Pakistan sneller op weg naar
een islamitische samenleving
Kent u het
technisch ABC
van Overtoom?
Gemeenten in problemen bij andere
opzet van onroerendgoedb
Gezinstherapie
van waarde als
huwelijksbanden d
ketenen
zijn geworden
overtoom TECHniEK
BINNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT
MAANDAG 15 JANUAR11979 PAGINA 6
(Van onze parlementaire re
dactie)
DEN HAAG - Met de deze
bewindslieden kenmerkende
blijmoedigheid hebben de
staatssecretarissen Koning
(Binnenlandse Zaken) en Noo-
teboom (Financiën) deze
week bij de Tweede Kamer
een nota ingediend waarvan
de inhoud op menige gemeen
tesecretarie met lichte verbij
stering ter kennis genomen
is, een gevoel dat al op de
dag van presentatie verwoord
werd door de Vereniging van
Nederlandse Gemeenten, die
uiting gaf aan „ernstige be
denkingen".
De nota gaat over de werking
van de onroerend-goedbelas-
tingen in de praktijk, op het
eerste gezicht een weinig
schokkend onderwerp, maar
dat eerste gezicht is in dit ge
val misleidend. In de honder
den gemeenten die deze belas
ting in de afgelopen jaren
hebben ingevoerd, zijn im
mers, niet het minst door de
ambtenaren van de afdelingen
financiën, honderdduizenden
zuchten geslaakt, niet alleen
omdat de invoering ervan
technisch bepaald gecompli
ceerd was, maar ook omdat
de introductie aanleiding gaf
tot talloze protesten van be
lastingplichtigen.
De in rode kaft uitgegeven
nota is qua stijl beslist geen
stuk dat men met rode oor
tjes leest, daarvoor is ze te
technisch - hoe kan het an
ders als fiscalisten aan het
woord zijn - maar wat erin
staat is wel van het grootste
belang, vooral voor de miljoe
nen Nederlanders die onroe-
rend-goed belasting betalen.
Hoe hoog de golven over de
onroerend-goedbelasting kun
nen gaan, is in de afgelopen
weken weer gebleken nadat
het blad van het Konsumen-
ten Kontakt een publikatie
had verricht over gesignaleer
de voorstellen tot (forse) ver
hoging van de tarieven van
de OGB, een punt waarop we
straks nog even terugkomen.
Waarom werd bij wet van 24
december 1970 de OGB inge
voerd? Om de financiële mid
delen van de burgers af te
romen? Zeker niet. Heel in
het kort was de aanleiding
dat „Den Haag" van mening
was dat de gemeenten een be
hoorlijk eigen belastinggebied
behoren te krijgen, waardoor
binnen de gemeente beter be
keken kan worden wat van
de burgers gevraagd kan wor
den ten behoeve van de voor
zieningen ter plaatse. Sinds
1932, het jaar waarin de zoge
naamde Financiële-Verhou-
dingswet van 1929 in werking
trad, was bij de inkomsten
van de gemeenten het accent
meer en meer komen te lig
gen op de uitkeringen van het
rijk aan de gemeenten. De ge
meenten waren daardoor voor
de voorzieningen van hun be
hoeften aan algemene midde
len vrijwel uitsluitend van
deze rijksuitkeringen afhanke
lijk en daardoor werd af
breuk gedaan aan hun finan
ciële zelfstandigheid.
„Den Haag" bepaalde wat in
de kas van de gemeente zou
vloeien en de gemeente moest
maar afwachten wat het rijk
haar zou geven. Het was geen
wonder dat in de kring van
de gemeenten steeds meer het
geluid gehoord werd, dat zij
in sterkere mate zélf het ni
veau van hun inkomsten zou
den moeten kunnen bepalen.
Zeker, er waren ook vóór de
invoering van de OGB „ei
gen" inkomsten voor de ge
meente, maar op het totaal
had het allemaal niet zoveel
te betekenen. We kennen die
heffingen wel, voor een deel
bestaan ze nog steeds: riool
rechten, reinigingsrechten,
hondenbelasting, grondbelas
ting, personele belasting, etc.
Welnu, de OGB nam, ruw ge
zegd, de plaats in van de
grond- en de personele belas
ting. Wat hebben de gemeen
tebesturen een moeite gehad
met deze verandering, die en
kele jaren geleden intrad. Tal
loze burgers bleken van me
ning te zijn dat ze nu „dubbel
gepakt" zouden worden, wat
soms tot heftige emoties aan
leiding gaf. In heel wat ge
meenten besteedden de amb
tenaren van de afdeling
financiën en voorlichting ette
lijke uren aan de informatie
van de burgerij. En de rijkso
verheid hield de Nederlanders
voor dat de gemeentebestu
ren, hoewel ze nu een aan
zienlijker ruimer eigen belas
tinggebied zouden krijgen,
niet maar raak zouden kun
nen heffen. De z.g. gebrui
kersbelasting mag immers in
een gemeente niet meer be
dragen dan maximaal 12 pro
cent van wat deze gemeente
als algemene uitkering uit het
Gemeentefonds ontvangt en
de z.g. eigenarenbelasting ten
hoogste 15 procent van die al
gemene uitkering. Op de pro
vinciale griffies en het minis
terie van Binnenlandse Zaken
wordt daarop streng toege
zien.
De gemeenten konden uit
twee heffingsmethoden kie
zen: de economische waar de-
grondslag en de oppervlakte
grondslag. Verreweg de
meeste gemeenten (volgens de
jongste opgave 679) kozen de
waardegrondslag, slechts 93
de oppervlaktegrondslag. De
grote voorkeur voor de waar
degrondslag moet verklaard
worden uit de bij deze ge
meenten bestaande opinie dat
de waarde een betere onder
linge individuele waarderver-
houding aangeeft dan de op
pervlaktegrondslag. Bovendien
beschikte een aantal gemeen
ten al over huurwaardegege-
vens van onroerend goed. De
keuze werd vrijwel steeds ge
daan na intensieve studie op
de afdeling financiën van de
betrokken gemeente en lange
debatten in de gemeenteraad.
En wat gebeurt er nu? De
twee staatssecretarissen stel
len in hun nota voor het aan
tal mogelijke grondslagen te
beperken tot één, en dan de
oppervlaktegrondslag te kie
zen. Dat houdt dus in dat, als
ook de Tweede Kamer deze
mening is toegedaan, bijna ze
venhonderd gemeenten op een
ander systeem moeten over
schakelen. Is het een wonder
dat deze week op menige ge
meentesecretarie ambtenaren
van de afdeling financiën
boos rondliepen?
Koning en Nooteboom hebben
hun argumenten, dat is zeker.
Zij schrijven dat het basisge
geven voor de (gecorrigeerde)
oppervlaktegrondslag eenvou
diger is vast te stellen. Het is
voor de belastingplichtigen
gemakkelijk controleerbaar en
er zijn minder regelmatig
weerkerende werkzaamheden
dan bij de waardegrondslag
omdat de waarde eenmaal
per vijf jaar geheel opnieuw
moet worden vastgesteld.
Daar komt bij dat het begrip
„waarde" door de ene ge
meente anders wordt géinter-
preteerd. dan door de andere.
Een ijzersterk argument van
de staatssecretarissen is dat
het aantal bezwaarschriften
van inwoners van gemeenten
met de oppervlaktegrondslag
aanzienlijk lager ligt dan in
de waardegrondslag-gemeen-
ten. Kortom: de oppervlakte
grondslag is eenvoudiger en
doorzichtiger.
Duidelijk is dat de waarde-
grondslag-gemeenten. zeker
nadat de nota in de Tweede
Kamer zal zijn behandeld (ho
pelijk spoedig), maar vast
moeten overgaan op het ande
re systeem, dat spaart ook
werk uit bij het opnieuw
vaststellen van de waarde.
Het wordt in de betrokken
honderden gemeenten weer
een hele operatie, maar er zal
niet veel anders opzitten. Ten
zij de Vereniging van Neder
landse Gemeenten de Kamer
van het tegendeel overtuigt,
maar dat lijkt in dit geval
niet zo erg waarschijnlijk. De
nota zit namelijk bijzonder
goed in elkaar.
Tenslotte nog even de recente
beroering rond de tariefsver
hogingen bij, met name, de
OGB. Pakken de gemeenten
bij hun inwoners nu echt te
rug wat ze van het rijk „min
der méér" krijgen? Zeker, er
zijn colleges van B en W die
dat proberen. Maar of het zo
ver komt is in eerste instantie
ter beoordeling van de ge
meentelijke volksvertegen
woordiging, de Raad, en in de
tweede plaats zijn er de hoge
re, controlerende, overheden,
in laatste instantie de staats
secretaris van Binnenlandse
Zaken. Deze heeft enkele da
gen geleden de Kamer nog la
ten weten dat de verhogingen
tot dusver wel meevallen.
Hem enigszins kennende,
mede in acht nemend zijn ei
gen bestuurlijke ervaring (hij
was behalve Tweede-Kamerlid
ook geruime tijd Statenlid
van Zuid-Holland en Raadslid
in Rotterdam) mag men erop
rekenen, dat mr. Henk Ko
ning er alles aan zal doen om
te voorkomen dat de gemeen
ten te ver gaan. Als ze beslui
ten tot te forse belastingver
hogingen zullen ze
ongetwijfeld een „nee" van de
bewindsman te horen krijgen.
Het is de moeite waard om
de verdere gang van zaken
met de nu uitgebrachte nota
(die eigenlijk populair samen
gevat zou moeten worden)
met belangstelling te volgen.
EVERT MATHIES
ADVERTENTIE
Bon opsturen aan
Tolhuislaan 47-85-Den Dolder (Ut) tel 030-784641
Auto tegen lichtmast
LEIDEN Een 23-jarige Leide-
naar en een 19-jarig meisje uit
Leiderdorp zijn in de nacht van
zaterdag op zondag ernstig ge
wond geraakt bij een ongeval.
stuurder door de gladheid slipte
en tegen een lichtmast botste.
De auto werd totaal vernield.
De beide inzittenden werden
naar het Academisch Zieken
huis vervoerd.
(Van onze correspondent
Peter Niesewand)
RAWALPINDI Dit jaar zal Pakistan nog
sneller doorgaan op zijn weg naar de vor
ming van een streng godsdienstige staat. De
Raad voor Islamitische Ideologie werkt nu al
aan de nieuwe godsienstbelasting die alle
moslems vanaf juli zullen moeten betalen. De
belasting vormt de eerste stap naar een „isla
mitische economie". Een van de andere eerste
maatregelen zal het afschaffen van rente zijn.
De maatregelen zullen diep ingrijpen hebben
op de Pakistaanse samenleving. Pakistaanse
functionarissen hebben het al over „een revo
lutie op elk terrein van het leven". Bovendien
heeft de militaire leider, generaal Zia Ul-hag
vage ideeën over de oprichting van een isla
mitisch politiek systeem. Op het ogenblik weet
hij niet veel meer dan dat een voortzetting
ADVERTENTIE
van het huidige systeem „niet in het grootste
belang van Pakistan is".
Voorlopig wil Zia, die voor dit jaar verkiezin
gen in het vooruitzicht heeft gesteld, niet ac
tief deelnemen aan de vernieuwingen, want
dat zou een verkeerde indruk wekken. Hij
hoopt wel dat de Pakistaanse politieke par
tijen, met uitzondering dan van die van ex-
premier Bhutto, samen zullen gaan werken.
Het is niet bekend of dit nog voor de verkie
zingen zal lukken. In ieder geval zullen tegen
die tijd al genoeg islamitische wetten inge
voerd zijn om zelfs de meest vrome moham
medaan tevreden te stellen.
Drie pilaren van de Pakistaanse economie
moeten worden omvergeworpen: het heffen
van rente en het dubbele concept van beperk
te aansprakelijkheid en naamloze vennoot
schap. Er wordt nu al over de details van het
afschaffen van rente gesproken, en in begin
van dit nieuwe jaar wordt een nieuwe wet
verwacht.
Een commentator legde in een grote krant uit
dat beperkte aansprakelijkheid is ontworpen
om mensen te beschermen tegen contract
breuk, iets wat ook in de Koran streng verbo
den wordt. Ook een naamloze vennootschap
beperkt de wettelijke verantwoordelijkheid bij
de uitvoering van een of andere taak.
Belangrijk zal zijn wanneer eventuele econo
mische wetsveranderingen doorgevoerd zullen
worden. De Pakistaanse autoriteiten zijn er
zich van bewust dat dit geleidelijk moet ge
beuren. Ze willen vooral voorkomen dat de
Koran een slechte naam krijgt. Zia: „Als de
regering bijvoorbeeld de opheffing van het
huidige banksysteem zou aankondigen, zonder
daar iets voor in de plaats te stellen, dan zou
dat alleen verwarring stichten, en niets meer.
De regering wil elke stap die zij neemt in
dienst stellen van het de Islamitische orde".
Wanneer er echter aan het economische sys
teem wordt gesleuteld, dan zal dat zijn uit
werking niet missen op andere terreinen. An
dere problemen zullen zich weer voordoen en
nieuwe veranderingen zullen nodig blijken. De
geplande godsdienstbelasting kan als voor
beeld dienen.
Belastingen
Twee belastingen zijn voorgesteld: de zoge
naamde ZAKAT, een inkomstenbelasting van
2,5% die gebruikt zal worden voor een reli
gieus fonds voor noodlijdenden, en IJSFR,
een heffing van 10% op landbouwproducten,
die verdeeld zullen worden onder de armen.
Verder is er weinig bekend, maar men neemt
aan dat andere belastingen zullen komen te
vervallen, zodat deze nieuwe belastingen geen
extra lasten mpt zich mee zullen brengen.
De federale minister voor minderheids- en
godsdienstzaken, Nawabzada Ansari, schijnt
dat laatste ook te geloven, want hij heeft ge
zegd dat de staat dankzij de nieuwe belastin
gen veel meer geld binnen zou krijgen. Op
het ogenblik probeert iedereen zo weinig mo
gelijk belasting te betalen. Maar in de toe
komst zou iedere mohammedaan met genoe
gen zijn beurs opentrekken, omdat het
immers een godsdienstplicht zou worden.
ZAKAT en USHR zullen dan misschien veel
beter dan de huidige belastingen kunnen zorg
dragen voor de sociale voorzieningen in Pakis
tan, maar dat geldt niet voor de andere taken
van de overheid. Wie betaalt er voor defensie,
de politie, de rechterlijke macht, of onder
wijs? Het is zeer onwaarschijnlijk dat de niet-
mohammedaanse bijdrage maar een beetje in
de beurt van het vereiste bedrag zal komen,
dus moeten andere methoden gevonden wor
den.
Koran-geleerden voeren nu aan dat de oplos
sing met ligt in het heffen van andere belas
tingen om de regering in stand te houden,
maar in het omvormen van de regering zelf.
De islamitische regering moet zich beperken
tot het coördineren en kanaliseren van het le
ven van de mensen en de samenleving als ge
heel, en niet proberen dat te besturen en te
leiden.
Het leven wordt geleid door de Koran, vinden
die geleerden. De Pakistaanse economie zal,
als renteheffing enzovoorts eenmaal afgeschaft
is, een „economie van kleine zelfstandigen"
worden. Er zal niet meer nodig zijn dan een
kleine staf bij de planningscommissie, of bij
het ministerie van handel en industrie.
Bij de rechterlijke macht zal de instelling van
de zogenaamde Shariat, islamitische rechtban
ken, grote invloed hebben op de hoven van
justitie en het Hooggerechtshof. Deze zullen er
op moeten toezien dat alle wetten wel stroken
met de voorschriften van de Islam, en zo no
dig de wetten veranderen.
Volgens een Islamitische commentator van
een groot ochtenblad zullen er minder rech
ters nodig zijn, omdat er minder te doen valt.
Voor een deel zou dat een gevolg zijn van het
feit dat rechtzaken niet langer door het toeval
bepaald zouden worden, maar door „duidelij
ke en bij de wet vastgestelde bewijzen". Hoe
die duidelijkheid bereikt zal worden, vermeld
de het artikel niet.
Maar ook zullen er minder zaken de recht
bank bereiken, omdat vele al opgelost zullen
zijn voor het zover is, en andere gewoon niet
meer zullen voorkomen.
„Een afgehakte arm doet het beter als af
schrikwekkende middel tegen toekomstige
wetsovertreders dan 1000 mannen die in de
gevangenis aan het wegkwijnen zijn".
Hoe ver Pakistan bereid zal zijn te gaan op
weg naar de ideale moslemstaat, zal afhangen
van het al dan niet slagen van de eerste stap
pen. In ieder geval kan elk moment met het
experimenmt begonnen worden.
(Copyright The Guardian)
p:
In het begin van de jaren
zestig is de gezinstherapie
haar opmars begonpen. Van
die periode af is men meer
en meer afgestapt van de
oude methode om personen
met psychische stoornissen
los te weken uit hun onmid
dellijke omgeving en hen te
behandelen als individuen.
Gezinstherapie is zoiets als
„een gezin uitnodigen om
lang opgespaarde spanningen
naar de spreekkamer te bren
gen".
Daarmee wordt het belang
van het gezin als sociale een
heid extra benadrukt. Menig
een die het etiket schizofreen
opgeplakt kreeg kwam, zo
ontdekte men, niet zelden uit
een gezin waarin het huwelijk
niet boterde of onder zware
spanningen stond. „Dus", zo
redeneerden sommige deskun
digen, „niet zozeer het indivi
du is gestoord, maar het ge^
hele gezin is dat; het gehele
gezin moet derhalve behan
deld worden". Daartoe is het
nodig, dat men de juiste oor
zaken van de doorgaans niet
als zodanig herkende en aan
gevoelde spanningen opspoort,
vooraleer men kan overgaan
tot een adequate behandeling.
Dit opsporen geschiedt door
middel van uitvoerige ge
sprekken.
Over hoe dat allemaal in zijn
werk gaat is uiterst boeiend
beschreven door de Ameri
kaanse gezinstherapeuten dr
A.Y. Napier en dr C.A. Whi-
taker met als titel„Samenspel,
tegenspel; verslag van een in
tensieve gezinstherapie". Het
laat zich lezen als een span
nende roman en menigeen zal
er herkenbare situaties in te
rugvinden.
Napier en Whitaker beschrij
ven het gezin Brice: vader,
moeder, twee dochters en een
zoon. De moeilijkheden schij
nen zich te concentreren op
dochter Claudia, die opstan
dig, zwerflustig en ongezegge-
lijk is en vage gedachten aan
zelfmoord koestert. Ze heeft
al eens een psychiatrisch on
derzoek ondergaan, waarna
haar ouders te verstaan werd
gegeven, dat zij mogelijk schi
zofreen zou worden.
3tap vOor stap maken Napier
en Whitaker duidelijk, dat het
huwelijk van vader en moe
der Brice ergens gestagneerd
is geraakt als gevolg van diep
liggende oorzaken. Onbewust
dringen zij hun bijna volwas
sen dochter Claudia de rol
/an zondebok op. De ontkno
ping is even verrassend als
eenvoudig: vader en moeder
lossen, na de langdurige the
rapie hun meningsverschillen
en problemen niet meer op
/ia hun dochter, maar recht
streeks met elkaar.
Gezinstherapie is moeilijk en
soms riskant. Hoofdstuk na
noofdstuk, afwisselend met
een weergave van de thera
pie, die het gezin Brice volgt
en met een verklaring van de
gebeurtenissen, laten de beide
schrijvers zien, hoe gezinnen
functioneren. Zij zijn er bei
den van overtuigd, dat het ge
zin op zijn gunstigst de rijk
ste en meest lonende van alle
sociale verhoudingen is, maar
wanneer de banden van het
gezin ketenen worden, dan
kan gezinstherapie van on
schatbare waarde zijn.
TOON VAN GRINSVEN
Dr A.Y. Napier en dr C.A.
Whitaker: „Samenspel, tegen
spel; verslag van een inten
sieve gezinstherapie". Verta
ling Anneke Schoenmakers.
Citg. Meulenhoff Informatief
1BV; 32,50.
INLICHTINGEN JAAP EDENWEG 10
ZATERDAG
20 JANUARI - 20.00 UUR
.ZONDAG
21 JANUARI - 14.00 UUR
