ALLAGHAN VINDT SITUATIE
NIET CHAOTISCH
Bondsrepubliek dreigt te
verworden tot autoritaire staat
Sjah van Iran
onschatbaar rijk
NU 30%
RIJKSSUBSIDIE
OP ROCKWOOL
SPOUWMUUR-
ISOLATIE.
Calotec B.V.
ZWARE GEVECHTEN IN
HEEL CAMBODJA
Sihanoek toch
dan nitrosamine
aan het woord in
V eiligheidsraad
Alcohol
en sigaret
gevaarlijker
RUSSELL-
TRIBUNAAL:
1©UITENLAND
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 11 JANUAR11979 PAGINA 7
Uw erkende Rockwoo'! dealer:
postbus 185
2250 AD Voorschoten
tel.: 01717-5913
*i
TEHERAN Het politieke klimaat voor de
nieuwe regering van premier Bakhtiar is gis
teren verder verslechterd. Nadat al eerder
een generaal die het vertrouwen genoot van
de oppositie geweigerd had in zijn kabinet
als minister van defensie op te treden, werd
gisteren gemeld dat de Bakhtiari-stammen in
Zuidwest-Iran hun steun haden betuigd aan
Khomeini. Bakhtiar komt uit dit gebied.
KJiomeiny die gisteren verklaarde dat de sjah
niet alleen moet vertrekken maar ook moet
aftreden wil er rust komen in het land, had
de regering van Bakhtiar al eerder illegaal
verklaard onder de huidige monarchie van de
sjah.
Vandaag komt het Lagerhuis bijeen om Bakh
tiar s regeringsverklaring aan te horen en
daarover te stemmen. Het debat is al uitge
steld en men verwacht dat, als het debat lang
duurt, de sjah vooralsnog niet zal vertrekken,
zoals hij heeft aangekondigd. Een woordvoer
der van het keizerlijk paleis zei dat de vorst
niet eerder op vakantie gaat dan nadat de re
gering het vertrouwen heeft gekregen.
In Iran zijn gisteren 226 mensen vrijgelaten
die bij betogingen tegen de sjah waren opge
pakt. De vrijlating geschiedde op persoonlijk
bevel van de sjah. Deze maakte verder be-
kepd dat hij de aandelen van de kpninklijke
Iraanse familie zal onder brengen in de zoge
naamde Pahlavistichting, kennelijk in een po
ging om tegemoet te komen aan de wensen
van zijn politieke tegenstanders.
De Verenigde Staten hebben gisteren toege
zegd 12 F-15-vliegtuigen ter demonstratie van
hun nut naar Saoedi-Arabië gezonden. Dit
land maakt zich ernstig zorgen over de crisis
in Iran. «t a
(Van onze correspondent Ami van Vree)
BONN Alcohol in bier en roken leveren nog altijd aanzienlijk
groter risico op om kanker te krijgen dan de giftige stof
Nitrosamine. Dat was de „geruststellende" mededeling van het
Duitse kankerresearch centrum in Heidelberg dat gisteren een
verklaring uitgaf over de ontdekking van de kankerverwekkende
stof nitrosamine in bier. De ontdekking was door het weekblad
Stern in de openbaarheid gebracht.
De persconferentie was tevens een interessant college over de
ongelofelijke hoeveelheid verschillende biersoorten die in de
Bondsrepubliek worden vervaardigd. Zeker is dat de merken die
90 procent van de markt beheersen („Export" en „Pils") een
betrekkelijk onschadelijke hoeveelheid nitrosamine bevatten. De
vuistregel is: Hoe minder extractstoffen hoe minder gif. Dit geldt
met name voor lichte biersoorten als „Weiss" of „Kolsch".
Daarentegen bevatten donkere en sterke bieren veel meer kanker
verwekkende nitrosamine, tot het zestigvoudige toe.
Hoewel nitrosamine ook in andere levensmiddelen als vlees en
kaas voorkomt, is de hoeveelheid in bier aanzienlijk groter.
Niettemin lijkt het onwaarschijnlijk dat het tot een verbod van
bepaalde biersoorten zal komen. In de eerste plaats zijn er geen
feitelijke gegevens voorhanden welke uitwerking nitrosamine op
mensen precies heeft; in de tweede plaats onderkent men thans
niet alleen het gevaar, maar men vermoedt ook de oorzaak ervan,
namelijk het mout. Daardoor bestaat de mogelijkheid om op niet
al te lange termijn de eventuele schadelijke werking van bier
tot het minimum te reduceren. De Duitsers zullen er in elk geval
geen glaasje minder om drinken.
Nederlands bier onderzocht
DEN HAAG De Nederlandse bierbrouwerijen streven er
naar het nitrosaminegehalte in het bier te verlagen, zo heeft
het ministerie van volksgezondheid en milieuhygiëne ver
klaard
n jjDe Nederlandse bierbrouwerijen hebben nogal terughoudend;
gereageerd op de berichten dat nitrosamine in bier kankerver
wekkend zou zijn. Woordvoerders van Heineken, Skol en.
Grolsch hebben verklaard dat de stof nitrosamine niet aan
hun produkt wordt toegevoegd. Een deskundige van Skol op
perde de mogelijkheid dat de stof via grondstoffen in het bier
tornt. In hoeverre nitrosamine kankerverwekkend zou zijn is
volgens hem niet bekend. Hij zei, dat nitrosamine ook voor
komt in het menselijk lichaam.
De woordvoerder van het Westduitse centrum voor kankeron
derzoek, prof. Rudolf Preusmann, die heeft verklaard, dat van
de 158 soorten bier in Duitsland er 111 het kankerverwekken-
lenitrosamine zou bevatten.
(Van onze correspondent
Roger Simons)
,0NDEN Premier James Callaghan van
Jroot-Brittannië heeft bij zijn terugkeer van
le westelijke topconferentie op Guadeloupe
intkend, dat de situatie in Groot-Brittannië
•haotisch dreigt te worden. „Als je de zaken
jekijkt uit het buitenland, staat hier heie
naal niets op z'n kop", beweerde hij.
Jallaghan was na afloop van de nog wat blij-
iren nazonnen op Guadeloupe. Voor zijn terug-
Iceer naar Londen bracht hij een bezoek aan
Jarbados, waar het weertje eveneens erg lek-
cer is. De Britse premier heeft dus geen last
«LoH van het gebrek aan benzine en andere
-andstof dat afgelopen weekeinde heerste in
eigen land. Die schaarste is trouwens nog
helemaal weggewerkt. Honderden Britse
scholen blijven gesloten in afwachting van de
leverantie van stookolie.
De Britse Labour-leider ondervindt ook geen
hinder van het feit, dat in sommige delen van
zijn land een nijpend gebrek aan etenswaren
en andere levensmiddelen is ontstaan ten ge
volge van de wilde staking van vrachtwagen
chauffeurs. Dit conflict zal vermoedelijk in de
loop van morgen officieel gemaakt worden
door de machtige transportarbeidersbond. Er
zijn al fabrieken stilgevallen, omdat zij niet
langer bevoorraad worden met de nodige
grondstoffen.
De veerdiensten vanuit Nederland naar Enge
land draaien als gevolg van de staking op hal
ve kracht of liggen geheel stil. De Norfolkline
zou vandaag nog een vaart vanuit Schevenin-
gen maken, de Olaulijn vanuit Vlissingen
vaart op halve kracht, en alleen de veerdien
sten Europoort—Huil en de schepen van de
Maatschappij Zeeland varen nog.
Aangezien de Britse premier in Downing
Street boven zijn kantoor woont, heeft hij ook
geen last gehad van de wilde staking bij de
spoorwegen in Zuid-Engeland. Ongeveer
300.000 Londense forenzen moesten gisteren
bij gebrek aan treinen gebruik maken van an
dere transportmiddelen. Dit had kilometerslan
ge files en onontwarbare verkeersopstoppin
gen tot gevolg.
Deze wilde staking, die vandaag weer afgelo
pen is, was een voorproefje van de problemen
die Groot-Brittannië te wachten staan als vol
gende maandag inderdaad een nationale
spoorwegstaking zal beginnen. Er worden ech
ter nog intensieve pogingen gedaan om die
aktie te voorkomen.
Voorlopig vindt premier Callaghan de huidige
problemen niet ernstig genoeg om al een
noodtoestand af te kondigen. De Conservatie
ve oppositie neemt hem dit erg kwalijk. In de
Londense „Daily Mail" stond gisteren een gro
te foto van Jim Callaghan en ex-premier Ed
ward „Ted" Heath (Conservatief), gemaakt op
een gezellige receptie in de zonnige stad Brid
getown van het eiland Barbados. Uit de mond
van de twee keuvelende politici komen grote,
witte ballonnetjes.
De „Daily Mail" verzoekt haar lezers déze zelf
in te vullen met een stukje conversatie Callag-
han-Heath. De meest humoristische inzending
wordt bekroond met een week vakantie voor
twee personen op het zonovergoten Barbados,
net zoals Jim en Ted. Zegt de conservatieve
„Mail" schamper: „Want het is niet omdat je
een mislukking bent als premier, dat je daar
alleen pret mag hebben".
Iet anders zo drukke Charing Cross Station in Londen zag er gisteren verlaten
Een aantal tankautochauffeurs in Engeland zet de staking voort, al hebben veel
van hun collega's zich akkoord verklaard met de aangeboden loonsverhoging.
NEW YORK (RTR/UPI) - De Veiligheidsraad
van de Verenigde Naties komt vandaag in een
open vergadering bijeen op verzoek van de Cam
bodjaanse prina Norodom Sihanoek. Hiermee gaf
de Raad geen gehoor aan bezwaren van de Sov
jet-Unie. Sihanoek wil proberen de Raad ertoe te
bewegen Vietnam te vragen zich onmiddellijk uit
Cambodja terug te trekken.
De Russen waren tegen de bijeenkomst van de Raad, omdat
Sihanoek volgens Moskou niet langer spreekt namens de rege
ring in Phnom Penh. De prins is in New York als vertegen
woordiger van de door Cambodjaanse opstandelingen en Viet
namese troepen verdreven premier Pol Pot. De nieuwe
machthebbers maakten gisteren bekend dat hun minister van
buitenlandse zaken Hun Sen naar New York onderweg is om
bij de VN de plaatsen op te eisen die voor Cambodja zijn
ingeruimd. Waarnemers meenden vanmorgen dat Sihanoek nog
de meeste kans heeft door de Veiligheidsraad als vertegen
woordiger van Cambodja te worden erkend. De grote mogend
heden hebben in een dergelijke procedurekwestie geen veto
recht. Ook Nederland lijkt niet van plan het nieuwe bewind in
Cambodja spoedig te erkennen. Roemenië heeft in afwijking
van het Russische standpunt de machtsovername in Cambodja
een bedreiging voor de wereldvrede genoemd.
De gevechten van de opstandige troepen en de troepen die Pol
Pot trouw zijn gebleven, naderen inmiddels steeds meer de
Thaise grens. Dicht bij de grens wachten vice-premier leng
Sary en president Khieu Sampan op vrije doordocht door
Thailand naar Peking. In Thailand meent men dat Pol Pot
gedood is. Volgens vluchtelingen woeden zware gevechten in
grote delen van Cambodja, ondermeer in het zuidoosten, waar
eenheden van de Rode Khmers verdedigingslinies hebben be
trokken tegen de oprukkende Vietnamese divisies. Vietnamese
gevechtsvliegtuigen voeren zware bombardementen uit
Prof. Preusmann
BONN -— In bepaalde gevallen, is er in West-
Duitsland sprake van een schending van de
rechten van de mens. In het algemeen bestaat
het gevaar, dat de bondsrepubliek afglijdt in
de richting van een autoritaire staat. Dit is de
mening van het internationale Russeltribunaal,
nadat het de afgelopen week gedurende vijf
dagen in Keulen talloze referaten en getuigenis
verklaringen had aangehoord. Aan de orde
kwamen daarbij problemen ten aanzien van
censuur, de rechten van de verdediging (in het
bijzonder bij terroristenprocessen) en de positie
van de „Verfassungsschutz", de Westduitse
BVD. Het was de tweede keer, dat het tribunaal
in de Bondsrepubliek bijeen kwam om over de
situatie daar te oordelen. Vorig jaar ging het
in Frankfurt om beroepsverboden. De eerste
twee zittingen van het Russeltribunaal, genoemd
naar de beroemde Engelse filosoof, hadden
betrekking op Vietnam en op dictaturen in
Zuidamerika.
Op een perskonferentie in Bonn werd gisteren
het eindoordeel van de jury, waarin o.a. ook
de Groningse hoogleraar Lolly Nauta zitting
heeft, bekend gemaakt. Geconstateerd wordt,
dat er inderdaad op allerlei terreinen direct of
indirect censuur wordt uitgeoefend, hoewel er
officieel geen instantie voor bestaat. Dit ge
schiedt bijvoorbeeld via bepaalde wetsparagra-
fen, door politieke beïnvloeding van radio en
tv, door druk op bibliotheken, door inmenging
in theaterprogramma's enz. Ook is er volgens
de jury sprake van zelfcensuur, als gevolg van
het heersende klimaat.
Een „ernstige bedreiging van de rechten van
de mens" is waar te nemen, aldus de conclusie,
waar het de procesvoering tegen vermoedelijke
terroristen betreft. Dit heeft te maken met
ingrepen op de relatie tussen verdediger en
aangeklaagde, op het recht om voor de rechtbank
te worden gehoord, en met de omstandigheden,
waaronder de aangeklaagde gevangen wordt
gehouden. Het gevaar bestaat, dat dergelijke
praktijken ook tot andere processen worden
uitgebreid.
Wat de binnenlandse veiligheidsdienst betreft,
konstateert het Russeltribunaal, dat de uitbrei
ding er van en de methode die zij toepast, in
geen enkele verhouding meer staan tot welke
bedreiging van de staat dan ook, en dat de
Verfassungsschutz een soort eigen leven is gaan
leiden, dat niet door het parlement meer wordt
gecontroleerd. De BVD dreigt een soort geheime
regering te worden, die een gevaar voor de
democratie vormt, aldus de jury. Deze ontwikke
ling is vooral mogelijk geworden door de gigan
tische verzameling computergegevens, die met
de andere geheime diensten worden uitgewis
seld, maar ook bijvoorbeeld met de federale
recherche BKA. De tendens bestaat, aldus het
eindrapport, dat in West-Duitsland de scheiding
tussen diverse functies en bevoegdheden wordt
opgeheven, met alle schadelijke gevolgen voor
de burgers van dien.
SJAH ONZEKER Kans op succes voor Bakhtiar verder gedaald
Teheran/New York (tr, DPA)
De rijkdom van sjah Reza Pah-
lavi van Iran is nauwelijks te
schatten, maar wel moet wor
den aangenomen dat hij wat dit
betreft in het midden-oosten op
een lijn kan worden gesteld met
de saoeds van Saoedi- Arabie en
de familie Al-Sabah die in Koe
weit aan de macht is.
De waarde van zijn persoonlijk
bezit wordt blijkens een giste
ren in de „New York Times"
verschenen rapport van onder
zoek door financiële deskundi
gen en ook Iraanse tegenstan
ders van de sjah op grond van
reeds gepubliceerde documen
ten op ruim twee miljard gulden
geschat en volgens het blad
behoort hij daarmee tot een van
de rijkste mannen van de we
reld.
Maar ook maar bij benadering
kan men het bedrag niet precies
weten. Eerstens behoort, vol
gens ook voor het onderzoek
geraadpleegde bankiers, die
door het blad niet bij name
werden genoemd, een groot deel
van de naar schatting vier
acht miljard dollar die in de
afgelopen twee jaar vanuit Iran
naar de Verenigde Staten, tot
de keizerlijke familie. Dat zulke
enorme bedragen bij eenge
spaard konden worden was vol
gens het blad mogelijk door het
vage onderscheid tussen staats-
en keizerlijke gelden in Iran.
Ten tweede is niet precies be
kend hoeveel er in het Pahlavi-
fonds zit, dat volgens de New
York Times in feite ook per
soonlijk bezit van de sjah is. Het
zou zo een zes miljard gulden
zijn. In dit fonds, dat in 1958
door de sjah werd gevormd als
combinatie van organisatie voor
charitatieve doeleinden en fami
lietrust, bracht de sjah, naar hij
toen verklaarde, negentig pro
cent van zijn bezit in.
Gisteren werd in Teheran door
de topbeheerder van dit fonds,
direct onder de sjah, meege
deeld dat de sjah voor een
bedrag van rond 100 miljoen
dollar aan persoonlijke bezittin
gen in de vorm van onroerend
goed en ook waardepapieren bij
legaat van 25 december had
ingebracht in het fonds. Het was
de tweede maal in 17 jaar dat
hij dit deed. V,olgens een officie-
Ie bekendmaking van dinsdag
avond zou het om zijn „hele
persoonlijke bezit" gaan, maar
door beheerders werd woens
dag verklaard dat het legaat
niet de bezittingen van de sjah
in het buitenland betrof. Het
Pahlavifonds, dat vorig jaar
netto ruim 40 miljoen gulden
opbracht, wordt op het ogenblik
voornamelijk gebruikt ter on
dersteuning van 1.500 behoefti
ge studenten, meest in de VS
en Engeland. Dinsdag heeft de
sjah de andere leden van de
keizerlijke familie opdracht ge
geven ook hun bezit aan het
fonds over te dragen.
Volgens de New York Times
dient het fonds kennelijk drie
doeleinden: fungeren als bron
van inkomsten voor de keizerlij
ke familie, verzekeren van een
greep op de economie door mid
del van belangen die het fonds
in sleutelsectoren heeft exi als
instrument om medestanders
van het bewind te belonen.
Volgens het blad blijkt, wat de
greep op de economie betreft,
een document dat eind vorig
jaar door tegenstanders in Te
heran is opgesteld juist. Hieruit
bleek dat de Pahlavi's belangen
hebben in 17 banken en verzeke
ringsmaatschappijen, 25 me
taalbedrijven, 8 mijnbouwon-
dernemingen, 10 ondernemin
gen in bouwmaterialen, 45 bou
wondernemingen, 43 bedrijven
van de voedings- en levensmid
delenindustrie en 26 handelson
dernemingen.
te houden met de verbranding van straatvuil. Elders in het land begaven door de
hevige sneeuwval van de laatste dagen de hoogspanningsmasten het waardoor de
electrische stroom gerantsoeneerd moest worden. Teheran wordt het zwaarst ge
troffen door door het stroomtekort. Twee van de krachtcentrales kunnen ook niet
werken door brandstofgebrek als gevolg van de stakingen op de olievelden.
