tart
verfrissing, maar dat in de
micro-oven zwaar
oververhit is. Later krijgt
hij een kapot gekookte
maaltijd voorgezet. Het
serveerkarretje blijft tegen
hem opbotsen wanneer hij
probeert te slapen".
„Hij krijgt een plaatsje
tussen een hippie die het
gebruik van zeep schuwt,
en een zeebonk die het
gebruik van de fles mint",
zo zet Moynahanzijn
catalogus van duivelse
kwellingen voort. „Ofwel
hij wordt naast een
'moeder met een gillende
baby gepoot. Zelfs buiten
het vliegtuig kan de wraak
van de stewardess hem
blijven achtervolgen. Ze
kan de verkeersleiding op
de grond in het oor
fluisteren dat ze hem van*
smokkel verdenkt. Deze
informatie gaat per
portofoon naar de douane
en de consequentie laat
zich raden. Wees trouwens
ook maar lief tegen het
baliepersoneel", voegt
Moynahan er in een
terijde aan toe. „Het is
een klein kunstje de
bagage van een lastige
passagier naar een heel
ander werelddeel te sturen
dan waar hij zijn moet. De
collectieve marteling
tenslotte. Wanneer het
hele cabinepersoneel uit
zijn hum is, of wanneer
alle passagiers vervelend
doen, kan met de
verlichting of met de
kunstmatige
klimaatregeling gespeeld
worden totdat je er
stapelgek van wordt".
Moynahan houdt staande
dat dit soort praktijken
zich voordoen. Zwaarder
tilt hij aan het feit dat
stewardessen geen
medische opleiding
kennen. „Bij veel
luchtvaartmaatschappijen
heeft de EHBO van de
meisjes niets te betekenen.
Paniek onder het
cabinepersoneel is een
.Reddingsploegen
Vearouwerï^tellen in ae
reddingsploegen op de
grond? „Vergeet het",
noteert Brian Moynahan.
„Veel deskundigen zijn
'van mening dat de
brandweren van
burgerluchthavens
hopeloos tekort schieten
in vergelijking met die van
militaire vliegbases.
Luchtmachten beschikken
over reusachtige
helikopters voor
rampbestrijding. Ze
kunnen binnen een minuut
of zo op de plaats van het
ongeluk zijn, ook al ligt
die kilometers ver weg. Ze
hebben brandweerlieden,
artsen, verpleegsters,
medische apparatuur en
schuimblussers aan boord.
Geen enkele
burgerluchthaven is zo
grootscheeps toegerust,
terwijl de kans op rampen
er toch veel groter is dan
bij militaire velden. Op de
luchthaven Heathrow van
Londen stortte een Trident
van British Airways neer.
Het duurde acht minuten
voordat een bluswagen bij
het wrak kwam en de
eerste ambulance liet
achttien minuten op zich
wachten. Plunderaars en
kijklustigen waren de
reddingsploegen lang
voor".
PIET SNOEREN
Ondanks de strenge
periodieke keuringen
stierven de afgelopen z frs
jaar alleen al in Amerika
zeventien vliegers aan
hartaanvallen in hun
cockpit".
Raadgeving van Moynahctn
aan alle passagiers: „De
bekwaamheid van een
piloot staat op zijn laagste
pitje in de vroege morgen.
Probeer dus die vluchten
te vermijden".
Nu is al het bovenstaande
ook weer niet zo
verschrikkelijk als het lijkt.
De schrijver blijkt eerlijk
genoeg om te vermelden
dat de kans vaneen
passagier om tussen start
en landing te sterven, drie
op een miljoen bedraagt,
ofwel 0.00033 percent.
Anders gezegd: wanneer
je elke dag vliegt, sterf je
als het aan de
luchtvaart ligt slechts
eens in de 913 jaar. Tot
zover de meest ernstige
kant van de medaille,
getoond vanwege die
klemmende vraag: zou
zoiets nou ook boven
Nederland kunnen
gebeuren?
Niet alleen op piloten
heeft Moynahan zijn
pennetje tot vlijmend toe
gewet. Lichtere kost, maar
voorwaar nauwelijks
minder verbijsterend,
serveert het hoofdstuk dat
over hofmeesters en
stewardessen gaat. Wat
verhaald wordt over de
manier waarop dit
boordpersoneel de
vliegtuigkeuken plundert
op kaviaar, gerookte zalm
en bijpassende dure
drankjes, waarop zelfs de
vliegtuigtoiletten worden
ontdaan van stukjes zeep,
busjes poeder en flesjes
eau de cologne, kan hier
onbesproken blijven. Laten
de
bedrijfsbeveiligingsdiensten
er maar op letten; ze zijn
ervoor. Of laten de
vakbonden van pursers en
stewardessen Moynahan
wegens laster aanklagen,
wanneer hij liegt. Het is
onze zaak niet.
bejegening krijgt u, de
p assagier? En dan blijkt
u it de bevindingen van
Mv "Jynahan dat u vooral
n-b t te lastig dient te zijn.
Citi '.at: „Iemand die een
slet hte indruk maakt op
het cabinepersoneel, moet
niet', verbaasd zijn wanneer
hij igroet wordt met een
hand doekje dat dient ter
trekje van veel
luchtvaartrampen".
In dit verband klinkt de
volgende waarschuwing
van Brian Moynahan wel
„Gehoorzaam de
bemanning bij een
dreigende calamiteit, maar
verwacht niet dat ze erop
uit zijn je te redden". Hij
haalt ter onderstreping de
Boeing 727 van de
Braziliaanse
luchtvaartmaatschappij
Varig Airlines aan die op
11 juli 1973 neerstortte bij
de Parijse luchthaven Orly.
„De zeven
bemanningsleden in de
cockpit ontsnapten via de
zijramen en drie andereh
wisten via een noodluik
juist achter de cockpit te
ontkomen. Het redden van
de passagiers lieten ze
aan de brandweer op de
grond over. Er was slechts
één overlevende, 116
passagiers kwamen om.
Voor het overgrote deel
zaten ze nog in hun
stoelen, de
veiligheidsgordels om. De
doodsoorzaak was
gasvergiftiging. Dit trieste
verhaal kent een simpele
moraal. Passsagiers die
dolgelukkig zijn bij het
vooruitzicht de schok van
een crash te kunnen
overleven, en die rustig
blijven zitten wachten op
aanwijzigingen van de
bemanning, sterven.
Passagiers die zo snel
mogelijk uit het vliegtuig
willen ontsnappen en de
wegen daartoe kennen,
brengen het er levend af".
Verkeersvliegers) bestaat
uit een schouderophalen.
We ?ullen het pas weten
wanneer het onverhoopt
ooit mocht gebeuren.
Wat wel met redelijke
zekerheid te zeggen valt.
is dat in de luchtvaart
ongeveer alles mogelijk is.
Een piloot In Maleisië zag
tijdens een vlucht opeens
een cobra uitzijn
instrumentenpaneel
kruipen. Het blijft een
wonder dat het beest niet
aanviel. Een Amerikaanse
piloot kreeg te maken met
een herdershond die dat
wel deed. Het dier werd
dol toen de motoren
startten, beet zich door
het gaas van zijn hok
heen en vloog de
bemanning in de cockpit
aan. De captain moest
hem met de brandbijl van
het lijf houden en kon
ternauwernood een
noodlanding maken. Een
Perzische vlieger
probeerde te landen op de
luchthaven van Keiman.
maar kreeg geen contact
met de verkeerstoren. Hij
stelde zich in radio
verbinding met de politie
en vroeg wat er aan de
hand was. Inspecteur
Dohwar ging kijken en
vond het gebouw totaal
verlaten. Op de deur zat
een briefje: „Ben naar
huis. mijn tijd zit erop".
Een gezagvoerder van
British Airways merkte
tijdens een vlucht op het
Verre Oosten dat hij aan
het wegdutten was. Hij
schudde zichzelf met
moeite wakker, keek om
zich heen en wat zag hij?
Naast hem zat de tweede
vlieger vreedzaam te
pitten. De
boordwerktuigkundige hing
snurkend over zijn
instrumenten heen.
Of het verhaal van die
twee Russische
vrachtvliegtuigen.... Ze
waren in het Engelse
luchtruim de weg
kwijtgeraakt. De brandstof
was bijna op. De piloten
spraken geen Engels.
Ijlings stuurde de
verkeersleiding alle andere
machines in het bedreigde
gebied naar elders. De
luidsprekers op de
luchthaven smeekten om
iemand die Russisch
kende. Goddank bevond
zich daar ene mijnheer
Usher, een talengek. Dank
zij zijn hobby konden de
twee Russen naar beneden
worden gepraat en bleef
een ijselijke ramp
achterwege. Is iets
dergelijks boven Schiphol
mogelijk...?
Huiveringwekken
De hier vermelde
gebeurtenissen raar,
maar waar zijn tot ons
gekomen via journalist
Brian Moynahan van de
Sunday Times in zijn (in
Nederland nog niet
verschenen) boek „Airport
International". Een
huiveringwekkende
van een cup tain bekend
die eiste dut zijn thee hem
in de cockpit t geserveerd
werd op een. zilveren
dienblad. Eür. i andere
vlieger stond i'ijn
boordwerktu ig kundige toe
slechts twee s i\ jaretten per
uur te roken".
„Piloten", zog,a ^t het
verhaal verder,kunnen
dood blijven aani de
stuurknuppel en i c 'oen dat
soms ook. Vliegt yergt
veel van het hart. Ti idens
de start klimt de haii tslag-
bij kruissnelheid 8©'* - op
tot 140 en tijdens de:
landing zelfs tot ee n
slopende 150. EenOfiïcieel
rapport over een
transatlantische vlu »h.t
meldt dat de hartsla* jtot
100 steeg, wanneer t Ie
stewardess zich mettiaar
dienblad over de
gezagvoerder boog.
igwekkende
000 ntaire van
ooopurnalist
documentaire. Hij vertelt:
„Mijn eerste vlucht vond
plaats in 1959 en ging van
Parijs naar Porthmouth.
De piloot arriveerde te laat
en in gezelschap van de
stewardess. Hij droeg een
colbertje, een blauwe
werkbroek en laarzen. De
stewardess had ladders in
haar kousen en een
zonnebril op haar neus.
Zondereen woord te
zeggen, gingen ze de
cockpit binnen. Toen de
Britse kust opdoemde,
verscheen de stewardess
in de cabine. Ze droeg
nog steeds haar zonnebril,
maar haar gezicht zat
onder de lippenstift.
„Southend, iemand voor
Southend?", schreeuwde
ze. De jongen voor me
stak zijn hand op. De
oude DC-3 kwam met een
schok tot stilstand, de
jongen werd uit de
machine gewerkt en we
vertrokken. De stewardess
verdween weer in de
cockpit. Toen we boven
Porthmouth cirkelden,
dacht ik: achter die
vliegerij zit meer dan je
denkt".
De ervaring van zijn eerste
vlucht is voor Brian
Moynahan aanleiding
geweest het internationale
luchtvaartbedrijf hinderlijk
te gaan volgen. Zoals een
ander exotische
suikerzakjes meebrengt
van zijn reizen, zo ging hij
feiten en feitjes
verzamelen. De collectie,
neergelegd in zijn boek,
zou zelfs bij een kaal
persoon de haren ten
berge doen rijzen. Nooit is
een schijnwereldje van
glitteren glamour zo
afdoende ontmaskerd, een
ballon zo venijnig
doorgeprikt. Moynahan
moet bij zijn
omzwervingen en
naspeuringen de
burgerluchtvaart enorm
zijn gaan haten, anders
had hij deze onthutsende
lichamelijk in topconditie
zijn en die naar buiten
kalm en beheerst lijken,
innerlijk een ziedende zee
onderdrukken van
emotionele troebelen,
veroorzaakt door huiselijke
moeilijkheden, papieren
rompslomp, technische
gevaren en vakmoeheid".
Echtscheidingen
Deze spanningen,
constateert Moynahan,
vormen een internationaal
verschijnsel. Het
përcentage
echtscheidingen onder
piloten ligt hoog, vooral
wanneer ze op de lange
afstanden vliegen.
Dr. Geoffrey Bennett,
hoofd medische dienst van
het Britse ministerie van
Handel en Industrie, schat
dat twee procent van alle
vliegers alcoholist is en
zegt dat ze gedekt worden
door hun collega's.
„Gezagvoerders", aldus
Moynahan, „kunnen ook
erg autoritair uit de hoek
komen. Ze staan op hun
strepen. Een vroegere
directeur van British
Airways placht ze
„verwende kinderen" te
noemen. Zo is het geval
opsomming nooit boven
tafel kunnen brengen.
Ter staving van deze
boude bewering voert
Moynahan een reeks
voorbeelden aan. „Toen
een stewardess op de
luchthaven van St. Louis
aart boord ging, hoorde ze
gegrom aan haar voeten
en voelde ze dat ze in
haar kuiten gebeten werd.
De gezagvoerder bleek in
vol uniform op handen en
voeten over de vloer te
kruipen. „Ik wil hondje
spelen", zei hij. Een piloot
met standplaats Boston
placht de gekleurde
passagiers te tellen dié
aan boord kwamen en
stelde voor ieder van hen
de vlucht tien minuten uit.
Een Franse vlieger die
over de radio een
woordenwisseling kreeg
met de verkeersleiding,
werd kwaad, liet
passagiers en vliegtuig in
de steeken liftte 600
kilometer naar Kuis.
:entr
van "ber van dit jaar
boven San Diego
ing 727 van de
t kojanse
rtmaatschappij
outh-West
en een
'e nc uigje van het type
fin 172 met elkaar in
150 Slachtoffers
ramp, van wie
^nensen op de
ide pech
lal onder het
lende schroot te
!en verwonderlijk
tal eigenlijk, dit
jezien de
igsdichtheld van
erzoek bracht de
feiten aan het
twee toestellen
peen hoogte van
1000 meter. Het
s voortreffelijk,
tuurknuppel zaten
aren vliegers Ze
geen enkele
dsmaatregel
ege gelaten. De
dhen
ende malen voor
inde botsing
uwd. Anderhalvi
ir de fatale
jhad gezagvoerder
nog gemeld het
iigje waar te
'an een technisch
it is niets
Toch boorden
ihineszich, door
Ibaar noodlot
jelkaar. Het hoe
zal eeuwig een
lijven. Noch heeft
[zin of een
absurde ramp
eigen
zou kunnen
i, boven een van
in steden. Het
Ivan onze
gen
ihtvaartdienst;
teersleiders;
ng van
indse
Gezond verstand
Aanschouw het portret dat
hij schildert van de piloot
aan wie tientallen
miljoenen passagiers per
jaar hun vege lijf
toevertrouwen. „De
gemiddelde gezagvoerder
is 43, getrouwd, heeft
twee kinderen, een hond
en twee auto's. Hij
bewoont een huis met een
grote tuin binnen een
straal van 50 kilometer
van zijn thuisbasis.
Behalve naar vliegen gaat
zijn belangstelling uit naar
golf, vissen en tuinieren.
Zijn politieke en
maatschappelijke opstelling
is behoudend. Een zeer
geruststellend profiel.
Helaas bestaat er, om met
de Amerikaanse
luchtvaartautoriteit dr.
Herbert Haynes te spreken,
geen doeltreffend middel
om vast te stellen of
piloten ook geestelijk
gezond zijn. Lichamelijk
worden ze streng zij
het niet altijd met succes
gekeurd. Maar naar
hun gezonde verstand kijkt
niemand".
Ziedende zee
De Britse deskundige dr.
L. T. C. Hayward heeft in
het toonaangevende blad
Flight Safety geschreven:
„Er is reden om aan te
nemen dat veel piloten die
