Vijftigjarige
Mickey Mouse
is eigenlijk
al een kwart
eeuw
met pensioen
gras
groeit al
tussen
de stenen
Cinecitta
Potten en pannen dienden voor de ouverture van
in „Steamboat Willie".
In 1928 maakte Mickey Mou
se als tekenfilmfiguur zijn
debuut en dat was voor de
Disney-studlo's aanleiding
om dezer dagen diens vijftig
ste verjaardag op uitbundige
wijze te vieren. Een anderhalf
uur durende tv-ultzendlng
met als levende figuren o.a.
Bette Davis, Bob Hope en
Elton John van kust tot kust
en het openstellen van de
Disney-parken in Californië
en Florida voor alle vijftigjari
gen, omlijsten het feestelijk
gebeuren, maar wie de car
rière van 's werelds be
roemdste muls nagaat zal tot
de ontdekking komen dat de
ze Mickey al in de jaren
dertig volledig naar de ach
tergrond verdrongen werd
door zijn speelmakkers Do
nald Duck, Pluto en Goofy en
dat hij dank zij de persoonlij
ke bemoeienissen van zijn
geestelijke vader Walt in
1940 nog eens een hoofdrol
kreeg toegemeten in het "To-
venaarsleerling"-fragment
op muziek van Paul Dukas
uit "Fantasia". Sedert 1941
kreeg hij zelfs oren die zich
eindelijk eens aan de wetten
van de perspectief hielden,
maar met het verdwijnen van
de korte tekenfilms was zijn
rol op het doek uitgespeeld
en fungeert hij nu nog alleen
als dartelende gastheer in
Disneyworld en Disneyland.
Toch is de viering van Mic
key's vijftigste verjaardag niet
zo verbazingwekkend, want
het was dit nog vrij primitief
getekende figuurtje, die voor
de grote doorbraak zorgde maal niet het oppassende
voor Walt Disney en de zijnen, muisje zoals we hem uit latere
Na een redelijk succes te films kennen. Hij was ronduit
hebben geboekt met filmpjes ondeugend met hier en. daar
rond Oswalt het konijn, bleek een sadistisch trekje, dat ech-
dat de rechten van Oswalt in ter heel spoedig zou verdwij-
handen waren van zijn produ- nen.
cent Charles Mintz, die van Zo spelen in "Steamboat Wil-
plan was het de serie goedko- lie" Mickey en Minnie een
per voort te zetten zonder improvisatie van "Turkey in
Disney. the straw" waarbij zij de le-
Mickey Mouse was het resul- vende have aan boord als
taat van de gemeenschappe- instrumenten gebruiken. En
lijke inspanningen van Disney lang niet zachtzinnig. Aan de
en Ub Iwerks, ongetwijfeld de staart van de kat wordt flink
beste animator van zijn tijd. getrokken om er een strijkin-
Toen de eerste Mickey Mouse- strument van te maken en er
filmpjes in produktie gingen wordt zo hard aan de staart
- "Plane crazy" was al klaar van een geit gedraaid dat deze
en "Gallopin Gaucho" lag op in een draaiorgel verandert,
de tekentafel - nam Disney. Een groot deel van de muziek
die er op gebrand was dat wordt uit de uiers van een
zijn Mickey een doorslaand koe gehaald - later zou de
succes zou worden, een revo- censuur er op staan dat Dis-
lutionair besluit. Met de ge- ney's koeien uierloos en pas-
luidsfilm in opmars wilde hij send gekleed zouden zijn -
zijn volgende film van stem- maèrhet publiek vond het
men, muziek en geluidseffec- prachtig en Mickey's naam als
ten voorzien. Na veel experi- filmster was gemaakt,
menten - de geluidsfilm draait Overal ter wereld, of men hem
op 24 beeldjes per seconde nu Miki Kuchi noemde in
- kon een ruwe geluidsbege- Japan dan wel Topolino in
leiding bij de beweging wor- Italië, vond de muis een warm
den verkregen en zo ontstond onthaal. Ook als stripfiguur,
de eerste sprekende tekenfilm met een tot een beerachtig
"Steamboat Willie". Voor de wezen uitgroeiende rat als
stem van de muis werden directe tegenstander en als
diverse artiesten geprobeerd, troetelpop. Mickey was een
maar het werd tenslotte dui- bijna niet meer weg te denken
deiijk dat alleen Walt Disney figuur in de samenleving ge-
zelf, die precies wist welk worden.
piepend falset hij wilde heb- Naarmate de jaren verstreken
ben, deze Mickey kon inspre- en Mickey steeds „vollere"
ken. Wat hij dan ook twintig vormen ging aannemen, ver
jaar trouw deed. anderde ook Mickey's karak-
Aanvankelijk was Mickey hele- ter en de tekenaars kregen
maar al spoedig was een gebit een xylofoon.
en een giet een draaiorgel.
de volgende opdracht mee:
"Hij is geen clown. Hij is dom
noch stom. Zijn grappen wor
den bepaald door de situatie
waarin hij verkeert. Zijn leef
tijd wisselt per keer. Nu eens
is hij een jongen, dan weer
- bij voorbeeld in een avontu
renverhaal - lijkt hij wel vol
wassen".
Daarna volgen nog een serie
instructies en wie zich daar
aan zou houden, moet ook
wel begrepen hebben dat het
komisch effect van mee
ren moest komen,
gebeurde dan ook. V
draaiden meer om
Goofy - Clarabelle 0
de, censuur-geremd ms
was, de reis niet
Mickey zelf, maar nn/sn
rivaal zou in 1934 h ,.UQ
slicht zien in "Orphó'
fit", een driftige e
tijdens zijn optreder 1
pest wordt door zijn
publiek bestaande Porti
maal kleine Mickey
jes. Maar Donald D
zich niet wegpesten
al spoedig "de eers
van de Disney-studio
tueel geassisteerd d
ondeugende neefjes
de eekhoorntjesChip
Niettemin is Mickey f
zijn rol in "Jack en
taak" In "Fun al
Free" als filmheld
sioen gestuurd, m
kwart eeuw na zijn
optreden een begrip,
noniem is met Wall
studio's. Vandaar diel
dige viering van zijnBIL
verjaardag.
Mickey was in zijn begintijd uit cirkeltjes samengesteld, maar later zouden zijn spillebeentjes meer volume krijgen. Let
op de oren, die in iedere stand rond bleven.
Geen dorp in het Wilde Westen van Amerika, maar een filmset voor een spaghetti-western in de Cinecitta in Rorne.
Balletoefeningen in een kale hal vopfcrifeMrftjBftccacio.
(Van 'onze correspondent in
Rome, Piet Tummers)
Rome Het Is stil geworden
in de schijnwereld van de
fllmstad Cinecitta aan de Via
Luscolana in Rome. Geen
flgurantenleger van Romein
se soldaten groet meer met
opgeheven rechterarm impe
rator Charlton Heston tussen
de marmeren tempels en pa
lelzen, die, als men even
achterom loopt blijken te be
staan uit stelgerwerk, spaan
plaat, gips en plastic. De
klapdeuren van de „saloon"
In de bljna-echte Western-
town uit dé tijd van de gold-
rush, achtergrond voor
menige spaghetti-westerns
piepen in de herfstwind zon
der dat een In zijn roes
gestoorde cowboy uit protest
zijn revolvers leegschiet. Te
vergeefs wacht de bezoeker
In het bedrieglijk echte step-
pendorp op het hoefgetrap
pel van een door Janitsaren
opgezweepte paardenstoet.
Cinecitta, eens het grootste
cinematografische complex in
Europa dat zowel artistiek als
commercieel en technisch
kon wedijveren met de groot
ste Hollywoodse studio's, is
op sterven na dood. Twee
weken geleden heeft awocato
Emilio Lo Pane ontslag geno
men als algemeen administra
teur, zeg maar: directeur van
Cinecitta, zeggende dat hij
niet de beheerder wil zijn van
een failliete boedel. Intussen
verdringen de projectontwik
kelaars en grondspeculanten
zich als aasgieren rond de
muren van het tientallen hec
taren grote terrein, dat bij de
stichting der Cinecitta in de
jaren dertig buiten de stad
was gelegen, maar tengevolge
van de stadsuitbreidingen tus
sen de woonwijken verzeild
is geraakt.
Glorietijd
Nog rond 1960 zijn er perio
den geweest waarin in Italië
elke 36 uren een film uit de
studio's kwam. Cinecitta was
de grootste, maar niet de
enige filmstudio van het land
Ruim dertig kilometer ten
zuiden van Rome staan nog
de studio's van Dino de Lau-
rentiis, de producer die nog
wel wat onderneemt in Lon
den of in de Verenigde Staten
maar die zijn eigen studio's
tussen Rome en de Pontijnse
polders leeg laat staan. De
oude politicus Fanfari be
waart er nog de onwelrieken
de herinnering aan een illusie
aan. Hij was het die als minis
ter terwille van Dino de Lau-
rentiis de grens van het subsi-
diegebied de Mezzogiorno
een eindje naar het noorden
opschoof, teneinde Dino te
kunnen laten meegraaien in
de door het ijvere Noordita-
liaanse industriegebied gevul
de subsidiepotten. Zeker, de
studio's hebben toen wel wat
werkgelegenheid geschapen,
maar de grootste geldleveran-
ciers hebben hun schatten
allang in Zwitserse bankklui
zen opgestapeld. De artistieke
medewerkers en technici var.
de studio's lopen thans in hel
Italiaanse equivalent van de
W,W.
Datzelfde staat de laatste 326
werknemers van de Cinecitta
te wachten. Tot hen behoren
cameramensen met een we
reldfaam, maar ook kostuum
naaisters, decorbouwers, gri
meurs, licht- en geluidstechni
ci, timmerlieden, schilders,
na-synchroniseurs en klusjes
mannen, van wie d<^iamen
zelden of nooit in dt iftiteling
van de films worden vermeld.
Heilige grond
Mussolini persoonlijk is in de
bloeitijd van het facsisme een
der grote animators van de
Cinecitta geweest. Films wa
ren voor en tijdens de Tweede
Wereldoorlog machtige pro
pagandamiddelen. Voorzover
ze geen politiek doel dienden
waren het aardige zoethou
dertjes. Bovendien was de
filmwereld een belangrijke ba
sisindustrie die niet alleen in
de studio's maar ook in distri
butiekantoren en bioscopen
werk verschafte aan duizen
den mensen. Tenslotte be
schikte Italië in ruime mate
over het moeilijk definieerba
re artistieke en commerciële
talent om een filmindustrie tot
bloei te brengen, iets dat in
ons calvinistische polderland
nog altijd niet wil lukken.
Op de Heilige Grond van de
Cinecitta heeft zich heel wat
afgespeeld. Vittorio de Sica
lanceerde er een onbekend
zangeresje dat in de film door
haar amant in de steek werd
gelaten. Haar rauwe uitroep:
„Lasciare una signora come
me, quel porcol" (welk een
varken, om een dame zoals
ik te laten zitten) is klassiek
geworden. Anna Magnani met
haar verwilderde haren, haar
vurige blik en haar door het
leven getekende gezicht is
later een beroemdheid gewor
den. Zij was de personificatie
van Rome, van Italië. Twee
jaar geleden verdrongen zich
b!j haar begrafenis evenveel
Romeinen voor de kerk als
op zondag tijdens het Angelus
van de paus op het St. Pieters
plein.
Dichterbij in het geheugen
liggen Fellini's La Dolce Vita.
La Strada, 8 1/2, De Nachten
van Cabiria of Visconti's, Roc-
co en zijn broers en De Ver
doemden. Antonioni heeft
hier gewerkt en Bertolucci en
Rosselini. Actrices en acteurs
van wereldfaam hebben er
onder de gloeiend hete lam
pen voor de camera's ge
staan, terwijl nooit tevreden
regisseurs het ondprste pro
beerden te halen uit de kan
van hun artistieke vermogen:
Alida Valli, Sylvano Magnano,
Monica Vitti, Sofia Loren,
Claudia Cardinale, Gina Lolïo-
brigida, Vittorio Gassman, Ni
no Manfredi, Marcello Ma-
stroianni, Rossano Brazzi,
maar ook import als Alain
Delon, Romy Schneider en
Anita Ekberg.
Voorbij
Tussen de jaren 1950 en 1965
capituleerden zelfs de groot
ste Hollywoodse filmbazen
voor de mogelijkheden van de
Cinecitta, toen de grootste
industrie van Rome. Ze draai
den er massaprodukties als
Quo Vadis?, Cleopatra met
o.a. Richard Burton en Elisa
beth Taylor, Ben Hur en vele
andere. De ontwikkelingsla
boratoria draaiden op volle
toeren, orkestlieden repeteer
den de ene filmmuziek na de
andere, de decoratiers werk
ten soms in een drieploegen-
stelsel. Het is voorgekomen
dat in de Cinecitta een half
dozijn volkomen verschillen
de films tegelijkertijd werd
opgenomen. Producenten uit
de hele wereld vochten om
voorrang bij het huren van
opnametijd en faciliteiten.
Topfiguren uit de Amerikaan
se filmwereld genoten in de
Verenigde Staten aanzienlijke
fiscale voordelen als ze een
tijd lang buiten de States
gingen wonen. Waar was het
dan beter toeven dan in „La
bella Italia?" Bovendien wa
ren in Rome voor een habbe-
krats figuranten bij de vleet
te recruteren uit het eeuwige
werklozenleger, totdat ook zij
zich van hun waarde bewust
werden en lid werden van de
vakbond. Toen werden ze te
duur. Tegelijkertijd bracht de
opkomende televisie de klad
in het bioscoopbezoek en
daarmee de filmindustrie.
Om bij Italië te blijven: In 1976
trokken de bioscopen nog 454
miljoen bezoekers. In 1977
daalde dit aantal tot 400 mil
joen. Verleden jaar sloten
weer 140 bioscopen voorgoed
hun deuren, meest in de klei
ne steden en op het platte
land. In de grote steden zitten
de bioscopen tijdens de week
einden nog vol, maar tussen
maandag en donderdag is het
er een slappe boel, zeker als
er op de tv gevoetbald wordt.
Gaat iedere Italiaan gemid
deld acht maal per jaar naar
de bioscoop, de Fransman
gaat 3,5 maal, de Duitser en
de Brit slechts twee maal per
jaar naar de film.
Gras tussen de
stenen
Kleinere studio'smetpart-time-
krachten hebben nog wel
werk, maar reuzen als de
Hollywoodse studio's en de
Cinecitta met hoge exploita
tiekosten vinden de dood in
de pot. In de reu!
complexen in Rom<
momenteel één film'
Amerikaanse produce"
nomen. Daar kan dev
van altijd nog 326 men
van leven. Verleden je
te de Cinecitta een vei
5 miljard lire. Er is spi
geweest dat het comp
worden overgedragen
staatstelevisie-omroep
die voortdurend opnan
te moet huren. Onm
lieten de RAI-technj
meest rond de studio'
buurt van de Pizzale
aan de voet van de
Marino wonen, een
spellend gegrom hoi
voorbaat eisten ze
plaatsingstoeslag vooi
val ze zich naar de
kant van de Tiber
moeten begeven.
De staat, eigenaar
Cinecitta-complex, isi
uit de problemen. B
gewerkt aan een opi
maar op de terreinen
Via Tuscolana groeit!
al tussen de stenen.
