Procedurebesluiten beperken
n feite rechten Tweede Kamer
Geld voor scholing
o.r.-leden verdwijnt
in vakbondskassen
Ondanks maatregel mgr. Gijsen
gaat ,,'t Eikske" door
Voortzetting LPO nog
allesbehalve duidelijk
DIOCESANE
STUDIEDAG
PASTORALE
WIJDEN AAN
RAAD GAAT
DIACONIE
en abortuswet
KRITISCHE ONDERNEMERS:
liegeul Nieuwe Waterweg
^jal verdiept worden
kerk
wereld
Lefebvre
opnieuw
in Rome
LEIDSE COURANT
IWOENSDAG 10 JANUAR11979 PAGINA 7
(door P.J.A. van der Sanden,
I lid Tweede Kamer voor het CDA)
minister-president mr.
van Agt kort voor de jaar-
eling bekend maakte zal
reeds bij voorbaat sterk
streden wetsontwerp inza-
de abortus provocatus, bin-
enkele weken de Tweede
ner bereiken.
wil hier zeker niet ingaan
de mogelijke inhoud van
wetsontwerp. En wel om
®Vee redenen: allereerst is het
ftsontwerp alleen in grote
nen bekend op grond van
persbericht door het kabi-
uitgegeven, nadat in de
nisterraad overeenstemming
bereikt. In een zo moei-
ke en uiterst gevoelige ma-
is een oordeel pas ge-
Ichtvaardigd nadat de
illedige tekst bestudeerd kan
jri. Maar, ten tweede, ik
Cet niet hoe het wetsont-
erp er uit zal kunnen zien,
s het de Tweede Kamer be-
4- likt, omdat het advies van
li Raad van State het kabi-
it aanleiding kan geven tot
ijzigingen. Welnu: het advies
eind december bij het kabi-
>t binnengekomen, wordt
lar thans bestudeerd en
>mt, tegelijk met de feitelij-
i indiening bij de Kamer
inform het regeerakkoord, in
i openbaarheid.
list het openbaarmaken van dit ad-
es van de Raad van State nood-
yct, naar mijn mening, het kabinet
•tatet een zeer zorgvuldige afweging van
e opmerkingen, die de Raad heeft
presimaakt. Immers, men kan reeds nu-
heefprspellen, dat de Tweede Kamer ze-
van haar recht van amendement
eradbruik zal maken indien het kabinet
P°h zinvolle opmerkingen van de
i waiad van State voorbij zou gaan. Mits
ocidfee niet raken aan het politieke af-
arvgingsproces, dat de hoeksteen van
wetsontwerp moet zijn.
izer dagen is evenwel de vraag in
icussie gekomen of het kabinet for
ti heeft voldaan aan de in het re
,.Het regeerakkoord dat met betrekking tot de abortusproblematiek
slechts een procedure-afspraak bevatte heeft de fracties van het CDA
en de WD, voor wat de inhoud van het komende wetsontwerp be
treft, vrijwel overgeleverd aan de inzichten van hun geestverwanten
in het kabinet Als men dit niet accepteert zal een kabinetscrisis
over de abortus onvermijdelijk zijn
Aldus een conclusie van onderstaande beschouwing van het CDA
Tweede-Kamerlid P.J.A. van der Sanden over de politieke aspecten
van de nieuwe wettelijke regeling van abortusproblematiek.
geerakkoord neergelegde eis, dat „het
zich tot taak stelt vóór 1 januari 1979
een wetsontwerp terzake van abortus
in te dienen" (par.V, onder 2.). Immers
onder B van dezelfde paragraaf staaf
uitdrukkelijk vermeld, dat het kabinet
zo spoedig mogelijk aan de Staten-Ge-
neraal kennis geeft, gemotiveerd, „in
dien de leden van het kabinet van on
derscheiden politieke herkomst niet
binnen de onder 2 genoemde termijn
slagen in hun poging tot een gemeen
schappelijk standpunt terzake te ko
men". Dan immers kunnen „initiatie
ven van de Tweede Kamer worden
afgewacht". Naar mijn mening heeft
het kabinet wel voldaan aan de eisen
van het regeerakkoord, omdat het er
in is geslaagd „tot een gemeenschap
pelijk standpunt te komen". En dat is
bereikt vóór de datum van 1 januari,
waarvan de premier ook publiekelijk
kennis heeft gegeven. Het zich beroe
pen op die datum, teneinde mr. Van
Agt te dwingen een brief aan de Ka
mer te zenden, waarin hij dan moet
meedelen niet aan het regeerakkoord
te kunnen voldoen, is letterzifterij en
strijdig met de bedoelingen van par
tijen, die het regeerakkoord hebben
gesloten. Terzijde mag er dan nog aan
worden herinnerd, dat het CDA-WD-
regeerakkoord op het punt van de
abortus, letterlijk gelijkluidend is aan
het akkoord bereikt door informateur
Veringa óp 1 september 1977 met
PvdA en CDA.
In het komende parlementaire overleg
tussen Tweede Kamer en Regering zal
dit bereikte akkoord tot procedureel
bijzonder interessante ontwikkelingen
kunnen leiden. Het staat immers vast,
dat noch de CDA-Tweede Kamerfrac
tie, noch de WD-fractie zich volledig
zullen kunnen vinden in het aan de
Kamer voor te leggen wetsontwerp.
Krachtens het regeerakkoord moet het
compromis, dat is bereikt in het kabi
net voor beide politieke groeperingen
voldoende eigen herkenningspunten
opleveren. Welnu noch het WD-stand-
punt, noch het standpunt van het
CDA, zoals neergelegd in het pro
gramma „Niet bij brood alleen" kan
derhalve basis van ht wetsontwerp
zijn. Beide groepen moeten zich er in
kunnen herkennen.
In dit verband dient erop gewezen te
worden, dat deze laatste formulering
letterlijk wordt gebruikt door informa
teur dr. G.H. Veringa in zijn eindrap
port aan de koningin. Men zal zich
herinneren, dat de PvdA-onderhande-
laar, drs. E. van Thijn, nadrukkelijk
aan de heer Veringa had gevraagd, in
verband met gerezen interpretatie-ver
schillen, zijn uitleg van het abortusak
koord in het eindrapport kenbaar te
maken. Voor de komendd parlementai
re discussies kan daarbij van door
slaggevende betekenis zijn hetgeen
Veringa stelt in dit eindrapport, met
betrekking tot een eventueel initiatief
voorstel uit de Tweede Kamer zelf:
„Het ligt echter in de rede, dat bij het
vormgeven aan de initiatieven de par
tijen, wier geestverwanten in het kabi
net zitting hebben, zich niet zonder
meer zullen distantiëren van de gevol
gen, die een dergelijk samenwerkings
verband met zich brengt".
Hier staat feitelijk, dat men niet dient
te streven naar een abortuswetgeving
op grond van een (gemakkelijk) te be
reiken parlementaire meerderheid, b.v.
PvdA en WD, zonder er rekening
mee te houden, dat een dergelijk wets
ontwerp tot een kabintscrisis moet lei
den. Als dus het kabinet zelf het niet
eens kan worden is dat nog geen vrij
brief om de CDA-partner tot een ka
bintscrisis te dwingen, nadat de beide
Kamers der Staten-Generaal een voor
het CDA onaanvaardbaar wetsontwerp
hebben aanvaard op grond van sa
menwerking tussen een regeringspartij
en een oppositiepartij. Want wat geldt
voor de uitleg-Veringa rond het be
reikte compromis met de PvdA kan
niet als van „geen waarde" worden
beschouwd nu, op grond van hetzelfde
compromis, CDA en WD regerings
partners zijn geworden.
De grote vraag, die hier achter schuil
gaat is deze: wat hier wordt gesteld in
geval een kabinet geen overeenstem
ming zou bereiken, moet dat niet ook
gelden, wanneer het kabinet wel met
een wetsontwerp bij de Kamers komt?
Of anders gezegd: houdt deze inter-
pratie-Veringa van het bereikte ak
koord niet tevens een duidelijke be
perking in van de mogelijkheden tot
amendering door de Tweede Kamer
van een kabinets-ontwerp? De vraag
stellen is haar feitelijk positief beant
woorden. Immers als er in de Tweede
Kamer amendementen zouden komen,
die - bij voorbaat verzekerd van een
meerderheid door samengaan van
PvdA en WD - de herkenbaarheid
van het CDA in het kabinetsontwerp
zou wegenemen, dient het kabinet-Van
Agt zonder terughoudendheid de por
tefeuillekwestie te stellen. Nu de CDA-
èn de WD-ministers door het in het
kabinet bereikte akkoord hebben uit
gesproken, dat zij van oordeel zijn,
dat beide partijen zich daarin kunnen
herkennen moet een frontale aanval,
via een amendement, op kernpunten
van een dergelijk compromis, tot een
„onaanvaardbaar" van het kabinet lei
den. Wordt zo'n amendement aangeno
men (en dat kan alleen met behulp
van een regeringspartij) dan betekent
dat onherroepëlijk het einde van de
zittende regeringscoalitie. Wat dus in
de uitleg-Veringa slechts zou gelden
voor een initiatief-ontwerp n.l. een cri
sis-op-termijn, nadat het contraseign
zou zijn verleend, moet bij het rege
ringsontwerp tot een onmiddellijke cri
sis leiden, zodra de herkenbaarheid
voor één van beide regeringspartijen
door een kameramendement wordt
weggenomen. Gelet op de politieke
krachtsverhoudingen in de Kamer
moet men voor een CD A-amendement
een mogelijkheid als hierboven is ge
noemd uitsluiten. Men kan dan ook
concluderen, dat het regeerakkoord,
dat inzake de abortus slechts een pro
cedure-afspraak bevatte, de fracties
van het CDA en de WD voor wat de
inhoud van het komende wetsontwerp
betreft, vrijwel heeft overgeleverd aan
de inrichten van hun geestverwanten
in het kabinet Als men dit niet accep
teert zal een kabinetscrisis over de
abortus onvermijdelijk zijn.
BOEG NOG BOVEN WATER
Slechts de boeg van de 121.430 ton metende supertanker Betelgeuse steekt
in
de baai van Bantry, Ierland, nog boven water, nadat het schip maandag tijdens
het lossen van ruwe olie explodeerde. Zeker 50 mensen kwamen bij de ramp
om het leven.
DEN HAAG De bijdragen die on
dernemers geven voor scholing en
vorming van leden van de onderne
mingsraad, worden gebruikt om de
vakbondskassen te spekken. Dit
soort heffingen zijn sinds 1971 nooit
gebruikt voor de scholing van o.r.-
leden. Dat zij de Haagse advocaat
mr. Van Heijningen gisteren tijdens
een hoorzitting van de Eerste Ka
mer over het wetsontwerp onderne
mingsraden.
De advocaat sprak daar namens de Kritische
Nederlandse Ondernemers. Hij zei bereid te
rijn eventueel verdere informatie over deze
beschuldiging te verstrekken. De voorzitter
van het Verbond van Nederlandse Onderne
mingen, Van Veen, stelde hiertegenover dat er
met de vakbeweging over de besteding van
het scholingsgeld een goed overleg bestaat.
Van Heijningen wees de nieuwe wet ondene-
mingsraden fel van de hand. Het geven van
beslissingsbevoegdheid aan een bedrijfscom-
missie noemde hij „je reinste waanzin", waar
een ondernemer geen tijd voor heeft.
Het VNO denkt genuanceerd over het wets
ontwerp. Van Veen zei dat een deel van de
ondernemers het wetsontwerp verworpen wil
zien, en dat een ander deel meent dat er op
rijn minst correcties moeten komen. Informa
tie van de o.r.-leden dreigt veel te snel naar
de achterban te gaan, de o.r. wordt teveel geï
soleerd gezien, en de taken van o.r., directie,
raad van commissarissen en aandeelhouders
vergadering rijn te weinig tegen elkaar afge
wogen, aldus Van Veen.
OTTERDAM (ANP)
et Rijk gaat in princi-
akkoord met de ver
eping van de vaar-
iul van de Nieuwe
aterweg. Over de fi-
inciëring van deze
ire operatie zal door
betrokken departe-
enten overlegd wor
den.
Dit heeft minister Tuijnman
van Verkeer en Waterstaat
aan het Rotterdamse stads
bestuur laten weten. Hij
bracht gisteren een bezoek'
aan de Maasstad, samen met
de ministers van Economische
Zaken, Sociale Zaken en
Volkshuisvesting en de staats
secretaris van Binnenlandse
Zaken. De bewindslieden be
spraken de problemen waar
mee Rotterdam worstelt op
het gebied van de werkgele
genheid, de haven, het verv
keer,ruimtelijke ordening,
stadvernieuwing en volkshuis-'
vesting.
begrip voor de langdurige,
jeugdwerkloosheid die in Rot
terdam het grootst is. Hij zeg
de een bedrag van 1,4 miljoen
toe voor enkele projecten in.
de oude wijken, waar het
werkloosheidspercentage
thans oploopt tot 20 procent.
Minister Tuijman deelde bo
vendien mee, dat de Benelux-*
tunnel per 1 januari 1980
door het rijk wordt overgeno
men en tolvrij wordt ge
maakt.
Hij is van mening dat
de tunnel onvoldoende wordt
benut. De minister verwacht
dan ook dat na het tolvrij
maken van de oeververbin
ding, de Brienenoordbrug
enigzins ontlast zal worden.
SCHAESBERG Het bestuur van de
streekparochie ,,'t Eikske" in Limburg,
waaraan de twee door mgr. Gijsen van
Roermond gesuspendeerde en geëxcom
municeerde priesters E. Miedema en C.
van der Spek als pastores verbonden
zijn, noemt de stap van de bisschop niet
onverwacht. „Wij voelden dit kerkjuri
disch geweld al enige tijd op ons afko
men", aldus voorzitter Jan Vroomans.
Pastor Miedema heeft gezegd pastoraal
werk te blijven doen, zolang de streekpa
rochie het van hem vraagt. Hetzelfde
geldt voor pastor C. van der Spek, voor
wie de streekparochie als enige opdrach
tgever geldt. Het bisdom heeft overigens
pastor Van der Spek via een Maastrichts
advocatenkantoor laten weten, dat hij de
pastorie binnen veertien dagen moet ver
laten. Anders volgen er juridische stap
pen.
Volgens het bestuur echter is de paro
chie het eigendom van de streekparochie,
waar Van der Spek als assistent van
pastor Miedema optreedt. „Wij hebben
eertijds gelden voor kerk en pastorie
grotendeels bijeengebracht en nu hebben
wij alleen vrijwillig— het kerkgebouw
afgestaan, aldus het bestuur, dat inmid
dels de Maastrichtse advocaat mr. Mosz-
kowicz in de arm heeft genomen.
Na twee gezamenlijke verga
deringen zijn de leden van
de agendacomissie en de lei
ders van de delegaties van
Landelijk Pastoraal
Overleg er niet in geslaagd
tot een eensluidend oordeel
en eendrachtige visie over
de oktoberzitting van v het
LPO en de voortzetting er
van te komen. Het onder
werp van de katechese komt
voorlopig zeker niet aan de
orde. Er zijn delegaties die
willen stoppen, hetzij met
het LPO of met hun bijdra
ge daaraan. Er zijn ook dele
gaties die alleen nog willen
doorgaan als aan bepaalde
voorwaarden wordt voldaan.
De verschillende visies zul
len nu worden samengevat
in een discussiestuk, dat
door alle delegaties, samen
met hun bisschop, behandeld
dient te worden.
dr. ir. J. J. M.'de Goeij, zei
dit maandagavond tijdens de
vergadering van de Diocesa
ne Pastorale Raad Rotter
dam, die in Delft de januari-
bij eenkomst hield.
Hij achtte het gewenst, dat
alle betrokkenen bij het LPO
de bisschoppen, de afge
vaardigden en de agenda
commissie eens aan zelf
onderzoek gingen doen. Naar
zijn mening hebben de bis
schoppen zich bij de voorbe
reiding te afzijdig gehouden
en waren rij op de rittingen
te passief. Bij de afgevaar
digden spelen kwesties mee
als representativiteit, loyali
teit en deskundigheid. Hij
meende, wat dit laatste be-'
treft, dat velen de inhoud
van hun geloof of van het
tweede Vaticaans concilie on
voldoende kennen, waarbij
het er om gaat hoe men het
LPO riet. „Is het een markt
waar ieder rijn waar aan
prijst zo vroeg hij zich af.
„Dan heb je welbespraakte
mensen nodig. Maar als het
gaat om beleidsaanbevelin
gen, dan komt er nog wel
meer aan deskundigheid kij
ken". Wat de agendacommis
sie aangaat, meende hij, dat
rij een zware verantwoorde
lijkheid draagt en het eerst
aansprakelijk dient te wor
den gesteld.
Dr. De Goeij zei verder, dat
de Rotterdamse delegatie
vindt, dat het LPO moet
doorgaan, maar niet in de
huidige vorm. Zij meent, dat
gestalte moet worden gege
ven aan de medeverantwoor
delijkheid van de gelovigen,
zoals deze wordt verwoord in-
het document van het tweede
Vaticaans concilie, „Lumen
Gentium". Het LPO zal moe
ten worden geënt op Vatica-
num II en ook zal moeten
worden nagegaan wat de
specifieke plaats is van een
LPO naast de bestaande in
stellingen, zoals de Diocesane
Pastorale Raden.
Dr. De Goeij zei tenslotte,
dat bij soYnmige delegatiele
den de vraag was gerezen of
men zo maar als delegatielid
zo,u kunnen beslissen over
het al of niet verder gaan
van de delegatie dan wel dat
daarover wellicht overleg met
een stukje achterban diende
te rijn.
In dit verband vroeg hij de
DPR op zijn woorden in te
gaan, maar deze wilde dat
toch niet doen, voordat -hij
bredere informatie verworven
had en mede, omdat het
LPO nu ook op andere nive
aus aan de orde wordt ge
steld, bijvoorbeeld in de bis
schoppenconferentie. Mgr.
Simonis suggereerde voorts
mede te rade te gaan bij
mensen die elders beleidsma
tig te werk moeten gaan. Uit
eindelijk besloot de raad op
voorstel van voorzitter Meu-
lenbroek een aparte bijeen
komst aan het LPO te wij
den op een nader vast te
stellen datum en met een zo
breed mogelijke informatie.
De traditionalistische aarts
bisschop Marcel Lefebvre
zal deze week gesprekken
hebben met de prefect van
de congregatie voor de ge
loofsleer, kardinaal Franjo
Se per. Van dit gesprek zal
afhangen of Lefebvre op
nieuw een audiëntie met de
Paus krijgt. Hij werd op 18
november voor het eerst
door paus Johannes Paulus
II in audiëntie ontvangen.
Mgr. Lefebvre kondigde de
afgelopen dagen aan, dat hij
niet van plan is rijn koers
te wijzigen. Hij wil in Buenos
Aires een seminarie openen.
In een interview met de Zwit
serse televisie zei hij te ver
wachten, dat het Vaticaan de
maatregelen tegen hem „bin
nen enkele maanden" zou
opheffen.
De in Florence verschijnende
krant „La Narione" zegt uit
welingelichte bronnen te
hebben vernomen, dat Lefeb
vre als voorwaarde voor de
audiëntie op 18 november
heeft toegezegd de pauselijke
autoriteit en de besluiten van
het tweede Vaticaans conci
lie te respecteren.
De Diocesane Pastorale Raad Rotterdam gaat
de behandeling van zijn jaarthema, dat aan de
diaconie is gewijd, een stevige eerste aanzet ge
ven met een studiedag op zaterdag 17 februari.
Daarbij zal het gaan om een antwoord te vin
den op de vraag welke eigenlijk de voorwaar
den zijn voor een kerk om solidair te zijn met
de samenleving.
De raad besloot hiertoe tijdens rijn ver
gadering maandagavond in Delft toen
de verdere behandeling van het jaarthe
ma aan de orde kwam. Dit is door het
dagelijks bestuur als volgt geformuleerd
„De deelname van de leken in het
kerk-rijn helpen stimuleren, met name
voor wat betreft de diaconie".
Vier fasen waren daarbij voorzien, te
weten inventarisatie, oordeelsvorming,
conclusies en advisering. De fase van de
inventarisatie was in de vorige vergade
ring afgerond met het uitbrengen en be
spreken van.een rapport van deken H.
van Zoelen, medewerker van het Kaski,
getiteld „Diakonaal werk in het bisdom
Rotterdam.
Dit rapport had vier verschijningsvor
men binnen de diaconie geconstateerd,
gericht ,op geloofsgenoten dichtbij, ge
loofsgenoten veraf, medemensen dichtbij
en medemensen veraf. De raad koos
voor de „medemensen dichtbij", waaron
der valt te verstaan onrecht en nood in
eigen omgeving. Daarop zal de oordeels
vorming tijdens genoemde studiedag
zich richten, fundamenteel zowel als
concreet.
Voor dit laatste zal onder meer een be
roep worden gedaan op de werkgroep
„Arbeid", die zich bezig heeft gehouden
met de mens in rijn werk. Ook de F2-
functionarissen in het bisdom zullen
meedoen. Zij rijn trouwens bereid om
ook in de verdere voortgang van de the
mabehandeling de secties te begeleiden.
Eerder had de DPR enige aandacht ge
wijd aan de standpunten, door mgr. Si
monis onlangs geformuleerd ten aanzien
van de homofilie, zowel als ten opzichte
van de Calama-groep van pater dr. Ca-
minada, welke positiebepalingen nogal
wat publiciteit kregen. De raadsleden
werd de brief ter hand gesteld, die mgr.
Simonis aan de groep Calama had ge
schreven en waarin hij zei niet langer
meer rijn vertrouwen aan de groep te
kunnen geven na kennisneming van een
methodepapier van de groep, waarin
deze zich zegt te baseren op marxis-
tisch-leninistische beginselen.
Ook de reactie van vicaris Van Paassen
naar aanleiding van de publiciteit werd
ter beschikking gesteld. Hierin zegt hij
onder meer, dat er overeengekomen is,
dat er beraad komt zowel over het jong
ste document van de groep als over de
relatie daarvan met andere teksten van
de groep. De DPR zal in rijn vergade
ring van april nog nader op de zaak te
rugkomen.
Naar mededeling van deken Van Zoelen,
die summier rapporteerde uit de dekens
vergadering, was er in een enerverende
vergadering van de dekens over deze
zaak gesproken, alsmede over de kwes
tie van de homofilie. De brief van mgr.
Simonis hierover is door de dekens zeer
bewogen opgenomen en in de vergade
ring kwam naar voren, dat over het
standpunt van de bisschop bij de de-
kflhs grote verschillen van menirfg be
staan. Deken Van Zoelen had de indruk,
dat een aantal dekens bereid is een
stukje verantwoordelijkheid te dragen in
een praktijk, die meer permissief (toege
vend) zal rijn dan hét standpunt van de
bisschop. Ook op dit punt zal de DPR
in een volgende vergadering terugko
men. In de bespreking hoopt men dan
ook te kunner> betrekken een nota van
de Katholieke Raad voor Kerk en Sa
menleving over hetzelfde onderwerp, het
standpunt van de Raad van Kerken hie
rover en eventueel nadere informatie uit
de komende dekenale pastorale vergade-'
ringen.
In elk geval zullen in de vergadering
van 2 april de financiën van het bisdom
worden besproken. Een a^ptal leden van
de DPR zal dat echter niet meer mee
maken. De jaarwisseling maakt een ein
de aan hun ritingsperiode en van hen
werd nadat de nieuwe leden waren
begroet afscheid genomen. Dit gebe
urde met name van twee leden, die ie
der een zittingsperiode van acht jaar
hadden volgemaakt, namelijk mevrouw
J. J. M van der Toorn-Jansen uit Schie
dam en de heer W.G. van Kersbergen
uit Alphen aan de Rijn, die als secreta
ris van de raad fungeerde.
De nieuwe zittingsperiode van de raad
werd gemarkeerd door een eucharistie
viering, opgedragen door mgr. Simonis.
De viering werd opgeluisterd door het
koor van de Katholieke Theologische
Hogeschool Amsterdam.