Oudermishandeling in Japan neemt toe
Amerikaanse ex-ver slaaf den bijten
via slang van zich af
Partijpolitieke scheidslijnen
speelden geen rol in debat-Aantj es
GEWEST
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 18 NOVEMBER 1978 PACINI
Leiden H. Middelares za 19. zo 9.30 hoogmis.
11.30 euch.; H. Lodewijk za 10. 19; zo 8.30. 10
hoogmis. 11.30, 18. 19 plechtig Lof, O.L. Vr. Onb.
Ontv. za 19. zo 9.30. 10.45. 12.15 en 18.30; H
Leonardus za 19. zo 9 lat.. 10.45 ned.. 12 uur; St.
Antonius van Padua za 19, zo 9.30. 11 hoogmis.
12.15; H. Petrus za 19. zo 9, 10.30 hoogmis. 12 er.
18; O.L Vr. Hemelvaart zat 19 euch., zo 8.30, 9.30,
11 euch., m m. van Dames en Herenkoor; - Oud Kath
Kerk zo 10 hoogmis.
Aarlanderveen za 19, zo 7.30, 10.30 hoogmis,
dep. Ter Aar 9 hoogmis. 12;
Alphen a.d. Rijn H Bonifatius za 19. zo 8.30
euch.. 10 hoogmis. 11.30 euch.; H. Pius za 19. zo.
9. 10.30 hoogmis. 11.45; De H. Geest za 19. zo 9
en 11.30 euch..
Boskoop za 17.30 in De Stek, 19 in parochiekerk,
zo 9.30 en 10 par kerk.
Hazerawoude-Dorp H.H. Engelbewaarders za 19,
zo 8. 10 en 11.30;
Hazerawoude-RI|ndlik zo 10 euch., Het Anker za
19 euch., zo 8.45 en 11.15 euch.;
Hoogmade za 19, zo 10;
De Kaag za 19 avondmis, zo 6, 10 hoogmis;
Leimuiden za 19. zo 7.30, 9 30 hoogmis. 11.15.
Lisse Mariakerk, za 19 avondmis, zo 8.30, 10
(1ste H. communieviering) 11.30 Agathakerk za 19.
zo 8 30, 10. 11.30; Poelp za 19. zo 9 en 11.30; H
H. Engelbewaarders za 19 misviering van de Zon
dag:; zo 8 en 11 en 17.45 laatste Mis. 9.30 hoogmis;
Nieuwkoop za 19, zo 7.30, 9, 10.45;
Noordwljk-Binnen za 19. zo 8. 10 hoogmis. 11.30;
Noordwljkerhout St. Jozef za 19 euch met zang;
zo 8.30 en 10 euch. m. zang; St Victor za 19. zo
9.30 hoogmis. 11
Ocgstgeest St. Willibrord za 19, z
Noorden za 19.30, zo 9 en 10 hoogmis;
Noordwijk-Maria ter Zee za 19. zo 9.30 hoogmis,
11 (samenzang);
Bonaventura za 18.30 euch ned.. zo 9 euch ned.
11 latijn
Oude Ade za 19. zo 8.30 en 10.30;
Oude Wetering za 19 avondmis, zo 8, 9.30
hoogmis. 11.30;
Roelofarendsveen Maria Presentatie: za 19. zo
8, 9.30 hoogmis. 11, Petrusbanden za 19. zo 9.30
hoogmis 11. 12.15 uur.
Rijpwetering za 19, zo 7.30, 9 en 10.30.
Sassenheim Pancratiuskerk za 19, zo (hoogmis)
Stompwijk Laurentius z
8. 9.30 hoog
mis. 11, 18.
Voorhout za 1/.zo 9. 10.30. 11.45;
Voorschoten za 19, zo 10 hoogmis. 11J
met zang; aula Noord Hofland 11 euch mei 2;
Warmond za 19. zo 8.30, 10 hoogmis. 11.3
Woubrugge za 19. zo 10:
Zevenhoven za 19. zo 9 hoogmis. 10.45,
Zoeterwoude-Rijndijk Meerburgparochie L
euch. met koor; zo 10 hoogmis met koor.f
orgel en ned. liederen. 18 zonder koorzang;
Zoeterwoude St. Jan za 19.30, zo 9.30 ft
Chr. Dienaarkerk za 19, zo 8.30, 10 hoogmi
.E1DEN Herv. Gem. Hoogl.kerk 10 ds. Van Achter-
oerg, 11.45 Oecum. Studentendienst, Marekerk 10
ds. Meyers. 17 ds. Bouman, Heerde. Maranathakerk
10 ds. Kooistra, 18.30 ds. Van Achterberg. Merenwijk
9.30 en 11 ds. Hortensius, Bethlehemkerk 10 dhr
Huigen en ds. Pannekoek. Bevrijdingskerk 9 en 10.30
ds. Wagenvoorde. Vredeskerk 10 dr Lamping, jeugd
dienst. Eglise Wallone 10.30 pasteur Ribs. Acad.
Ziekenhuis 10.15 ds. Bakker. Diac.huis 10.30 ds. De
Wit, Lisse Geref. Kerken Zuiderkerk 10 dr. Wiersin-
ga, 17 ds. Bolwijn. Petrakerk 10 ds. Vegter. 17 ds.
Sytsma, Oude Vest 10 ds. Gesink. 17 ds. Vegter.
Maranathakerk 10 ds. Koolstra. 17 ds. Korteweg.
Bevrijdingskerk 10.30 ds. Wagenvoorde. 17 ds. Kool
stra. Groenhoven 10 ds. Eringa, Clubhuisdiensten
Jeugdhaven Mierennest 10 dhr. Huigen, de Mirt 10
dhr. v.d. Velden Merenwijk aula Valkenpad 9.30
euch. en 11 avondmaal Geref. Gem. 10 en 16.30
ds. Boogaard Chr. Geref. Kerk 10 en 17 Dienst
Geref. Kerk Vr. 10 en 17 ds. Gootjes Geref.
Gem. Ned. 11.30 en 17.30 Leesdiensten Doopsgez.
en Rem. Kerk 10.30 ds. Kuipers HA Ef. Luth. Kerk
10.15 ds. Kuypers. Leiden Nieuw Apost. Kerk 9.30
en 16 Diensten Baptistengemeente 10 ds. Van
Mameren Ev. Chr. Gemeenschap 10 dhr. Dikkes
Leger des Heils 10 en 19.30 samenkomsten
^evendedagsadv. 11 ds. Bouwer Ev. Centrum
Zijlsingel 10 dhr. Zijlstra Zendingswerk Midder-
nachtsgroep 18 samenkomst
AARLANDERVEEN Herv. Gem. 10 ds. Wolthaus.
18.30 ds. Abma Geref. Kerk 9.30 drs Vree. 19
dr. Van Oeveren, Rijnsburg Chr. Geref. Kerk
9.30 Dienst, 16 ds. Velema, Nunspeet
TER AAR Herv Gem. 10 ds. Lindenburg 18.30
dhr. Kattenburg Geref. Kerk 9.30 en 18.30 ds.
Bezemer.
ABBENES Herv. Gem. 9.30 ds. Den Harder
ALPHEN A.D. RIJN Herv. Gem. Opstandingskerk
10ds. v.d. Heiden, 18.30Opendeurdienst. Adventskerk
10 ds. Sogers. 18.30 ds. v.d. Heiden Kruiskerk
10 ds. Hanemaaijer Geref. Kerk Salvatorkerk 10
drs Vree. 18.30 kand. Teneyenhuis, Maranathakerk
10 kand. Teneyenhuis. 18.30 drs. Vree Baptistenge
meente 10 en 18.30 ds. Koekkoek Marthastichting
20 interk. samenkomst Leger des Heils 10 en 19.30
samenkomsten Volle Ev. Z 10 samenkomst
ALPHEN-NOORD Herv. Gem. Goede Herderkerk
10.30 ds. Van Santen HA. De Bron 9 ds. Van Santen
HA Geref. Kerk Goede Herder 9 ds. De Wit. Lisse.
18.30 ds. Verheul. De Bron 10 ds. v.d. Ree, 10.30
ds. Huisman. Rijnsburg, 18.30 ds. v.d. Ree, Ashramcol-
lege 9.30 ds. Verheul Sionskerk 9.30 en 18.30
ds. Verploeg Oudshoomseweg 10 ds. Oort.
BODEGRAVEN Herv. Gem Dorpskerk 9.30 ds. De
9.30 ds. Richter 18.30 ds. De Groot. Middelharnis
Geref Kerk 10 ds. Lukito. Maassluis, 18.30 ds.
Omta.
BOSKOOP Herv. Gem. Dorpskerk 9.30 ds. Heymans
HD. 18.30 ds. Stelwagen. De Stek 9.30 ds. Stelwagen
Geref. Kerk 9.30 ds. Omta. 17 ds. v.d. Berg.
Waddinxveen Chr. Geref Kerk 9.30 en 17 ds.
Langevelde.
HAZERSWOUDE - Herv. Gem. 9.30 ds. Geertsema,
18.30 ds. Van Achterberg. Leiden, jeugddienst
Geref. Kerk 10 en 17 ds. Van Doornik. Putten.
HOOGMADE Herv. Gem. 10 dr. Van Vliet
DE KAAG Herv. Gem. 10 ds. Carstens.
KATWUK A.D. RIJN Herv Gem Dorpskerk 10 ds
Teygeler. 18 ds. Gebraad. Ontmoetingskerk 10 ds
Gebraad. 18.30 ds. Teygeler
KATWIJK AAN ZEE Herv. Gem Nieuwe Kerk 10
ds. De Vos. 18 ds. Vroegindewey, Oude Kerk 10 ds.
Hovius. 18 ds. Van Roon, Ichtuskerk 10 ds. Vroeginde
wey. 17 ds Vink. jeugddienst. Pniëlkerk 9.30 ds. Van
Roon, 18 ds. Hovius, School 10 ds. De Jong Geref.
Kerk Vredeskerk en Triomfatorkerk Diensten 9.30 en
17 Chr. Geref. Kerk 10 en 17 Diensten Geref.
Kerk Vr. 10.15 ds. Hoff, 15.30 Dienst Volle E.G.
9.45 ds. Bulthuis Soefiebeweoina 16 Eredienst.
KOUDEKERK A.D. RIJN Hèrv." Gem. 10 ds. v.d.
Linden. 19 ds. De Vries. Scheveningen Geref. Kerk
9.30 en 19 ds. Van Nierop.
LEIDERDORP Herv./Gem./Geref. Kerken; Dorps
kerk 10 ds. Van Malssen, Leiderdorp, Hoofdstraat
10 ds. Van Loenen, Scheppingskerk 9 en 10.30 ds.
Geursen.
LEIMUIDEN Herv. Gem. 9.30 ds. Vree Geref.
Kerk 9.30 en 19 ds. Los.
LISSE Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds. 't Hooft. 19
ds. De Gelder, Pauluskerk 10 ds. De Gelder HA
Geref. Kerk 10 kand. mevr. Sysling-Bikker, 17 Dienst
Chr. Geref. Kerk 10 en 16.30 ds. Brandsma
Geref. Gem. 10 en 16 Leesdiensten Geref. Kerk
Vr. BV 9 en 17 ds. Schuurman Geref Kerk Vr
10 45 ds. Folkersma. 15 ds. Gootjes. Leiden.
NIEUWKOOP Herv. Gem. 9 30 dhr Goedhart.
Nieuwkoop. 18.30 ds. Lafeber. Alphen Geref Kerk
9.30 en 18.30 ds. Nooteboom Chr. Geref. Kerk
9 30 Dienst desWoords, 14.15 ds. Hamstra.
NIEUWVEEN Herv. Gem. 9.30 ds. Nolenaar. 18.30
ds. Lagerwey
NIEUW VENNEP - Herv. Gem. 9.30 ds. Goverts. 19
ds. Den Harder Geref. Kerk 9.30 en 18.30 ds.
Rang Chr. Geref. Kerk 9.30 en 15 ds. Visser.
NOORDWIJK Herv. Gem. Voorstraat 10 ds. Jansen,
19 ds. Elgersma, Sole Mio 9 dr. Jansen Hoofdstraat
9 ds. Keuning, 10.30 ds. Elgersma, 17 dr. Jansen.
De Rank-lchtus 10 kand. Aangeenbrug. Heukelum en
15.30 ds. v.d. Bergh. Rotterdam Vierboet Boeren-
burg. 10 jeugdkapeldienst Geref. Kerk Hoofdstraat
10.30 ds. Elgersma 17 dr Jansen. Vinkelaan 9.30
ds. Warnink. Stichtingskerk 11 ds. Bosman.
NOORDWIJKERHOUT Herv. Gem. 10 ds. Kalkman.
OEGSTGEEST Herv. Gem. Pauluskerk 10 ds De
Nie. Groenekerkje 10.30 ds. Sasse en pater Van Vliet,
Gem. centr. 10.30 ds. Spelberg Jeugdkerk 10.30 Aline
Barnhoom Endegeest 9.30 past. Boshouwers.
Diac.huis 10.30 ds. De Wit, Van Wijckersloot 16.30
ds. Keuning Geref. Kerk 10 ds. Heemskerk 19
ds. Brokerhof Geref Kerk Vr BV 8.45 en 16 ds.
v.d. Berg Volle E. Br. 16 samenkomst
OUDE WETERING Herv Gem. 9.30 ds. Lalleman
Geref. Kerk 9 30 Dienst, 17ds. Winter. Den Haag.
RIJNSATERWOUDE 9.30 ds. De Kruijf. 19 ds
Wolthaus. Woubrugge Chr. Geref. Kerk 9.30 Dienst.
14.15 ds. Bouw
RIJNSBURG Herv. Gem. Grote Kerk 9.30 ds. v.d
Bogers, 17 ds. Van Niet, Bethelkerk 9.30 ds. Van
Niel, 17 ds. v.d. Bogerd Geref. Kerk Petrakerk
9.30 dr. Van Oeveren, 17 ds. Baaijen, Immanuelkerk
9 en 10.30 ds. Baaijen, 17 ds. Wilschut. Dordrecht.
Maranathakerk 9.30 ds. Damsma, 17 dr. Van Oeveren
Chr. Ger. Kerk 9.30 en 7 ds. De Joode
SASSENHEIM Herv. Gem. 9 ds. Carstens. de Kaag.
10.30 ds. Van Asselt, Steenwijk, 18 open dei
Geref Kerk 10 ds. Van Santen. 17 ds. Va
Chr. Geref. Kerk 10 en 17ds. Rebel.
VALKENBURG Herv. Gem. 10 en 18.30 ds
gaauw Geref. Kerk 9.30 ds. Bouma. Not
18.30 dhr. Schoenmakers Geref Kerk
Dienst, 17 ds. Hoff.
VOORHOUT Herv. Gem. 10ds. Brokerhof
VOORSCHOTEN Herv. Gem. Dorp 10
Schoot, 19 ds. Meyering aula 9.30 kand. Beyl
Kerk 10 en 17 ds. De Zwart.
WARMOND Herv. Gem. 10 en 17 ds. Den Toni
WASSENAAR Herv. Gem. Dorpskerk 10
drs. Sybrandy-Verniest, Den Haag, 16.30 ds.
19 ds. Wiersma. Kievitskerk 10 ds. Wiersma,
kerk 10 ds. Van Zanten, Dorpscentrum 9.;
Schaap. Zoetermeer Ned Prot Bond 10
Roos Geref Kerk Dorp 10 en 17 ds. v.d.
Zuid 10 prof. Kuitert Amsterdam, 17 ds. Hi
WOUBRUGGE Herv Gem. 9.30 en 18 30 ds
Geref. Kerk 9.30 en 18.30 dr. Vlijm, Leiden.
ZEVENHOVEN Herv Gem. 9.30 kand.
Sassenheim Geref. Kerk 9.30 en 19 ds. Tn
Woerden HA
ZWAMMERDAM Herv. Gem. 10 en 18.30 ds.
Geref. Kerk 9.30 en 18.30 ds. v.d. Heiden HA.
BINNENLAND/BUITENLAND
TOKIO (Reuter) Ouders en opvoedkundigen
in Japan maken zich zorgen over een verschijn
sel dat de laatste jaren snel toeneemt: het
mishandelen van ouders door hun kinderen. In
een land waar het maatschappelijk bestel is
gebaseerd op eerbied voor ouderen en hoger
geplaatsten, schijnen de veranderingen in le
venswijze het traditionele gezag van ouders over
hun kinderen ernstig te bedreigen.
Takeshi Miyamoto, een middelbare scholier van
16 jaar, was in de ogen van de buren een rustige,
vriendelijke jongen. Thuis placht hij echter dage
lijks in onverklaarbare uitbarstingen van woede
zijn vader en moeder af te rossen. Tenslotte werd
het zijn vader te veel en wurgde deze 's nachts
zijn zoon in zijn slaap.
Psychologen en sociale werkers die zich met dit
nieuwe probleem bezighouden, kunnen niet zeg
gen in hoeveel gezinnen kinderen hun ouders
terroriseren. Naar hun mening komt het ver
schijnsel veel vaker voor dan men op het eerste
gezicht zou menen. „Het is nog een verborgen
probleem", verklaarde mevrouw Shigeko Sasa
hara, hoofd van de afdeling jeugdzaken van de
politie in Tokio. „De ouders zijn nog zeer terug
houdend met verklaringen dat hun kinderen hen
slaan. Zij willen niet dat de betrokken kinderen
in moeilijkheden komen en wensen ook niet in
een schandaal te worden gewikkeld", aldus deze
commissaris. In de eerste zes maanden van dit
jaar waren bij haar ongeveer 100 meldingen van
oudermishandeling binnengekomen. Dit aantal
was 40 pet hoger dan in het eerste halfjaar van
1977. „Het is evenwel niet meer dan het topje
van een ijsberg", zo meende mevrouw Sasahara.
Zij achtte het mogelijk dat het verschijnsel zich
al voordoet in één op de twintig gezinnen. 1
Onlangs stak een 14-jarige jongen zijn moeder
bij een ruzie een oog uit. Een 45-jarige man die
zijn vrouw wilde beschermen tegen hun agressie
ve zoon, viel van de trap en brak vijf ribben.
In eep ander gezin kreeg een jonge vrouw een
vuistslag in het gezicht van haar 16-jarige zoon,
die haar er van had beticht dat zij over zijn
bord had geademd. „De meisjes mishandelen hun
ouders niet zo hevig als de jongens, maar ook
zij slaan er gemakkelijk op los", aldus mevrouw
Sasahara.
Psychologen die het verschijnsel bestuderen, zijn
eerst nagegaan in wat voor soort gezinnen de
gevallen zich voordoen. Het blijkt dat het over
het algemeen gaat om gezinnen uit de midden
klasse of daarboven, waarvan de ouders vaak
een universitaire opleiding hebben gevolgd. De
kinderen worden agressief als zij 13 of 14 jaar
zijn. Meestal werken zij goed op school en
onderhouden zij normale betrekkingen met hun
omgeving buiten het ouderlijk huis.
Sommige psychologen menen dat het probleem
voortvloeit uit een te grote bescherming die de
kinderen van hun ouders krijgen, een tekort aan
gezag bij de vaders die zich weinig met hun
gezin bezighouden, en de hardheid van de concur
rentie op de scholen en universiteiten, wai
de jonge Japanners mee moeten doen. Dr.
Okonogi die aan de Keio-universiteit in
college geeft in de psychologie van de belev
van de abnormale mens, wijst er op
merendeel van de gewelddadige kinderen g
lijk normaal is, maar wel aanpassingsmoeil
den heeft. Volgens hem gaat het om sek
vroegrijpe jongeren die een grote behoefte
ben aan onafhankelijkheid ten opzichte va
gezin, maar die zo kwetsbaar zijn dat zi
zelf de problemen kunnen oplossen die zi
moeten. Wanneer zij geplaatst worden voo
moeilijkheid, is het zeer waarschijnlijk d
zich tegen hun ouders keren. „Wat hen
ontbreekt, is zelfvertrouwen", aldus dr. Ok<
(van onze correspondent Dick Toet)
LOS ANGELES Een herstellingsoord voor
drugs- en alcoholverslaafden met een uitstekende
naam. Een vriendelijke gemeenschap, waarin
mensen van allerlei slag meestal met succes
afstand namen van een door verslaving beheerst
leven. Zo stond Synanon in Badger (Californïe)
tot niet zo lang geleden bekend. Maar Synanon
is veranderd. De laatste zes jaren daalde de
bevolking van 1700 tot 900. Economisch ging het
de gemeenschap voor de wind de bezittingen
worden thans geschat op een waarde van min
stens 60 miljoen gulden maar sociaal ging
het minder goed. De groep raakte meer en meer
onderhevig aan kritiek en ging zich steeds agres
siever tegen de critici opstellen. Volgens oud-le
den is er de laatste jaren voor tienduizenden
guldens aan wapens gekocht en is er een voor
niets terugdeinzende knokploeg opgeleid om
lastige critici zo nodig de mond te snoeren.
Tot voor kort hadden Synanon-leden zich alleen
met allerlei dreigementen gewend tot critici,
vooral pers-vertegenwoordigers. Maar sinds en
kele maanden heeft de houding van het „Syanon-
comité voor een verantwoordelijke Amerikaanse
pers" een speciale afdeling van de gemeenschap,
de „public relations zaken" wat rigoureuzer
aanpakt.
In september werd accountant Philip Ritter bij
zijn huis in Berkeley door twee mannen afge
tuigd. Ritter was met Synanon in een zaak
verwikkeld over de voogdij van zijn kind, dat
met zijn vrouw in Synanon verbleef. Jack Hurst,
een vroegere president van Synanon die de groep
in 1976 verliet en een vriend van Ritter: „Het
was de gebruikelijke Sunanon operatie. Kort
haar, baseball-bats, valse kentekenplaten". De
tot nu toe zwaarste aanslag kwam een maand
later. Toen advocaat Paul Morantz zijn hand
terugtrok uit de postbus van zijn woning in Los
Angeles, hing er een bijn 1.40 m. lange ratelslang
aan. De ratels waren verwijderd om voortijdige
waarschuwing te voorkomen. Morantz kon door
snel medisch ingrijpen van een wisse dood
worden gered. Drie weken eerder had Morantz
een rechtzaak gewonnen voor een jong echtpaar,
waarvan de vrouw door Synanon-leden was
ontvoerd en mishandeld. Twee dagen na de
aanslag met de slang arresteerde de politie in
Los Angeles Lance Kenton (20), zoon van de
vermaarde bandleider Stan Kenton, en Joseph
Musico (28). Beiden zijn lid van Synanon. De
acties van Synanon zijn vooral verhevigd, nadat
de groep in 1976 een zaak wegens onjuiste
publicaties tegen de San Francisco Examiner had
gewonnen. De krant besloot de groep in een
minnelijke schikking ruim 1,2 miljoen gulden te
betalen. Sindsdien heeft de groep zaken lopen
tegen Time Magazine en twee van de drie grote
Amerikaanse TV-bedrijven, ABC en NBC. De
geëiste schadevergoedingen lopen in de tientallen
miljoenen.
De bedreigingen zijn na de slangen-zaak niet
opgehouden. Nog onlangs verschenen twee man
nen, waarvan wordt aangenomen dat het
non-leden waren, bij het appartement van
president Silverman. Time-hoofdredacteurl
Donovan werd onlangs door twee mannei
zich ook als Synanon-leden identificeerden,
gedeéld: „We gaan je leven ruïneren". De li
weken zijn talrijke Californische journaliste
telefoon of brief bedreigd. Sommige he
politiebewaking gekregen. Volgens een rep
van de Los Angeles Times, de grootste Calil
sche krant, hebben de activiteiten van Syn
geen invloed op de wijze, waarop zijn kra
zaak behandelt. Maar volgens hem pla
vooral kleinere kranten over de groep
vaker zo onopvallend mogelijk en worde
namen van de schrijvers weggelaten.
PARLEMENT
HAD
DRUKKE
WEEK
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Van de Tweede-Kamerleden en
de anderen die in het parlement werkzaam zijn
was er niemand die donderdag met enthousias
me naar het Haagse Binnenhof toog. Iedereen
was zich ervan bewust dat de agenda van die
dag een uitermate gecompliceerd punt bevatte
dat zich niet leende voor een „gewone" politie
ke discussie. Van de Kamer werd verwacht dat
zij een debat zou houden dat in geen geval het
karakter van een rechtzaak zou mogen hebben.
Wie achteraf dit Kamerdebat tracht te beoorde
len kan slechts de conclusie trekken dat de Ka
mer zich op waardige wijze van haar taak heeft
gekweten. Dat werd al direct bij de aanvang
duidelijk in de inhoudelijk én qua toonzetting
voortreffelijke rede van de PvdA-woordvoerder
Joop Voogd en dat bleek ook in de verdere bij
dragen aan het debat. Niemand had er behoefte
aan de problematiek nog gecompliceerder te ma
ken dan ze al was (en is). Geen enkel Kamerlid
wenst het oud-Kamerlid Wim Aantjes nog verder
de put in te krijgen dan nu al het geval is Geen
van de parlementariërs streefde naar een poli
tiek spektakel rond de fouten die in de door de
regering gevolgde procedure gemaakt zijn. Zo,
en niet anders, diende dit moeilijke Kamerdebat
te verlopen.
Tegen het eind van het debat kwam er nog een
beetje politieke spanning omdat niet zeker was
of een aantal leden van de CDA-fractie de door
Voogd ingediende motiè (waarin de regering on
zorgvuldigheid werd verweten) zou steunen. Ook
waajnemend CDA-fractievoorzitter Lubbers had
in eerste en tweede instantie de regering een
aantal onzorgvuldigheden verweten, maar hij en
de meerderheid in zijn fractie hadden er geen
behoefte aan dit verwijt van onvoldoende zorg
vuldigheid om te zetten in steun aan een motie
waarin de aanpak van de regering in feite ver
oordeeld werd. Lubbers slaagde erin zijn hele
fractie ervan te overtuigen dat het debat niet
zou mogen resulteren in een uitspraak die een
nederlaag voor de regering zou inhouden. De
waarnemend fractievoorzitter kon de CDA-frac
tie zo op één lijn krijgen, hetgeen een verster
king van het gezag van de oud-minister van Eco
nomische Zaken in de Kamer betekende.
Afgewacht moet nu worden hoe het beraad m
de bijzondere Kamercommissie zich verder zal
ontwikkelen. De regering is, zo bleek uit de
woorden van Van Agt, bereid om aan datgene
wat de Kamercommissie wenst tegemoet te ko
men. De commissie heeft geen geringe taak: er
zijn nog heel wat vraagtekens die weggenomen
moeten worden. Hopelijk zal de verdere behan
deling op dezelfde waardige wijze geschieden als
waarin het debat van donderdag zich afspeelde.
ABORTUSONTWERP
De zaak-Aantjes beheerste deze week de discus
sies in politiek Den Haag, maar het was niet het
enige belangrijke onderwerp dat aan de orde
kwam. Een ander hoofdpunt van de politieke
verwikkelingen van de afgelopen dagen was
vooral het akkoord in het kabinet over de in
houd van een wetsontwerp over de abortus-pro
blematiek.
Met verbazing werd eind vorige week alom ken
nisgenomen van de mededeling van de minister
president dat overeenstemming bereikt was. In
de afgelopen jaren lagen de visies van christen
democraten en liberalen zó ver uit elkaar dat
men zich nauwelijks kon indenken dat het kabi
net erin zou slagen de tegenstellingen tussen de
beide coalitiepartners op dit punt te overwinnen.
Men kan zich niet aan de indruk onttrekken dat
het feit dat nu bij de Raad van State een wet
sontwerp van het kabinet op tafel ligt te danken
is aan de coöperatie tussen de ministers De Rui
ter (CDA, Justitie) en Ginjaar (WD, Volksge
zondheid). Beiden staan bekend als wijze, ver
draagzame bestuurders die de politieke wil
hadden om tot een akkoord te komen en hun
geestverwanten te overtuigen van de juistheid
van de door hen aangedragen oplossing van de
voorheen onontwarbare problematiek.
Ongetwijfeld bestaan er zowel in de kring van
het CDA als in die van de WD bezwaren tegen
de nu bereikte resultaten. Er zitten bepalingen in
het wetsontwerp die erop duiden dat er sprake
is van een compromis. Het ontwerp heeft uiter
aard sterke en zwakke zijden, maar wie had on
der de gegeven omstandigheden iets anders kun
nen verwachten?.
Bijzonder interessant wordt het advies va
Raad van State dat, bij hoge uitzondering,
baar gemaakt wordt. Bij de behandeling ii
parlement kunnen overigens nog heel wat
blemen ontstaan. De PvdA en D'66 zullen
nalaten de WD „om" te krijgen met een ve
zing naar het in de Eerste Kamer verworpei
tiatiefvoorstel Lambert-Veder-Roethof-Geui
het is zelfs niet onmogelijk dat de PvdA-fi
alsnog met een initiatiefontwerp komt van
veer dezelfde inhoud als het door de Senaat
worpen voorstel. Maar ook het CDA zal
tern nog problemen genoeg mee krijgen:
ontwerp De Ruiter-Ginjaar wijkt op beland
punten duidelijk af van het ingetrokken
tiefvoorstel Van Leeuwen-Gardeniers.
Daar staat echter tegenover dat men het e
zamerhand over eens wordt dat hert de ho
tijd wordt de sterk verouderde abortuswetgi
te vervangen door een nieuwe. Ook wat b<
deze problematiek kunnen belangwekkende
cussies in de kring van politici en deskuni
tegemoetgezien worden.
EVERT MAT1
BINNENSTEBUITENHOFBUITENSTEBINNENHOFBINNENSTEBUITENHOFBUITENSTEBINNENHOFBINNENSTEBUITENHOFBUITENSTEBINNENHOFBINNENHOFBINNENSTEBUITENHOF
TROS-avond
Van kwart over tien 's
morgens tot een uur
na middernacht zond
de televisie donderdag
via Nederland 1 het
Kamerdebat over de
kwestie-Aantjesuit
Dat 's avonds vrijwel
het gehele TROS-pro-
gramma er voor moest
sneuvelen was een fik
se tegenvaller voor
fervente liefhebbers
van „De man van At
lantis" en de Zangeres
Zonder Naam. Bij de
telefooncentrale van
de Tweede Kamer
kwamen dan ook een
stuk of twintig tele
foontjes binnen van
boze kijkers, die zich
hun televisie-avond
gans anders hadden
voorgesteld. Sommigen
vroegen zich af, waa
rom de Tweede Kamer
nog zo nodig over de
kwestie-Aantjes moest
napraten. Die man is
toch al weg? Wat heeft
zo'n debat dan nog
voor zin?", zo zei een
boze beller.
Ook waren er mensen
die zich vergramd
toonden, omdat het
showprogramma ten
bate van de gehandi
captensport (waarin
een optreden van Pie-
ter van Vollenhoven
als pianist was opge
nomen) de mist in
dreigde te gaan. Wat
dat betreft konden de
telefonistes uit de Ka
mer de mensen echter
geruststellen: dit pro
gramma werd wel uit
gezonden omdat het
samenviel met een
schorsing van het Ka
merdebat
ben het in de Tweede
Kamer niet altijd even
gemakkelijk. Sommige
parlementariërs produ
ceren soms zulke onsa
menhangende zinnen,
dat het een heel kar
wei is om er voor de
„Handelingen "een
mooi lopende speech
van te maken. Weer
anderen bedienen zich
veelvuldig van stop
woordjes en ook die
oneffenheden moeten
door de stenografen
uit de verslagen wor
den verwijderd.
Kampioen stopwoord-
gebruiker is zonder
twijfel het Rotterdam
se CDA-Kamerlid Wil
lem de Kwaadsteniet.
Hoewel het een alles
zins vriendelijke man
is, zoals zijn achter
naam al doet vermoe
den, is het soms erg
vermoeiend, naar hem
te luisteren. Hij ge
bruikt namelijk om de
haverklap de woordjes
„lawezegge" en „du-
s".In de Handelingen
is daar echter nooit
wat van terug te vin
den. Een voorbeeld
moge dit verduidelij
ken. Vorige week voer
de De Kwaadsteniet
het woord bij de de
batten over de begro
ting voor Antilliaanse
Zaken. Hij zei toe-
n:„Wij willen dus la
wezegge allen op weg
gaan lawezegge naar
een onafhankelijkheid
van de Nederlandse
Antillen, maar wij be
reiken dit dus niet la
wezegge vliegender
wijs, maar dus wel
wijs".
In de Handelingen, die
deze week uitkwamen,
staat diezelfde zin als
volgt afgedrukt: „Wij
willen allen op weg
gaan naar een onaf
hankelijkheid van de
Nederlandse Antillen,
maar wij bereiken dit
niet vliegenderwijs,
maar wel stapsgewijs".
Gezwets
Het 31-jarige CDA-Ka
merlid Fred Borgman,
oud-voorzitter van de
AR-jongerenorganisa
tie, hield deze week
zijn eerste speech in 's
lands vergaderzaal:
zijn maidenspeech (let-
ter-lijk maagdentoes
praak) zoals de Engel
sen zeggen. Hij sprak
over het nieuwe sys
teem voor de betaling
van de wedde aan
dienstplichtige militai
ren. Het is de gewoon
te, dat Kamerleden die
hun maidenspeech
houden, daarmee wor
den gefeliciteerd door
hun collega's. Ook de
bewindslieden die aan
het debat deelnemen,
brengen vaak hun feli
citaties uit. Meestal
geldt het hier een for
maliteit, maar wat
Fred Borgman over
kwam, had hij zelf
ook niet kunnen den
ken. Vol lof waren
zijn collega's over zijn
bijdrage aan het de
bat. Ook minister
Scholten en staatsse
cretaris Van Lent
overspoelden Borgman
met complimenten.
„Het was op het over-
drevene af", zei Borg
man ons later.
Overigens werden de
schouderklopjes aan
Borgman niet ten on
rechte uitgedeeld. Op
zeer puntige en duide
lijke wijze had hij de
kern van de zaak sa
mengevat, om vervol
gens in heldere zinnen
de mening van zijn
fractie te vertolken.
Veel Kamerleden
den daar een vooi
eld aan kunnen
men.
Toen we dat la
zinnetje aan Borgn
voorlegden, glimlat
hij bescheiden.,,!)
heb ik het niet om
daan hoor, dit is
woon mijn eigen i
Maar ik heb wel
stille hoop, dat
meer collega's zu
komen, die punti
spreken. Want
wordt af en toe oi
looflijk veel gezwetst
DICK VAN R1
SCHOl
BINlteNSTEBUITENHCTBUITENSTEBINNENHOFBINNENSTEBUITENHOFBUITENSTEBINNENHOFBINNENSTEBUITENHnFBUITENSTEBINNENHQFBINNENSTEBUITENHBUITENSTEBINNENI
