Reis van paus naar Latijns-Amerika
bleek goede "public relations"
CELAM stelt verdediging
mensenrechten naast
verkondiging van het evangelie
Wapenarsenaal in
huizen neo-nazi's
DE ZOETE LIEVE VROUWE VAN DEN BOSCH
IN DE VISIE VAN MODERNE THEOLOGEN
siNAiUITENLAND
Paus
vermoeid
terug
van Mexico
naar Rome
AMNESTY: ONGUNSTIGE
XNTWIKKELLNG VAN
MENSENRECHTEN
Korte
metten
LEIDSE COURANT,
DONDERDAG 1 FEBRUAR11979 PAGINA 7,
MEXICO Tweehon
derdduizend mensen,
staande in de droge be
dding van de rivier de
Santa Catarina nabij de
stad Monterrey, vormden
het laatste publiek voor
paus Johannes Paulus II,
die vandaag in Rome te
rugkeert. Hij sprak hen
toe, staande op een brug,
die de verbinding vormt
tussen de stad en een
krottenwijk.
Op de laatste dag van zijn be
zoek had hij de ministers van
buitenlandse zaken van Costa
Rica, El Salvador. Honduras,
Guatemala en Nicaragua ontvan
gen. Zij nodigden hem uit ook
eens de landen van Midden-
Amerika te bezoeken. Eerder
was de helicopter van de paus
geland voor een gevangenis. De
paus zegende de tweeduizend
gevangenen, die hem hadden
verzocht hen te bezoeken.
In zijn laatste toespraken zei hij
nog. dat uit een juist begrepen
Mariaverering een christelijke
verantwoordelijkheid voor de
medemensen en de samenleving
voortkomt en noemde hij het ce
libaat opnieuw „een hoge waar
de in het christendom" en „een
eeuwenoude erfenis van de
kerk".
De paus was gisteren zichtbaar
vermoeid toen hij een van de
laatste keren de menigte toe
sprak. Hij ontving een langdurig
applaus toen hij in bijna fout
loos Spaans zei: „Jullie moet
voor een betere toekomst wer-
(Van onze speciale verslaggever
Frans Wijnands)
MEXICO-CITY/PUEBLA Alle
onderlinge tegenstellingen ten
spijt hebben de ruim driehonderd
deelnemers aan de Latijnsameri-
kaanse bisschoppenconferentie
(CELAM) die momenteel in de
Mexicaanse stad Puebla wordt ge
houden, de unanieme uitspraak
gedaan, dat de verdediging van
de rechten van de mens ten min
ste zo belangrijk is als de verkon
diging van het evangelie.
De bekende aartsbisschop van Olinda en
Recife, dom Helder Camara verklaarde
gisteren, dat de ontwikkeling voortgang
moet vinden in Zuid-Amerika, waar ten
minste honderd miljoen mensen in margi
nale omstandigheden leven. „Maar de
emancipatie mag en kan niet gewapender
hand bereikt worden", aldus de Braziliaan
se progressieve bisschop, die bij voortdu
ring de geweldloosheid predikt.
Hij gaf als commentaar op de opening
stoespraak van paus Johannes Paulus II
van de bisschoppenconferentie, dat de
paus daarin de zogenaamde „bevrijdings
theologie" niet veroordeeld heeft. Die toe
spraak blijft - zo blijkt dagelijks - voor
ruime interpretatie vatbaar. Mgr. Oscar
Romero, aartsbisschop van El Salvador,
die regelmatig duidelijk en kritisch stelling
neemt tegen het militaire regiem in zijn
land zei: „Ik voel me erdoor bevestigd in
wat ik doe".Ook de Braziliaanse kardinaal
Lorscheider blijft van mening dat de pau
selijke toespraak voldoende ruimte laat om
binnen de bisschoppenconferentie vrijuit te
discussieren.
Kardinaal Baggio, president van de pause
lijke commissie voor Latijns-Amerika en
prefect van de congregatie voor de bis
schoppen. voegde eraan toe. dat de Zuida
merikaanse bisschoppen zelf hun documen
ten moeten opstellen en dat die niet door
het Vaticaan gedicteerd worden.
Niet in alle kringen worden de pauselijke
woorden even welwillend uitgelegd. Protes
tantse theologen in Mexico City hebben de
toespraak van de paus bekritiseerd, zeg
gende, dat hij te weinig rekening heeft ge
houden met de fouten die de kerk in het
verleden heeft gemaakt en dat hij de be
vrijdingstheologen de voet dwars zet bij
hun acties voor lotsverbetering van de
massa. „Ik had gehoopt dat hij iets posi
tiefs gezegd zou hebben over de bevrij
dingstheologie". zo verklaarde de Westduit-
se lutherse prof. Hoeserkamp.
Ook de Mexicaanse jezuiet Luis del Valle.
de man die de bevrijdingstheologie in Me
xico introduceerde blijft van mening, dat
de kerk een meer radicale, desnoods poli
tiek gerichte koers moet durven varen als
het er om gaat - via de verkondiging - de
positie van tientallen miljoenen in dit con
tinent te verbeteren. „De kerk moet of
hoeft zich niet te bekennen tot een politie
ke partij, maar moet krachtig optreden te
gen de onderdrukkung die veel regimes
toepassen".
De „alternatieven", radicalen of progressie
ven blijven dag in dag uit in Puebla hame
ren op de noodzaak dat de Celam-confe-
rentie zich daarover duidelijk uitspreekt.
De voorzitter van de Noordamerikaanse
bisschoppenconferentie, mgr. John Queen,
heeft in Puebla gezegd, dat de regering
van de Verenigde Staten mede schuldig is
aan de erbarmelijke situatie waarin miljoe
nen in Zuid-Amerika moeten leven. Hij
verklaarde zich nadrukkelijk tegen welke
vorm van modern kolonialisme ook. de
economische variant inbegrepen. Hij zei te
geloven, dat er in Amerikaanse regerings
kringen de vrees bestaat dat het pauselijk
bezoek een sterke reactie in het Zuidame-
rikaanse continent kan oproepen, hier en
daar zelfs met geweld. Hij kritiseerde pre
sident Carter wat betreft diens uitspraken
enerzijds en praktisch handelen anderzijds,
inzake de verdediging van de rechten van
de mens.
Paus Johannes Paulus II heeft intussen
zijn triomftocht door Mexico geëindigd.
Gisteren heeft hij zijn bezoek aan Mexico
afgesloten met een bezoek aan de indus
triestad Monterrey, een stad bijna duizend
kilometer ten noorden van Mexico-City
met een inwoneraantal van ruim anderhalf
miljoen. Ook hier - net als daags tevoren
in Guadalajara - viel de paus een onvoor
stelbaar enthousiast onthaal ten deel.
Dagelijks weer kwamen miljoenen Mexica
nen naar de kerken, pleinen en stadions
waar de paus verschijnt. In Guadalajara
werd hij gedurende zijn rit door de stad
omgeven door duizenden zangers, gitaar
spelers en cowboys in kleurige pakken,
met zilveren sporen en de fraaiste tuigen
op de paarden.
In de Mexicaanse pers worden vooral zijn
bezoeken aan de landbouwbevolking en de
arbeiders in de grote industriesteden ge
prezen. In Guadalajara zei de paus onder
meer: „Ik wil u met hart en ziel zeggen
dat de werkloosheid me pijn doet, dat con
flicten me pijn doen, dat ideologiën van
haat en geweld niet evangelisch zijn en
daardoor zoveel wonden geslagen worden
in de mensheid van vandaag.
De paus heeft de afgelopen dagen in zijn
toespraken tot middelbare scholieren en
studenten uiting gegeven aan zijn bezorgd
heid over de sociale mistoestanden in het
Zuidamerikaanse continent. Hij riep de
jeugd op zich nu al voor te bereiden op de
taak dat onrecht te gaan bestrijden.
ARIJS (AFP) Er onstaan nieuwe ten-
ensen tot onderdrukking en de situatie
)nd de rechten van de mens ontwikkelt
|ch niet in gunstige zin. Dit zegt Am-
esty International in zijn jaarverslag
ver 1978.
i 1978 is Amnesty International opgeko-
len voor 4726 gedetineerden die gevangen
tten om redenen van politieke religieuze
f culturele aard of huidskleur, geslacht en
nische afkomst. Dit in landen waarvan
meeste lid zijn van de Verenigde Na-
es. Amnesty heeft de vrijlating vastge-
eld van 1801 personen,
erdwijningen, martelingen en moorden
jn permanent systematische onderdruk-
ngsmiddelen in bepaalde Latijnsameri-
aanse en Afrikaanse landen. De uitzonde-
hgswetten overheersen in Azië', terwijl in
'ost-Europa opneming in psychiatrische
[irichtingen wordt toegepast als politiek
iriderdrukkingsmiddel. In West-Europa
armen de anti-terroristenwetten een' be
dreiging voor de fundamentele mensen
rechten.
Amnesty heeft vorig jaar waarnemers ge
stuurd naar processen in 27 landen en on
derzoeken gedaan in 49 landen in Afrika,
Amerika, Azië en Europa. Een aantal lan
den heeft verzoeken om officiële bezoeken
geweigerd, onlangs nog Tunesië en Tsje-
cho-Slowakije. Een document over execu
ties zonder voorafgaand proces in Cam
bodja is naar de V.N. gestuurd.
Volgens Amnesty vinden er in Kongo, So
malië en Zaïre executies plaats zonder
vorm van proces. In Ethiopië zitten enkele
duizenden tegenstanders van de regering
gevangen. In Equatoriaal Guinée is in de
loop van de laatste tien jaar een op vijf
honderd burgers geëxecuteerd. In Oeganda
hebben martelingen plaats, terwijl het aan
tal moorden daar de schaal van massa
slachtingen bereikt. In Rhodesië en Zuid-
Afrika vinden martelingen plaats en in
Rhodesië zijn meer dan 1000 politieke ge
vangenen.
Lente bij Laroche
De lentelijn van Guy Laroche uit zich ondermeer door
V-vormige halsuitsnijdingen en een naar voren oplopen
de zoom, al of niet voorzien van split. De stoffen van
deze Parijse ontwerper zijn bij deze japonnen bedrukt
met varen- en wijnrankmotieven.
BONN (Upi) De Westduitse politie heeft
ten huize van jonge neo-nazi's in het noor
den van de Bondsrepubliek automatische
wapens, geweren, revolvers en grote hoe
veelheden munitie en springstof gevonden,
zo heeft de hoofdcommissaris van politie
in Bielefeld, Heinz Funk, bekendgemaakt.
Funk en de officier van Justitie in Dort
mund. Hermann Weichert, zeggen dat de
jonge neo-nazi's verantwoordelijk zouden
kunnen blijken te zijn voor de bomaansla
gen die twee weken geleden zijn gepleegd
op twee televisiezenders, uit protest tegen
de vertoning van de Amerikaanse serie
„Holocaust".
De „National Zeitung". de spreekbuis van
extreem rechts in West-Duitsland. heeft de
serie gisteren afgedaan als een „cornflake-
melodrama" en „de leugen van de eeuw".
Holocaust bestaat volgens het blad uit
„ketchup-bloed, goedkope sentimentaliteit a
la Hollywood, griezelsprookjes. anti-Duitse
haat, verdraaiing van de waarheid, fari
zeïsme, schandalig televisievertoon, leugens
van de eeuw en cornflake-melodrama".
National Zeitung ontkent niet alleen dat
Hitler of Himmler opdracht had gegeven
tot uitroeiing van de Joden, maar zij
schoof de Joden misdaden in de schoenen,
zoals de massamoord op 75.000 Perzen in
485-565 voor Christus, en de „Lynch-justitie
van vorige week in Beiroet waarvan Aboe
Hassan het slachtoffer werd".
De Amerikanen kregen een veeg uit de
pan als „massamoordenaars van Indianen"
en het vermoorden van duizenden Japan
ners door de atoombommen op Hirosjima
en Nagasaki.
Ook Nederland ontkomt niet aan de wraak
van de National Zeitung. Zij wijdde een
halve pagina aan „de oorlogsmisdaden van
anderen: Nederland, bijvoorbeeld".
Tweederde van de ruim 30.000 Duitse kij
kers die de serie gevolgd hebben en er op
hebben gereageerd, hebben de media laten
weten dat hun ogen ervan zijn open ge
gaan.
Ondanks de moeilijkheden vanwe
ge de strenge scheiding tussen kerk
en staat in Mexico is zijn bezoek
aan de Dominicaanse Republiek en
aan Mexico voor paus Johannes
Paulus een triomftocht geworden.
De „public relations waren prima,
zó verzekeren waarnemers ter
plaatse.
De paus was een trekpleister voor
miljoenen Zuidamerikanen, zodra
Hij voet op Amerikaanse grond zet
te. Overal waar hij kwam trok hij
honderdduizenden. Het belangrijk
ste voor de mensen was, dat zij zelf
de paus hadden gezien. De emoties
sloegen huizenhoge golven. Officieel
lag het bezoek vèn de paus de Me
xicaanse regering echter moeilijk.
De strikte scheiding van kerk en
staat maakte een voor Zuid-Ameri
ka normale ontvangst onmogelijk.
Toen president Lopez Portillo, een
katholiek, de paus op het vliegveld
begroette, sprak hij hem aan als
„mijnheer". Een officiële ontvangst
was er niet, wel een privé onder
houd tussen paus en president. De
meningen "aan de basis" over de
diverse toespraken van de paus lo
pen nogal uiteen. Missionarissen
vinden zijn benadering van de gro
te Zuidamerikaanse problemen nog
al geestelijk. Anderen prijzen juist
de voorzichtige houding van de
paus. Opvallend zegt men het te
vinden, dat de paus geen oordeel
heeft uitgesproken over de bevrij
dingstheologie, die sedert de Zuida
merikaanse bisschoppenconferentie
van Medellin 1968 in de evangeli
sche boodschap redenen vindt voor
concrete politieke actie voor de ar
men. Wel constateren zij, dat de
paus zeer ernstig heeft gewaar
schuwd tegen bepaalde facetten
binnén de bevrijdingstheologie, met
name tegen rechtvaardiging van ge
weld en klassestrijd. Terwijl de
paus zijn laatste bezoeken in Mexi
co aflegde waren de deelnemers
aan de derde algemene vergadering
van Zuidamerikaanse bisschoppen
.hun werkzaamheden begonnen. De
eerste vergadering was van techni
sche aard. Onder meer werden de
bisschoppen en andere deelnemers,
onder wie pater Saelman Osa, voor
zitter van de bisschoppelijke com
missie voor Latijns-Amerika in Ne
derland, onderverdeeld in twintig
commissies. Eerste onderwerp van
bespreking was de vraag in hoever
re het document, dat het secretari
aat-generaal ter voorbereiding van
de vergadering had samengesteld,
bindend was. Een der drie presi
denten van de vergadering, kardi
naal Lorscheider, zei in een pers
conferentie. dat het werkstuk van
het secretariaat-generaal „ongeveer
de richting" aanduidt. Maar het is
geen basisdocument, waarover men
alleen maar discussieert en verbete
ringen aanbrengt om het vervolgens
als werkstuk van de bisschoppen
conferentie te publiceren, zo verze
kerde kardinaal Lorscheider.
In voorzichtige bewoordingen be
klemtoonde de kardinaal, dat men
ook in de verkondiging niet om de
politiek heen kan. Hij zei daarover:
„Wij geloVen, dat wij in de hele
kwestie van de ongerechtigheid, in
de vraag van het secularisme, van
de consumptiemaatschappij, in de
vraag van de overgang van de ene
maatschappijvorm naar een andere,
steeds weer de mens ontmoeten, die
lijdt. Wij hebben te maken met een
soort technocratie, waarin de mens
het helemaal niet in de gaten heeft
dat hij onderdrukt wordt. De evan-
gelisering in het Zuid-Amerika van
nu en van de toekomst zal met dit
verschijnsel rekening hebben te
houden".
Ondanks alle hervormingen op kerkelijk ge
bied van de afgelopen vijftien jaar mag het
beeld van de Zoete Lieve Vrouwe in de
St.Janskathedraal in Den Bosch zich in een
niet aflatende belangstelling verheugen van
de Bossenaren en mensen uit de wijde omge-
ving.De Mariadevotie trekt daar nog altijd
jaarlijks duizenden mensen naar toe en is
recht overeind gebleven in een kerk die
maatschappelijke betrokkenheid accentueert
en daarom niet langer goed raad weet met
Maria.
Naar aanleiding van de herdenkingsfeesten
die vorig jaar in Den Bosch werden gehou-
- herinnering aan de terugkeer van het
3 v n de Zoete Lieve Vrouwe 125 jaar
geleden (tijdens de Reformatie werd het uit
1381 stammende beeld om veiligheidsredenen
naar Brussel overgebracht) heeft een drietal
theologen zich bezonnen op de vraag wat de
betekenis kan zijn van die Mariadevotie voor
de kerk van vandaag.
Samen met zevenentwintig merendeels katho
lieke auteurs hebben zij. uitgaande van het
thema van de barmhartigheid, een boekwerk
samengesteld, getiteld „Beeld van Genade",
waarin zij onder meer geprobeerd hebben de
spanning tussen de behoefte aan de Mariade
votie en de theologische problemen die zich
daarbij voordoen te verzoenen. Het boek
heeft daarnaast het karakter van een feestuit
gave waarin op het onstaan van de Mariade
votie in Den Bosch en de beleving ervan van
daag de dag wordt ingegaan.
Het merendeel van de schrijvers die ingaan
op de theologische aspecten probeert Maria
in een nieuw licht te plaatsen. Zij bepleiten
een activering van de waarden van Maria in
een autoritaire door mannen beheerste kerk,
zoals aanvaarding, belangeloosheid, geweld
loosheid en dankbaarheid die voor een nieuw
evenwicht, niet alleen binnen de kerk, maar
ook daarbuiten kunnen zorgen.
Maria zou tevens, zoals ze zichtbaar wordt in
het Magnificat, als identificatiefiguur kunnen
dienen voor vrouwen. Zij belichaamt immers
niet alleen barmhartigheid maar ook gerech
tigheid, aldus de theologe drs. Barbel de
Groot.
In een toelichting op het boek zei eindredac
teur Pieter Anton van Gennip dat de kerk en
meer in het bijzonder de theologie de volk
sreligie zoals die tot uiting komt in de nog
steeds bloeiende Mariaverering in Den Bosch,
keihard nodig heeft wil de huidige theologie
niet verdampen tot louter theoretische bespie
gelingen waarin voor oprechte religieus gein-
spireerde gevoelens geen plaats meer is.
„Beeld van Genade" dat op het feest van Ma
ria Lichtmis (2 februari) wordt aangeboden
aan de Bossche Broederschap van de Zoete
Lieve Vrouwe is uitgegeven bij de uitgeverij
Gooi &i Sticht en kost. gebonden, 27,50.
Zesenveertig katholieken
uit het bisdom Roermond,
priesters en leken, zijn
inet een actie begonnen
onder de katholieken van
Limburg om gelden in te
zamelen voor de vier lan
delijke instituten, die niet
langer meer door de bis
schop van Roermond, mgr.
dr. J. Gijsen. worden ge
subsidieerd. De overige
bisdommen hebben beslo
ten deze bijdrage voor hun
rekening tc neinen, maar
de initiatiefnemers zouden
dat een beschamende situ
atie vinden. Daarom voe
len zij zich verplicht de
Roermondse subsidie, die
in totaal veertigduizend
gulden beloopt, zelf bijeen
te brengen.
Een onderzoek heeft uitge
wezen, dat zevenenveertig
procent van alle gerefor
meerden op de een of an
dere wijze aan kerkelijke
activiteiten meedoet. Het
kerkbezoek is daarbij niet
als activiteit beschouwd.
In de beleidssfeer, zoals de
kerkeraad, zendings- en
evangelisatiecommissies en
commissies van beheer is
zes procent bezig. Aan jon-
gerenactiviteiten wordt
door zestien procent mee
gedaan. Aan wijk- en ge
meenteavonden neemt vijf
tien procent van de kerk
leden deel en aan overige
activiteiten. zoals ge-
sprekskringen en werk
groepen nog eens tien pro
cent.
Studentenpastor
B. Vredebregt:
..Ook aan
katholieken
abortus
toegestaan"
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM Volgens pa
ter Ben Vredebregt o.p., stu
dentenpastor aan de Erasmus
Universiteit in Rotterdam,
mogen ook rooms-katholieken
zonodig een abortus laten
plegen. „Als christen mag je
niet infantiel met je traditie
omgaan", aldus Vredebregt in
een interview met bet uni
versiteitsblad Quod Novum.
Pastor Vredebregt zegt, dat
veel studenten over deze zaak
bij hem om raad komen.
„Met iedereen - en dat zijn
echt niet alleen katholieke
studenten - heb ik een open
gesprek en samen proberen
we te zoeken naar de beste
oplossing. In zo'n gesprek
moeten meerdere stemmen
spreken en dat kan heel goed
op abortus uitlopen". Zo ge
beurt het wel. aldus Vrede
bregt, dat mensen, die eigen
lijk geen abortus wilden, bij
hem vandaan gaan met het
idee „toch maar wel doen".
Vredebregt, die sinds tien
jaar pastor is aan de Rotter
damse universiteit, zegt zich
te realiseren dat zijn opvattin
gen in strijd zijn met die van
de officiële kerk en in het
bijzonder met die van zijn ei
gen bisschop Simonis en bis
schop Gijsen van Roermond.
Hij tilt daar echter niet zo
zwaar aan, vooral niet omdat
naar zijn mening negentig
procent van de priesters in
het bisdom Rotterdam niet
achter mgr. Simonis staat.
„Je kunt geen negentig pro
cent van je priesters ontslaan.
Al komen er honderd pausen,
er valt in Nederland niets
meer te veranderen. Een Gij-
sen-getto, dat kan niet meer".
Vredebregt gaat ook in tegen
de officiële opvattingen van
de rooms-katholieke kerk
over homofilie. „Ik ga niet
veroordelend optreden tegen
homo-sexualiteit. Ik probeer
ze ook niet te veranderen,
wanneer ik met hen om ga".
De pastor is er zelfs voor om.
„op verzoek natuurlijk", de
zegen uit te spreken over ho-
mosexuele relaties.
Hij vindt het overigens onno
dig dat er nog langer kerke
lijke huwelijken gesloten wor
den. „Dat is een overblijfsel
van nog voor de Napoleonti
sche tijd. Het zou veel beter
zijn alleen de zegen uit te
spreken". Vredebregt zegent
ook „zonder wroeging" twee
de huwelijken in en vraagt
bij gemengde huwelijken niet
de toestemming van de bis
schop, zoals hij eigenlijk
moet.
Pater Vredebregt is ook be
slist niet van plan, zoals zijn
bisschop wil, zijn medewer
king aan oecumenische dien
sten te staken. In Rotterdam
vieren studenten al sinds 1970
op oecumenische wijze het
avondmaal, zitten zij op zon
dagochtend broederlijk naast
elkaar in de kerkbanken en
luisteren zij afwisselend naar
protestantse en katholieke
voorgangers
Vanwege zijn medewerking
aan dit soort zaken dreigde
bisschop Simonis onlangs de
Delftse studentenpastor Peels
met „ernstige maatregelen".
Ook daardoor laat Vrede
bregt. zo zegt hij, zich niet
van de wijs brengen. Hij be
roept zich erop, dat de vorige
bisschop van Rotterdam, mgr.
Jansen, hem opdracht heeft
gegeven „de evangelische
waarden tot zijn recht te la
ten komen in deze universitai
re gemeenschap". „Simonis
ligt wel eens wakker van mij,
maar ik nooit van Simonis".
aldus Vredebregt.
Bisschop Simonis zei nog
geen kennis te hebben geno
men van het interview in
Quod Novum. Hij wilde ech
ter wel reageren op enkele
hem telefonisch voorgelezen
uitlatingen van Vredebregt
„Ik neem dit zeer ernstig op.
In eerste instantie meen ik te
moeten zeggen, dat iemand -
en zeker een -pastor - die zo
duidelijk in stnjd denkt met
de moraal van de kerk. zo
eerlijk zou moeten zijn voor
zichzelf daar de consequenties
uit te trekken".
Volgens een enquête van
hel Italiaanse weekblad
„Europeo" is de mening
van vierentachtig procent
van de Italianen over de
nieuwe paus gunstig.
Drieentwintig procent
vindt het een goede zaak,
dat Johannes Paulus II
een buitenlander is. Voor
zeventig procent van de
ondervraagden past de
paus goed bij de kerk van
vandaag.
Drieëntwintig leden van
het Amerikaanse huis van
afgevaardigden hebben de
katholieke - aartsbisschop
van San Salvador. Oscar
Romero, voorgedragen voor
de Nobelprijs voor de vre
de. Dit vanwege zijn verzet
tegen het omstreden re
giem in El Salvador. Ook
kardinaal Wyszynski. aart-
sbischop van Warschau en
primaat van Polen is voor
de Nobelprijs voor de vre
de voorgedragen en wel
door do katholieke Znak-
groep in het Poolse parle
ment
