Smullen met de kerstdagen Ideale kerstsfeer is niet te koop, die moet je zelf maken lEIDSE COURANT DINSDAG 19 DECEMBER 1978 PAGINA 7 Horden mensen trekken in toenemende mate met de kers tdagen naar warmer oorden of de wintersport. Heerlijk nietsdoen voor de vrouw des huizes. Skiën, zonnen en de kinderen naar de skiklas. Of bakken op het strand van Tenerife. Eten en dansen in het hotel. Met een gezin toch altijd nog een dure grap, niet weggelegd voor smalle be urzen. Maar aan het kerstfeest thuis „in oude stijl" zitten toch vele goede kanten. In het buitenland mist men nu eenmaal de atmosfeer van het „eigen huis", voor de feest dagen getooid met hulst en het speciale takje in het spe ciale hoekje bij het speciale portret.... Voor het ideale kerstfeest is echter geen succesformule te geven. Ieder beleeft het op zijn eigen manier, naar eigen inzicht. Ge lukkig. Een massaprodukt is niet voor iedereen zaligma kend.... De wezenlijke kerstviering blijft niet beperkt tot twee dagen. Kerstmis is een seizoen! Een uitdaging aan de huis vrouw om vief door de energieverslin dende drukte te rollen, die aan de voor bereiding van het feest vastzit, met de voldoening in zicht dat iedereen aan zijn trekken is gekomen: de vierjarige peuter, de John Travolta-fan, de invali de moeder van de bakker en oma. TINY FRANCIS Vader van het traditionele kerstfeest, waarin ronddwaalden: de „arme vreem deling", die wordt genood aan de over laden dis, de weesjongen die net op tijd voor de pakjes onder de boom een lief devol tehuis vindt en de bekeerde smeerlap, die beroüwvol het geld aan de arme weduwe teruggeeft, is Charles Dickens, verteller bij uitnemendheid. Dat de schrijver zelf niet zo charitatief was ingesteld vermeldt de historie. Bij het schrijven van zijn roerendste kerst verhalen diende een arme drommel aan zijn venster voorbij te lopen, de armen rond de schouders slaand en „brrr" en roepend omdat hij het zo koud had. Een aangenaam geluid, uit de mond van de „lijdende" medemens Jj n J d dat Dickens inspireerde, temeer omdat hij zelf zat te puffen bij de kachel. De eerlijkheid gebiedt echter te zeggen, dat een knappend haardvuur, flakkerende kaarsen, edelmoedigheid, het samenzijn en hereniging na verwijdering nog al tijd bijdragen tot het „echte" kerstfeest, vol traditie. Dit alles „maakt" het, want Kerstmis bestaat niet uit vette kalkoen, gevuld met truffels. Nog altijd bezitten mensen het vermogen de viering de in houd te geven waarop het kerstfeest recht heeft. Het oude Engeland staat hierin model. Zo'n drie weken vóór de plumpudding baadt het hele centrum van Londen in feestverlichting (een paar jaar uit ener giebesparende overwegingen van het program geschrapt). Onder verlichte bo gen van twinkelende gloeilampjes in Regentstreet, langs de enorme kers tboom op Trafalgarsquare deint de koo plustige massa met een wirwar van ideeën in het hoofd: mistletoe boven de voordeur, een zelfgemaakte krans van dennegroen in het halletje, gebraad in de oven, kastanjes om te poffen en een strooptocht door Fortnam and Mason, of Liberty's om cadeautjes te kopen. Een paar voorbeelden, die bewijzen dat grote dingen hun schaduwen vooruit moeten werpen om er het meest van te kunnen genieten. Ik heb een tachtigjarige zeer krasse dame gekend, die haar jeugd in IJsland had doorgebracht. Ze vertelde nooit te zullen vergeten hoe zij met vader, moe der en de zusjes in de kerstnacht naar het verlichte kerkje op een berg wan delde, net als de IJslandse kinderen uit die tijd, ieder met een brandend kaars je in de hand. Eén lange, lange lichten de stoet. Langs de dik besneeuwde weg gleden de bellende arresleden met vro lijke mensen erin. De paardehoeven klopten ritmisch door de sneeuw en na de kerstdienst was er het gezamenlijk kerstontbijt met zelf gebakken brood, vis en een soort lekkere pap. Voor een kind kan het „ouderwetse" kerstfeest een sprookje zijn. Een moeder van een groot gezin: „Bij ons begint de kerstvie ring feitelijk al met het kopen van de boom. Met vereende krachten zoeken we er een uit en laden die op de impe riaal van de auto. Aan het versieren werken we met onvoorstelbare energie. Alleen al het uitpakken van de ballen en sterren brengt de kinderen in een feestelijke stemming". Het zijn de kleine dingen die het leven uitmaken... Sommige moeders laten hun spruiten zelf de te versturen kerstkaar ten tekenen en nemen de rommel van glitter, plaksel en uitgeknipte figuurtjes op de koop toe. In onze familie deden drie gipsen varkentjes opgeld voor de kerststal. Het zijn eenvoudige dieren, die er best bij kunnen horen. We had den ze als een vloeibaar gipsmengsel in een rubber malletje gegoten om ze toen ze hard waren geworden er moeizaam uit te peuteren. Eén verloor er zijn staartje bij. Maar hij was er ons even lief om... In de Kerstnacht waren er niet alleen schaapherders met hun kudde, maar ook varkentjes. En je hebt ook varkenshoeders. Sla daar Hans Christiaan Andersen maar op na.... Kinderen hebben een ongebreidelde fantasie en ze zijn er blij mee. Soms zijn er cadeautjes, al dan niet in een kous verpakt, opgehangen bij de schoorsteen of mooi verpakt onder de kerstboom liggend. Maar ze vormen niet als bij Sinterklaas de hoofd schotel van het kerst„gebeuren", om het eens eigentijds te noemen. Hoofdzaak is de sfeer, lang gebotteld en dan op volle sterkte uitvloeiend over twee dagen rust en vrede, zo die niet al wordt verstoord door gekibbel van het grut bij het „Mens erger je niet", beschenen door kaarslicht. Ze hebben er een handje van op het juiste ogenblik hun glas yoghurt om te gooien, maar dat zijn dingen die voorbij gaan.... Het wil nog wel eens lukken door naar stig streven en goed voorbereiden een verkwikkende ontspanning, een zekere vredigheid en glans over de feestdagen te leggen. Een rustpunt in de wereld van wentelende wielen, benzinestank, geharrewar en stakingen. Een oude Engelse gewoonte om bij elk kerstdiner een stoel vrij te houden voor een eenzame „onbekende" is in Neder land uitgekristalliseerd in de stichting „Gast aan Tafel", welke stichting op aanvraag het adres van een alleenstaan de opgeeft. Per gemeente zijn er voor zieningen om contact' te leggen met mensen, die graag in een gezin het kerstfeest zouden willen meevieren. Een goede en voldoening gevende daad. Al leenstaanden hoeven echter niet met een kaarsje te worden gezocht. In ie ders omgeving zijn wel mensen die net een verlies hebben geleden, een (saaie) tante, een kennis die stikt van de vrien den, maar net deze Kerstmis tussen wal en schip valt. Originele gewoonte alweer uit de An gelsaksische landen is het grote „Dank je wel" in een bowl op tafel. In zo'n glazen „schaal" heeft iedere aanzit tende voor het diner anoniem blij vend een strookje papier gestopt waarop veelbetekenende zinnetjes als: „Dank je wel voor het hele jaar auto- wassen", „Dank je wel voor het steeds met de auto rijden naar de repetitie van de band", „Dank je wel voor het brengen van mijn huiswerk toen ik mijn been gebroken had", „Dank je wel voor het lekkers dat de hele zomer in de ijskast stond", „Dank je wel.", „Dank je wel". Degene voor wie de woorden bestemd zijn weet wel van wie het be dankje komt. En dat geeft een beetje warmte.... Kerstsfeer kun je nergens ko pen. Die moet je zelf maken. Chef de cuisine H. J. Hak (midden) en bedrijfsleider L. M. van der Lubben (rechts) tonen twee van de schotels van het menu dat de heer Hak voor onze lezers samenstelde. Vooraan de gevulde grapefruits met het sausje. De heer Hak toont de gefileerde tong. Chef-kok House of Lords Chef-kok Hak (42) van House of Lords stamt uit een oud Haags geslacht, waarvan vele leden een groot gedeelte van hun leven doorbrachten in de keuken. Zover we hebben kunnen nagaan was een van mijn bct-bet- betovergrootvaders in 1500 al kok, zo meldt hij niet zonder trots. Zelf deed hij zijn eerste bakervaringen op in de banketbakkerij van Panken aan de Frederik Hendriklaan in Den Haag. Daarna werkte hij onder meer in de keuken van het Palace Hotel in Scheveningen, in het Kurhaus, in Des Indes, bij het voormalige restaurant Vieux Doelen aan het Tournooiveld, bij Central en Monopole. Voor hij in 1966 als kok in dienst trad bij House of Lords, voer hij bij de Holland Amerika Lijn en bij de Maatschappij Nederland. In 1973 werd hij benoemd tot chef de cuisine van'House of Lords. Chef-kok hotel Chef de cuisine Henri Andeweg (61) van het Promenade Hotel begon zijn carrière in Brussel bij het Metropole Hotel, waar hij als 15-jarige in /dienst kwam als „aide de cuisine". Geheel onder aan de ladder, maar met de kookkunst in de k vingers.... Daarna trok hij Q naar Berlijn, om bij het .beroemde „Kapinsky" te m werken (1935-'36). Hij voer twee jaar op de Holland Amerika Lijn en twee jaar op de China- Japanli jn, waar hij ""^uitsluitend met Chinees personeel werkte. Na de oorlog kwam Rotterdam (Erasmus, Coolsingel) aan de beurt, totdat Henry Andeweg, nu doorkneed in het vak, chef-kok werd pj in het Rotterdamse Cl Beursrestaurant. In het befaamde Restaurant rT locagne te Eindhoven ra Fas itien i331" che*de cuisine om tenslotte vanaf de opening bij het j. Promenade-hotel te 's- a L Gra venhage de scepter in 1 de keukens te zwaaien. 1 Hij is tien jaar president N van de N.C.C.K. (Ned. v Slub van Chef-koks) en J voorzitter van de ;racl Examencommissie van longe koks. DEN HAAG Met de kerstdagen in zicht hebben we twee gerenommeerde chef-koks uit Den Haag, de heer H. J. Hak van het befaamde restaurant House of Lords aan de Hofstraat en de heer H. Andeweg van het Promenade Hotel aan de Van Stolkweg bereid gevonden speciaal voor onze lezers een kerstmenu samen te stellen. Het be treft menu's voor vier personen, waarvoor de ingrediën ten alom verkrijgbaar zijn en waarvan de bereiding niet al te veel tijd vergt, zodat de vrouw (of de heer) des hui zes met Kerstmis niet de hele dag in de keuken behoeft te staan. De menu's van de heer Andeweg zijn speciaal bedoeld voor vegetariërs, diabetici en voor hen, die zou tarm op hun recept hebben staan. Kerstdiner van vier gangen De kerstdiners, die chef-kok Andeweg spe ciaal voor vegetariërs en voor hen, die zou tarm moeten eten, samenstelde, tellen vier gangen en zijn ook bestemd voor vier per sonen. Het menu voor diabetici geldt voor één persoon. Bij eventuele uitbreiding moet men weer volgens eigen inzicht te werk gaan. ollek i Vegetarisch kerstmenu Gevulde champignons Bouillon met roosjes broccoli en stukjes nebl wortel ïCg '—S Ini evulde champignons igrediënten: 24 grote champignons, 1 ui, 1 eetlepel boter of plantaardige margarine, pe terselie, selderij, bieslook, stukjes rode pa prika, peper, zout, 1 ei. Bereiding: Was de champignons, breek de steeltjes uit de hoedjes en hak ze fijn, eve nals de ui. Fruit de groente even in de bo ter, snijd ondertussen de groene kruiden fijn en "maak reepjes van de rode paprika. Voeg peper, zout en het losgeklopte ei toe. Vlij de champignons in een ingevette vuur vaste schotel en vul ze met het mengsel. Overgebleven vulling in een apart vuurvast- schaaltje doen en samen met de champig nons in de warme oven (175 graden) gaar laten worden (15 tot 20 minuten). Bonenpaté Ingrediënten: 250 gram gedroogde bruine bonen, 1 1. water, zout, rozemarijn, tijm, 3 sneden volkorenbrood, 2 eieren, 1 blikje to matenpuree, 100 gram geraspte kaas, peter selie, sesamzaad. Bereiding: Week de gewassen bonen ca. 12 uur in water en kook ze gaar in het week- water met zout, rozemarijn, tijm (45 minu ten). Snijd het brood in blokjes, klop de eie ren los, voeg tomatenpuree, kaas en geknipte peterselie toe. Schep dit mengsel door de bonen en de brokjes brood. Voeg wat kookvocht toe voor smeüigheid. Be strooi een ingevette cakevorm met sesam zaad en schep daar de bonenmassa in. Dek het blik af met aluminiumfolie en laat de paté in ca 1 uur gaar worden in een warme oven (175 graden). Stort de afgekoelde paté en snijd hem in dikke plakken. Zowel warm als koud erg lekker. Kappertjessaus Ingrediënten: 40 gr. boter of plantaardige margarine, 40 gr. bloem, 4 dl. groentebouil lon, 4 eetlepels kappertjes, peper, zout, 1 po tje zure room, 1 citroen. Bereiding: Smelt de boter, roer de bloem er door, schenk de helft van de bouillon er in één keer bij en breng het geheel roerend met de garde aan de kook. Voeg de rest van de bouillon in scheutjes toe en breng de saus weer aan de kook. Afmaken met ci troen, kappertjes, peper en zout. Van het vuur afnemen en de zure room erdoor roe ren. Serveren bij de plakken gesneden bonenpa- Kerstmenu voor zoutarm dieet Groentebouillon getrokken met lavas, peter selie, ui, selderij, roosjes broccoli en stukjes wortel Gevulde champignons met natriumarme ham Gekookte tong (natriumarm vacuum ver pakt verkrijgbaar bij Nistria) Avocadosaus Tuinbonen Wortelsalade met rozijnen Aardappelpuree met groene kruiden Vanille-ijs met sinaasappel en pistache-no ten Gekookte tong Ingrediënten: 1 grote rundertong, 1 kruiden builtje, peterselie- en selderijstelen, 2 rijpe avocado's, citroensap, 1 potje sourcream (of Bulgaarse yoghurt), kleingesneden dille, pe per. Bereiding: De tong met ingrediënten in ge sloten pan ca. 2 tot 3 uur gaar laten wor den. Avocadosaus Schil de avocado's, haal de pitten eruit en maak het vruchtvlees fijn. Vermeng dit moes met citroensap, zure room, dille en pe per naar smaak. Geef de saus bij de tong. (Kook de tong een dag voordat hij op tafel komt en bewaar hem afgekoeld in de koel kast. De gezeefde bouillon kan in een voor gerecht de volgende dag worden gebruikt) Kerstmenu voor diabetici (Recept voor 1 persoon) Bouillon met fijngeknipte groente erin Spaghetti (80 gr. gaar) met Middellandse Zee-saus Salade van geraspte koolrabi, sterrekers en paprikasalade op een slablad Diabetis-ijs met schijven si naasappel en enkele pistache-noten Spaghetti met Middellandse Zee- saus Ingrediënten: 400 gr. spaghetti, zout, scheu tje olie, 2 kg. mosselen, 1 glas witte wijn (droog), 1 ui, peterselie, selderij, 50 gr. bo ter, 50 gr. bloem, 1 kleine krop sla, scheutje koffieroom Bereiding: Kook de spaghetti volgens ge bruiksaanwijzing gaar. (Een scheutje olie er door zorgt dat ze niet overkookt). Was de mossëlen en haal er de open exemplaren uit. Breng de (suikervrije) wijn aan de kook, voeg er de kleingesneden ui en de peterse lie- en 'selderij stelen aan toe. Kook de mos selen en zeef het kookvocht; smelt de boter en roer er de bloem door. Schenk daarbij het kookvocht om een roux te maken. Roer de gewassen sla, die in kleine reepjes is ge sneden erbij met de fijngeknipte peterselie en de mosselen. Maak af met peper, zout, citroensap en wat koffieroom. (Mosselen kunnen worden bewaard in een zak op een koele plaats als balkon of in de schuur). Kerstdiner van vijf gangen Het kerstdiner, dat chef-kok Hak van House of Lords samenstelde, telt vijf gangen. Uitgegaan werd van vier per sonen. Voor eventuele uitbreiding moet men volgens eigen inzicht te werk gaan. Het menu ziet er als volgt uit: Pamplemousse Aegir, een entree be staande uit gevulde grapefruits met een cocktailsaus Petite Marmite Henri IV en tasse, een pittig soepje, te serveren in een (soep- )kop Filets de sole Scheveningue aux blanc fume, gepocheerde tongfilets met vis bouillon en witte wijn Tournedos St. Hubert, gebakken bief- stukjeè met gebonden saus Büche de Noel, Cake met boterfondant Pamplemousse Aegir Ingrediënten: 2 grapefruits (Honduras), 2 kiwi's, 100 gram garnalen, 100 gram gekookte mosselen, 50 gram crab, een half bosje gehakte peterselie, paprika poeder (1 theelepeltje) Ingrediënten cocktailsaus: 150 gram mayonaise, 75 gram tomatenketchup, 2 eetlepels sherry, 2 eetlepels cognac, 4 eetlepels room, 1/4 citroen, vers gema len peper, worchestersaus, tabasco Bereiding: de schil van de grapefruit wordt horizontaal precies op de helft ingekerfd tot dicht bij het vruchtvlees. Met de steel van een lepel wordt het vruchtvlees voorzichtig van de schil los gemaakt. Dan wordt de grapefruit in beide handen genomen en zo gedraaid dat de schil loslaat en men beide helf ten overhoudt. Daarna worden de kan ten van de schil gekarteld. De grapefr uit in partjes snijden, de kiwi's schillen en in plakjes snijden. We houden om te garneren 4 stukjes crab, 8 mosselen en 8 plakjes kiwi apart. Nu gaan we de grapefruit, kiwi, garnalen, mosselen en de crab verdelen over de vier uitgehol de grapefruitschillen. De cocktailsaus De mayonaise en de tomatenketchup door elkaar roeren. Daarna de room, sherry, cognac en het sap van de 1/4 ci troen toevoegen en het geheel goed doorroeren. Op smaak brengen met wat vers gemalen peper, worchestersaus, ta basco en een snufje zout De cocktailsaus verdelen over de gra pefruit, crab, garnalen en kiwi en de achtergehouden ingrediënten er op leg gen als garnering. Het geheel bestrooien met wat paprikapoeder en gehakte pe terselie, de halve grapefruits worden in cocktailglazen gezet. Nu kan de Pam plemousse Aëgir worden geserveerd. Petite Marmite Henri IV en tasse Ingrediënten: 200 gram soepgroenten (prei, wortel, spruitjes en knolselderij), 300 gram kippoulet, 250 gram mager runderpoulet, 1 gespleten mergpijpje, broodcroutons (dobbelsteentjes gebak ken brood), geraspte kaas, geplukte ker vel, peper, zout, worchestersaus Bereiding: Kip- en runderpoulet klein snijden en opzetten met 1 1/2 liter koud water. 2 1/2 uur zachtjes laten trekken, daarna de soepgroenten toevoegen en nog ongeveer een half uur op laten staan. Op smaak brengen met peper, zout, worchestersaus en eventueel wat aroma. Bij het opdienen de geplukte kervel en de in plakjes gesneden merg toevoegen. De broodcroutons en de ge raspte kaas apart serveren. Filets de sole Scheveningue aux blanc fume Ingrediënten: 8 tongfilets (2 per per soon), 1/2 fles droge witte wijn, 50 gram boter, 250 gram gesmolten boter, 4 eierdooiers, 4 tonggraten, 1 takje tijm, 1 blaadje laurier, sap van 1/2 citroen, 1/8 liter room, peterseliestelen, 1 blikje witte druiven (zonder pit), 4 fleurons Bereiding: De tongfilets licht pletten en dubbel vouwen, de visgraten met 50 gram boter, citroensap en de peterse liestelen met een bodempje koud water opzetten, aan de kook brengen en daar na afschuimen en de tijm en een blaad je laurier toevoegen. Het geheel ca. 15 minuten laten trekken en daarna passe ren. De tongfilets in een vuurvaste schaal leggen, de verkregen visbouillon ën de witte wijn eroverheen gieten en ca. 6 minuten zachtjes laten pocheren. Intussen de eierdooiers met een scheut jes water au bain marie opkloppen tot een wat dikke massa ontstaat. Al roe rend de gesmolten boter toevoegen. De tongfilets uit de pan halen en op een platte schaal leggen, aan het kookvocht de room toevoegen en zachtjes in laten koken tot een licht gebonden saus ont staat, daarna de eiersaus toevoegen en het geheel niet meer laten koken. Bij het opmaken van de schaal de witte druiven over de tongfilets verdelen en de saus er over gieten, de fleurons legt u aan de zijkant van de schaal. U kunt hierbij worteltjes en aardappelpuree Tournedos St. Hubert Ingrediënten: 4 biefstukjes van de haas van 150 gram, 100 gram boter, 100 gram bouguet (fijn gesneden ui, prei en wortel), 4 blaadjes laurier, rozemarijn (1 theelepeltje), jeneverbessen (7 8), 4 blaadjes salie, 2 eetlepels bessengelei, 1/4 liter rode wijn, 1/2 liter ongeslagen, ongezoete room, peper, zout Bereiding: De biefstukjes in boter goed bruin bakken (niet te lang, daar het vlees dan gaar wordt). Daarna het vlees op een vuurvaste schaal leggen. Het bouguet en de kruiden in de overgeble ven jus goed aanzetten, de bessengelei en de rode wijn toevoegen en het ge heel even laten inkoken. De room toe voegen en in laten koken tot men een mooie gebonden saus heeft, daarna pas seren door een fijne zeef en op smaak brengen met wat peper en zout. De saus is nu gereed en kan over de bief stukjes gegoten worden. Bij de tourne dos St. Hubert kunt u witlof, spruitjes en aardappelcroquetjes serveren. Voor de kleintjes appelmoes. BuchedeNoel Ingrediënten: 250 gram suiker, 350 gram boter, 5 eieren, geraspte schil van 1/2 citroen, 400 gram bloem, 2 doosjes aardbeien, 75 gram fondant, 1 eierdoo ier, 200 gram chocoladepasta, 100 gram geschaafde amandelen, 1 geraspte reep chocolade, 250 gram chocolade oublies, 50 gram poedersuiker Bereiding cake: 250 gram suiker en 250 gram boter glad roeren en daarna de citroenschil en één voor een de eieren toevoegen tot een gladde massa ont staat Daarna de bloem er goed door roeren. Dit beslag in een cakevorm doen en in een matig verwarmde oven zetten, na ongeveer 1 uur in de oven op stand 4 of 5 is de cake gereed. Bereiding boterfondant 100 gram boter, 75 gram fondant en 1 eierdooier goed door elkaar roeren. De aardbeien in licht suikerwater snel opkoken en goed uit laten lekken in een- vergiet Acht mooie aardbeien apart houden om te garneren. Nu snijden we de cake in de lengte in drieën, de met aardbeien vermengde fondant verdelen we tussen de cake, die daarna weer in model wordt gezet. De cake bestrijken met de chocolade pasta en de chocolade oublies er tegen aan zetten. Daarna de geraspte chocola de met de geschaafde amandelen over de cake verdelen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1978 | | pagina 7