Negen jaar beroering rond abortus Wij geven de mensen hier het gevoel dat ze veilig zijn Welzijnsoff icier Frits Busscher waakt in Libanon over Nederlandse soldaat NOORSE VN-MILITAIREN IN LIBANON: -BINNENLAND LEIDSE COURANT DONDERDAG 8 FEBRUAR11979 PAGINA 11 13 ZUIDLAREN De welzijnszorg die In maart de ontspannings-operatle in Libanon begint, onderzoekt nu reeds de mogelijkheid of Ouders, vrouwen en verloofden de jongens in Israël of zelfs in Libanon 2uBen kunnen opzoeken. „We hebben nu al contacten met reisbureaus in het Midden Oosten", vertelt Frits Busscher, hoofd van het welzijnszorg- team. Ook Nederlandse artiesten zuilen maken In Libanon. „Er zijn er al die zich hebben aangemeld", vertelt Busscher, <§e zich verantwoordelijk voelt om Iedere soldaat in Libanon een stukje eigen haard te geven. ZOVEEL MOGELIJK CONTACT MET THUISFRONT ZUIDLARENDe Nederlandse militairen die begin maart naar Libanon vertrekken kunnen ter plaatse rekenen op een tot de tanden gewapend team van de welzijnszorg. De legertop beeft bekwame militairen op dit terrein „ingehuurd", om bet moreel van bet bataljon in den vreemde boog te houden. Er wacht de Nederlandse militair in zijn vrije tijd in Libanon een uitgebreid pakket van mogelijkheden om te zorgen dat de verveling niet de overhand krijgt. De verantwoordelijke man voor het welzijnswerk in Libanon is de kapitein Frits Busscher uit legerplaats Ermelo. Busscher, die zijn militaire loopbaan in Zuidlaren begon als peletonscommandant van het 44stepantser infanteriebataljon en vier jaar in Assen fungeerde als sportotticier geniet enige bekendheid als kapitein van de NCRV-zeskampteams van Assen en Rolde. Frits Busscher manifesteerde zich in die periode als een vindingrijk persoon die met zijn Drentse zeskampploegen altijd kans zag hoog te eindigen. Hijging ook enige keren naar bet buitenland voor bet „Spel zonder grenzen" van de NCRV. Vorige week kreeg Busscher een telefoontje uit den Haag voor een mogelijke VN-taak. „Toen in huiselijke kring het licht op groen kwam te staan, heb ik onmiddellijk ja gezegd en ben aan bet werk gegaan", vertelt hij. Hij heeft zijn wensen en verlangens op papier gezet, maar voordat alles rond was, zoals bij het wilde, zijn er enige harde noten gekraakt. „Ik word bet bos ingestuurd en wil niet met een lege boodschappentas in Libanon aankomen. In de meeste gevallen heb ik mijn zin gekregen". Het welzijnswerk zoals dat in de meestè grote kazernes floreert, krijgt in Libanon eenzeif de gestalte. ,JIet is alleen veel persoonlijker", zegt Busscher, ,jjet is intensief gericht op de situatie daar. Inhoudelijk gezien streef ik naar 100 procent contact met Nederland, maar ik besef heel goed dat 80 procent haalbaar is". Busscher heef t zijn plannen en activiteiten samengevat in een boekwerkje dat aan alle Lib an ongangers zal worden uitgedeeld. Gisteren is hij in de Adolf van Nassaukazerne in Zuidlaren begonnen de militairen in te lichten, hoe de welzijnszorg in Libanon denkt te gaan werken. Natuurlijk heb ik zelf ook een aantal richtlijnen meegekregen. Er zijn vreselijk veel dingen waar je rekening mee moet houden. Te allen tijde moet je je gezond verstand gebruiken. Dat geldt trouwens voor iedereen". Kwartiermakers hebben Busscher intussen ingelicht, dat alleen de Noorse militairen in Libanon wat aan sport doen, de andere VN-militairen kaarten of dobbelen. „De hele dag nietsdoen is negatief en slecht voor het moreel", zegt Busscher. „Ik ga b.v. de sport duidelijk gebruiken om de jongens fit en attent te houden. Bovendien kan door de sport een stuk agressie verdwijnen. De eerste tijd zal het daar echt wel moeilijk zijn". De afstand met het vaderland denkt Frits Busscher, vader van drie kinderen, te overbruggen met kranten en weekbladen. En verder met een radio, video, cassetteband, televisie, film enz. Speeldozen, bouwpakketten en muziekinstrumenten ontbreken overigens ook niet. Verder gaat er een complete bibliotheek mee en een studiewinkel. „Er wordt zelfs al gewerkt aan een cursus Arabisch. Kortom het hele leger is bezig met het bataljon in Zuidlaren", aldus Busscher. GER GRAMSMA Weigeraars gisteren vrij gelaten DEN HAAG De twee dienstplichtige militairen, die met het oog op hun naderende uitzending naar Libanon een be roep hadden gedaan op de Wet Gewetensbez waarden zijn gisteren uit de strafinrichting te Nieuwersluis ontslagen. Him gewetensbezwaren zijn erkend. De twee zijn naajf-huis gezonden in afwachting van een oproep voor de vervulling van hun ver vangende dienstplicht. Dit neeft staatssecretaris van Lent van defensie gisteren in de Tweede Kamer meegedeeld tij dens de debatten over de Defensiebegroting. TYRE „Dekken", roept een Noor se soldaat in keurig school-Engels als een gierend geluid over het ba rakkenkamp van Tyre klinkt. Even later klinkt een doffe dreun en slaat een granaat op enkele honderden meters van het barakkenkamp in de grond. Er is even sprake van een lichte paniek, die door enkele met zware snorren uitgeruste onderoffi cieren kalm wordt bedwongen. „Ge beurt wel meer, sir", zegt een vrien delijk ogende Nigeriaanse kapitein en hij rent vervolgens naar de ka zernepoort, waarbij tien Palestijnen ogenschijnlijk wat verveeld rond hangen. De nieuwsgierige Unifil-sol- daten worden bij de poort wegge haald en de dubbele wachtpost gaat in dekking achter een hoge mum- van zandzakken. Het is een aardig begin van mijn eerste bezoek aan de Unifil-troepen in Zuid-Libanon. Om in het zuiden te komen moesten taxichauffeur Sha rif Bailout en ik al in alle vroegte Beiroet verlaten. Het is namelijk niet toegestaan- om in Unifil-gebied te overnachten en bezoeken aan het zuiden moeten dus dagelijks aange vraagd en gemaakt worden. Wat er van Beiroet is overgebleven na de burgeroorlog is een trieste puinhoop van gebombardeerde gebouwen, zwart geblakerde huizen en kapotte auto's. Om de paar honderd meter zijn er controleposten, voornamelijk bemand door Syrische soldaten van de Arabische vredesmacht. Door gaans onvriendelijke militairen, die nors om papieren vragen en een en kele keer met een knik van het hoofd aangeven dat we door mogen rijden. Maar chauffeur Sharif stopt altijd. Het is te riskant, zegt hij, om niet te stoppen. Soms zijn ze dood nerveus en schieten ze als je niet stopt De soldaat heeft uiteindelijk een wapen, en dan is hij de baas, voegt hij er met een gelaten schou derophalen aan toe. Soort voorzorg Het Unifil-barakkenkamp in Tyre ligt volledig ingesloten door PLO-troepen. Een Noorse kapitein wacht ons op. Hij is bereid zijn verhaal te vertel len, maar wil daarbij niet met naam genoemd worden. Het hoofdkwartier van Unifil maakt problemen, vertelt hij, omdat er nogal wat „indianen verhalen" zijn geschreven. Het Noor se bataljon ligt vlakbij kasteel De Beaufort, de plaats waar onlangs zo wel rechtse als linkse milities dwars door de Unifil-linies trokken. „We zit ten nu tijdelijk met een peloton sol daten in Tyre. Dat gebeurt afwisse lend door de verschillende batal jons", aldus de kapitein. Behalve van de Noren liggen er in het zuiden ba taljons van Nepal, Nigeria, Senegal, de Fiji's, Ierland en Frankrijk. Het Iraanse bataljon is er net weggetrok ken in verband met de moeilijkheden in eigen huis. De aanwezigheid in Tyre is volgens de Unifil nodig als een soort voorzorg. „De PLO moet weten dat we hier zijn. Meer niet". Uit de verhalen van Noorse soldaten blijkt dat zij niet graag het steeds te rugkerende karwei in Tyre opknap pen. „Laat mij maar in het veld zit ten bij ons eigen bataljon", vertelt één van de militairen, die de radio- post bemant. Over die radio gaan alle berichten van de Unifil-patrouil- les naar het hoofdkwartier in Naqou- ra. Daar zetelt generaal Erskine, de Ghanese commandant van de VN- vredesmacht. Uit de radioberichten blijkt, dat het vandaag onrustig is in het gebied. Een afgesproken bezoek dat ik zou brengen aan het Franse bataljon wordt zonder opgaaf van re denen afgelast. Even later slaat een granaat in op korte afstand van het barakkenkamp Terwijl de Noren wachten op de komst van een Nigeriaans peloton, dat de wachtdienst in Tyre over zal nemen, wordt er een flesje frisdrank gedronken. Alcohol is er niet bij. ,;Soms mogen we een pilsje pakken, als we geen dienst hebben, maar nooit meer dan twee. Je weet name lijk niet wat er even later kan ge beuren en dan moet je er wel met het hoofd bij zijn", vertelt één van de „Blauwe Baretten". Over hun werk zeggen ze: eigenlijk doen we de hele dag niets anders dan patrouille ren. Een enkele keer praten we eens met PLO-mensen of een van de fa- langisten, maar niet over politiek, want daar komt toch nooit een eind aan, en geloof me, ze maken hier van alle kanten problemen. Het zijn echt niet alleen de Palestijnen. Inte gendeel. De falangisten geven ons ook vaak handenvol werk. De Noorse officieren zijn erg be nieuwd naar het materiaal dat hun Nederlandse collega's meenemen. Ze hebben gehoord dat er tanks komen en wanneer ik hun uitleg dat er ge pantserde wielvoertuigen meekomen vanuit Nederland, breekt een begrij pende lach door. „We begrepen er al niets van, omdat je hier met een tank niets kunt beginnen", zegt één van hun. Erg nieuwsgierig is men ook naar de achtergrond van de houding van een deel van de Neder landse soldaten, die niet graag naar Libanon gaan. Onbegrijpelijk noe men zij het, dat Nederland niet uit sluitend vrijwilligers stuurt. Een ser geant informeert of de Nederlandse soldaten veel militaire ervaring heb ben. Ze zullen het nodig hebben, zegt hij. Het kon hier van de zomer wel weer eens heet aan toe gaan. Dat was vorig jaar ook zo, toen de uni versiteiten vakantie kregen. Dan ko men de Palestijnse studenten en dat zijn de fanatieksten. We hebben vo rig jaar zomer tenminste erg veel be schietingen gehad, aldus de sergeant. Zeer gemotiveerd De soldaten, die ik in Tyre spreek, zijn op een enkele na allen zeer ge motiveerd. Ze zijn ervan overtuigd, dat hun werk broodnodig is. De troe pen zijn geliefd bij het Libanese volk omdat Unifil de mensen weer een tikje het gevoel geeft, dat zij veilig zijn. De Noorse begeleidingsofficier zegt: Deze mensen hebben al zoveel verloren en hebben keer op keer moeten vluchten na beschietingen van Israëlische kant. Ze ontdekken nu, dat er ook een leger bestaat dat rust brengt in hun chaotische leven. De bevolking wordt verder geholpen met medische verzorging en genie troepen leggen wegen aan of helpen met de heropbouw van woningen. Veel soldaten vertellen dat hun aan wezigheid in Libanon hen wel een andere visie heeft gegeven op de le vensgrote problemen in het Midden- Oosten. Van soldaat tot officier krijg je te horen, dat hun aanvankelijke houding in het voordeel van Israël steeds verder omslaat ten gunste van de Palestijnen. Dat is overigens ook doorgedrongen in Israël en tijdens korte vakanties, die de Noren net over de grens in Israël mogen door brengen, merken ze dat ook duide lijk. „Toen wij hier net waren, wer den we zeer hartelijk ontvangen in Israël. Maar dat is nu wel afgelopen. De Israëli kijken ons bijna niet meer aan. Het is of wij lucht voor ze zijn. En je wordt er nog bedonderd ook in de winkels", aldus het relaas van een aantal militairen. Ontspanning Toch gaan er regelmatig groepjes Unifil-soldaten naar Israël, omdat het de enige manier is om op redelijke veilige wijze enkele dagen ontspan ning te vinden. Die ontspanning heb ben de soldaten keihard nodig, want de constante druk van mogelijke be schietingen maakt de zenuwen wel uiterst gespannen. Dan is een bezoek aan een rustig Israëlisch dorp te ver gelijken met een reis naar het para dijs. En nog wel een paradijs in het land van de bijbel. Ver weg van de falangisten, de PLO en de militie van Haddad. Dan hoeven er enkele dagen geen patrouilles gelopen te. worden en is er eindelijk rust, die niet wreed verstoord wordt door het vuur van sluipschutters. En alhoewel er veel, erg veel geld betaald moet worden voor die rust, hebben de sol daten het er graag voor over. „Als je hier acht .maanden zit, wil je af en toe best even naar een land waar het leven in ieder geval rustig lijkt. Ook al kost het een fortuin", aldus een militair. SJOERD POST NS-stations moeilijk toegankelijk DEN HAAG Van de 340 NS-stations in Nederland zijn er 82 voor minder-validen moeilijk en 34 niet toeganke lijk. Volgens minister Tuijn- man van Verkeer en Water staat is de service die de Ne derlandse Spoorwegen aan de minder-validen biedt niet voldoende. De bewindsman heeft dit gisteren laten weten in antwoord op vragen van de kamerleden Verkerk-Terp stra en Van Der Ven (beide WD). Volgens Tuijnman is het be leid erop gericht aanpassin gen aan de diverse stations te verrichten, en bij nieuwbouw zo veel mogelijk met de be langen van minder-validen re kening te houden. Er blijken, aldus de bewindsman, inten sieve contacten te bestaan tussende NS en de Neder landse Vereniging voor Reva lidatie. Hij acht een onder zoek naar de knelpunten op dit gebied daarom niet nodig. Nieuw weekblad op de markt (Van één onzer verslaggevers) DEN HAAG Nederland heeft er weer een nieuw weekblad bij: het nieuwsma- gazine „NieuwsNet". Aan de totstandkoming van dit gisteren gepresenteerde nieuwste blad van de Vere nigde Nederlandse Uitgevers (VNU) is vier jaar voorberei dend werk voorafgegaan. Men kwam tot de conclusie dat een nieuwsmagazine meer kansen zou bieden dan een nieuw opinieblad. De redactionele formule wordt als volgt omlijnd: con sequente toepassing van het woord- en wederwoord princi pe, de mening van individuele redacteuren zoveel mogelijk buiten de verslaggeving hou den en een sterk accent leg gen op nieuwsfeiten en ont wikkelingen in het buitenland. Qua uiterlijk heeft het blad veel gelijkenis met bladen als Time, Newsweek en Der Spie gel. Hoofdredacteur is Jacqu es den Boer. In het eerste nummer staat een wereldprimeur: een inter view met de Sjah, het eerste sinds zijn vertrek uit Iran. Van der Klaauw toch naar Israël DEN HAAG In tegenstel ling tot eerdere berichten gaat minister Van der Klaauw eind deze maand toch naar Israël. Tot ieders verrassing werd gisteravond officieel meegedeeld dat het bezoek van Van der Klaauw niet zou doorgaan, omdat mi nister van Buitenlandse Za ken Dayan vanwege een mi nistersconferentie in Was hington zal zijn. Uit het overleg dat daarna tussen Jeruzalem en Den Haag werd gehouden werd uiteindelijk besloten het be zoek van Van der Klaauw toch te laten plaatsvinden, zij het dat niet Dayan maar pre mier Begin als gastheer zal optreden. In politieke kringen wordt het bezoek van Van der Klaauw van belang geacht, onder meer voor een gesprek over de Nederlandse bijdrage aan de VN-vredes- macht in Libanon. DEN HAAG Negen jaar lang heeft de vernieuwing van de abortuswetge ving de gemoederen in Nederland be roerd. Zeven wetsontwerpen hebben sinds 1970 het licht gezien. Doel ervan moest zijn de totaal verouderde wetge ving over abortus uit 1881 en 1911 te vervangen. Zowel voor- als tegenstan ders van vrije abortus zijn het erover eens, dat de oude wetgeving door de tijd en de praktijk is achterhaald. Het eerste voorstel tot vernieuwing was een initiatief-wetsontwerp van de socia listische tweede-kamerleden Lamberts en Roethof, dat op 25. juni 1970 ver scheen. Grondgedachte ervan was: de arts moet buiten de strafrechtelijke sfeer blijven. Het ontwerp beoogde voorts de arts en de betreffende vrouw meer persoonlijke verantwoordelijkheid voor de ingreep te geven, de rechtson zekerheid op te heffen, grotere waar borgen te scheppen voor de volksge zondheid in Nederland en zoals de twee indieners stelden: „Het onrustbarend aantal illegale gevallen van abortus te rug te dringen". In de Tweede Kamer begonnen voor- en tegenstanders van „vrije abortus" zich af te tekenen. Vooral bij christen- policici rezen bezwaren tegen het PvdA- initiatief. In 1972 verscheen een tweede voorstel van de hand van de toenmalige ministers Stuyt (Volksgezondheid) en Van Agt (Justitie) op basis van het re geerakkoord V3n het kabinet-Biesheu vel. Zij vonden niet, dat er van een zo danig duidelijke maatschappelijke ont wikkeling sprake was „dat de abortus dan maar gelegaliseerd moest worden". In dat ontwerp was de vrouw niet lan ger strafbaar. De arts zou alleen abor tus mogen verrichten als geestelijke en lichamelijke belangen van de vrouw zwaarder wogen dan het afdrijven van de vrucht. Ook zou er overleg moeten zijn in een team van deskundigen voor tot abortus kon worden overgegaan. Maar uitgangspunt bleef de bescher ming van het ongeboren leven, met abortus als uiterste noodoplossing. Het voorstel Van Agt-Stuyt is bij de vorming van het kabinet-Den Uyl in 1973 ingetrokken. Het is daarop in enigszins gewijzigde vorm overgenomen door KVP en ARP en werd bekend on der de naam: Voorstel Van Schaijk-Van Leeuwen, later Gardeniers-Van Leeu wen. De tendens van het oude ontwerp veranderde niet. Het bleef „neen, ten zij" tegenover het „ja, mits" standpunt van de PvdA. Dat laatste standpunt bleek ook gehul digd te worden door de WD. De libe ralen kwamen in 1975 vrij onverwacht met een initiatief-voorstel. Dit voorstel Geurtsen-Veder-Smit had een veel libe raler standpunt over abortus dan dat van de regering. In feite kwam het erop neer, dat abortus vrij werd tenzij de zwangerschap te ver was gevorderd. Maar ook het WD-voorstel had onvol doende steun in de Tweede Kamer. Lamberts en Roethof zagen evenwel overeenkomst met hun ontwerp en gin gen met de WD'ers om de tafel zitten. Op 6 mei 1976 rolde er een compromis uit de bus, waar zowel PvdA (toen in de regering) als WD (in de oppositie) achter stonden. Het voorstel kreeg een meerderheid in de Tweede Kamer. Het voorstel Gardeniers-Van Leeuwen, dat nog op tafel lag, werd ingetrokken. Minister van justitie Van Agt zorgde in die tijd voor enig vuurwerk: hij kondig de aan het ontwerp niet met zijn hand tekening te zullen bekrachtigen. Maar de Eerste Kamer gooide pas echt roet in het eten. Enkele WD-senatoren kon den het voorstel niet met hun geweten in overeenstemming brengen en stem den tegen. Het voorstel Lamberts-Roe- thof-Geurtsen-Veder-Smit werd met 41 tegen 34 stemmen van tafel geveegd. De zaak zat opnieuw in het slop. In het land wisselden de demonstraties en be togingen voor en tegen vrije abortus el kaar af. Enkele maanden later viel het kabinet-Den Uyl. Bij de formaties, zo wel de mislukte van Den Uyl, als die van Van Agt, onderschreven de betrok ken partijen, dat de totstandkoming van een nadere wettelijke regeling over abortus in de komende kabinetsperiode dringend was gewenst. In het ontwerp- regeerakkoord tussen PvdA en D'66 was een abortus-paragraaf opgenomen. Na het mislukken van die formatie na men CDA en WD die paragraaf vrij wel letterlijk over. Het ging om een procedure-afspraak, geen inhoudelijke regeling. De paragraaf legde vast, dat uiterlijk 1 januari 1979 het kabinet een nieuw wetsontwerp abortus moest heb ben ingediend, met het advies daarover van de Raad van State. Gebeurde dat niet, dan zou men initiatieven uit de kamer afwachten. In september 1978 maakte CDA-kamer- lid Van Leijenhorst gewag van moeilijk heden binnen het kabinet over het nieu we ontwerp. Fractievoorzitter Aantjes deed er nog een schepje op: als een aantal CDA-ministers oppositie voert te gen het voorstel, zou minister De Ruiter opstappen, dreigde hij. De Ruiters op vattingen waren immers bekend, voor hij minister werd. Maar op ,15 november maakten de mi nisters De Ruiter en Ginjaar (WD, volksgezondheid) de inhoud bekend van het zesde wetsontwerp abortus. Kern punten zijn: een bedenktijd van vijf da gen voordat een vrouw zich mag laten aborteren; de vrouw en de arts zijn verantwoordelijk; abortus mag tot de grens van levensvatbaarheid van de vrucht buiten het moederlichaam (onge veer 24 weken na de conceptie); daarna is abortus een misdrijf. In de vijf da gen bedenktijd moet de vrouw worden gewezen op andere oplossingen dan abortus, aldus minister De Ruiter in een toelichting, bijvoorbeeld het afstand doen van haar kind na de geboorte. Abortus is tot drie maanden zwanger schap mogelijk in een abortuskliniek, daarna moet het in een ziekenhuis. KOMT ER NU EEN EINDE AAN ABORTUS- DISCUSSIES? De reacties waren verschillend: de KNMG (Koninklijke Nederlandse maat schappij voor de Geneeskunst, waarin de artsen zijn georganiseerd) vond, dat het ontwerp abortus volkomen legali seerde. De vijf dagen bedenktijd zou den bedoeld zijn om het abortustoeris me naar Nederland tegen te gaan, iets dat minister De Ruiter nadrukkelijk ontkende. De PvdA'er Roethof, een van de au teurs van het eerste abortusontwerp en van het PvdA-WD-ontwerp, dat de Tweede Kamer haalde, noemde het on begrijpelijk, dat de VVD akkoord was gegaan met de „noodsituatie". Het nieu we ontwerp is een uitzonderingswetje, aldus Roethof. Zowel PvdA, D'66 als NVSH vonden het nieuwe voorstel be tuttelend, voornamelijk wegens de vijf- dagengrens. Het CDA ging er prat op, dat er normen werden gesteld en abor tus niet volledig verdween uit het wet boek van strafrecht. De bekendmaking van de inhoud van het ontwerp gebeurde voóf het advies van de Raad van State. Voor 1 januari kwam het ontwerp niet meer in de Ka mer. Op 22 december kreeg het kabinet het advies van de Raad van State bin nen. Volgens premier Van Agt was we liswaar niet aan de letter, maar wel aan de geest van het regeerakkoord voldaan. De onenigheid binnen het ka binet over het ontwerp leek evenwel niet verdwenen, hoewel zelfs minister Andriessen vertelde, dat zijns inziens voldoende garanties waren ingebouwd voor de bescherming van ongeboren le ven. Uit de lange tijd tussen het ont vangen van het advies van de Raad van State en de indiening door de rege ring werd afgeleid, dat het advies niet onverdeeld gunstig uitviel. Inmiddels kondigden SGP en GPV een zevende ontwerp aan. De strekking daarvan is, dat abortus niet mag, 'behal ve als de moeder in levensgevaar ver keert. Het begrip „noodsituatie" in het regeringsontwerp is veel te rekbaar, meenden de indieners Verbrugh (GPV) en Abma (SGP). Zij willen hun wets ontwerp tegelijk met dan van de rege ring in de Kamer behandelen. De PvdA kondigde ook aan een nieuw wetsontwerp in te dienen, met dezelfde inhoud als het in '76 verworpen PvdA- WD-initiatief-ontwerp.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1979 | | pagina 11