99Ik zou graag in
iZuid'Trankrifk wonen"
Concertagenda
PLATEN
Falia9s onvoltooide ^Atlantida"
èppnieuw afgerond en vastgelegd
RAYMOND VAN HET GROENEWOVDs
ZATERDAG 16 DECEMBER 1978
'bfe< het ouder worden, wil
een k wat minder rock roll
n mijn muziek stoppen. Ik
Qfjpe mezelf meer als een en-
ertainer. Naast mijn mu-
iek is er ook toneel to.m
■en rol in de Vlaamse to-
leelproductie van Mare
Udden „Verschrikkelijk
verstandig"). Figuren als
rdö jnny Bruce boeien me. Het
abaret ook maar dan niet
ortwa/s het in Nederland ge-
n a wacht wordt. Niet alles
nge noet vastgelegd worden
net een grapje hier en een
tapje daar. Tot nu toe pro
beer ik de mensen te amu
seren met rock roll, maar
iicèie mezelf over een aantal
to aren graag achter de piano
/>a itten. Er is echter een pro-
sleem, er staat niet in iede-
e Vlaamse zaal een uitste-
'od xndepiano".
tbuPe Belgische zangercompo
nist Raymond van het Groe-
lewoud zit filosoferend in
i roffe kleedkamer van het Cul-
ureel Centrum „Westrand'
Dilbeek bij Brussel, waar
Wj ojuist de live-opname van
ijn nieuwe elpee „Kamiel in
lelgië" beëindigd zijn. „Wij
10 Raymond en zijn band The
;e Millionaires) hebben zoveel
irt no gelijk nummers gespeeld
be nog niet eerder op de
I Ja at stonden maar die wel
jdens de concerten te ho
en zijn'
reden dat hij een live-el-
>ee maakt ligt bij zijn pla-
enmaatschappij. „De firma
vnd het een goed idee en
nijn gitarist, pianist, produ-
Jean Blaute ook. Als de
firma het wil dan zal er wel
ien reden voor zijn
Raymond van het Groene-
woud, die op 30 december
ip treedt in Het Paard van
llYoje in Den Haag, is niet
•Me eerste de beste muzikant,
mij studeerde 9 jaar piano
laan het conservatorium en 5
I na ar theorie. Hij ging niet de
Mlassieke kant op omdat hij
foa/s hij zelf zegt „niet van
liie wereld houdt waarin het
Bach afspeelt". Alles is no-
hal vastgeroest. Er liggen
le/jnities vast met wat je
hooi en lelijk moet vinden,
baarbij had ik geen zin om
fcke dag zoveel uur te stude
ren om een nummertje mooi
J-uJp kunnen opvoeren voor
ten jury die bestaat uit grij
saards, die ook van binnen
"vrijs zijn
wet de komst van The Beat-
les kiest hij voor de populai-
1 Lie richting, heeft de nodige
_jpandjes maar besluit in 1974
3y.de groepen met interessan-
ÖJ/|e namen vaarwel te zeggen
Wwm gewoon Raymond van
^4et Groenewoud te zijn. Uit
commercieel succes in
faxelgië en Nederland gaat hij
■Sm zee met Hans van He-
y^mert, die zijn eerste elpee
^Ue moest eens weten hoe
JLselukkig ik was" produceert.
Het ging mij er op de eer
ste plaats om dat mensen
Jiaar mijn optredens zouden
komen kijken. Dat het an
tlers klonk dan ik wilde,
kvas niet erg want dat was
jstaajnet de concerten wel weer
iiapïecbf te zetten". De elpee
rijk. was echter geen succes in
xr ëlederland. „In Vlaanderen
800 icon den we blijven spelen
jen kvant daar zijn1 ze nog zo
Hoes van de nieuwe live-elpee van Raymond van het Groenewoud.
dom om onder de indruk te
zijn bij het vernemen, dat
een plaat in Nederland is
opgenomen".
De grote doorbraak kwam
echter met de single .Meis
jes" van Raymond's laatste
elpee .JJooit meer drinken"
daarna ging het uitstekend
met de optredens.
„Daarom wil de platenmaat
schappij waarschijnlijk een
live-langspeler, maar er
komt ook weer een studio
elpee. Wij (Raymond en zijn
vriend/producer Jean Baute)
zijn aan het zoeken naar
een geschikte studio. Er zijn
nog altijd problemen ge
weest met de dynamiek van
mijn platen. Jean heeft door
contact met Nick Lowe een
studio kunnen boeken in de
buurt van Londen waar we
volgend jaar april aan het
werk gaan. Daarvoor ben ik
nu nieuwe nummers aan het
schrijven, die buiten MIJN
klassieke werk vallen, Ik zeg
niet dat ik klassiek werk
maak, maar wil wel probe
ren een beetje buiten de
normaal geachte popmuziek
te stappen. Ik zou graag een
nieuw geluid proberen".
Weer uit op commercieel
succes? „Juist niet, in ieder
geval streef ik daar niet
naar. Het is de bedoeling
het popgeluid van bas,
drum, gitaar, bas, drum, gi
taar zoals op elke plaat die
tegenwoordig uitkomt staat
te ontvluchten. Mijn inziens
doet David Bowie zeer inte
ressante dingen in arrange
menten en de structuur van
de nummers. Ik wil eens
iets anders proberen dan
couplet, refrein. Het systeem
couplet/refrein is een af
spraak die je met jezelf
maakt als je een nummer
gaat schrijven en dan werk
je ook in de functie daar
van. Ik ga nu eens thuis of
elders schrijven, zingen en
zoeken in de functie van
dingen, die goed klinken en
dan eens kijken wat het
geeft als ik het gewoon laat
doorlopen. Het nummer kan
dan 7 minuten duren waarin
weinig dingen terugkomen
of het kan misschien een
halve minuut zijn waarin al
les gezegd is. Die dwang
van: het moet ongeveer twee
drie minuten duren om
eenpopliedje te zijn, ga ik
eens proberen een beetje te
negeren".
„De meeste ideeën voor
nieuwe nummers ontstaan in
de auto. Ik zet ze al rijden
de op de band van mijn
cassettefoon. Het is sponta
ner op die manier. Aan mijn
bureau duurt het altijd even
voordat ik op gang ben. In
het begin van mijn carrière
kwamen de ideeën vaak
voor het slapen gaan. Je
was dan zo bezig met een
tekst, dat het je niet losliet.
Als je dan in bed stapte en
het helemaal stil was, kreeg
je allerlei ideeën en zag din
gen in je gedachten gebeu
ren. Dan bleef ik niet hggen
maar stond op om ze op te
schrijven. De laatste tijd heb
ik nogal wat problemen om
mijn gedachten op papier te
zetten. Dat komt door mijn
populariteit en doordat het
de laatste tijd privé een
soep is, maar dat is niet zo
interessant om over te pra
ten. Als ik genoeg alleen
ben, liefst dagen lang, dan
is het geen enkel probleem,
dan is het heerlijk eigenlijk
om aan een nummer te zit
ten sleutelen. Door mijn sta
tus als populaire artiest in
Vlaanderen onstaat er een
situatie die je op een gege
ven moment niet meer in de
hand hebt. Ik ben niet ge
neigd iemand gemakkelijk te
wandelen te sturen, maar er
komen steeds meer .mensen
die zich komen opdringen
en zo wordt je tijd gevuld
met futiele dingetjes. Je zou
eigenlijk de telefoondraad
moeten doorknippen
Raymond van het Groene
woud is er niet op uit om in
Nederland populair te wor
den door bijvoorbeeld in het
Engels te gaan zingen. „Ik
krijg steeds meer een hekel
aan de krampachtige bedoe
lingen van het moet lukken.
Gelukkig kan ik me de luxe
permiteren". Raymond zingt
het liefst in het Frans en
zou in Zuid-Frankrijk willen
wonen. „Er werd me in 1973
al een kans geboden, maar
toen vond ik mezelf niet
Frans genoeg. Ik bedoel, ik
was de Franse taal in die
mate machtig, dat ik twee
teksten kon schrijven. Die
hadden wel succes bij een
producer, die er direct werk
van wilde maken, maar mijn
vocabularium was van dien
aard ,dat als ik de tweede
tekst begon de helft van de
woorden al uit de eerste
tekst kwam en dat is niet
leuk. Je zou iedere dag „Le
Monde" moeten lezen en
naar de Franse zenders kij
ken om er in te komen. Ik
moet het nog met die produ
cer bespreken maar dan zou
ik een afspraak willen ma
ken waarin de kans geboden
moet worden om drie maan
den in Frankrijk een of an
dere job te doen bijvoor
beeld telefonist, want ik hou
zo van telefoons en in die
tijd leer je door de gesprek
ken de Franse taal. Hetzelf
de zou je in het Engels kun
nen doen maar ik heb geen
zin om in Engeland te gaan
wonen
Raymond van het Groene
woud doet naast de gewone
concerten, die vooral in het
weekend zijn ook nog zoge
naamde bal optredens.„Bals
daarin spelen we minimuum
drie uur. Er wordt een se
lectie van eigen werk ge
speeld, wat swingt en waar
op je kan dansen en we
spelen Engelse nummers. In
die bals zien we onszelf als
ambtenaren en moeten de
mensen visueel niets van
ons verwachten. Vroeger wa
ren er groepen gespeciali
seerd in het spelen op bals,
maar door de disco-bars is
het kapot gegaan. Wij trek
ken bomvolle zalen en de
mensen zijn in hun element,
maar het heeft niets met
kunst met een grote K. te
maken. Ze kunnen zuipen,
mogen lawaai maken en
kunnen dansen. Het is af en
toe frustrerend om te doen
maar het is een stuk reali
teit. Ik vind dat de realiteit
wordt ontzien door het mi
nisterie van cultuur, die zich
inspant om zowel artiest als
publiek te betalen via de
subsidie zodat de zaal vol
zal zitten en het kunstwerk
dan gebracht kan worden.
Er is iets schijnheiligs in de
situatie. Vanuit die situatie
wordt bijvoorbeeld theater
voor het volk gebracht. Dat
is ridicuul. Wat je inderdaad
kan doen is theater voor het
volk brengen, maar dat
moet je niet doen via de
weg van de subsidie, maar
je moet het op straat bren
gen. Als het geschikt is voor
het volk dan zal het volk
ook komen kijken anders
moet je iets anders gaan
doen".
HansPièt
=1G-1 hnuel de Falla, de componist die de
ijke Spaanse folklore in een eigen stijl
nE"ferwerAte zonder het wezen ervan aan
lasten, verliet in 1939 zijn aanbeden
3derland. Hij kon er de binnenlandse
mnningen en de dreiging van een
\l. feuwe wereldoorlog niet verdragen en
j| leende er goed aan te doen zich in
iffl rgentienië te vestigen. Daar stierf hij
Teventien jaar later, weinige dagen
>r zijn zeventigste verjaardag. Hij
.et een opera-achtig oratorium na,
ICAf aar hij bijna twintig jaar mee bezig
IAHJ 'a$ geweest maar dat hij, mede door
it ijn steeds slechter wordende gezond-
mi eidniet vermocht te voltooien.
ijdffef was voor Ernesto Halffter, Falla's
eerling en artistieke erfgenaam, een
welciig karwei de driehonderd folio-
'JJen met voltooide fragmenten en.
kenwlnAfgewerkte schetsen aan de hand
iraii* '3n een voorlopig piano-uittreksel voor
(n*J! uitvoering geschikt te maken. De ham-
'Vso.' taag hierbij was of Falla nu eigenlijk
dramatisch op te voeren scenische
Rotate of een concertstuk had bedoeld,
vankelijk dacht de componist stel
lig aan een dramatische vertoning maar
zonder medewerking van de drama
turg. alleen in samenwerking met de
schilder en decorontwerper José Sert.
Toen deze in 1945 stierf, ging Falla
blijkbaar alleen nog van een concert
stuk uit.
Het valt dus best te verklaren dat
Hal ff ter het werk aanvankelijk over
eenkomstig de eerste opzet wilde com
pleteren. In het begin van de jaren
zestig werd „Atlantidain deze bewerk
ing onder meer in de Milanese Scala
ten tonele gebracht. Het resultaat be
vredigde Hal ff ter echter niet, noch met,
noch zonder toneel. Hij nam een moedig
besluit een groot deel van wat hij aan
Falla's fragmenten (met name in het
chaotische tweede deel) had toege
voegd, te schrappen en zich in hoofd
zaak te beperken tot voltooien en orke
streren van wat Falla zelf had geno
teerd. Daardoor werd een scenische
opvoering onmogelijk maar de muziek
was, voor zover enigszins mogelijk, in
elk geval van Falla zelf.
Deze nieuwe, volgens Halffter definitie
ve concertversie ging verleden jaar in
première en is nu onlangs ook op twee
langspeelplaten vastgelegd in een ver
tolking van het Nationale koor en or
kest van Spanje met verder een Spaans
kinderkoor en Spaanse vokale solisten,
het geheel onder leiding van Rafael
Frühbeck de Burgos (EMI - NMV - SLS
5116).
De inhoud van het ambitieuze werk is
niet gemakkelijk te doorgronden. De
Griekse wijsgeer Plato die drie- vier
honderd jaar vóór Christus' geboorte
leefde, geeft in een van zijn werken
op grond van Egyptische berichten een
uitvoerige besclwijving van het toen al
verdwenen, legendarische rijk Atlantis,
waar de goden een ideale samenleving
wilden maar dat ten onder ging door
de zelfzucht van de bewoners. Deze
oude, onweerstaanbare mythe van een
gelukkiger wereld werd ook het onder
werp vein een lang gedicht in het
Catalaans van Jacinto Verdaguer in de
tweede helft van de vorige eeuw. Voor
zijn can ta te gebruik te Falla f ragmen ten
uit dit gedicht, welke fragmenten hij
aanvulde met enkele profetieën van
Seneca, teksten uit de rooms-katholieke
liturgie (soms in Spaanse versies van
verschillende origine) en tenslotte met
een tekst voor het spel van de zeven
mooie dochters van koning Atlas in het
hart van zijn gelukzalige rijk.
Het zal duidelijk zijn dat de luisteraar
naar „Atlantida" zich ter dege reken
schap moet geven van de niet altijd
voor de hand liggende samenhang van
de losse taferelen, ook al omdat de
componist de suggestie van Verdaguer
volgde en een verband legt tussen de
ondergang van Atlantis en de wederge
boorte van dit rijk door de ontdekking
van Columbus die Amerika voor het
uitverkoren Spanje en het uitverkoren
ka tholieke geloof veroverde.
Ondanks het hooggestemde, hymnische
karakter van het werk dat tot heel
suggestieve gedeelten leidde, maakt het
in zijn totaliteit een ongelijke, verbrok
kelde indruk.
Soms echter is een mislukt meester
werk zeker zo fascinerend als een gaaf
meesterwerk. Het lijkt mij niet uitgeslo
ten dat dit nog eens het algemene
oordeel over „Atlantida" zal worden.
J. KASANDER
Dyan Diamond De nieuw
ste Amerikaanse ontdekking
is de 16-jarige Dyan Marie
Diamond. Dat deze dame ta
lent heeft, büjkt bij het be
luisteren van haar debuut-al
bum „In the dark". Ze
leverde 9 van de 12 rock
nummers, die de plaat vul
len. Ondersteund door een
stevig swingende 5 mans-for
matie en zelf voorzien van
een volwassen klinkende
stem gaat Dyan er stevig te
gen aan. Met veel gevoel
zingt ze „Baby what you
want me to do", en onder
steund door snerpende gi
taarsolo's brengt ze „Gorma
rock ourselves to death".
Phil Spector-achtige muziek
doemt op tijdens „Western
avenue, met een doordrin
gende mondharmonica en f
achtergrondvocalen.Het lijkt
of Neil Young even om de
hoek komt kijken in het ti
telnummer „In the dark".
De langspeler werd geprodu
ceerd door Kim Fowley
(MCA/EMI).
Patricia Paay De nieuwe
solo-plaat ,Malibu Touch"
van zangeres Patricia Paay
is helaas grotendeels gevuld
met oppervlakkige, vrijblij
vende muziek die bepaald
geen diepe indruk maakt.
Patricia heeft ongetwijfeld
een goede stem, maar ge
bruikt deze voor een ver
keerd genre muziek, waarin
zij het copiëren van stijltjes
en maniertjes waarmee an
deren succes hebben, niet
schuwt. In het nummer-
„Summertime feeling" komt
de van Barbra Streisand ge
jatte tekstregel „New York
state of mind" voor, in het
disco-achtige „Lucky lady"
doet de melodie van het re
frein verdacht veel denken
aan een zestiger-jaren-hit,
„What have you done to my
heart" is van een onbenullig
heid waar George Baker
zich niet voor zou hoeven te
schamen (door een Spaans-
achtig folkloristisch geluid
met angstige zang-uithaalt
jes), terwijl de stijl van het
nummer „Tango '58" volle
dig past in de Grease-rage.
John Travolta wordt dan
ook in de tekst met de ha
ren erbij gesleept. Dit num
mer brengt Patries met een
geforceerd quasi-Amerikaans
accent, en grammaticaal is
het taalgebruik werkelijk er
barmelijk. De titels die nog
iets goed kunnen maken op
deze langspeler, doordat
meisje Paay inhoud aan het
geheel probeert te geven en
met meer gevoel, overtuigen
der zingt, zijn: „Moonraker"
een ballade van internatio
nale klasse en „A circus
clown", een autobiografisch
stuk over het leven van een
zangeresje in een band. De
overwegende indruk is dat
Patricia veel beter kan maar
de weg van de minste weer
stand lijkt te hebben geko-
zen.(Bovema/Negram)
Chaka Khan Het vette,
negróide stemgeluid van
Chaka Kahn kennen we al
van de vijf langspeelplaten
die zij opnam als zangeres
met de groep Rufus. Nu
heeft dit opwindende zangta
lent een solo-elpee opgeno
men met als titel „Chaka".
Ook hierop jongleert zij
schijnbaar moeiteloos met
enorm veel swing van hoog
tot laag door de toonladders,
met de karakteristieke Cha-
ka-zangloopjes in de woord
en zineinden. Gesteund door
vakkundige muzikanten
brengt zij gospel-, disco-,
soul-, funk-, en jazzy-muziek
ten gehore, waarbij helaas
het eenvoudige disco-werk
wat overheerst. En in die
nummers (zoals „Life is a
dance", „A woman in a
man's world" en „I was
made to love him") zingt zij
te hoog en te hard, soms
zelfs schreeuwerig. Terwijl
ze een bijzonder knap voca-
liste is en over een grote
stembeheersing beschikt,
laat ze dat op deze plaat erg
weinig horen. Hoogtepunten
van de plaat zijn: „I'm every
woman(gepolijste rock,
binnenkort wellicht een hit),
„Roll me through the rus
hes" (langzame ballade) en
het duet met George Benson
„We got the love".(Warner
Bros)
Rod Stewart Deze Schot
se zanger komt gelukkig
weer wat terug op zijn roek-
verleden. Dat was al duide
lijk te merken tijdens zijn
concert onlangs, en nu dan
op zijn nieuwste elpee
Blondes have more fun, or
do they?". Meer dan op zijn
vorige elpees zoekt Stewart
het in pure rock, al komen
de melancholieke en melo
dieuze ballads ook aan bod.
Een gelukkige ontwikkeling,
want door het succes met
zijn singles leek hij het
spoor een beetje bijster. De
Faces-tijden zijn weliswaar
nog lang niet teruggekeerd,
maar er is hoop. Rod's mu
ziek vandaag de dag is door
zijn commerciële successen
wat gepolijster gaan klinken.
Ook op dit album wordt de*
zeer capabele band (dezelfde
als tijdens het concert) zo af
en toe bijgestaan door vio
len. Het zijn ook juist die
nummers die de vaart er
uithouden. Een complete
misser is „Last Summer"
met Zuidamerikaanse invloe
den. Op diezelfde plaatkant
staat ook de Holland-Dozier-
Holland compositie „Stan
ding in the shadow of love",
die bij lange na niet het peil
haalt van de originele Four-
Tops versie. Nee neem dan
Dirty Weekend" en „Blonds
have more fun", twee up
tempo rockers. De produktie
van de elpee lag wederom
in handen van Tom Dowd.
(Warner Bros./WEA).
TOTO Een zeer opmerke-
hjk debuut-album is onlangs
verschenen van de Ameri
kaanse zesmans formatie
Toto. Op de gelijknamige el
pee van deze groep, die min
of meer geformeerd is rond
de 24-jarige toetsenbespeler
David Paich, staat een zeer
gevarieerd aantal composi
ties, die verrassend goed
worden gespeeld. Die muzi
kale gevarieerdheid is enigs
zins verklaarbaar. De be
langrijkste leverancier van
het Toto-materiaal, de al
eerder genoemde David
Paich, heeft voor diverse ar
tiesten nummers gearran
geerd en geschreven (onder
andere Boz Scaggs en Doo-
bie Brothers). In de groep
vinden we ook Jeff Porcaro,
die als drummer zeer ver
dienstelijk meespeelde in
groepen als Steely Dan, en
bassist David Hungate, die
meewerkte op plaatopnamen
van Barbra Streisand en
Leo Sayer. Kortom een puik
stelletje muzikanten die een
elpee lang garant staat voor
professionele muziek, waarin
onmiskenbare symfonische
invloeden zijn te ontdekken.
Alleen het openingnummer
op kant 1 al („Childs An
them"), hakt er direct bom
bastisch in. Uitschieters zijn
het sterk melodieuze Manu
ele Run" en het jazzy-achti-
ge „You are the flower". Let
op: Toto wordt een hele gro
te.(CBS).
Peter Hammill Op niet
minder dan zes elpees heeft
de ex-Van de Graaf zanger
en tekstleverancier Peter
Hammill geprobeerd solo het
publiek aan te spreken. In
beperkte mate is dat gelukt.
Zijn zevende soloalbum
„The Future Now" zal ech
ter kunnen zorgen voor een
definitieve doorbraak naar
een groot publiek. Hoewel in
zijn muziek en teksten een
bepaald soort excentriciteit
spreekt, is deze elpee de
meest toegankelijke van al
zijn platen tot nu toe.
Twaalf, voor Peter's doen,
korte nummers sieren dit al
bum. De plaat is min of
meer uit twee delen opge
bouwd: de eerste kant be
licht Hammill's opvattingen
over de muziekbusiness en
de plaats van de artiest en
platenmaatschappij (bijvoor
beeld „Pushing Thirty")
daarin; op de tweede elpee
kant stopt Peter een dosis
maatschappijkritiek in zijn
nummers, zoals we het van
hem gewend waren. Laten
we blij zijn dat er iemand is
als Hammill, die niet omwil
le van de commercialiteit al
te veel water in de wijn wil
doen. (Charisma/Phono
gram).
Zaterdag 16 december Een dubbel con
cert in het Paard van Troje. Opgetreden
wordt door Noel Redding Band (Ex Jimmy
Hendrix bassist) en Trail.
Dinsdag 19 december De Belgische zan
ger Raymond van het Groenewoud treedt
met zijn band The Milionaires op in Rotter
dam.
Vrijdag 22 december Raymond van het
Groenewoud, die bezig is aan een Neder-
lurnee geeft
sterdamse Paradiso.
Zondag 24 december Het Nederlandse en
semble Flairck treedt op in de Dansende
Beer m Den Haag. Aanvang20.30 uur.
Zaterdag 30 december Optreden van
Raymond van bet Groenewoud in het
Paard van Troye in Den Haag.
Dinsdag 30 januari De Engelse superfor
matie Queen komt naar ons land voor een
concert in de Ahoyhal in Rotterdamxm.
Zondag 11 februari De Engelse popzan
ger Elton John komt naar ons land voor
drie optredens. De eerste is in het Neder
lands Congresgebouw in Den Haag.
