Amerikanen
leven met een
creditcard- j
schuld van
100 miljard gld
Ontvoeringsindustrie'
in Italië bloeit
als nooit tevoren
liilS'
Permanente honger
doet geen pijn,
maar is fnuikend
voor zowel geest
als lichaam
fVmerika wil aan
Bonn Nazidocumen
ten overdragen
hongersnoodrampen slechts
het topje van een ijsberg
3UITENLAND
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 8 FEBRUAR11979 PAGINA
Sal consultatiebureaus
VOOR schuldverslaafden
loor onze correspondent Dick Toet)
^VSHINGTON Walter Cavanagh (33),
n beginnend apotheker in Los Altos
alifornié), spaart „creditcards". Hij
eft er al meer dan 85 en heeft nog een
jar honderd aanvragen lopen, Cava-
»gh. die een inkomen geniet van ca.
1.000 gulden, is verstandig en gebruikt
meestal maar twee. Als hij echter zou
illen en zijn hele batterij „creditcards"
stelling zou brengen, zou hij in eén
jaand bijna 20 miljoen gulden kunnen
isteden zonder eéri contante dollar te
Kalen.
r zijn meer dan 600 miljoen „credit-
u-ds" in de Verenigde Staten in om-
pp, d.w.z. dat elke volwassen Ameri-
in er gemiddeld minstens vier heeft,
totale uitstaande schuld ligt boven de
i0 miljard gulden. Tel daarbij dat de
lerikanen meer dan het dubbele van
al gigantische bedrag schuldig zijn
hypotheken en je komt aan een be-
ig, waarmee je elke Nederlander een
ke twee ton ter beschikking zou kun-
1 stellen. Je zou er mee, bij gebruik
1 dollarbiljetten, een afstand kunnen
lekken van zo'n 4500 kilometer (Los
geles-New York). Die strook wordt
5,5 kilometer breed. Het drukken
1 die biljetten zou 600 jaar vergen en
zou gedurende 50 jaar elke minuut
)ee ton kunnen uitgeven.
Amerikaanse consument leeft van ge
ïnd geld. Van elke dollar die een Ame-
lan verdient, besteedt hij of zij bijna
kwart om schuld af te betalen. Het
ital Amerikanen, dat de „weelde" van
„koop nu, betaal later" niet meer
dragen, neemt snel toe. Waarschijn-
15 miljoen zitten er op dit moment
over hun nek in. Het is erger dan de
igverslaving, menen sommige experts,
leien veel „schuldverslaafden" tot voor
irt in handen van nogal eens geweten-
:e „schuldverzamelaars", sinds enige
d rijzen in snel tempo bonafide en van
rerheidswege gecontroleerde consultatie-
iireaus uit de grond. Zij stellen zonder
winstbejag en tegen een redelijke vergoe
ding een therapie ter beschikking. Ana
loog aan soortgelijke bureaus voor alco
holisten dragen deze instellingen soms
namen als „Anonieme schuldenaren".
Volgens de in Washington gevestigde
overkoepelende organisatie maakten vo
rig jaar meer dan 100.000 families ge
bruik van de diensten van deze bureaus.
Het gemiddelde inkomen van deze fami
lies bedroeg circa 30.000 gulden, de ge
middelde schuld lag tussen de 12.000 en
14.000.
Er bestaat volgens een woordvoerder
van de overkoepelende organisatie nog
een enorme drempelvrees: „Mensen lij
ken eerder bereid openlijk te praten
over hun sexleven dan over hun finan
ciën". Tot de therapie behoort het ten
overstaan van het slachtoffer vernietigen
van alle in diens bezit zijnde „credit
cards". De klant wordt voorzien van be-
stedingstips en er wordt een bedrag af
gesproken, dat maandelijks zal worden
afgedragen en dat door het bureau on
der de gemiddeld negen schuldeisers
wordt verdeeld.
Werk zal er voor de consultatiebureaus
voldoende blijven, want niets wijst er op
dat de hausse zal afnemen. Integendeel,
het aantal „creditcards", dat via banken,
financieringsfirma's, benzinemaatschap
pijen, winkelbedrijven e.d. wordt ver
strekt, groeit nog steeds explosief. VISA
(de vroegere BankAmericard) bijvoor
beeld zag het aantal kaarthouders vorig
•jaar met 40 procent toenemen. VISA (60
miljoen) is Mastercharge (50 miljoen) in
middels ruim gepasseerd. Beide worden
verstrekt door banken, kennen een limiet
van 1600 tot 2000 gulden en hebben een
systeem van maandelijkse aflossing.
Financiële maatschappijen als American
Express, Diner's Club en Carte Blanche
kennen in principe geen limiet, hebben
een strikter toekenningsbeleid en verlan
gen maandelijks de betaling van de com
plete rekening (vliegtickets op verzoek
uitgezonderd). De meeste warenhuizen.
grootwinkelbedrijven, winkelcentra, be
nzinemaatschappijen of amusementsin
stellingen die hun eigen „creditcard" uit
geven, en dat doen de meeste, hebben
bijna allemaal een limiet en de mogelijk
heid van een maandelijkse aflossing in
termijnen. Het rentepercentage ligt door
gaans tussen de 9 en 18 procent.
De hegemonie van het plastic kaartje is
zo groot, dat er plaatsen zijn waar je
met contant geld niet terecht kunt. Zeker
bij contante betaling van grotere bedra
gen loop je grote kans als een uiterst
verdacht individu te worden beschouwd
en behandeld. Met de persoonlijke bank
cheques, waarover de meeste Amerika
nen beschikken en die leverbaar zijn in
alle mogelijke kleuren en met de meest
fantastische illustraties, kan het beroeren
van een stukje „echt" geld bijna onbe
perkt worden uitgesteld. Wil je toch we
ten hoe contant geld er uit ziet, dan hoef
je niet per se riaar de bank. Veel super
markten staan het uitschrijven van een
persoonlijke cheque toe tot een hoger be
drag dan het totaal van de boodschap
pen. De rest (tot 200 gulden) krijg je dan
in contanten uitgekeerd.
De concurrentie tussen de "creditcard"-
maatschappijen is hevig. Het ongevraagd
toesturen van „creditcards" is enkele ja
ren geleden wettelijk verboden, maar
daarbuiten worden alle mogelijke wegen
bewandeld om de klantenkring uit te
breiden. Hoewel de aantallen al bijna on
voorstelbaar zijn, biedt de markt nog
ruimte genoeg. Uit een recent onderzoek
is gebleken, dat een gemiddeld Ameri
kaans gezin ca. 50 betalingen per maand
doet. Daarvan worden er gemiddeld 2 tot
3 via een „creditcard" gedaan.
Het gebruik van een kaart is vrijwel on
beperkt. De betere bordelen in New
York bijvoorbeeld maken, om compro
mitterende situaties voor hun klanten te
voorkomen, op de „betaalslip" gebruik
van de adressen van nabijgelegen restau
rants. Zo voorziet de „creditcard" in vrij
wel elke denkbare behoefte, behalve die
van soberheid.
Uitgezonderd degenen, die de schuld bo
ven het hoofd is gegroeid, liggen er wei
nig Amerikanen wakker bij het idee, dat
alle inkomsten van het land voor de
eerstkomende zes jaar op dit moment al
zijn uitgegeven. Minister van Financiën,
Michael Blumenthal, vindt het „geen
overweldigend probleem". Toch maakt
het de poten onder de Amerikaanse eco
nomie enigszins wankel, wordt de hoge
inflatie een probleem dat voor de „koop-
nu-betaal-later-massa" ook z'n aantrekke
lijke kanten heeft en maakt het de belas
tingopbrengst aanzienlijk lager, omdat
rente van schulden ook in de Verenigde
Staten fiscaal aftrekbaar is.
Maar de „creditcard" en het massaal af
sluiten van tweede hypotheken heeft
Amerika ook sneller dan welk ander
land uit de economische recessie van
1975 gehaald, zo luidt een vrijwel alge
meen aanvaarde analyse. Diezelfde opge
zweepte economie is nu echter voor een
belangrijk deel de motor van een inflatie
van tegen de 9 procent. Van alle mogelij
ke middelen om de economie wat tot
rust te brengen, is volgens veel deskun
digen het beteugelen van de consumptie
drift het moeilijkst. Hogere rentepercen
tages en sombere economische voorspel
lingen lijken in ieder geval niet meer in
staat de Amerikaanse consument van
zijn „schuldcomplex" af te helpen.
(Van onze correspon
dent Piet Tummers)
ROME Terwijl het
bedrijfsleven in Italië,
het zevende industrie
land ter wereld, met
ernstige moeilijkheden
kampt, is er één „be
drijfstak" die bloeit als
nooit tevoren: de ont
voeringsindustrie. Voor
1978 kwam het aantal
„rapimoneto" zeker op
35 stuks. Dat is 10 pro
cent van het aantal
sinds juni 1960 gepleeg
de ontvoeringen. Uit de
cijfers blijkt dat hel
aantal ontvoeringen
toeneemt.
Brandpunten zijn de grote
steden zoals Milaan, TÓnjn
en Rome. Napels en Padua
delen iets minder in de twij
felachtige eer, terwijl Vene
tië met zijn autoloze straten
en talrijke kanalen er zich
niet zo goed toe leent en
vrijwel gespeend blijft van
deze vorm van misdaad. Het
eiland Sardinië geeft echter
een vrij sterke toeneming
van het aantal ontvoeringen
te zien. Op dit steeds meer
als rustoord voor vermogen
de pensioentrekkers en rust
behoevende beleggers in
trek komende vakantie-ei
land werden de laatste acht
maanden van dit jaar tien
mensen ontvoerd. Van hen
zijn er nog zes in handen
van onbekende bandieten.
De maand november spande
met vijf ontvoeringen de
kroon.
Milaan
De werkplaats van Italië,
het industriegebied van
Lombardije met Milaan als
hoofdstad, is een andere
haard van ontvoeringen. Uit
de relatief weinige arresta
ties die er werden verricht,
kan de voorzichtige conclu
sie worden getrokken, dal
Marcella Boroli die vorig najaar werd ontvoerd.
de meeste bandieten niet tot
de autochtonen behoren. Hel
zijn meest migranten, mee
gesleurd met de golf van 10
miljoen Zuiditaliaanse land
verhuizers binnen de eigen
grenzen, die soms met geen
andere bagage dan een kar
tonnen doos met een touw
er omheen tijdens het „mira-
colo economico" hun geluk
zijn gaan zoeken in het om
arbeidskrachten schreeuwen
de Noorditaliaanse industrie
gebied. Het overgrote gedeel
te van deze mensen uit de
zuidelijke „Mezzogiomo" be
staat uit behoorlijke, hard
werkende mensen die in en
rond de metropolen Milaan
en Turijn een redelijk nieuw
bestaan hebben gevonden,
maar er is onmiskenbaar
ook een stukje maffia mee
gekomen. Achter minstens
een stuk of zes ontvoeringen
van de laatste tijd wordt de
hand en het brein van een
en dezelfde maffia-peetvader
vermoed.
Sinds 1960 zijn alleen in de
provincie Lombardije 85
mensen ontvoerd. Daarvan
zijn er 58 vrijgelaten nadat
familie, bekenden of bedrij
ven een fikse losprijs had
den betaald. Acht ontvoer
den werden door de politie
opgespoord en bevrijd. Van
enkele anderen staat vast
dat ze zijn vermoord. Van
een stuk of tien ontvoerden
heeft men nooit meer iets
vernomen.
Losprijzen
De gevraagde en vaak ook
betaalde losprijzen lopen, in
guldens omgerekend, in de
honderdduizenden en soms
in de miljoenen. De justitie
heeft de bevoegdheid alle
geldmiddelen van de naaste
familie van een ontvoerde te
blokkeren, zodat ze niet in
staat is een losprijs te ver
garen. Als regel wordt dat
via de pers bekend gemaakt
als een soort beroep op de
ontvoerders om hun slacht
offer maar te laten lopen.
Met dit paardemiddel hoopt
de justitie het ontvoeren van
mensen, wanneer dit althans
niet om politieke maar om
criminele redenen gebeurt,
minder aantrekkelijk te ma
ken. Op de lange duur zal
moeten blijken of dit middel
effect sorteert. Soms komt
het voor dat de familie van
een ontvoerde lak heeft aan
deze maatregel en in arren
moede toch probeert te on
derhandelen met de ontvoer
ders. Dat was bijvoorbeeld
het geval met de bioscopen-
koning Giovanni Amati in
Rome, die, tegen het na
drukkelijk verbod van de
opsporingsautoriteiten in,
toch meer dan een miljoen
gulden buiten zijn geblok
keerde bezit om wist te ver
garen om zijn ontvoerde 21-
jarige dochter Giovanna vrij
te kopen.
Zwangere vrouw
Ook in het geval Marcella
Boroli zijn alle gelden die
door de vermogende familie
als losgeld zouden kunnen
worden vrijgemaakt, door de
justitie geblokkeerd. Marcel
la Boroli was twee maanden
geleden, toen ze werd ont
voerd, zeven maanden in
verwachting. Noch het dra
matische beroep van haar
echtgenoot op de ontvoer
ders via de televisie, noch
het beroep op hun menselij
ke gevoelens door paus Jo
hannes Paulus II, heeft enig
resultaat gehad. Als Marcel
la Boroli nog in leven is be
staat er alle kans, dat zij de
eerste is die een baby ter
wereld brengt in de gevan
genis van haar ontvoerders.
Dit voorbeeld vormt eens te
meer een aanwijzing voor
het niets ontziende optreden
van de gangsterbenden die
zich bezig houden met deze
weliswaar lucratieve maar
uiterst gemene vorm van
criminaliteit.
ERLIJN (AFP) De Verenigde Staten willen binnenkort
Igenoeg alle vertrouwelijke documenten over oud-nazi's en
ipfiguren uit het Derde Rijk, die nog in hun bezit zijn,
verdragen aan de Westduitse overheid. Dat is in West-Ber-
Jn uit welingelichte bron vernomen. Het gaat om zowat 25
iiljoen steekkaarten en gebundelde brieven. De dossiers we
en verscheidene tonnen en dragen het stempel „Geheim".
et Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken bewaart
documenten sedert 1952 in het „Documentation Center" in
est-Berlijn, een streng bewaakte, met prikkeldraad omzoom
villa in de wijk Zehlendorf, aan de Wasserkaïersteig (Wa-
keversteeg).
>lgens ingelichte kringen in West-Duitsland zijn de onderhan-
ilingen tussen de Amerikaanse overheid, die de in ouderhoud
duur geworden documentatie graag kwijt wil, en de West-
litse autoriteiten bijna rond.
documentatie bevat naar verluidt het volledige steekkaar-
nsysteem van de 10,7 miljoen voormalige leden van de nazi-
irtij, van de 800.000 leden van de „S.A." (Sturmabteilung")
de „S.S" („Schützstaffel"), administratieve briefwisseling en
dossiers van het sinistere „Volksgerecht", dat o.a. de deel-
mers aan de mislukte samerlzwering tegen Hitier (20 juli
44) de dood inzond.
larbij horen nog de dossiers van de „Rijkscentrale voor
epatriëring", die de gevallen behandelde van de zowat 2,5
iljoen Duitstaligen in het buitenland die zich in Naziduits-
nd wilden vestigen, evenals stukken van de overkoepelende
'ganen van onderwijs en cultuur, p
)lgens de weinigen die iets van de zaak weten, staan op de
iarten niet alleen biografische gegevens, maar ook heel
luwkeurige details over het gedrag en het intiemste leven
in de betrokkenen.
nder de curiosa bevindt zich de huwelijksaanvraag van Karl
och, concentratiekampkommandant in Buchenwald. De gede-
irteerden noemden zijn vrouw Ilse om haar wreedheid „de
ef'. Ook vindt men er het getuigschrift van arische afstam
ing van kolonel Otto-Herman Fegelein, die op persoonlijk
ïvel van Hitier werd gefusilleerd omwille van „lafheid voor
vijand", toen de Russen voor de poorten van de Berlijnse
mselarijbunker stonden in mei 1945. Fegelein was nochtans
i zwager van Eva Braun, Hitiers minnares met wie hij vlak
>or zijn dood nog is gehuwd.
onisch genoeg stond in de kelders van de villa in Zehlendorf
°eger de afluisterinstallatie van de Gestapo-SD waarmee een
intal Berlijners werd afgeluisterd. Op basis hiervan werden
in rapporten opgesteld, die in diezelfde kelders werden be-
aard. De huidige directeur van het centrum, Daniel Simon,
oeger majoor bij het Amerikaanse leger, beschikt over 33
edewerkers met wie hij, naar eigen woorden, in een uur tijd
Ie gegevens over een bepaalde persoon kan verzamelen.
e overdracht van de nazi-documenten krijgt in het licht van
recente uitzending van „Holocaust" op het derde Duitse
levisienet, en de nog aan de gang zijnde processen tegen
irlogsmisdadigers (o.m. tegen de beulen van het kamp van
aidanek), wel een bijzondere betekenis. Maar wie had ge-
ïcht dat daarmee de laatste nazi-geheimen aan het licht zul-
n komen heeft het mis: volgens de archiefwetgeving mogen
e documenten pas in 1990 openbaar gemaakt worden, p
Wat helpt
aljaren
b'J hoest?
Schijnbaar niet dramatisch, maar toch
een gedurige staat van ondervoeding.
Er zijn op onze aarde ongeveer een miljard
mensen, die onvoldoende te eten krijgen. Bij
meer dan honderd miljoen kinderen beneden
de zes jaar kon het permanente gebrek aan
voedsel afgemeten worden aan hun lichame
lijke toestand. Aanhoudende ondervoeding
valt niet op, doet geen pijn en is, schijnbaar,
niet dramatisch.
De gevolgen zijn evenwel erger dan die van
een lijnrechte hongersnoodramp, zo menen de
Westduitse chemicus Ulrich Oltersdorf en de
socioloog Peter Mettler in het blad „Bild der
Wissenschaft".
Alleen het uitgemergelde kind in Biafra, de
stervende bedelaar in de straten van Calcutta
of de doden in de Sahellanden halen de inter
nationale persmedia. Maar die gevallen vor
men slechts het topje van een reusachtige ijs
berg.
Bepaald alarmerend is het, dat de volkeren in
de derde wereld aan deze toestand van per
manente ondervoeding gewend zijn geraakt.
De bewoners leveren geringere arbeidspresta
ties, zij zijn vaker en langer ziek en niet
slechts volwassenen, maar ook kinderen zijn
kleiner dan in landen waar de voeding beter
is. Honger is niet alleen een symptoom, maar
tevens de oorzaak van een algemene onde
rontwikkeling in zowel geestelijke als lichame
lijke zin. Bij gebrek aan voldoende voedsel
kunnen mensen onvoldoende lichamelijke acti
viteiten ontplooien om in hun levensonder
houd te voorzien. Zij kunnen bijgevolg de si
tuatie niet verbeteren en blijven dus onder
voed.
Maar al te vaak wordt aangenomen, dat ver
schillen in lichaamsbouw, aanleg en mentali
teit erfelijk bepaald zijn. Daarbij wordt de
factor voeding over het hoofd gezien. Voedsel
deskundigen weten al, dat een groot deel van
die verschijnselen het gevolg zijn van een on
dervoeding die doorgaans generaties lang ge
duurd heeft.
Een mens kan slechts gedurende zeer korte
tijd meer energie verbruiken dan hij opneemt,
door zijn reserves aan te boren. Eerst ver
bruikt hij de voorraden in zijn vetweefsel;
daarna wordt het spierweefsel aangetast.
Ondervoede mensen zijn ook meer blootges
teld aan de gevaren van ziektekiemen en pa
rasieten, mede ook omdat de meest elementai-
Deze moeder In India baadt voor de laatste maal haar van honger omgekomen
kind voor het begraven wordt.
re hygiëne ontbreekt. Zodoende bederven ook
levensmiddelen erg snel.
Ook al omdat gezondheidszorg vrijwel ont
breekt kunnen tamelijk onschuldige kinder
ziekten in de ontwikkelingslanden hoge sterf
tecijfers veroorzaken, omdat de ondervoeding
het afweermechanisme van het menselijk li
chaam geheel ondergraaft. Voor ondervoede
Een dramatische poging om nog iets te
puren uit de natuurlijke voedingsbron.
kinderen biedt bijvoorbeeld een normale inen
ting bepaald geen voldoende bescherming.
Iedere ziekte is een belasting voor het li
chaam. Om haar te overwinnen is energie no-
dig.Iedere ziekteaanval verhoogt de afschei
ding van stikstof en dat betekent dat er meer
eiwitten nodig zijn. Maar het voedsel van de
armen is niet alleen ontoereikend; het is ook
arm aan eiwitten. Het steeds maar bloot staan
aan ziekten leidt tenslotte tot de dood van de
ondervoede mens. In India waren dat vorig
j aar een half milj oen.
Hersenen beschadigd
Ook de geestelijke vermogens en de algemene
aanleg worden door ondervoeding geremd. De
mogelijkheden van ons zenuwstelsel kunnen
alleen met voldoende voedsel volledig worden
worden uitgebuit. Het aantal hersencellen
wordt betrekkelijk vroeg, in ieder geval bin
nen het eerste levensjaar, vastgelegd. Even be
langrijk zijn de zenuwcellen, die de verbindin
gen leggen, want pas daarmee kan het gehele
zenuwstelsel optimaal functioneren. Door on
dervoeding blijven de hersenen voor de rest
van het leven beschadigd. Verscheidene onder
zoeken in de derde wereld hebben aangetoond
dat blijvende beschadiging van het zenuwstel
sel optreedt bij een ondervoedingspercentage
van twintig pet.
Ondervoeding kan dus de oorzaak zijn van
beperkte geestelijke vermogens. Maar waar
veel mensen honger lijden, wordt het door de
ondervoeding ontstane gedragspatroon de
norm. Gebrek aan lichamelijke en geestelijke
bewegelijkheid en het beperkte prestatiever
mogen worden beschouwd als erfelijk bepaald
en kenmerkend geacht voor het betrokken
volk. Maar ook na het wegnemen van de oor
zaken komen de oude normen en de oude
mentaliteit slechts moeizaam in beweging. De
betrokkenen moeten eerst zelf ervaren dat zij
en hun kinderen inderdaad meer en sneller
kunnen werken en zij moeten leren dat als zij
voldoende te eten krijgen ook meer kunnen
doen.
Alleen door voldoende voedsel kunnen de
hongerende massa's op deze aarde de vicieuze
cirkel van de onderontwikkeling doorbreken
en die veranderen in een klimmende spiraal
van een menswaardig bestaan.
