat
vóór de hele groep geldt. Zo zie je maar
weer dat het plezierig is als praktijk en la
boratoriumwereld op één spoor komen te
zitten. Tot dan was wel bekend dat doods
kopaapjes glucose-intolerant waren. Dat
hebben wij verder proberen uit te knobbe
len en nu blijkt dat wolapen nog veel
meer dan doodskopaapjes last hebben van
zeg maar suikerziekte".
Vruchtbaarder
De doodskopaapjes in Apenheul kregen als
eerste een zoveel mogelijk suikervrij menu
voor de kiezen. De lilliputaapjes bleken
daardoor opeens veel vruchtbaarder in het
voortbrengen van hun nageslacht. Suiker
werd vervolgens ook in de daghap van de
wolapen verboden waar. En met succes.
Verzorgster Marjan Pasman, die al zes jaar
goede maatjes is met Apenheuls wolapen.
kwam niet eens meer op tijd om de nieu
we baby aan te pakken. Het was al achter
de rug voordat iemand het in de gaten
had.
Nu geen sinaasappels meer, geen bana
nen, geen worteltjes en geen koekje van
eigen deeg» maar grote hoeveelheden wit
lof, Chinese kool, andijvie en sla.
Mager: „De voerkosten zijn daardoor wel
aanzienlijk hoger geworden. Ze moeten
enorme bergen eten om de maag te vul
len. Maar de ontdekking die we hebben
gedaan maakt een hoop goed. Weten
schappelijk bekeken is het een doorbraak
op ons gebied. De consequentie is dat we
nu nog veel strenger zullen gaan opletten
om te voorkomen, dat bezoekers op eigen
houtje onze dieren gaan voederen".
„Absoluut geen pepermuntje of een stukje
chocola. Nu is pas goed gebleken, dat het
voor de dieren eigenlijk puur vergif is. Ze
ker als een zwangere aap zoetigheid eet
Ik weet wel: het is geen onwil van de
mensen. Daarom zijn we ook van plan bij
de ingang een tekst te maken waarop we
uitleggen dat zoetigheid vergif is voor de
apen".
Nieuw seizoen
Apenheul is zich al druk aan het opmaken
voor het nieuwe seizoen, dat op 1 mei be
gint Dan gaan de deuren van de bijzonde
re apentuin in Apeldoorn weer royaler
open. In de wintertijd blijft dat beperkt tot
de zondagen.
Er wordt nu orux gepraat en gewend aan
een vierjarenplan om in het apen home de
laatste puntjes op de i te zetten. De pre
sentatie zal verder worden verbeterd en
ook de huisvesting van de kleinere apen
soorten moet nodig worden aangepakt
Als toeristentrekker is Apenheul nog volop
bezig aan een opgaande lijn. Afgelopen
jaar kwamen er maar liefst 230.000 bezoe
kers, opnieuw een record.