Leidse Courant | 1978 | 25 november 1978 | pagina 4

Arbeidsongeschikten luchten hart
over ervaringen in samenleving

Dolf Henkes tussen
gein en verfijning

Aartsbisschop San Salvador
voorgedragen voor Nobelprijs

Reis met onbekent
bestemming van
Roger Schutz
naar Afrika

GEWEST

LEIDSE COURANT

ZATERDAG 25 NOVEMBER 1978 PAGlfAD

Voor, onder anderen, de kerken, de medici, de
vakbonden en de ambtenaren van bedrijfsbon-
den heeft de Dienst in de Industriële Samenle
ving vanwege de Kerken (DISK) een cahier
gepubliceerd over de WAO'ers. Het cahier is
een neerslag van twee jaar kontakten van de
bedrijfspastores met arbeidsongeschikten. De
publikatie valt samen met de algemene verga
dering, die het DISK vandaag samen met,
WAO'ers in Amsterdam houdt

Dit cahier, geschreven door een groep WAO'ers,
geeft een globaal beeld van de ervaringen, die
arbeidsongeschikten moeten doormaken in een
samenleving, waar de menselijke waardigheid

wordt afgemeten aan de produktiviteit. Geza
menlijk komen zij tot een reeks praktische
conclusies en suggesties.

Aan het adres van de vakbonden stellen zij de
eis, dat deze duidelijk aandacht zullen besteden
aan de 500.000 arbeidsongeschikten in Neder
land. Zij constateren als feit dat WAO'ers, die
in hun produktieve periode steeds hun vak
bondscontributie hebben betaald, vanaf het mo
ment dat ze in de WAO zijn, voor de vakbonden
niet meer schijnen te bestaan. „Geen baan, geen
functie, dan ook geen gewicht in de schaal",
zo verklaren de WAO'ers in het cahier.

Ernstige kritiek hebben zij ook op de medische
wereld, in het bijzonder op de specialisten.

Weinig interesse constateren zij bij de artsen.
Aan de bedrijfsverenigingen verwijten zij ver
snippering en de moeilijke bereikbaarheid. Zij
adviseren, dat alle bedrijfsverenigingen zich
onder de hoede van het Gemeenschappelijk
Administratiekantoor, het GAK, scharen. Het
gebrek aan werkelijke belangstelling van de
plaatselijke kerken voor de menselijke en geeste
lijke problematiek van de arbeidsongeschikte,
is een ander belangrijk punt van de kritiek.

Bijzondere aandacht vragen de WAO'ers ook
voor de voor vijftig procent arbeidsongeschik
ten. Betekent dit zo vragen zij zich af een
hele dag op halve kracht werken of een halve

dag op volle toeren? Het eerste achten zij in
het moderne arbeidsproces onuitvoerbaar en het
tweede voor de betrokkene meestal te zwaar.
Een halve baan vinden blijkt in een teruglopende
economie meestal een illusie. Aan de overheid
wordt dan ook gesuggereerd meer halve banen
te creëren. Dit zou tevens een tegemoetkoming
zijn aan de wensen van vrouwen en mannen,
die korter willen werken voor een evenredig
lager inkomen.

Het DISK kondigt aan, dat de WAO'ers in de
komende tijd nog vaker hun stem zullen laten
horen. Het gaat om een groot sociaal probleem,
aldus het DISK.

midden-Amerikaanse staat Als resultaat aaar-

Een groot aantal Britse ministers en leden van
het parlement en Hogerhuis heeft aartsbis
schop Oscar Arnulfo Romero, aartsbisschop
van San Salvador, voorgedagen als kandidaat
voor de Nobelprijs voor de vrede 1979. In totaal
hebben 118 Britse politici onder wie leden
van de regering xowel als van het ad uw kabi
net, hun handtekening onder de aanbeveling
gexet.

De keuze van aartsbisschop Romero is het
gevolg van de Britse beslissing in januari van
dit jaar af te zien van de levering van pantserwa
gens ter waarde van 850.000 pond aan de
regering van San Salvador.

In hun brief aan de Nobel-commissie in Oslo
verklaren de Britse politici, dat aartsbisschop
Romero „Praktisch de enige verdediger is ge
worden van de armen en machtelozen" in zijn

midden-Amerikaanse s
van wordt hij dagelijks in de regeringspers van
San Salvador belasterd en wordt hij beschreven
als een gek, een vijand van de staat, als een
man, die zijn ziel aan de duivel verkoopt
Aartsbisschop Romero is volgens de Britse
politici een sleutelfiguur in de strijd voor de
rechten van de mens in zijn land. „Hij heeft
steeds zonder compromis te talrijke arrestaties,
detenties, martelingen, verdwijningen en moor
den, die in San Salvador aan de orde van de
dag zijn, aangeklaagd. Als een toegewijd man
van de vrede heeft hij consequent elke vorm
van geweld van welke kant ook afgewezen en
heeft hij gestreden voor maatschappelijke en
economische hervorming teneinde de ongerech
tigheden op te heffen van de door armoede
gekenmerkte feodale samenleving van San Sal
vador."

Voor het eerst in de geschie
denis van de anglicaanse
kerk zijn deze week de
rooms-katholieke en de ang
licaanse bisschoppen, die
eenzelfde territorium hebben,
bijeengekomen voor een ge
dachten wisseling. Aan het
gesprek namen onder ande
ren deel de aartsbisschop
van Westminster, kardinaal
Hume en de anglicaanse bis
schop van Londen, dr. Ge
rald Ellison. De bisschoppen
kwamen overeen meer sa
men te werken in de dienst
der verkondiging van de
„authentieke boodschap van
Christus" en besloten meer
dergelijke gesprekken te
houden.

Het aantal theologiestudenten
in de seminaries van de mis
sielanden blijft stijgen. In de
98 seminaries van de gebie
den, die onder toezicht staan

KORTE
METTEN

van de Vaticaanse congrega
tie voor de wereldmissie stu
deren nu 8.347 seminaristen.
Dat zijn er 563 meer dan vo
rig jaar. Het aantal semina
ries is sinds vorig jaar met
zes toegenomen. In dezelfde
periode werden in de missie
gebieden eenenzestig pries
ters meer gewijd namelijk
609.

Vrouwen van negentien
vrouwenorganisaties van
verschillende confessionele
richtingen hebben deze week
in Amersfoort het vijfent
wintigjarig bestaan gevierd

van het Oecumenisch Vrou
wencontact (OVC). Het OVC
werd opgericht op verzoek
van de toenmalige oecumeni
sche raad van kerken. Het
heeft een adviserende stem
in de maandelijkse vergade
ringen van de Raad van
Kerken. Sinds 1968 maken
ook de r. k. vrouwenorgani
saties deel uit van het OVC,
dat als voornaamste taak
heeft het vertalen van het
werk van de Wereldraad van
Kerken en de Nederlandse
Raad van Kerken naar de
vrouwenorganisaties toe en
het aandacht vragen van
hetgeen in deze organisaties
leeft ten aanzien van de oe
cumenische samenwerking.
In toenemende mate wordt
op het OVC een beroep ge
daan om zijn stem ook in
politieke zaken te laten ho
ren.

Na een bijeenkomst in de
dom van Muhchen, waaraan
niet minder dan zesduizend
jongeren hebben deelgeno
men binnen het kader van
het internationale jongeren-
concilie is de prior van de
oecumenische kloosterge
meenschap van Taizé, Roger
Schutz met een groep jon
geren voor een reis door Af
rika vertrokken

Schutz, die in de afgelopen
jaren al verscheidene gelijk
soortige reizen naar conflic
thaarden en armelijke gebie
den, onder meer in Azië,
heeft ondernomen, heeft aan
gekondigd naar drie verschil
lende gebieden te zullen
gaan, „het eerst naar een
van de meest verwijderde
landen van Afrika". In dat
land zetten veel jongeren en
volwassenen hun leven op
het spel en leven velen in
angst.

Daarna, zo zei hij, zou hij
naar een land gaan, „waarin
vele jongeren onmetelijk lij
den". In beide gevallen had
den de mensen in deze lan
den hem gevraagd geen
verdere bijzonderheden mede
te delen, voordat hij terug
was. Ook de naam van het
derde land noemde prior

Schutz niet. In dat lan
hij met de jongerengro
tenten leven.
Op 28 december zal
een „Europese ontmo»
in de Notre Dame in
verslag uitbrengen over
verblijf in Afrika, waj
hij zei, dat het „zeer
sief' zou zijn. Tijdens
verblijf van frère Rog(
Afrika zijn er in
plaatsen over de hele wfl
gezamenlijke gebeden enfl
moetingen.

De bijeenkomst in Parijsi
woensdagavond 27 deceri
begint en zal duren tot f
dagochtend 31 decembei
er een in een reeks, die ij
van Madrid, Zürich, WeU
Breda en Miinchen. Del
gen, dat de bijeenkomst
Parijs duurt, zullen woi
gevuld enerzijds met gen:
schappelijke bijeenkom
in het centrum van
voor het gezamenlijk
en themagroepen, ander^
met deelname aan het
in de wijken en kerken
Parijs en de voorsteden, j
zondag 31 december af j
de Parijse bijeenkomst
den voortgezet in Taizé i
enkele dagen van gebedje
uitwisseling van ind
en ervaringen.

Leiden H. Middelares za. 19.00 u.. zo. 9.30 u
hoogmis. 11.30 u. euch.; H. Lodewijk za. 10.00 u..
19.00 u; za 8.30 u.. 10.00 u. hoogmis. 11.30 u.,
18.00 u.. 19.00 u. plechtig Lof; O.L. Vr. Onb. Ontv.
za. 19.00 u.. zo. 9.30 u.. 10.45 u.. 12.15 u. en
18.30 u.; H. Leonardos za 19.00 u.. zo. 9.00 u.
lat., 10.45 u. ned.. 12.00 u.. St Antonius van Pa
dua za 19.00 u.. zo. 9.30 u., 11.00 u. hoogmis.
12.15 u.; H. Petrus za 19.00 u., zo. 9.00 u.. 10.30
u. hoogmis, 12.00 u. en ia00 u.; O.L Vr. Hemel
vaart'zat. 19.00 u. euch. zo. 8.30 u„ 9.30 u.. 11.00
u. euch., mmv. Dames en Herenkoor; Oud Kath.
Kerk zo. 10.00 u. hoogmis.

Aartanderveen za. 19.00 u. zo. 7 30 u.. 10.30
u. hoogmis; dep. Ter Aar 9. hoogmis. 12.00 u.

Alphan a/d RJ|n H. Bonifatius za 19.00 u.. zo

8.30 u. euch., 10.00 u. hoogmis, 11.30 u. euch.; H.
Pius za 19.00 u., zo. 9.00 u., 10.30 u. hoogmis.
11.45 u.; De H. Geest za 19.00 u.. zo. 9.00 u. en
11.30u.euch.

Boekoop - za 17.30 u. in De Stek, 19.00 u. in
parochiekerk, zo. 9.30 u. en 10.00 u. par. kerk.
Hazerewoude-Oorp H.H. Engelbewaarders za
19.00 u.. zo. 8.00 u.. 10.00 u. en 11.30 u.
Hazerewoude-ftijndtyk zo. 10.00 u. euch.. Het
Anker za 19.00 u. euch., zo. 8.45 u. en 11.15 u.
euch.

Hoogmade za 19.00 u., zo. 10.00 u.

Do Kaag za 19.00 u. avondmis, zo. 8.00 u..

10.00 u. hoogmis.

Katwijk a/d Rijn za 19.00 u.. zo 9.30 u. en
11.15 u.; dep. Rijnsburg za 19.00 u..za 10.30 u.

Langeraar za 19.00 u.. zo, 8.30 u.. 10.00 u.
Leiderdorp H. Menswording za. 19.00 u., zo
9.00 u.. 10.30 u.. 12 u.

Leimuiden za. 19.00 u.. zo. 7.30 u.. 9.30 u.
hoogmis. 11.15u.

Usse Mariakerk, za. 19.00 u. avondmis, zo 6.30
u.. 10.00 u.. 11.30 u.; Agathakerk, za 19.00 u., zo.
8 30 u.. 10.00 u„ 11.30 u Poelp. za. 19.00 u., zo.
9.00 u. en 11.30 u.; H. H. Engelbewaarders za
19.00 u. misviering van de zondag; zo. 8.00 u.,
9.30 u. hoogmis. 11.00 u. en 17.45 u. laatste Mis.
Nieuwkoop za. 19.00 u.. zo. 7 30 u.. 9.00 u..
10.45 u.

Noordwijk-Binnen za 19.00 u zo 8.00 u
10.00 u. hoogmis, 11.30u.

Noordwljkarhout St. Jozef za 19.00 u. euch
met zang. zo. 10.00 u. hoogmis en 11.30 u. euch.
met zang; St. Victor za. 19.00 u., zo. 9.30 u. hoog
mis, 11.00 u.

Oegstgeest St. Willibrord za 19.00 u.. zo. 9.00
u. 10.30 u.12.00 u

Nieuwveen za 19.00 u., zo. 9.00 u. en 11.00

Nieuw Vennep za.22.00 u. avondmis, zo. 9.30
u. hoogmis, 11.00 u.

Noorden za 19.30 u.. zo. 9.00 u. en 10.00 u.
hoogmis.

Noordwijk-Mada ter Zee za 19.00 u.. zo. 9.30 u.
hoogmis. 11.00u. (samenzang).

Bonaventura za. 10.30 u. euch. ned., zo. 9.00 u
euch. ned. 11.00 u. latijn.

Oud Ade za. 19.00 u., zo 8.30 u. en 10.30 u.
Oud Wetering za 19.00 u. avondmis, zo. 8.00
u.. 9.30 u. hoogmis, 11.30 u.

Roelofarendsveen Maria Presentatie: za 19.00
u zo. 8.00 u.. 9.30 u. hoogmis. 11.00 u.; Petrus
banden za. 19.00 u.. zo. 9.30 u. hoogmis. 11.00 u..
12.15 u

Rijpwetertng za. 19.00 u.. zo. 7.30 u., 9.00 u.
en 10.30 u

Saasenheim Pancratiuskerk za. 19.00 u., zo.
(hoogmis) en 11 u.

Slomp wijk Laurentius za 19.30 u., zo. 8.00 u..
9.30 u. hoogmis. 11.00u.. 18.00 u.

Voorhout za 19.00 u.. zo. 9.00 u„ 10.00 u
hoogmis. 11.30 u. euch. met zang. aula Noord
Hofland 11.00 u. euch. met zang

Voorschoten za. 19.00 u., zo 10.00 u. h^L-j,
11.30 u. euch. met zang; aula Noord W
11.00 u. euch. met zang. (era.

Warmond za 19.00 u.. zo. 8.30 u.. 1fee 1
hoogmis. 11.30 u. Illem

Woubrugge za 19.00 u.. zo. 10.00 u En,

Zevenhoven za 19.00 u.. zo. 9.00 u. hav'
10 45 u. P0"

Zoeterwoude-RIJndIJk Meerburgparochf°orr
19.00 u. euch. me» koor. zo. 10.00 u. hoognjerd
koor. 12.00 u. met orgel en ned. liederen, %aai
zonder koorzang.

Zoeterwoude St. jan za. 19.30 u., zo. r.
hoogmis. Chr. Dienaarkerk za 19.00 u., zJracr
u.. 10.00 u hoogmis. 11.30 u let si

tiaar
'eled

LEIDEN Herv Gem. Hoogl. Kerk 10 ds. Pannekoek,
11.45 Oecum. Studentendienst, Marekerk 10 ds. de
Jong, 17 ds. Meijers. Maranathakerk 10 ds. van
Achterberg. Merenwijk 9.30 en 11 (met pastor Van
Well) ds. van Leeuwen, Bethlehemkerk 10 ds. Wagen
voorde. Bevrijdingskerk 9 da Boogert, Vredeekerk
10 mw. ds. de Mey-Meulendijk, Eglise Wallone 10.30
MStor Ribs, AcAhuis 10.15 ds. Bovenberg. Dlac.huis
10.30 ds van 't Hof - Geref. Kerken: Zuiderkerk 10
dr. Wentzel. 17 ds. Koolstra Petrakerk 10 ds. Vegter.
17 ds Haaaefras. Oude Vest 10 ds. Koolstra, 17 ds
Vegter, Maranathakerk 10 ds. v. Achterberg, 17 dr.
Wiersinga - Bevrijdingskerk 10.30 ds v.d. Bero, 17
ds. Hort en si us, Groenhoven, 10 ds. Hassefras, Club
huisdiensten Jeugdhaven De Mirt 10 dhr. Huigen.
Mierennest 10 dhr. Kroon - Merenwijk aula Vaikenpad
9.30 en 11'euch. en avondmaal - Geref.Gem. 10 en
16.30 Leecdienst - Chr. Geref. Kerk 10 ds Biesma,
Veenendaal. 17 prof. dr. Boertien - Geref. Kerk Vr.
10 en 17 ds Gootjes - Geref. Gem. Ned. 11.30 en
17.30 Leeadiensten - Doopsgez. en Rem. Kerk 10.30
ids. Meyering - Ev.Luth.Lerk 10.15 volledige Hoofd-
'dienst (Eeuwigheidszondag) ds Happee - Nieuw
Apost.Kerk 9.30 en 16 Diensten - Baptistengemeente
10 ds. van Mameren - Ev. Chr Gemeenschap 10
dhr. Dikkes - Leger des Heils 10 en 19.30 samenkom
sten Zevendedag sad v 11 ds. Bouwer - Ev. Centrum
Zijlsingel 10 Edgar Holder Zendingswerk Jeruel 18
samenkomst

Herv. Gem 10 ds. Woithaus. 18.30
dhr. Christ - Geref. Kerk 9.30 ds. Verdoorn, 19 drs.
Vree - Chr. Geref. Kerk 9.30 en 17 ds. Quist. Den
Haag.

Ter Aar Herv Gem. 10 Dienst. 18.30 dhr. Goedhart.
Nieuwkoop - Geref. Kerk 10 ds Bezem er, 18.30 ds.
Los.

Abbenee Herv Gem 9.30 ds. Goverts, 19 ds.
Carstens. De Kaag. jeugddienst

Alphen ad. Ri|n Herv. Gem. Opstandingskerk 10
ds. Hanemaaijer. Adventskerk 10 ds. van Hoegee. 18 30
ds. Hanemaaijer. Kruiskerk 10 ds. Blenk, Woubrugge
- Geref. Kerk Salvator 10 ds. Stoik. 18.30 ds. Verdoorn.
Maranathakerk 10 drs. Vree. 18.30 ds. Stoik - Baptis
tengemeente 10 en 18.30 ds. Koekkoek - Marthastich-
ting 20 interk. samenkomst - Leger des Heils 10 en
19.30 samenkomsten - Volle E.Gem. 10 samenkomst.
Alphen-Noord Herv. Gem. Goede Herder 10.30 ds.
Hoogendijk, 18.30 zangdienst. De Bron 9 ds. Hoogen-
dijk, 18.30 ds. van Santen. H. Doop, Ashram 9.30
ds. v. Santen H.D. - Geref. Kerk Goede Herder 9
ds. Magaane. Amsterdam. De Bron 10 ds. Verheul,
10.30 ds. Magagne. 18.30 ds. van Santen - Sionskerk
930 ds. Breure. Oud-Alblas. 18.30 ds. Verploeg.
Oudshoomeeweg 10 ds. Oort.

Bodegraven Herv. Gem. 9.30 ds. Richter, 18.30
ds. de Vreugd, jeugddienst, Salvatorkark 9.30 dhr.
van Gaelen, 18.30 ds. Droogers, Bethlehemkerk 9.30

kand. v.d. Berg, 18.30 ds. Quak, Vianen - Geref. Kerk
10 (evangelisatiedienst) en ia30 ds. Buitenhuis.
Boekoop Herv. Gem. Dorpskerk 9.30 ds. Stelwagen
HA, 18.30 ds. Heymans HA, De Stek 9.30 ds. Heymans
HA - Geref. Kerk 9.30 (HA) en 17 ds. Dijkstra - Chr.
Geref. Kerk 9.30 en 17 ds. Langeveld.

H&zerawoude Herv. Gem. 9.30 ds. Geertsema.
18.30 ds Bakker

Maassluis GerefKerk 10 en 17 ds. Versluys
Hoogmade —Herv. Gem 10 dr. Holst.

De Kaag Herv. Gem 10 ds Carstens.

Katwijk ad. RJJn Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds.
Overgaauw, 18 ds. Gebraad. Ontmoetingskerk 10 ds.
Gebraad. 18.30 ds. v. leperen - Geref. Kerk 9.30 en

17 Diensten.

Katwijk aan Zee Herv. Gem. Nieuwe Kerk ,10 ds.
de Jong. 18 ds. van Roon, Oude Kerk 10 ds. Boer.

18 ds. Vroegindewey, Ichtuskerk 10 ds. Schuurman,
17 ds. Hovius. Pnielkerk 9.30 ds. Vroegindewey. 18
ds. Boer, School 10 ds. Vink - Geref. Kerk Triomfator-
kerk 9.30 ds. Vrolijk, 17 ds. Meynen, Den Haag.
Vredeskerk 9.30 ds. Bouma, 17 ds. v.d. Horst,
jeugddienst - Chr. Geref. Kerk 10 en 17 Dienst -
Geref. Kerk Vr. 10.15 Dienst, 15.30 ds. Hoff - Volle
Ev. Gem. 9.45 ds. Bulthuis - Soefiebeweging 16
Eredienst.

Koudefeert ad. Rijn Herv. Gem. 10 en 19 ds.
v.d. Linden HA - Geref. Kerk 8.30 en 10.30 viering
HA ds. v. Nierop 19 voortzetting.

Leiderdorp Herv./Geref. Kerken Dorpskerk 10 ds.
Knorth HA, 18.30 Jongerendienst ds. v. Loenen.
Hoofdstraat 10 ds. Doesburg HA, Scheppingskerk 9
en 10.30 mr. Reugenbrink, Leythenrode 10 ds. Lut-
mers.

Lebnulden Hen/. Gem. 9.30 ds. de Vree. 19 ds.
Lafeber. Alphen - Geref. Kerk 9.30 ds. Los. 19 ds
Bezemer.

Llaae Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds. Rothfusz.
Hillegom, Pauluskerk 10 en 19 ds. 't Hooft - Geref.
Kerk 10 en 17 ds. d9 Wit - Chr. Ger. Kerk 10 en
16.30 ds. van Diiken, 19 Dienst voor iedereen ds.
v. Dijken - Geref. Gem. 10 en 16 ds. Hakkenberg

- Geref. Kerk Vr. BV 9 ds Schuurman, 17 ds.
Waagmeester - Geref. Kerk Pr.str. 10 en 14.45 kand.
Krijten burg.

Nieuwkoop Herv. Gem. 9.30 en 18.30 ds. Bronst-
geest - Geref. Kerk 9.30 en 18.30 dr. Vlijm, Leiden

- Chr. Geref. Kerk 9.30 Dienst, 14.15 ds. Hamstra,
Alphen.

Nieuwveen Hen/. Gem. 9.30 ds. Molenaar. 18.30
ds. v.d. Heuvel.

Nieuw Vennep Herv Gem. 9.30 dr. Snijders.
Haarlem, 19 ds. Goverts - Geref. Kerk 9.30 ds.
Wijngaarden. 16.30 ds. Rang - Chr. Geref. Kerk 9.30
en 15 ds. Visser HA.

Noordwijk Herv Gem. Voorstraat 10 ds. de Gelder.
Lisse, 19 ds. Keuning. Sole Mio 9 dhr. van Duin.
Hoofdstraat 9 ds. Keuning gezinsdienst, 10.30 ds.

Wamink, 17 ds. v. Halsema. Katwijk - De Rank -
Ichtus 10 prof. Graafland. 19 ds. Hovius. Katwijk -
Geref. Kerk Hoofdstraat 10.30 ds. Wamink, 17 ds.
v Halsema, Katwijk, Vinkelaankerk9.30ds. v. Halsema,
17ds. Wamink. Stichtingskerk 11 dhr. v. Duin.
Noordwfjkerhout Herv. Gem. 10 dhr. Hoffenaar,
Voorhout.

Oegstgeest Herv. Gem. Groenekerkje 10.30 ds.
ter Linden. Pauluskerk 10 ds Karreman, Rijswijk. Gem.
centr. 10.30 prof Hering, Leiden. Jeugdkerk 10.30
ds. Blom. Endegeest 9.30 ds. Friederich, Diac.huis
19.30 ds. van "t Hof. van Wijskersloot 16.30 ds. Enklaar
- Geref. Kerk 10 ds. Vegter. 19 ds. den Haan - Geref
Kerk Vr. BV 8.45 en 16 ds. v.d. Berg - Volle Ev.
Broederschap 16 Dienst.

Oude Wetering Hen/. Gem. 9.30 Dienst - Geref.
Kerk 9.30 dr. van Oeveren, Rijnsburg. 17 ds. Wijngaar
den, N. Vennep.

Rijnsatefwoude Herv. Gem. 9.30 ds. Oostenburg,
Ridderkerk, 19 ds. de Krviijf - Chr. Ger. Kerk 9.30
Dienst 14.15 ds. Bouw.

Rijnsburg Hen/. Gem. Grote Kerk 9.30 ds. Quak,
Vianen, 17 ds. v.d. Bogerd, Bethelkerk 9.30 ds. v.d.
Bogerd, HO.. 17 ds. Molenaar - Geref. Kerk Petrakerk
9.30 ds. Damsma, 17 ds. Huisman, Immanuelkerk 9
en 10.30 ds. Huisman. 17 ds. Baaijen, Maranathakerk
9.30 ds. Huisman. 17 ds. Baaijen - Chr. Ger. Kerk
9.30 en 17 ds. deJoode.

Saseenheim Herv. Gem. 10 en 18.30 (HA) ds. v.d.

Meer - Geref. Kerk 10 ds. v. Santen. 17 ds. ,laa'

- Chr. Ger. Kerk 10 en 17 ds. Rebel - Nerok i
Bond 10.30 ds. Cramer. Schagen - Volle E(oen
19 samenkomst kerk NPB. i i
Valkenburg Herv. Gem 10 ds. van lepereri
schenhoek. 18 30 ds. Boogert. Leiden, :eugPne

- Geref. Kerk 9.30 drs. de Raadt. 18.30 Dienst lieer
Kerk Vr 9.30 ds Hoff. 17 Dienst »elle:
Voorbout Hen/. Gem. 10 ds. Brokerhof
Voorschoten Herv. Gem Dorp 10 Dieft j
Jeugddienst, Rijndijk 10 ds. Meyering - Gerr
10ds. de Zwart. 198 jeugddienst in Herv. Kerk. RP6
Warmond Herv. Gem. 10 ds. den Tonkelaar. tran
Wassenaar Herv. Gem. Dorpskerk 10ds. Stejat c
16.30 ds. Kommers, Katwijk, 19 zangdienst. KievLra,
10 ds. Wiersma, Messiaskerk 10 ds. v.
Dorpscentrum 9.30 ds. Tukker - Ned. Prot. Bonr11*
ds. Werner - Geref. Kerk Zijllaan 10 en 17
Meulen HA. Zuid 10 drs. v.d. Kamp nam. ziellim
in Herv. Dorpskerk (cantatedienst). midi
Woubrugge Hen/. Gem. 9.30 ds. Lafeber. 4mil
18.30 ds. Blenk - Herv. Gem. 9.30 mevr. vf-
Koof, Amstelveen, 18.30 ds. Verheul. Alphen.
Zevenhoven Herv. Gem. 9.30 ds. Nicolaï, fce 2
v.d. Ree. Alphen. gez. dienst in Geref. Kerk -loer
Kerk 9.30 dhr. v.d. Kraan. Rotterdam, 19 ziejat
opgav®

ROTTERDAM Een gemak
kelijk mens is Dolf Henkes
niet. Zijn stemming is even
bestendig als bet Nederlandse
klimaat- bet slaat zo tan.
Henkes gaat bovendien van
bet ene moment op bet ande
re over van een dijenkletser
naar een wijsgerige verma
ning. Roept hij eerst: „Het
gaat allemaal om de gein",
even later dreigt hij: „Je
moet maar denken dat Je bet
eeuwige leven bebt. Dan
neem Je dat leven veel ge
makkelijker." Hij exposeert
tot 9 december in de New
Style Gallery aan de Haagse
Anna Paulownastraat 107.
Henkes: „Bij meneer Segaar
dus." Van de Rotterdamse
schilder hangt werk van de
afgelopen zeven jaar, 42
schilderijen waarvan een
groot deel gemaakt in Gro
ningen, dertien schetsen,
waarvan het meeste geschil
derd op Curacao.

Het werk van de onlangs 75
jaar geworden autodidact
Henkes is even wisselvallig
als de man zelf; of beter: het
is ~vaak anders. Stemmige
landschappen worden afge

wisseld door banale, slordig
aangerommelde portretten,
waarvan andere opeens ver
rassende expressie hebben.
Daarom is het in zijn atelier
aan de Rotterdamse Haring
vliet goed rommelen en snuf
felen en ondanks de afwezig
heid van de doeken die deze
weken worden geëxposeerd,
blijken veel werken de moeite
van het rommelen waard.
Henkes zelf is vaak aan de
telefoon, die hij graag aan
neemt Hij lijkt, aan de tele
foon, afwezig, maar niets ont
gaat hem. Ook wat door ons
werd teruggezet, weet hij zich
feilloos te herinneren. Grieks
en Spaans werk. Impressies
van tempels en landschappea
Wat inspireerde Henkes en
waarom?

De Rotterdamse schilder neigt
tot opstuiven. „Waarom? Waa
rom? Jij altijd met je waa
rom. Ik weet het niet. Mis
schien omdat ik op zoek ben
naar schoonheid. Maar je kan
niet altijd alles berekenen, er
is meer tussen hemel en aar
de. Kijk. Als dokwerker kan
ik het weten: je berekent de
spoed van een scheepsschroef,

je berekent hoe hard de mo
tor draait en je zou kunnen
berekenen hoe snel een schip
zal varen, denk je. Je denkt,
dat je kan berekenen hoe
lang een schip zal doen om
een afstand af te leggen tus
sen punt A en B. Maar dat
schip komt altijd iets eerder
of later aan. Niets kan je be
rekenen."

Zekerheden lijkt Henkes te
hebben geschrapt uit zijn le
ven, als hij schildert en als
hij lesgeeft. „Je kan tevoren
wel bekijken welke stoffen je
nodig hebt om iets te berei
ken. Je moet je materiaal
kennen. Maar er is iets, dat
je niet kan leren, dat je bij je'
geboorte al moet hebben: res
pect voor je eigen persoon
lijkheid. Ze nemen graag les
bij me. Dames, die willen
schilderen. Maar ik kom niet
eens aan corrigeren toe, of
een moment waarop zo'n
vrouw zegt: tjonge, dat ik dat
zelf niet heb gezien. Ze moe
ten het zelf doen. Je schildert
niet omdat je moet, omdat ie
mand je het heeft opgedra
gen, je schildert omdat je het
uit jezelf moet. Drang; dat is
het"

Kiezen

Dolf Henkes heeft altijd al
geweten dat hij schilder wilde
worden, al dreef zijn vader
hem de richting in van de
Rotterdamse dokwerken. Daar
leerde hij een vak, metaal be
werken en wat in een dok
zoal valt te doen. Henkes:
,31aar als dokwerker schilder
de ik en had ik ook al geëx
poseerd. Tot de dokter zei dat
ik moest kiezen: in het dok
blijven of schilderen. Ik heb
voor dat laatste gekozen.
Hoewel er ook kunstenaars
zijn die het ene doen en het
andere niet laten, zoals de
dichter/arbeider Wim de
Vries, ook al Rotterdammer,
koos Henkes welbewust. „M'n
zenuwen, jongetje. Ik kon niet
allebei doen; niet goed. Ik
moest kiezen en ik heb er
geen spijt van."

De wereld heeft inmiddels
met het werk van Henkes
kennis kunnen maken: Lon
den in 1929 al, vele malen
Rotterdam, maar ook Den
Haag, Amsterdam, Batavia,
Cura?ao, Mexico City, Parijs,
Graz in Oostenrijk, Antwer
pen en Montreal.

Dolf Henkes, autodidact.

Morrelend aan zijn potkachel
tje dat best wil trekken, Hen
kes: „Maar rijk word je er
niet van. Die vent daar
wijzend naar een schimmig
mannetje in de verte, vermoe
delijk een bouwvakker die
verdient meer. Maar toch zou
ik niet anders willen dan
schilderen. Geld... In Athene
was ik bezig, 'n Amerikaan

kwam bij me kijken en
vroeg: „How much dollars?"
Hoewel die Amerikaan alleen
maar duidelijk heeft willen
maken dat hij dat werkstuk
wilde kopen, schudt Henkes
meewarig het gerimpelde
hoofd. „Dollars... Het gaat om
je persoonlijkheid." Maar zijn
blik wordt opgeruimd als een
familiefee Dolf Henkes voor

zijn verjaardag met een ge
weldige baal thee komt ver
rassen, „allemaal verschillen
de soorten." Henkes is
dankbaar en geroerd en
waardeert thee en bedoeling.
Achter zijn mg wordt een
volle pot koud; peinzend over
werk en roeping had Henkes
daar toch geen tijd voor.

F.J. BROMBERG

Olivier Messiaen, de berW

de franse componist, iJ
Bordeaux in een ziekeiD i
opgenomen wegens een f
kwaal die gepaard gaat I
hartklachten. De toestand'
bijna 70-jarige palQ

wordt ernstig genoemd.

Frans De Ruiter is per

cember 1978 benoemd to(
recteur van de Stichting
land Festival. Sinds 1 ol
1977 nam hij deze fund
waar

id£

Jacques Bergier, samen lp
de Belg Louis Pauwels f™,
richter van het franse r
schrift 'Planète' en schrij
van het bekende boek
des magiciens' (De dagej
der magiërs), is op
leeftijd te Parijs overleden.

Donna Hubregtse-Metz,

leerlinge van Frans VeJ
aan het Koninklijk Consq
torium te Den Haag, geef!
dinsdag 28 november (71y
een 1/2 C-recital in de
van het conservatorium.

PanderPalet is de titel 1
een tentoonstelling, die vai
november t/m 13 jan»
wordt gehouden in Pari
Kunstcentrum, Wagenstrai
Den Haag. Er is werk te i
van elf kunstenaars: Bori—
Jackie Bouw, Sonja Get
dinck, Georg Hadeier, GeiVeJi
't Hart, Rini Leefsma-Napel
gaal, EUa van Schaik, AnrtJ 1
Schuitema, Ciano Sievriui
Aat Verhoog en Sees Vlag. p<
'ebi

De Haagse Kunstkring,

neweg 64, exposeert van^8
november t/m 16 decemPr
grafiek van Hans Eschauf."
en André de Regt, etsen r
Reijk den Held, sculptut»
van André van Lier en for
van Ida Oxenaar. L