*aus wijst in Puebla ideologieën
n politieke keuzen van de hand
Mexicanen bereideipaus overweldigende ontvangst
ALLEEN DE SOCIALE LEER VAN DE KERK'
Het gaat om
een volkskerk
NA
ITENLAND LEIDSE COURANT/ MAANDAG 29 JANUAR11979 PAGINA7"
fEBLA Paus Jo-
ïnes Paulus II heeft
zijn toespraak giste-
bij de opening van
vergadering van de
tijnsamerikaanse
schoppenconferentie
Puebla (Mexico),
drukkelijk alle ideo-
[ieën van de hand
wezen en tegelijker-
d afstand genomen
d de bestaande poli-
ke blokken. De kerk
zich „alleen voor
mensen" inzetten en
iet daarom afstand
waren tot elk poli-
k systeem, aldus de
as.
een de sociale leer van de
gaat uit van hei unieke
iedere mens en biedt zo
voorwaarden om „de be-
jding van de mens te be
tieren", zo zei de paus in
zijn toespraak, die een uur
duurde en dor Radio Vati-
caan en door Re televisiesta
tions in Latjns-Amerika en
vele daarbujen werd uitge
zonden.
De paus ga aan de Puebla-
conferentie een zuiver reli
gieuze koes. Hij riep de bis
schoppen an de tweeëntwin
tig Latijjsamerikaanse lan
den op »m „de onbeperkte
waarheid over God, over de
Kerk er over de mensen" te
bekrachigen. Tegelijkertijd
benadrikte hij de medever-
antwocrdelijkheid van alle
bissch>ppen in het leiden
van <e hele Kerk, zoals dit
werd neergelegd door het
tweeie Vaticaans concilie.
„Sclep uit de ware bron", zo
waarschuwde de paus:
„S»reek de taal van het con-
cüe, de taal van Johannes
XKIII en Paulus VI. Het is
cë taal van de ervaring, het
Ijden en de hoop van de
mensheid van vandaag".
De christelijke sociale leer
stelt volgens de paus juist in
en voor Latijns-Amerika
„dwingende eisen", namelijk
naar rechtvaardige en gelijk
matige verdeling van zowel
materiële als ideële goederen.
Hij noemde daarbij het
„moeilijke vraagstuk van de
eigendom", en wees op de
woorden van Paulus VI vol
gens welke op alle privé-ei-
gendommen een „sociale hy
potheek" rust. Dit „christelij
ke en bijbelse principe" moet
op nationaal en internatio
naal niveau verhinderen, „dat
de sterkeren hun macht mis
bruiken tot schade van de
zwakkeren", aldus de paus.
In dit verband waarschuwde
hij echter voor „elke toe
vlucht tot geweld" en veroor
deelde hij „nieuwe interpreta
ties" van het evangelie.
Christus is geen politicus of
revolutionair en ook niet al
leen maar een eenvoudige
profeet, maar de mens ge
worden Zoon van God, aldus
de paus: „Met diep gevoelde
m gebaar, dat paus Johannes Paulus II duizenden keren moefieDDen ge
lakt tijdens zijn ritten door Mexico. Hij maakt het hier voor dieerste keer
zijn vertrek van zijn tijdelijke residentie in Mexico-Stad.
EXICO-CITY De Mexicanen heb-
n paus Johannes Paulus II tijdens
n verblijf in Mexico tot nu toe een
erweldigende ontvangst bereid. Heel
bevolking schijnt uit te lopen naar
aus in net open
plaatsen waar de
iar verschijnt. De
en moedige overtuigings-
kricht" moeten juist de bis-
scloppen van Latijns-Ameri
ka zulke „pogingen tot ver-
wirring" die in de geschiede
nd van de Kerk niet nieuw
zin, tegemoettreden.
Tegenover de in Latijns-
Anerika sterk verbreide the-
dogie van de bevrijding en
mg meer de groeiende sec-
ha stelde de paus als hoofd-
hak van de bisschoppen om
<rer de zuiverheid van de
lerkelijke leer te waken. Al
leen de „eenheid in de waar-
ïeid" biedt een solide basis
voor de juiste praktijk, die
de gelovige christenen van
Latijns-Amerika verwachten
en verlangen, aldus de paus:
„Een zorgvuldige en behoed
zame overlevering van de
waarheid over Jezus Chris
tus".
In zijn toespraak tijdens de
eucharistieviering die zater
dag ter opening van de con
ferentie in Mexico-Stad werd
gehouden wees de paus na
drukkelijk op de documenten
en besluiten van de tweede
conferentie van de Latijnsa-
merikaanse bisschoppen in
Medellin in 1968 als „uit
gangspunt" van de vergade
ring in Pueblo. Wel zei hij
nadrukkelijk dat de bisschop
pen „niet zo zeer bijeengeko
men zijn om na tien jaar nog
eens hetzelfde probleem te
behandelen, maar eerder om
het op een nieuwe wijze, op
een nieuwe plaats en in een
nieuwe historische context te
onderzoeken".
Zijn verwachtingen van de
conferentie vatte de paus in
één zin samen: „Wij proberen
zowel op basis van de erva
ring vein deze afgelopen tien
jaar en de ontwikkeling van
het denken als in het licht
van de ervaringen van de ge
hele kerk een juiste en nood
zakelijk stap vooruit te zet
ten".
De conferentie van Medellin
„met haar moedige inzet
voor de volledige bevrijding
van mensen en volken", was
volgens de paus een „roep
van hoop op meer christelij
ke en meer menselijke doel
einden". In de loop van de
daaropvolgende tien jaar zijn
echter interpretaties gegeven
„van soms tegenstrijdige, niet
altijd juiste en voor de kerk
bruikbare aard/, aldus de
paus in zij toespraak van za
terdag.
Daarom zoekt de kerk nu in
Puebla naar wegen „die het
haar mogelijk maken de op
dracht die zij van Jezus
Christus heeft ontvangen be
ter te verstaan en met grote
re inzet uit te voeren". De
paus herinnerde daarbij aan
de bisschoppensynode in
Rome van 1974 met als the
ma „Evangelii Nuntiandi"
(boodschap van het evangelie
- red.). Daarin komt het the
ma van Puebla ook tot uit
drukking namelijk „de evan
gelisatie in het heden en
voor de toekomst voor La
tijns-Amerika", aldus de
paus.
Een overzicht van het plein voor de basiliek van Onze Lieve Vrouw van Gua-
delupe, tijdens de eucharistieviering door de paus zaterdag.
Tijdens zijn toespraak za
terdag leek de paus op
nieuw een waarschuwing te
laten horen tegen voorstan
ders van de „bevrijdingstheo
logie", die volgens tegenstan
ders ervan de kerk zou radi
caliseren. Hij erkende dat
„wij naar deze plaats zijn ge
komen in het besef dat we
voor een belangrijk moment
staan", en hij sprak zijn
steun uit aan de lijn van
Medellin „die koos voor de
mens van Latijns-Amerika,
gezien in zijn totaliteit".
De paus zei dat de kerk in
Medellin „door het tonen van
voorkeur, maar geen exclu
sieve liefde voor de armen
en door de integrale bevrij
ding van individuen en vol
ken aan te moedigen, een op
roep van hoop liet klinken
naar meer christelijke en
menselijke doeleinden. Dat is
ook de reden waarom wij
hier gekomen zijn. Wij ver
wachten ook de komst van
de Heilige Geest, die ons de
wegen van de evangelisatie
zichtbaar maakt via welke de
kerk moet voortgaan en her
boren worden in dit grote
continent van ons".
Paus Johannes Paulus was
in zijn waarschuwing zater
dag tegen „onjuiste interpre
taties" milder dan toen hij
vrijdag in Mexico arriveerde.
Toen uitte hij openlijk kri
tiek op „diegenen die in de
naam van een verkeerd geïn
formeerd profetisme zichzelf
hebben overgegeven aan een
riskante en utopische con
structie van de zogenaamde
kerk van de toekomst".
Seinende massa's,
regelmatig
splein bevolken en toch ook wel
t enthousiasme kunnen opbrengen,
lijken op rustige samenscholingen.
wel in Mexico-City, als in de ruim hon-
d kilometer zuidelijker gelegen stad Pue-
waar de bisschoppenconferentie wordt
louden, speelden zich dit weekeinde on-
arstelbare taferelen af. De vele eenheden
het Rode Kruis hadden doorlopend han-
ivol werk om de door de warmte bevan-
belangstellenden te helpen of af te voe-
Ifs de politie schijnt door de warmte en
algemeen enthousiasme te worden bein-
•ed, blijkens de schattingen, die zij maakt
het aantal mensen langs de weg. Een
ordvoerder van de politie verklaarde, dat
ar schatting tien miljoen mensen gepoogd
tóen iets van de paus te zien toen hij gis-
en in een open auto over de snelweg van
xico-Stad naar Puebla reed. De belang-
Uing zaterdag tijdens de twee uur duren-
rondrit door de stad werd door de poli-
op vijf miljoen mensen geschat. Niet ten
rechte kon zij ook daarom verklaren, dat
an enkele andere hoge bezoeker ooit een
rgelijk welkom had gekregen.
1 paus maakte die rijtoer naar de ultra
tieme basiliek van Onze Lieve Vrouw
n Guadeloupe in het noorden van de stad,
meest bezochte bedevaartsplaats van La
te-Amerika, waar de heilige maagd verbe-
£S!ffln— J..
De Mexicaanse'ditie had haar keurkorps Samoerai", ook geoefend in karate, ingeschakeld bij het
bewaken van d route, waarlangs de paus ging. Hier wijzen zij een toeschouwer terzijde, die de afzetting
doorbreekt.
eld is als een donker gekleurde Azteken-
prinses. De paus was naar de basiliek ge
gaan, staande in een witte open bus. Het
laatste deel legde hij af op een soort hoog
platform met wielen, als een middeleeuws
a an vals voertuig voortgeduwd door een twin
tigtal mannen in zwarte pakken.
De menigte langs de route was, zover ze
niet vijf rijen dik op de trottoirs stond, in
bomen, op vrachtauto's en balkons geklom
men. Ballonnen werden opgelaten en bloe
men werden geworpen. In de basiliek waren
de 9200 zitplaatsen al drie uur tevoren be
zet, maar nog eens duizend mensen liepen
de veiligheidsfunctionarissen omver en for
ceerde zich een toegang via de ijzeren poor
ten.
Tallozen hadden zich zaterdagavond al langs
de weg geïnstalleerd, die de paus gisteren
pas zou gaan van Mexico naar Puebla, ruim
honderd kilometer. Onderweg hield de paus
verscheidene keren stil om de toegstroomde
menigte te begroeten en te zegenen. Door
het enthousiasme van de menigte duurde de
reis ruim een uur langer dan verwacht.
In Puebla wachtte de paus een warm wel
kom van anderhalf miljoen mensen. Een
paar honderd kerkklokken en enige caril
lons verzorgden boven de drukte uit een
uniek concert in de stad, waar de huizen
waren versierd met spandoeken en vlaggen
in de kleuren van Mexico en de Heilige
Stoel.
Aan het einde van zijn eerste dag in Mexico
had paus Johannes Paulus nog een niet
voorzien gesprek van één uur gevoerd met
de president van Mexico, José Lopez Portil-
lo. Bijzonderheden over het gesprek werden
niet bekend gemaakt In zijn eigen bis
schopsstad Rome werd de paus bij zijn af
wezigheid niet vergeten. In alle kerken van
het bisdom werd gisteren gebeden voor een
goed afloop van de pauselijke reis.
Tijdschrift- redacteuren
MEXICO-STAD - „Die
volkskerk, daar gaat het hier
om, en die hoeft hpi»wy»a|
niet een links-gerichte of
puur-politieke actie te ontke
tenen. Het gaat om een stok
religieuze en maatschappelij
ke bewustwording van de
massa in Zuid-Amerika". De
Belgische pater Walter Al-
voet van de Witte Paters is
verrukt over de strijdbare en
tegelijk diep-gelovige ten
dens, die hij heeft aangetrof
fen bij enkele tientallen
priesters, theologen, redacteu
ren van alle toonaangevende
kerkelijke bladen, die in La
tijns-Amerika verschijnen.
Ter gelegenheid van de Pue-
bla-conferentie, en bewust
vódr het begin daarvan, heb
ben deze priester-redacteuren
hun eigen congres gehouden,
waarop zij over de evangeli
satie in Zuid-Amerika gespro
ken hebben: hetzelfde thema
dat op de dit weekeinde be
gonnen bischoppenconferentie
in Puebla ter sprake komt.
Pater Alvoet van het bekende
blad „Wereldwijd" was met
enkele andere Europese colle
ga's uitgenodigd voor dit tijd
schrift-congres. En hij heeft
er veel van opgestoken. „Ik
heb er kunnen spreken met
al die voortrekkers van wie je
veel hoort en nog meer leest
maar nu kom je met ze in
discussie", aldus pater Alvoet.
„Er broeit hier veel in dit
continent er leeft, er schuimt
zoveeL Ik ben er geconfron
teerd met tragische getuige
nissen over de onvrijheid
waarin talloze priesters en
ook bisschoppen moeten wer
ken. Over martelingen en ge
vangenis en over het verdwij
nen van priesters, zoals in El
Salvador, waar onlangs weer
een priester is doodgescho
ten".
Het is een typisch Westeuro
pees misverstand ervan uit te
gaan, dat al die strijdbare
priesters, dat alle leden van
de zogenaamde basisgemeen
schappen, politiek geïnspi
reerd zouden zijn. „Maar het
gaat primair om de armen,
de armsten der armsten in dit
werelddeel", aldus pater Al
voet
„Wat de bisschoppen op hun
Puebla-conferentie ook gaan
zeggen, die tijdschriftredac
teuren zijn nu al vastbesloten
door te gaan met hun streven
die volkskerk te bereiken, on
afhankelijk van dictatoriale
regimes". Pater Alvoet vreest
voor een compromis in Pue
bla, waarbij de meerderheid
van de bisschoppen de mid
denweg zal kiezen en geen ir
ritatie bij hun respectievelijke
regeringen wil verwekken
door kritische beschouwingen
over de sociaal-maatschappe
lijke situatie van tientallen
miljoen gelovigen.
In dat kader is het kenmer
kend dat een groot Mexicaans
tijdschrift van ultra-rechtse
signatuur een "cover-story"
schreef over het pauselijk be
zoek en daarbij een grote te
kening van de paus in vol or
naat afdrukte. Alleen het ge
zicht was vervangen door ha
mer en sikkel.
In de meest behoudende krin
gen van dit continent wordt
paus Woytila namelijk gezien
als de man die er geen pro
bleem in ziet met linkse, en
zelfs communistische regerin
gen samen te werken.
Hij wekt in conservatieve
kringen in dit werelddeel gro
te argwaan en zelfs afkeer.
Zwijgen is immers de beste
garantie voor de „lieve vrede"
tussen kerk en staat, waarbij
bisschoppen en priesters het
noodgedwongen accepteren,
dat de verpaupering onver
minderd doorgaat. Maar niet
alle bisschoppen zwijgen
meer, ook al worden de
meest kritische terzijde ge
schoven. Zoals Don Sergio, de
bisschop van het Mexicaanse
Cuernavaca, die niet voor de
conferentie in Puebla is uitge
nodigd, maar die wel met zijn
kerkdiensten en preken weke
lijks ontelbaren boeit.
„En zo zijn er meer", vertelt
pater Alvoet. „Vooral bij de
Jeziiieten. Dat zijn voor mij
hier de mannen. Geweldig
zoals die uit de hoek komen.
Ze brengen de brief van hun
generaal Arrupe, waarin deze
schreef om voor de armen op
te komen, helemaal in prak
tijk. Met veel risico's ook,
veel zal afhangen van de in
vloed van de Braziliaanse bis
schoppen. Die leven in een
barslechte verhouding met
hun regering, maar ze durven
wel. Zij moeten het doen. Ze
zijn het meest talrijk en geza
menlijk ook het meest pro
gressief. Ook zij lopen risi
co's, net zo goed als eigenlijk
alle priesters die in de meeste
landen finaal buiten de wet
staan".
Puebla lijkt een synoniem
voor „bevrijding". „Sommigen
misbruiken het woord, dat
geef ik toe. Die zeggen dat de
bevrijding met Allende begon
nen is, toen er in het Chili
van toen wel ruimte was voor
de vrije godsdienstbeleving,
■aar dat is een te eng-politie-
pe redenering. De bevrijding-
■gedachte leeft al langer, en
zal nu uitgewerkt, ingevuld
moeten worden, misschien via
de basisgemeenschappen waar
beslist niet altijd vanuit een
politieke kleur gewerkt wordt
Helder Camara heeft bij her
haling gezegd dat het geeste
lijk ontwaken van de Latijns-
Amerikanen niet verstoord
moet worden door een over
daad aan organisatie.