weekpuzzel door dr. Pluizer sterrenhemel postzegels oplossing vorige puzzel DENKSPORTEN/HOBBY LEIDSE COURANT ZATERDAG 27 JANUAR11979 PAGH 00®O©© OOO0OO O00g)Q0g)Q W" O000OOO©' ©oooooo© ©OOG oooo ©O©0©©@® oooooooo ©0OOQO®© ©0®0©©O© O0OOOO00 0OO0 OvOO ©00© ©O®© De prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn: Vijftien gulden: Mevr. Verdel, Geestweg 13,2371 AC Roelofarendsveen. TH. Wessendorp-De Knegt, Meerhof 9,2321 TG Leiden. De prijzen worden binr.en drie weken per cheque toegestuurd. NR. 4 KRUISWOORDRAADSEL Horizontaal: 1 hotelbediende; 6 bewaarplaats voor vis; 7 zwemvogel; 9 vallei 10 uitroep; 12 vogel; 14 niet beves tigd; 15 livreibediende; 17 reken kundig vraagstuk; 19 hulzen van gedroste korenaren; 20 telwoord; 22 deel v.e. auto; 24 dwaas; 25 oogholte; 26 plantaardig afval; 28 indentiteitsbewijs; 30 aardrijkskun dige afkorting; 31 gewrichtsholte; 32 corpulent; 33 arm v.e. boom; 35 per procuratie (afk.); 36 teken van de dierenriem; 39 manier van zingen v.e. kanarie; 41 blaasin strument; 42 plaats in Ned. Lim burg; 43 biljartstok; 45 boom; 46 afnemend getijde; 48 koraalbank; 50 uitroep van verbazing; 51 te nen mand; 52 bijwoord van tijd; 53 alcoholische drank; 55 mu zieknoot; 57 huisdier; 58 in grove trekken; 59 splitsingsprodukt v.e. molecule; 61 opening achter in de mond; 64 beroep; 65 loterijbriefje; 67 tapijtachtige stof; 68 kleur; 69 werptuig; 71 aanwijzend vnw.; 72 duinvallei; 73 deel van de onder kaak; 75 landtong; 76 mannelijk beroep. Verticaal: 1 soort vaas; 2 voorzetsel; 3 mengdrank; 4 muzieknoot; 5 boom; 6 zangstem; 8 uiting van genegenheid; 9 glansloos; 10 bloeiwijze; 11 uitgestrekte vlakte; 13 korte kous; 14 lang en dun stuk hout; 15 onderricht; 16 Eu ropeaan; 18 omslag voor papie ren; 19 vistuig om kabeljauw te vangen; 20 waterkering; 21 voch tig; 23 licht verteerbare spijs; 24 Europeaan; 25 scheepskeuken; 27 kleine vogel; 29 vogel; 31 vertrek v.e. woonhuis; 34 veldgewas; 36 kledingstuk; 37 griezelig; 38 slaapplaats; 40 stuk stof; 44 vreemde munt; 47 kortstondige periode van slecht weer; 49 voor zeil op kleine vaartuigen; 51 slag hout bij cficket; 52 gril; 54 insek- teneter; 56 water doorlatende; 57 toiletbenodigheid; 58 knaagdier; 60 wolvlokje; 62 plechtige verkla ring; 63 zwarte delfstof; 64 or gaan v.e. vis; 66 grove stof; 68 stijging van de waterstand; 70 ge wricht; 72 hoofddeksel; 74 num mer (afk.); 75 Ned. Spoorwegen (afk.). Oplossingen onder vermelding van Puzzel 4 dienen uiterlijk woens dagmiddag, voorzien van postcodenummer, in bezit te zijn van Leidse Courant, Postbus 112300 AA Leiden. Overslag Het onderstaande spel is afkom stig uit een parenwedstrijd en het is een aardig voorbeeld van de manier waarop in een dergelijke wedstrijdvorm een hoge^core kan worden behaald. Overigens is het ook een spel dat u aan uw bridge- kennissen kunt voorleggen om te zien of ze met de noord-zuid spellen tot het (correcte) klein slem bod in harten weten te ko men, als gegeven is dat zuid de gever is, noord-zuid kwetsbaar zijn en de tegenstanders niet tussen- bieden. Waarschijnlijk zullen de meeste ondervraagden deze opgave tot een goed einde brengen, al was het alleen maar omdat men een dergelijk probleem slechts zeer zelden voorgelegd krijgt als er geen slem in zit. Vervolgens kunt u ze dan testen op hun speeltechniek als zuid de leider is en west met een kleine troef uitkomt. De oost-west han den moeten daarbij natuurlijk niet worden getoond, want dan is er van een probleem geen sprake meer Degene(n) die ook dat vraag stuk correct oplossen moet u in ere houden en zo mogelijk tot uw partner laten promoveren. °A 8 7 2 o A 5 4 2 H V B 6 ♦10 9 6 4 2 N ♦AB75 *4 ia/ n *10 6 5 o 10 6 W7U o V 8 7 *9 8543 4 *10 72 H 8 3 °H V B 9 3 o H B 9 3 A In de meeste gevallen gingen de zuidspelers als volgt te werk. de eerste slag werd in de hand geno men, er werd een tweede maal troef gespeeld, waarop west niet bekende (hij gooide een schop- pentje af) en de derde slag was voor klaveraas. Hierna werd de laatste troef gehaald met het aas en de hoge klaveren werden afge speeld, waarop zuid twee ruitens en een schoppen afgooide. Vervol gens schoppenvrouw, voor het aas van oost, waarna zuid de rest van de slagen kon maken door nog een schoppentje in noord te troe ven Twaalf slagen binnengebracht en dus geen probleem zou mer zeggen Toch wel Gegeven het feit dat het hier een parenwedstrijd betreft en het dui delijk is dat elk paar dat het slem biedt dat ook zal maken moet zuid, nu hij aan de schoppenuitkomst is ontkomen, proberen een over slag te maken' Dat levert natuurlijk een topscore op en kan gereali seerd worden als zuid er in slaagt 5 hartenslagen te maken en 4 in zowel klaveren als ruiten. Voor die vier slagen in ruiten is echter een snit op de vrouw noodzakelijk (althans aan te bevelen) en dat zou het contract in gevaar kunnen brengen als west die kaart heeft en alsnog een schoppenslag mee kan nemen. Die' laatste mogelijk heid kan zuid evenwel ondervan gen door. na in de vierde slag de laatste troef te hebben gehaald, op- de hoge klaveren zijn drie schoppens af te gooien! Hierna wordt schoppenvrouw in zuid ge troefd. ruiten naar het aas ge speeld en een kleine ruiten nage speeld Als oost een kleintje speelt legt zuid de boer. Als west deze. met de vrouw kan nemen is er niets aan de hand omdat die dan ruiten of in de dubbele renonce moet spelen, maar als oost begon nen is met vrouw derde van ruiten, dan maakt zuid alle slagen. Een blik op het diagram leert dat deze methode geslaagd zou zijn, maar in de praktijk was er niemand die deze prestatie leverde. door C. J. de Feijter 'Schaakvallen Schaakvallen zijn ook onderdeel van het spel. En in een slechte stelling een partij te redden door een .valletje" mogen dan af en toe leuk zijn, men wordt er geen kampioen mee. Wel zijn de onver wachte en niet verdiende reddin gen meestal spectaculair. Men hoeft ook niet alle onverwachte remises of overwinningen onder de rubriek vallen te brengen Het kan ook speculatie of combinatie heten Ik heb hier een partijstelling voor u die in een remisestelling een val van het zuiverste water laat zien (Zie diagram nr. 1) Wit: Kh2, Db5; pionnen: c5. d6. f4. g2, h3. Zwart: Kf6, Td5. Td2: pionnen. b7, f7, g6. h5. De stelling is in evenwicht en bij wederzijds goed spel niet te win nen. Wit (Th Gerbec) speelde de schijnbaar niets betekenende zet 1.Kh2-g1Zwart was zich van niets bewust en zag na enig ge peins een mogelijkheid om het sterke pionnenpaar op de c- en d-lijn op te lossen. Rustig: 1... Kg7 had voor wit niets opgeleverd. Er volgde 1..., Td2-c2.Db5-e8. Nog steeds is er na 2 Tcd2 3.d7, Kg7! niets aan de hand, maar zwart kon niet van de pion op c5 afblijven: 2Tc2xc53-d6-d7, Tc5-c1+ Hier mede dacht zwart zich te redden, maar het kwam anders: 4.Kg1-h2, diagram nr. 1 Tc1-d1 5.d7-d8D+!. Td5xd8 6. De8-e5, mat! niet gezien! Sinds de laatste strijd om het wereldkampioenschap hebben de schaakbladen en rubrieken bol gestaan van de slechte zetten van Kortsjnoj. De onderstaande stel ling is ook een verlies van deze toch zo sterke speler Het is de slotstelling van de partij Wade- Kortsjnoj uit het toernooi Buenos Aires 1960. (Zie diagram nr 2) Wit: Kf3; pionnen: a4, b4, d5, e4, f2, h2. Zwart: Kh5; pionnen: b6, b7. c7, e5. g6, h4. Kortsjnoj won samen met Reshevs- ky het toernooi, maar Kortsjnoj had deze partij remise moeten en kunnen houden en was daarmede diagram nr. 2 alleen winnaar geworden! Hij greep echter mis (pionneneindspe- len zijn moeilijk, maar dat wist u al!) Hij speelde: 1..., Kh5-g5? en gaf daarmede aan Wade de kans om op de damevleugel door te breken. Er volgde prompt: 2.b4- b5!. Kg5-h5 3.a4-a5!,... en zwart' gaf op! Naderhand vond P. Michel dat Kortsjnoj met: 1..., b6-b5! een remisebrengend pionoffer had moeten brengen Wit kan er dan niet meer doorkomen. Tenslotte nog een prachtige slot- zet van Petrosian uit het Nimzo- witsch Gedenktoernooi in Kopen hagen 1960. (Zie diagram nr. 3.) Wit. Kg1, Dh5, Tc1, Te1. Pc5; pionnen: a2, b2, e3, e5, h2. Zwart: diagram nr.3. Kg8. De7, Ta8, Tf8. Lb5; pionnen: a5. b4, d5. e6. f7 en h7. Meester Petersen stond iets slech ter en zou al lang blij zijn met een remise tegen de grootmeester. Hij zag een interessante kombina- tie gloren, die hem in staat moest stellen onder een paar stukoffers de zwarte dame van de diagonaal d8-h4 te verdrijven, om daarna eeuwig schaak te kunnen geven met zijn eigen dame op de velden g5 en f6. Maar het liep verkeerd af. Het schaakbord is soms ook erg glad! Na: 1.Pc5-e4?, d5xe4 2 Tc1-c5', De7-d8 3. Te1-d1Nu kan met: 3..., Ld3 wegens 4 Td7, maar tot grote schrik van Petersen speelde Petrosian nu: 3..., Lb5-e2ü en wit gaf op! Ex-KNDB-jeugdleider Piet Levels en speelster Lenie Geurts hebben een serie van drie boekjes samen gesteld met openingsslagzetten, respectievelijk voor beginners, ge vorderden en geoefenden. Het materiaal, 600 openingscombi naties en 350 diagrammen is spe ciaal samengesteld om te gebrui ken bij pupillen, aspiranten en junioren, bijvoorbeeld op provin ciale en/of nationale trainingen. De behandelde stof sluit aan op de leerstof voor het damdiploma van de KNDB. De prijs per deeltje is vijf gulden plus verzendkosten. De boekjes zijn te bestellen bij de samensteller (P. C. Levels, Lange Kerkstraat 27, Huissen) en bij de bondswinkel van de KNDB, Steegoversloot, Dordrecht. In deel I komt al snel de „Haarlem mer" aan de orde 31-27 18-23 37-31 en 23-29 en zwart wint twee schijven. Maar al snel wordt de stof moeilijker. Voorbeeld: 33-28 18-22 38-33 20-24 34-30 14-20 30-25? en zwart wint een schijf m m m m m Bi 'm a M m m m t§ i s a ml .mi a, Openingsslagzetten J i m m n m m m m m m m m m a m m m m m door 22-27 25x23 27x18. Zo stijgt de moeilijkheidsgraad langzaam maar zeker. Stap voor stap wordt de combinatie ingewikkelder ge maakt. De aandachtige lezer wordt op deze manier prima voorbereid op slagzetten van zwaarder kali ber, die hij als het ware leert zien. Bijvoorbeeld na het spelverloop 34-30 17-21 30-25 21-26 33-28 18-23 28-22 23-29 39-33? het grap pige 12-17 33x24 17x28 32x23 20x18. In deel 2 komen de bekende combinaties successievelijk aan de orde. Ook de „aangeklede" Haarlemmer, die ik zelf ook wel eens in de partij heb kunnen toepassen: 33-2817-21 31-2712-17 37-31 21-26 27-21? even voor de hand liggend als fout: 26x37 21x23 11-17 42x31 17-22 28x17 19x26 en schijf 17 valt. Ook de bomzet maakt veel slacht offers, zoals na het spelverloop 33-28 18-23 39-33 12-18 31-27 17-21 44-39 7-12 37-31 21-26 41-37 12-17? bereidt het vaak oersterke 17-22 voor, maar na 27-21 16x27 32x12 23x41 12x23 enz. wint wit een schijf. Pittiger wordt het al met de valluikslag. Na de zetten- reeks 31-26 17-22 33-29 11-17 34-30 19-23 39-34 22-28 44-39 17-22 36-31 13-19? wint geraffi neerd 31-27 22x31 26-21 16x27 37x26! 28x37 42x24 enx. De coup Napoleon vraagt nog meer van het voorstellingsvermo gen. In de stand van diagream 1 (na 15-20) wint wit door 30-24 19x30 39-33 30x28 38-32 23x34 32x23 18x29 27-22 17x28 26-21 16x27 31x4. Tenslotte een combinatie in de kortevleugelopsluiting. Na 1-7 (zie diagram 2;wint wit, weer in een 20 om 20. door 28-2319x28A 32x23 18x29 34x23 25x34 39x19 13x24 23-18 12x23 27-21 16x27 37-31' 26x37 41x1A: 18x29 34x14 10x19 gedwongen 27-22 25x34 40x29 17x2832x25 Allemaal voorbeelden uit de drie boekjes, van het duo Geurts/Le- vels. Van harte aanbevolen studie- Corvus, Crater en Sextans zijn zulke bescheiden en kleine ster renbeelden, dat men zich af kan vragen, waarom zij alszodanig door de sterrenkundigen ge vormd zijn. Corvus. de raaf. komt evenwel al voor op de lijst van Ptole- maeus. Volgens de Griekse mytho logie werd Apollo verliefd op Coronis, de mooie dochter van Phlegyas, die ook de moeder was van de god van de genees kunst Aesculapius. Apollo wilde wat meer over Coronis te weten komen en liet haar daarom schaduwen door Corvus. Na eni ge tijd bracht Corvus verslag uit aan Apollo en hoewel hij niet uitsluitend goeds over Coronis te vertellen had, mocht hij toch een plaatsje aan de hemel inne men. Het zeer kleine sterrenbeeld komt voor de heldere ster Spi- ca, de hoofdster van Virgo (Maagd), op wanneer die langs de zuidelijke hemel trekt. Cor vus staat ook laag in het zuiden tijdens de lenteavonden. De sterren vormen een kleine vier zijdige figuur. De bovenste twee wijzen in de richting van Spica. Het sterrenbeeld bevat verder nog een interessante veranderlij ke ster, namelijk R, die eenmaal in de .317 dagen net voor het ongewapende oog zichtbaar wordt, 'verder nog een planetaire nevel, namelijk NGC 4361 en enkele melkwegstelsels. Crater, de beker, is een zo on opvallend beeld, dat het nogal verrassend is. dat het bij Ptole- maeus voorkomt. Het grenst in het oosten aan Corvus. Het stelt de wijnbokaal voor van de god van de wijn en vruchtbaarheid, Dionysos. De bokaal wordt ge vormd door een aantal sterretjes van de vierde en vijfde grootte, die in een kleine halve Cirkel staan. De bodem van de bokaal rust op het kronkelend lichaam van de waterslang Hydra. Met uitzondering van enige melk wegstelsels bevat het geen inte ressante objecten. Sextans (sextant) grenst in het oosten aan Crater en ligt ten De kleintjes: Corvus, Crater en Sextans (stelsels: foto vis. doorsnee magn. (boogmin.) NGC 4027 11.6 2.4x2.0 NGC 4038 11.0 2.5x2.5 NGC 4050 12.5 2.5x1.3 NGC 3511 11.9 4.6x2.0 NGC 3613 12.0 1.9x1.3 NGC 3672 11.8 12.4 3.6x1.3 NGC 3887 11.6 11.7 2.8x2.2 NGC 3962 11.9 11.3 1.1x0.9 NGC 2967 12.4 2.2x2.0 NGC 2974 11.9 11.0 1.5x0.9 NGC 3115 10.2 9.3 4.0x1.2 NGC 3166 11.5 11.4 4.4x1.7 NGC 3169 11.2 11.7 4.0x1.7 zuiden van Leo (leeuw). Dit ster renbeeld komt voor het eerst voor op de sterrenkaarten van Johannes Hevelius uit Danzig in 1690. Waarom hij er een ster renbeeld van gemaakt heeft is een raadsel, want het is een erg saai en donker gebied en bevat, behalve een paar melkwegstel sels, geen opvallende objecten. Planetaire nevels NGC 4361 (Corvus) doorsnee: 81 boogsec.; afstand: 4300 lichtjaar; fo- togr.magn. nevel: 10.8, centrale ster: 12.8. Hoofdsterren i. Corvi Alchita Corvi Kraz 1 Corvi Algorab(d) Corvi Minkar Crateris Alkes Crateris (d) t. Crateris i. Sextantis Sextantis Sextantis 4.18 2.79 2.84 -0.78 2.78 -1.65- 3 10 -0.02 3.21 0.55 4.42 3.14 4.20 0.71 4 52 2.91 4 14 0.87 3.82 0.81 4.50 -0.09 4.95 -0.30 5.16 0.90 Astronomische gebeurtenissen in februari: 4 feb. 01 h Eerste kwartier v 6 feb. OOh Aldebaran (stier) 0. zuiden van de maan 9 feb. 06h Mercurius in bove junctie met de zon. 10 feb 10h Jupiter 4° ten no van de maan. 11 feb. 03h De maan staat apogee. 12 feb. 03h Volle maan. 13 feb. 19h Saturnus 3° ten no van de maan. 18 feb. 05h Ceres (planetoid conjunctie met de zon. 19 feb. 05h Uranus 4° ten van de maan. 20 feb. 01 h Laatste kwartier w 21 feb. 11 h Neptunus 4° ten zth van de maan. 23 feb. 15h Venus 3° ten zuide 24 feb. 13h Uranus stationair. 24 feb. 22h Vesta(planetoide) junctie met de zon. 25 feb. 22h De maan staat ir I perigee. 26 feb. 17h Nieuwe maan. 27 feb. 12h Juno(planetoide) 0.S zuiden van de maan. 27 feb 18h Mercurii/s 0.6° ten I den van de maan. Terminologie: APOGEE: Het verste punt in del van een ander planetair lichaaiu opzichte van de aarde. j Perigee: Het punt in de baanj/ een planetair lichaam dat het dl bij de aarde ligt. Planetoide: Een klein planetai chaam Deze term wordt het n gebruikt om een kleine planeet te geven, alhoewel de naam ast de hiervoor juister is. Ceres is ll planeet nr 1, ontdekt op 1 ja 1801 door Piazzo in Palermj daarom genoemd naar de godd patroon van Sicilië. Ceres heeft diameter van ongeveer 725 kif een visuele magnitude van +8! las is kleine planeet nr 2 en ontdekt door Olbers in 1802] heeft een diameter van ongevee km en een vis.magn. van +8.5 I nr 3. werd ontdekt door Hardil 1804 en heeft een diameter slechts 177 km en een vis-magfi 10. Vesta, nr 4, werd in 1807 dekt door Olbers en heeft een meter van 364 km en een vis l van +6. Voor 20 februari as. heeft de PTT een bijzondere postzegel in de waarde van 45 cent op de agenda staan. Deze zegel is ge wijd aan de eerste rechtstreekse algemene verkiezingen van het Europese Parlement. Deze ver kiezingen zullen van 7 tot en met 10 juni in de negen landen van de Europese Gemeenschap worden gehouden. Vrijwel alle lidstaten zullen door middel van postzegels aandacht geven aan dit evenement. In januari 1977 gaf Nederland een bijzondere postzegel uit ter gelegenheid van de verkiezingen van de Tweede Kamer der Sta- ten-Generaal. Naar aanleiding hiervan vatte de toenmalige staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat, dr. M. van Huiten, het plan op ook een bijzondere postzegel te wijden aan de ko mende verkiezingen van het Eu ropese Parlement. Tevens zou dan worden getracht ook de an dere lidstaten van de Europese Gemeenschap voor een dergelij ke uitgifte te winnen. Van Huiten schreef daarop de postadministraties van de ande re lidstaten aan met de sugges tie om dit Europese evenement in 1978 door middel van een bijzondere postzegel te accen tueren. Enkele landen reageer den meteen positief. De uitgifte in 1978 kon echter niet door gaan, omdat de Europese ver kiezingen werden uitgesteld. Deze verkiezingen zullen nu in de eerdergenoemde periode Zegel gewijd aan Europese verkiezinge' plaatsvinden en in ons land op 7 juni a.s. Vrijwel alle lidstaten van de Europese Gemeenschap hebben besloten èèn of meer bijzondere postzegels aan de eerste rechtstreekse algemene verkiezingen van het Europese Parlement te wijden. Het ontwerp voor de Nederland se zegel werd verzorgd door Otto Treumann uit Amsterdam. De voorstelling bestaat geheel uit tekst, t.w. de namen van de landen die aan de verkiezing van het Europese Parlement meedoen. Dat zijn: „België, De nemarken, Duitsland, Engeland. Frankrijk. Ierland. Italië, Luxem burg". Verder op de zegel als tekst: „Nederland neemt deel aan eerste rechtstreekse verkie zingen Europees Parlement". De zegel zal verkrijgbaar zijn zolang de voorraad strekt, doch uiterlijk tot 7 juni a.s., de dag waarop in ons land de verkie zing van het Europees Parle ment zal plaatsvinden. Deze be perking geldt echter niet voor de filatelieloketten. De zegels werden gedrukt door Joh. En schedé en Zonen te Haarlem in een oplag van 200.000 vel van 100 zegels per vel. De Unie van Utrecht zal ook door middel van een bijzondere stempelvlag onder de aandacht worden gebracht. En wel in de periode van 23 januari tot en met 17 april a.s. Dit zal gebeu ren via de stempelmachine van de postkantoren te Amsterdam, 's-Gravenhage, Rotterdam en Utrecht. Deze stempelvlag heeft als tekst: „Unie van Utrecht 1579-1979 grondslag van Neder land". De postadministratie van Surina me heeft op 10 januari j.l. een nieuwe permanente luchtpostze gel in de verkoop gebracht. Deze zegel heeft een waarde van 5,00 en toont de afbeel ding van een vogel. Verder ziet men de tekst: „Powisi crax alector" en „Luchtpost". De ze gel werd in de kleur blauw-vio- let gedrukt door Joh. Enschedé en Zonen te Haarlem in vellen van 25 zegels. Op de Nederlandse Antillen kwamen op 11 januari twee postzegelboekjes in de rou Deze boekjes zijn genumme en 4 en bevatten ieder 2,00 aan postzegels. Bc nummer 3 heeft als inhoud 15 ct„ 3 x 20 ct„ 2 x 25 c 1 c 30 ct. De inhoud van I je nummer 4 is: 4 x 5 ct., 10 ct., 2 x 25 ct. en 3 x 4 Voor de afbeelding op de gels greep men terug naai uit 1950 daterende „Koni Juliana"-zegels van het ont S.L. Hartz. De boekjes we gedrukt door Joh. Ensched Zonen te Haarlem.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1979 | | pagina 24