Paus niet van plan autoritair in te
;rijpen in Nederlandse kerkprovincie
SCiitdermishandeling beslaat. Hoe lang nog.
KARDINAAL WILLEBRANDS:
[KATHOLIEKE
MINISTERS
ONEENS
;MET
!MGR. GIJSEN
nr
1
Mgr. Simonis verbiedt studentenparochie in
Delft deelneming aan oecumenische viering
SIRE
Vluchtelingen in Hongkong aan wal
Echtscheidingen bezorgen
rechtbank overuren
Vrouw ernstig
mishandeld
Sake van der Ploeg
„Zwarte Schaap 78"
ct^NNENLAND
LEIDSE COURANT
MAANDAG 22 JANUAR11979 PAGINA
Van onze correspondent)
3ME „Er is geen sprake
dat de paus op autoritaire
in onze kerkprovincie gaat
-ijpen. Deze zekerheid heb ik
jekregen tijdens twee gesprek- A hortim
met de Heilige Vader op
irijdag 19 en zaterdag 20 janua-
vele zaken in waarmee ik het principieel
eens ben. Er spreekt een diep geloof en
grote liefde voor de Kerk uit. Daarom
zou ik ook graag met hem de vragen die
hij bespreekt hebben doorgepraat".
fet deze woorden weerlegde kardinaal
Willebrands gistermiddag in Rome de
uggestie van de bisschop van Roer
bond, mgr. dr. J. Gijsen in een inter-
jew met Elseviers Magazine, dat de Hei-
Stoel op het punt zou staan in te
gijpen in de situatie in katholiek Neder-
naal Willebrands is ook niet te
"breken over de manier waarop mgr.
jij sen tegenover het weekblad niet zo-
']er de vraagstukken van zijn diocees
wel die van de kerkprovincie de revue
;ft laten passeren. Letterlijk verklaar-
kardinaal Willebrands gistermiddag:
manier en de wijze waarop hij dit
Jeft gedaan zijn voor mij een verras-
j en teleurstelling. Dit interview is ge-
hren en verschenen luttele dagen rond
vertrouwelijk beraad van de bis-
loppen op zaterdag 13 januari. Was,
:onder in de huidige situatie, onder-
overleg niet beter geweest en zelfs
lzakelijk? Nu komt het eer over als
i reeks standpunten van de een tegen-
de ander. Het ligt voor de hand dat
mensen die van de Kerk houden,
[took zo voelen.
ïigen zullen er onverschillig onder
•den, anderen pijn onder lijden. In ie-
geval riskeert men op deze wijze
jrlies van waardigheid en geloofwaar-
heid van het bisschoppencollege",
dinaal Willebrands vervolgt: „Wij wa-
i onkundig van dit interview. Ik laat
vraaggesprek uiteraard geheel en al
lor rekening van mgr. Gijsen. Er staan
Kardinaal Willebrands ging in zijn ver
klaring ook in op enkele zaken, „die tot
bijzondere onrust hebben geleid". Hij
wees, wat de kwestie van de abortus be
treft erop, dat de bisschoppen van Ne
derland, bij herhaling gezamenlijk duide
lijk stelling hierin hebben genomen, zoals
in hun vergadering van december vorig
jaar.
Kardinaal Willebrands: „Ik wil ondersc
heid maken tussen wet en moraal. De
wet mag nooit iets voorschrijven wat
moreel slecht is. De wet mag in geen ge
val iemand verplichten, noch de medicus,
noch de verpleegkundige aan abortus
mee te werken. De staat heeft de plicht
het ongeboren menselijk leven op de
best mogelijke wijze te beschermen.
Wat de best mogelijke wijze is, moet ook
realistisch en concreet worden beoor
deeld. Dat is de eigen verantwoordelijk
heid van de politici die in een plurifor
me, democratische staat als de onze, niet
gemakkelijk is".
„Wordt hiermee het haalbare tot norm
gesteld?", vroeg kardinaal Willebrands
zich af. „Geenszins voor het geweten,
voor de moraliteit, maar het kan rich
tlijn zijn voor politiek handelen. Men
mikt politiek niet op het minder kwade
maar op het best mogelijke, men kan
zelfs zeggen op het absoluut goede en
tracht dit te benaderen voorzover het
mogelijk is. Wanneer men de best moge
lijke benadering verlaat of verhindert, al
dus de weg vrijmakend voor een slechte
re wet, moet men zich in geweten afvra
gen hoe men staat tegenover de dood
van talrijke ongeboren kinderen die men
had kunnen redden", aldus de kardinaal,
die zich verder afvroeg of de staat en
ook de Kerk zich voldoende hebben in
gespannen om het ongeboren leven te
beschermen.
Hij denkt hier aan steun voor de aan
staande moeder, vooral de alleenstaande;
aan hulp voor de gezinnen, vooral de
grote; aan het beschikbaarstellen van
woongelegenheid voor ongehuwde moe
ders; aan crèches; aan het uitbannen van
discriminatie.
„Is hier, vanuit de Kerkprovincie, geen
opgave voor een seculier instituut, voor
religieuzen? Ik denk hier ook aan adop
tie. Het is toch wel buitengewoon na
vrant dat in ons land aborteren veel ge
makkelijker en goedkoper is dan adopte
ren", aldus kardinaal Willebrands.
Hij is er voorstander van, dat abortus in
het Wetboek van Strafrecht blijft staan,
omdat dit bijdraagt tot het instandhou
den van het zedelijk besef. Ook is hij
voorstander van de zogenaamde vijfda-
gennorm of een soortgelijke bedenktijd,
in het bestek waarvan goede voorlich
ting, opvoedkundig en geestelijk, gene
zend zou kunnen werken.
„Ik spreek de vurige hoop uit", aldus de
kardinaal, „dat een wet die niet ten volle
overeenkomt met de christelijke moraal,
het normbesef van de mensen niet zal
aantasten. Zoveel is zeker, dat de wet
van een staat niets afdoet aan de wet
van God, die de Schepper is van het le
ven, ons dit toevertrouwt tot ons heil en
daarvoor verantwoording zal vragen".
Homofilie
Sprekend over homofilie, die ook door
mgr. Gijsen in zijn interview is aange
roerd, zegt kardinaal Willebrands, dat de
sexualiteit vooral in het verleden is be
handeld als een gebied waarop aan alle
kanten schuld dreigt
„Ook tegenwoordig worden zonden tegen
de sexuele normen vaak beschouwd als
de ergste die een mens kan begaan.
Niettemin wordt datgene wat op sexueel
terrein verkeerd is, dikwijls eerder gebo
ren uit zwakheid dan uit boosheid. Ik
wil geen sexuele misdragingen goedpra
ten. De leer van de Kerk moeten wij
handhaven. Zij is de verklaring van het
Evangelie tot heil van de mens. Maar
moeten wij onze stem niet krachtiger
verheffen tegen het kwaad dat ontspruit
uit boosheid, zoals leugen, laster, haat en
onrecht?", aldus de kardinaal.
Over het Landelijk Pastoraal Overleg
zegt kardinaal Willebrands dat degenen
die daarbij betrokken zijn, allen worden
bezield door een gelovige inspiratie om
de kerk te dienen en mee op te bouwen.
Ieder heeft daarin zijn eigen plaats en
dienst, zijn eigen verantwoordelijkheid.
Men moet deze in elkaar kennen en res
pecteren en wel juist vanuit het geloof.
Pauselijke gesprekken
De beide gesprekken tussen paus Johan
nes Paulus II en kardinaal Willebrands
van afgelopen vrijdag en zaterdag, heb
ben elk één uur geduurd. Het laatste
werd afgesloten met een souper waarbij
ook mgr. A. J. Simonis, bisschop van
Rotterdam aanzat. Zijn bezoek aan
Rome viel zuiver toevallig samen met
dat van kardinaal Willebrands.
Aan tafel werd volgens de kardinaal ge
heel in de stijl van de paus openhartig
en ongedwongen de gedachtenwisseling
over de Nederlandse kerkprovincie voort
gezet. De voertalen waren Frans en Itaii-
„De paus", aldus kardinaal Willebrands,
„heeft nu gesproken met mgr. Gijsen,
mgr. Simonis en mij. Hij zou ook graag
met de vier andere Nederlandse bis
schoppen een afzonderlijk onderhoud
Kardinaal
J. Willebrands
hebben. Hij heeft mij opgedragen hen
uit te nodigen op korte termijn naar
Rome te komen. Het is niet uitgesloten
dat hij vervolgens de zeven bisschoppen
van Nederland samen wil ontvangen.
Pas daarna (en dat zou geruime tijd na
het pauselijk bezoek aan Mexico zijn,
red.) zal de paus een visie ontwikkelen
en wellicht conclusies trekken, maar hij
heeft mij gezegd dat hij steeds alles zal
doen in overleg met de bisschoppen en
wel met ons allemaal", aldus kardinaal
Willebrands.
Hulpbisschoppen
Ten aanzien van de beide hulpbisschop
pen waar kardinaal Willebrands al eer
der om heeft gevraagd, zei hij, dat de
paus daar alle begrip voor heeft. Een be
slissing hierover zai naar verloop van
tijd worden genomen. „Nu ik zeker weet
dat de paus ervan overtuigd is, dat ik
hulp nodig heb, weet ik zeker daf zo'n
benoeming niet tegen mij is gericht", al
dus de kardinaal.
■Mgr. Gijssen
'6 j DEN HAAG „Ik geloof,' dat de bisschop het verkeerd
aak ^ziet. Zeer ten onrechte maakt hij geen onderscheid tus-
nstalMsen wa* aanvaardbaar is en ongeoorloofd in ieders per
soonlijk leven en anderzijds wat je hebt te bepalen in
een wet, die wordt gemaakt in een levensbeschouwelijk
1 verdeeld land.
Minister-president Van Agt zei dit na afloop van het
CDA-congres gisteren in de KRO-rubriek „Kruispunt"
naar aanleiding van uitlatingen gedaan door mgr. Gijsen,
bisschop van Roermond, in een interview met Elseviers
Magazine. De bisschop had hierin onder meer gedreigd
met het onthouden van de sacramenten aan katholieke
ministers en kamerleden, die aan een wettelijke abortus-
jrettig reSeling zouden meewerken.
iMr. Van Agt zei, dat hij ook na zorgvuldige overweging
met de visie van mgr. Gijsen niet uit de voeten kon. „Ik
""^™*vind het verkeerd en per saldo zal ik daarom niet afwij
ken van de weg, die ik na zorgvuldige overweging ben
gegaan". Minister Van Agt stelde, dat de rooms-katholie-
ke kerk geen leerstellingen heeft over de inhoud van wet
geving in landen, waar mensen wonen van verschillende
herkomst en verschillende levensbeschouwelijke overtui
ging. Nergens is geschreven,aldus mr. Van Agt, wat poli
tici moeten doen in een situatie als die waarin wij ons
Dg lij bevinden en die hebben te maken met de noodzak tot
herziening van een wetgeving die helemaal niet meer
functioneert.
Hij sprak dan ook van een „heilloze bemoeiing". De gees-
^telijke leiders, zo zei hij, zijn geroepen om de grote waar-
jden van het leven hoog te houden en te verkondigen,
naar zij zijn niet geroepen om de mensen, die voor de
reran wtoordelij kheden van het landsbestuur staan voor
houden met welke bepalingen hun wetgeving moet
worden toegerust. Wetgeving is een zaak, niet voor bis
schoppen, maar voor mensen, die in regering en parle-
nent met de daar liggende verantwoordelijkheden zijn
lelast.
De minister van CRM, mevrouw Gardeniers, vond het
„nogal een uitspraak" van mgr. Gijsen. Hij had op dit
moment zo'n zwaar woord nog niet kunnen uitspreken,
want hij kent de inhoud niet van het wetsvoorstel, dat
uit het kabinet komt. Zij achtte de politiek geen zaak,
die de kerk koud moet laten, maar wat zij in de woor
den van de bisschop hoorde doorklinken, was de politiek
vertellen wat ze hoort te doen. Zij meende, dat bisschop
Gijsen in feite vraagt een wet tot stand te brengen, die
nog strakker is dan die, welke in de vorige eeuw tot
stand'kwam. „Niet meedenken in de wetgeving betekent,
dat ik wellicht de kans ontloop om in bepaalde gevallen
abortus te voorkomen. Voor die gevallen voel ik mij per
soonlijk schuldig. Ik zou deze gevallen op mijn geweten
hebben", aldus minister Gardeniers.
t nister Andriessen van Financiën stelde zich op het
standpunt, dat een katholiek politicus een eigen verant
woordelijkheid heeft voor vraagstukken als dat van de
wetgeving inzake abortus. „Ik laat me dan ook door een
dergelijke uitspraak van de bisschop van Roermond niet
ontmoedigen. Ik meen, dat ik mijn eigen verantwoorde
lijkheid moet nemen en ik zou me nauwelijks kunnen
voorstellen, dat het de officiële leer van de kerk is, dat
mensen die gewetensvol handelen de sacramenten gewei
gerd moeten worden", aldus mr. Andriessen. Als politici
deden wat mgr. Gijsen zou willen, zou de situatie nog
veel slechter worden, zo meende hij. Hij vond dan ook,
k dat bisschop Gijsen met zijn concrete uitspraken veel te
«ver is gegaan. De bisschoppen hebben niet het recht om
lons ervan te weerhouden vanuit onze eigen verantwoor
delijkheid de norm van de rechtsbescherming van het on-
geboren leven zo goed mogelijk gestalte te geven, zo zei
I minister Andriessen, die het standpunt van de bisschop
van Roermond een gevaarlijke weg vond, die hij voor
zichzelf in elk geval niet kon aanvaarden.
DELFT De bisschop van Rotterdam, mgr.
dr. A. J. Simonis heeft de r.k. studentenparochie
in Delft gedreigd met sancties wanneer deze
voortgaat met haar plannen voor een gezamenlij
ke eucharistieviering met de gereformeerde en
hervormde studentengemeenten op 21 april. In
een brief aan de r.k. studentenparochie en aan
de r.k. studentenvereniging St.-Virgilius schrijft
de bisschop dat een dergelijke viering in strijd
is met de regels die de bisschoppen in 1973
hebben gesteld.
Tot dusver zijn in Delft geen oecumenische
eucharistie-, respectievelijk avondmaalsvierin
gen geweest. In andere studentenparochies in
Nederland gebeurt dat al jaren. De studentenge
meenten in Delft werken al jaren nauw samen.
Uit die samenwerking ontstond het plan een
gezamenlijke eucharistieviering te houden, mede
omdat de verschillende diensten in Delft al lang
een gemengd publiek trekken. Ook zijn veel
studenten gemengd gehuwd.
Bisschop Simonis nam via het maandblad van
de studentenparochie en via het mededelingen
blad van de Technische Hogeschool Delft kennis
van de plannen voor een oecumenische dienst.
Daarop had de bisschop een gesprek met kath
olieke pastorale werkers uit Delft en met de twee
protestantse studentenpredikanten. Dit gesprek
had geen resultaat. De bisschop verbood de
katholieke studentenpastor aan de viering op 21
april deel te nemen.
Vicaris dr. W. van Paassen van het bisdom
Rotterdam zei naar aanleiding van het conflict
te begrijpen dat het Delftse studentenpastoraat,
dat allerwege een gezamenlijke aanpak kent, zich
net als anderen diepgaand is gaan beraden over
gezamenlijke vieringen. „Opnieuw doet zich dus
een voorbeeld voor van de kloof tussen een
officieel standpunt van de kerk en de geloofsbele
ving van oprechte christenen", aldus de vicaris.
Volgens hem hoeft men nu niet de zegen of
bevestiging van welke bisschop dan ook voor
de plannen van de Delftse studentenparochie te
verwachten, maar, zo zegt hij „er blijven wegen
open om heilzaam en wijs te reageren op de
gegeven situatie". Volgens vicaris Van Paassen
moet in elk geval worden voorkomen dat met
harde disciplinaire maatregelen de geest van
geloof wordt geblust Hij voegt er aan toe: „Via
een broederlijk overleg is te hopen op een
aanvaardbare vormgeving van de voortschrijden
de oecumene".
Kindermishandeling,daar praten we liever niet Aan het probleem van kindermishandeling kan
over in Nederland. Dat is jammer. Want met dood- een hoop gedaan worden. Ook door u. Hoe, dat staat
zwijgen help je geen enkel probleem uit de wereld, te lezen in een speciale folder. Die kunt u aanvragen
Publicatie aangeboden door dit blad in samenwerking met de Stichting Ideele Reclame.
bij de Nederlandse Vereniging tegen Kinder
mishandeling, Koningsplein 27 in Den Haag,
telefoon: 070-631923.
Met behulp van de politie van Hongkong worden de Vietnamese viucnteungen aan
de wal gebracht.
HONGKONG(UPI) —Regeringsfunctionaris- in andere boten die hen aan wal brachten,
sen in Hongkong zijn zaterdagmorgen begon- De „Huey Fong" heeft 28 dagen voor de haven
nen met het aan wal laten van 3.383 Vietname- van Hongkong gelegen. De regering van Hong-
se vluchtelingen die bijna twee maanden op kong heeft steeds geweigerd vluchtelingen op
het vrachtschip „Huey Fong" hebben gezeten. te nemen, maar is nu toch door de knieën
De vluchtelingen moesten eerst overstappen gegaan.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De Haagse rechtbank heeft de
laatste maanden zo'n grote stroom van echt
scheidingen te verwerken, dat regelmatig een
extra-„echtscheidingskamer" wordt ingesteld.
Zo zijn vorige week in het Haagse paleis van
justitie op donderdag en vrijdag honderdder
tig echtscheidingszaken behandeld. Ook ande
re rechtbanken in het land worden met de
zelfde ontwikkeling geconfronteerd.
De sterke toename van het aantal echtschei
dingsprocedures wordt toegeschreven aan de
laatste wetswijzigingen op dit gebied die echt
scheiding, in juridisch opzicht, aanzienlijk ver
eenvoudigd hebben. Vroeger had „Den Haag"
gemiddeld dertig echtscheidingen per week te
behandelen, maar dit aantal is nu gestegen tot
het dubbele. Daardoor heeft de Haagse recht
bank een achterstand opgelopen die door de
feestdagen van de laatste maanden nog is ver
groot.
De rechters proberen nu met een soort „in
haalrace" die achterstand in te lopen, waar
voor een tweede echtscheidingskamer is inge
steld. De verwachting is overigens dat het
aantal echtscheidingen nog zal blijven stijgen.
SCHINNEN (ANP) - Een 22-
jarige vrouw uit Puth in de
Zuidlimburgse gemeente
Schinnen is zaterdagmorgen
door een voorbijganger zwaar
gewond aangetroffen in een
onlangs uitgebrand restau
rant. Zij is in levensgevaar
lijke toestand in het zieken
huis van Sittard opgenomen.
Volgens de politie'zijn er aan
wijzingen dat de vrouw mis
handeld is door één of meer
dere personen. Zij is het
laatst gezien om drie uur in
de voorgaande nacht in een
café in Puth-Schinnen waar
de plaatselijke voetbalvereni
ging feest vierde. Van de da
der of daders ontbreekt nog
eik spoor.
NIJMEGEN (ANP) Sake van der Ploeg, oud burgemeester
van Oude Pekela, is in Nijmegen uitgeroepen tot het „groot
ste Zwarte Schaap van Nederland 1978". Tijdens een gala-
pronkzitting van de carnavalsvereniging ,,'t Swerte Schaop"
werd de 58-jarige voormalige PvdA-parlementariër uit Fries
land opgenomen in de befaamde broederschap van Zwarte
Schapen.
Aanleiding tot deze benoeming was de wijze waarop vorig
jaar een einde kwam aan zijn burgemeesters-loopbaan m
Oude Pekela. „Van de vijftienhonderd dagen dat ik er eerste
burger was, waren er slechts vijftien onverteerbaar", stelde
Van der Ploeg vast. „Die werden evenwel gevuld met roddel,
vernieling en brandstichting en dat over en bij een man aan
wiens goede bedoelingen niet getwijfeld hoeft te worden", zo
voegt de adviescommissie van Nijmeegse carnavalsvereniging
er aan toe. Tot dit Zwarte Schapen-gezelschap waren eerder
Pipo de Clown, Willem Drees Jr. en premier Van Agt toegetre
den.
