EUWE HOOP
OOR MENTEN
ÊeidócGoutotit
ziatische bisschoppen
eraden zich over
Meeste
jongeren
zwijgen over
het geloof
Snel duidelijkheid nodig Frankrijk over Neptunes"
Honderd kilometer
)A wil meer geld
[>r fietspaden
Woningbouw moet groeiende
uittocht uit Randstad tegengaan
BEZETTING
WD wil steun PvdA voor abortus-wet
Korte metten
J. Asberg
overleden
inaIJÉNLAND
LEIDSE COURANT
DINSDAG 21 NOVEMBER 1978 PAGINA 9
Ijgen in ,,Velser affaire" zou zijn
jond met ontslag van strafvervolging
AG (ANP) Volgens Pieter Menten
kennis van zaken over de zoge-
„Velser affaire" op 20 oktober 1952
)t stopzetten van het onderzoek naar
deel in massa-executies in Polen in
iitslag van strafvervolging zou hem
leend door de toenmalige minister
itie Donker. Deze lezing van de in
vorig jaar tot 15 jaar gevangenis-
eroordeelde Blaricumse miljonair
esteund door meerdere getuigenver-
zo bleek gisteren voor de bijzonde-
gmer van de Haagse rechtbank.
destijds veroordeeld wegens het
;en van oorlogsmisdrijven en misdrij-
de menselijkheid. Ondermeer zou
Èplichtig zijn geweest aan massa-exe-
Polen in 1941. Op last van de Hoge
oet dit punt nu opnieuw behandeld
dent mr. C. Stolk las gisteren uit een
rapport van de Haagse rechter-commissaris
mr. J. Bakker een naar hij zei „belangrijke
verklaring" voor van de weduwe van mr. Kor-
tenhorst. Mr. Kortenhorst, de voormalige voor
zitter van de Tweede Kamer, was in het begin
van de vijftiger jaren de advocaat van Men
ten. Mevrouw Kortenhorst heeft nu verklaard
dat de minister van justitie Donker destijds
aan haar man heeft gevraagd of deze op Men
ten invloed wilde uitoefenen opdat deze geen
gebruik zou maken van zijn kennis van de
„Velser affaire" en de rol van hooggeplaatste
personen daarin. In ruil daarvoor zou dan
naar de beschuldigingen inzake Mentens even
tuele wangedrag in Polen geen onderzoek
worden ingesteld. Met de „Velser affaire"
wordt gedoeld op de tot nu toe onopgehelder
de schilderijenroof uit Mentens villa waarbij
een aantal hooggeplaatste Nederlanders zich
gecompromitteerd zou hebben. Mevrouw Kor
tenhorst stelt in dit verband zich te herinne
ren dat er op een dag tussen de privé-post
Mr. L.G. Kortenhorst en zijn vrouw op een foto uit 1954
van haar man een brief zat van minister Don
ker. Zij herinnert zich dat haar man na lezing
had uitgeroepen „De brief van Donker is ge
komen. Menten exit, hij krijgt het heilige
kruis na".
Pieter Menten verklaarde gisteren dat meerde
re hooggeplaatste Nederlanders zich voor zijn
ontslag van rechtsvervolging hebben ingespan
nen. Eén van hen zou prof. S. Gerbrandy zijn
geweest, tijdens de oorlog minister-president
in ballingschap.
Behalve mevrouw Kortenhorst hebben nog an
dere getuigen verklaringen afgelegd die in het
voordeel van Menten kunnen werken. Een
voormalige griffie-ambtenaar uit Haarlem, de
heer A.J.A. Grol, heeft gesteld dat hij in 1952
of 1953 een document onder ogen heeft gehad
ten bewijze van de buiten-vervolging-stelling
van Menten.
Zoals bekend is in de archieven van het mi
nisterie van justitie niets gevonden dat recht
streeks wijst op een dergelijke beslissing.
HAAG De
rlandse regering
óór vrijdag we-
Frankrijk be
deel te nemen
ontwikkeling
skosten van de F 28-
S, het nieuwe project
van Fokker en haar
Duitse zuster VWF.
Van de beslissing
van de Franse rege
ring hierover zal in
hoge mate afhangen
of Nederland straks
de Neptune-vliegtui
gen van de Marine-
luchtvaartdienst zal
vervangen door
Franse Atlantic-toe-
stellen.
Minister Van Aarden-
ne (Economische Za
ken) en staatssecreta
ris Van Eekelen
(Defensie) hebben dit
gisteren meegedeeld
na een bespreking
met de Franse minis
ters Bourges en Le
Theule in Voorburg.
Het Nederlandse ka
binet wil vrijdag een
beslissing nemen
over de vervanging
van de Neptune. Het
staat dan voor de
keuze tussen de aan
koop van dertien
Amerikaanse Orion-
vliegtuigen of dertien
Franse Atlantic-toe-
stellen. Tussen beide
ligt een prijsverschil
van niet minder dan
ca. 300 miljoen gul
den ten gunste van
de Amerikaanse
vliegtuigen.
De twee Franse be
windslieden waren
gisteren naar Neder
land gekomen met
een voorstel dat de
Nederlandse verlan
gens onvoldoende te
gemoet trad. Van
Aardenne en Van Ee
kelen kwamen daar
op met een tegen
voorstel, waarop de
Franse ministers niet
direct konden ingaan
omdat ze daarover
eerst met hun colle
ga's in Parijs willen
overleggen.
Vijf jaar geleden stelde de toenmalige minister van
verkeer en waterstaat, Westerterp, de snelheidsbeper
king in van honderd kilometer per uur op de autosnel
wegen, in verband met de toen optredende energie-
schaarste. Een jaar later werd besloten de beperking te
handhaven, vanwege de belangrijke bijdrage die de
maatregel aan de verkeerveiligheid bleek te leveren.
WESTERTERPS opvolger, minister Tuijnman, wil de
snelheidslimiet nu verhogen tot 120 kilometer per uur.
Hij heeft weliswaar een studiecommissie opdracht gege
ven om die verruiming te onderzoeken, maar de gretig
heid waarmee hij keer op keer vooruitloopt op het re
sultaat van die studie geeft weinig hoop dat de minister
zich veel geleger^ zal laten liggen aan die commissie als
onverhoopt tot handhaving van de honderd kilometer-
limiet zou worden besloten.
De beide grondslagen van Westerterps snelheidsbeper
king van honderd kilometer gelden nog steeds. We moe
ten blijvend zuinig zijn op onze energie, en ieder ver
keersslachtoffer dat er minder valt dankzij de limiet
rechtvaardigt die maatregel al. Het enige dat eigenlijk
verandert, is dat de beperking in toenemende mate niet
wordt nageleefd. Maar dat mag niet zonder meer een
reden zijn om de maatregel dan maar op te heffen. De
controle kan immers, vooral met nieuwe electronische
apparatuur, verbeterd worden.
BlJ onze steeds voller wordende autosnelwegen is de
verkeersveiligheid met jachtpartijen op het asfalt steeds
minder gebaat. Het is aan de Tweede Kamer, die deze
week de verkeersveiligheid bespreekt, om minister
Tuiinman met zijn voortdurende pleidooien voor hogere
snelheden, tot terughoudendheid te manen. Want wie
neemt er nu een snelheidsbeperking nog serieus als de
eerstverantwoordelijke minister steeds publiekelijk zegt
dat die maatregel eigenlijk verruimd zou moeten wor
den?
parlementaire re
dactie)
\AG Het Tweede-
ir. P.A.M. Cornelis-
A) vindt dat er de
jaren meer geld
porden uitgetrokken
aanleg van fietspa-
zou kunnen door
iging van de subsi-
in in de meerjaren-
*10-1983 van minis-
tan (Verkeer en
It). Die verhoging
le tientallen miljoe-
:ns" moeten bedra-
ikt dienen te wor-
een verschuiving
et Rijkswegenfonds,
ssen werd enkele we
eden in een openbare
ievergadering van de
wat geirriteerd toen
ster Tuijnman hoorde
dat de „lagere
en" (provincies en ge
meenten) onvoldoe'nde plan
nen uitvoeringsgereed zouden
hebben en de op de begroting
uitgetrokken bedragen daar
om niet zouden kunnen beste
den.
Het Kamerlid benaderde
daarna de provinciale bestu
ren met de vraag hoe het
staat met hun fietspadenplan
nen. Afgaande op de door de
provinciebesturen verstrekte
gegevens kwam Cornelissen
tot de conclusie dat er méér
geld nodig is voor de aanleg
van fietspaden. Met name de^
provinciebesturen van Dren-~
the, Gelderland, Zuid-Holland,
Noord-Brabant en Limburg
hebben Cornelissen bericht
dat zij verhoging van de in
het uitzicht gestelde subsidies
nodig vinden om vertraging
bij de uitvoering van de aan
wezige fietspadenplannen te
voorkomen.
irijs omhoog met vijf cent
AG Het kleinverbruikerstarief voor aardgas gaat
met minimaal vijf cent omhoog. Dat is alleen al
mdat dat tarief nu ten opzichte van het algemene
rijspeil een achterstand vertoont.
Van Aardenne van economische zaken heeft gisteren
prijsberekening ingestemd. In 1979 is de verhoging
it, in 1980 ook twee cent en in 1981 één cent. Daar-
I het tarief in '80 en '81 worden geïndexeerd aan de
prijs, als koppeling van dat tarief aan de ontwikke-
ïet algemeen energieprijspeil.
HOLLAND VERLIEST STEEDS MEER INWONERS
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De enige ma
nier om de ontvolking van
de vier grote streden tegen te
gaan en de ongebreidelde
groei van de provincies Ge
lderland en Noord-Brabant in
te dammen is het opvoeren
van de woningbouw in de
Randstad. Bovendien moet in
de Randstad, maar ook daar
omheen meer werkgelegen
heid geschapen worden, om
het forensenverkeer en de
enorme filevorming op de au
towegen ongedaan te maken.
De vier grote steden liepen
vorig jaar met maar liefst
31.200 mensen terug. Noord-
Brabant daarentegen groeide
met 20.400 mensen tot een to
taal van twee miljoen,. In Ge
lderland kwamen er vorig
jaar 14.800 mensen bij. Zuid-
Holland groeide slechts matig,
ook al door de terugloop van
onder meer Den Haag, waar
uit vorig jaar 6.200 mensen
vertrokken.
Uit de gegevens van het Cen
traal Bureau voor de Statis
tiek, die gisteren verschenen
zijn, blijkt, dat de vier grote
steden vorig jaar in totaal
31,200 mensen kwijtgeraakt
zijn: Den Haag 6.200, Amster
dam 9.700, Rotterdam 10,700
en Utrecht 4.600. Desondanks
blijven deze vier gemeenten
nog steeds de vier grootsten,
ook al stond Den Haag eind
vorig jaar op 464.000 inwo
ners.
Overigens behoort Leiden tot
die gemeenten, die blijven
groeien. In Leiden kwamen er
vorig jaar 1.300 bewoners bij.
Zoetermeer sprong eruit als
een van de weinige gemeen
ten, die zeer sterk groeien.
Schoolbezettin-
gen zijn langza
merhand gewone
verschijnselen
aan het worden.
Opvallend hierbij
is, dat het dik
wijls gaat om
het handhaven
van een met
ontslag bedreig
de onderwijzer,
of het bevorde
ren van een
leerkracht. Zo
ook in Amster
dam, waar ou
ders via de be
zetting van een
school de bevor
dering van het
wnd. hoofd tot
schoolhoofd wil
len afdwingen.
(Van onze parlementaire redactie)
UTRECHT VVD-fractievoorzitter
Rietkerk heeft maandagavond op een
bijeenkomst van zijn partij in Utrecht
een dringend beroep op de PvdA gedaan
om zich niet nu al tegen de door het
kabinet ontworpen abortusregeling af te
zetten.
„Ik hoop dat de PvdA in deze zaak, die
zo zeer de persoonlijke levenssfeer raakt,
het zal kunnen opbrengen om dit voor
stel niet vanuit een oppositiehouding te
benaderen, maar het op eigen merites te
beoordelen. Het zou toch een wel zeer
trieste zaak zijn als wij er ook met dit
wetsontwerp niet in zouden kunnen sla
gen een eind te maken aan de huidige
onaanvaardbare situatie waarin wet en
praktijk vierkant met elkaar in strijd
zijn", aldus Rietkerk.
Op een CDA-bijeenkomst in Eindhoven
zei de waarnemend fractievoorzitter van
het CDA Lubbers gisteren dat de toe
tssteen voor het nieuwe abortus-wetsont
werp moet zijn de vraag of het beter is
dan helemaal geen wet, en niet de vraag
of er wel een eerlijk CDA-WD-compro-
mis tot stand gekomen is.
ijdragè van het chris-
om aan het gebed in
alsmede de invloed
de Aziatische religies
iet christelijk gebed, is
thema, waarmede deze
de federatie van Azia-
bisschoppenconferen-»
(FABC) zich bezighoudt
haar tweede voltalli-
inkomst in Barackpo-
Calcutta.
■Tste plenaire vergade-
van de FABC werd in
in Taipeh, de hoofdstad
Taiwan gehouden. Toen
het onderwerp de evan
gelisatie in het Azië van nu.
Bij de huidige bijeenkomst
zijn delegaties uit ongeveer
twintig landen aanwezig. De
honderd deelnemers worden
gevormd door kardinale-
n,(aarts)bisschoppen, verte
genwoordigers van orden en
congregaties en leken.
Bij de vertegenwoordigers
van de conferenties uit
Bangladesh, Brunei, Hong
kong, India, Indonesië, Ja
pan, Korea, Macao, Maleisië,
Pakistan, Filippijnen, Singa
pore, Shri Lanka, Thailand
en Vietnam bevindt zich ook
de coadjutor van de aart
sbisschop van Hanoi, Joseph
M. Trin Van Can. Hij is de
eerste Vietnamese prelaat
sinds 1975, die aanwezig is
bij een samenkomst van de
kerk van Azië. Aan de bij
eenkomst nemen bovendien
deel delegaties van de bis
schoppenconferenties van
Australië, West-Duitsland,
Nieuw Zeeland, Papoea
Nieuw Guinea en de Salo
monseilanden.
Het blijft bij de behandeling
van het thema ditmaal niet
bij theorie alleen, ook de
praktijk van het gebed
wordt beoefend. Onder meer
zullen de deelnemers worden
ingeleid in de diverse Aziati
sche vormen van gebed. Zij
zullen bekend worden ge
maakt met vijf verschillende
methoden Zen, Yoga, cha
rismatisch bidden, oosterse
vormen van contemplatief
gebed en bijbels bidden.
Elke middag zullen de deel
nemers samenkomen met
een vertegenwoordiger van
een van deze richtingen.
Daarnaast zijn er werkbij
eenkomsten, waarin een zes
tal aspecten van spiritualiteit
aan de orde zullen komen,
die alle tot het gebed in re
latie staan.
Behalve met dit alles zal de
vergadering van de Aziati
sche bisschoppen zich ook
bezig houden met de versla
gen van de secretaris-gene
raal en van de afdeling voor
menselijke ontwikkeling en
opvoeding van de FABC,
verslagen van studentenpas
tores, alsmede rapporten
over oecumenische en inter
religieuze relaties en sociale
comunicatie.
Argentijnse bischoppen
ben de regering ge-
*gd te proberen ophelde-
I te verschaffen over het
van duizenden mensen
als vermist te boek
ta. Duizenden mensen in
entinië, onder wie twee
Bwelijke religieuzen, zijn
dwenen na te zijn ont-
rd door gewapende man
die zich uitgaven voor
a van het leger en de
itle.
dr. M. Boertien heeft
dringende persoonlijke
nen besloten geen staf-
functie te aanvaarden bij de
Wereldraad van Kerken te
Genève. Hij blijft verbonden
aan de universiteit van Am
sterdam. Sinds 1968 is hij
hoogleraar in de Hebreeuw
se en Aramese taal- en let
terkunde aan de faculteit
der letteren.
Vrijwel alle honderd deelne
mers aan de ontmoetingsdag
van de beweging „Open
Kerk" in Roermond hebben
zich uitgesproken voor gelij
ke behandeling van mannen
en vrouwen in de katholie
ke kerk. Hóewei de officiële
kerk niets wil weten van
toelating van vrouwen tot
het priesterambt, constateer
den de congressisten dat
deze kwestie volop in bewe
ging is en dat er toch dui
delijk sprake is van groei.
Als de kerk dit niet wil in
zien moet zij er ernstig re
kening mee houden dat
haar dit op groot verlies
komt te staan. De leken, zo
wel vrouwen als mannen,
zullen de ongelijkheid van
de vrouw op de duur uiet
meer accepteren.
De aartsbisschop van Can
terbury, dr. Donald Coggan,
zal in mei en juni van het
volgend jaar een bezoek
brengen aan enk ele Oosteu-
ropese staten. Afgelopen zo-'
mer heeft hij de Sovjet-Unie
bezocht. Van 24 mei tot 4
juni zal hij de DDR, Honga
rije en Polen bezoeken. Het
is de eerste keer, dat een
anglicaanse primaat Polen
en Hongarije bezoekt
Als opvolger van ds. C.
Boerma zal per 1 februari
als secretaris binnenland
drs. A. Kik in dienst treden
bij de Interkerkelijke Coör
dinatie Commissie Ontwik
kelingsprojecten (ICCO).
Drs. Kik, afkomstig van het
Christelijk Jongeren Ver
bond, zal proberen de prak
tische ervaringen van ICCO
met ontwikkelingsprocessen
in de derde wereld meer
dienstbaar te maken aan de
bewustwording in Neder
land.
De meeste Belgische jongeren zwijgen óver het geloof, omdat
er toch niet over te praten valt, uit respect voor de ander
ofwel uit taktische overwegingen om scherpe discussies of
verwijten te voorkomen. Dit is het voornaamste resultaat
van een onderzoek dat de Belgische katholieke jeugdraad heeft
ingesteld op verzoek van de bisschoppen. Het deze week
verschenen rapport is gemaakt op grond van tachtig groepsge
sprekken met jongeren van katholieke jeugdbewegingen.
Deze bewegingen blijken ook een niet gering aantal jongeren
te bevatten die geen christen (meer) zijn. Voor velen is de
geloofsvraag oninteressant geworden of een randverschijnsel.
De jongeren komen er doorgaans niet toe om tegenover hun
ongelovige leeftijdsgenoten rekenschap te geven van hun geloof.
De overgang naar het ongeloof wordt vaak beleefd als een
bevrijding. Jongeren, die hun inzet in de samenleving zien
als een voortvloeisel van hun geloof, praten daar niet over,
tenzij soms in groepen van aktieve christenen.
Een van de conclusies van het rapport luidt, dat men niet
langer moet praten over het bestaan van God dat te bewijzen
zou zijn. Over God moet gesproken worden als een God van
liefde die het gezicht heeft van Jezus.
De onderzoekers doen een beroep op personen en organisaties
die een taak hebben bij de geloofsoverdracht om het geloof
niet dood te zwijgen. Ook is het erg belangrijk dat het geloof
gestalte krijgt in het leven, zeker in het oog van jongeren,
die sterk verlangen om de wereld te veranderen.
Evenals de Nederlandse nota's over jongeren is het Belgische
rapport vooral samengesteld ter voorbereiding van het vierde
symposium van de Raad van Europese Bisschoppenconferen
ties, dat volgend jaar te Rome wordt gehouden.
In Haarlem is zondag op 78-
jarige leeftijd overleden de
heer J. Asberg In de uitge
verwereld was de heer As
berg een bekende figuur. Hij
was oprichter en mede-direc
teur van uitgeverij „Urbi et
Orbi".
Sedert 1964 kreeg de heer
Asberg vooral bekendheid als
strijdvaardig woord- en pen
voerder van het maandblad
„Confrontatie", dat de behou
dende richting in de r.k. kerk
verdedigt
De heer Asberg verzette zich
krachtig tegen de vernieu
wingsbeweging in Nederland,
die naar zijn mening te ver
ging. Hij noemde deze eens
een „vijfde colonne, een dolk
stoot in de rug" van de kerk.
Hij zag de kerk van Neder
land bedreigd door vrijzinnig
heid, waartegen de bisschop
pen en hun medewerkers te
weinig stelling namen. In 1967
schreef hij in „Confrontatie"
over de kerk van Nederland:
„de kerk zal ook de eigentijd
se oude afwijkingen te boven
komen, er is een goddelijke
garantie. Wat de Nederlandse
kerkprovincie betreft, de ge
schiedenis leert, dat zij die
garantie heeft. Ondanks de
ergerlijkste obstakels van de
machtige vrijzinnigheid, die
zich tot op de hoogste plaat
sen genesteld heeft Het stof
felijk overschot van de heer
Asberg wordt donderdag in
Bloemendaal begraven.
