iPolitieke impasse
lin Iran lijkt compleet
Zakenman speurt
moordenares op
Bonn streeft naar
soepeler toepassing
van het beroepsverbod
u
Opnieuw
moeilijkheden
bij vredesoverleg
De Beurs
Eigenhandig
is zó!
VIER DODEN NA
TERREURAAN
SLAG IN ITALIË
Engelse privesecretaris
die uit de school klapte
nam gedwongen ontslag
Sjah gelast
onderzoek
corruptie in
familie
INA
jUITENLAND
LEIDSE COURAN
DONDERDAG 9 NOVEMBER 1978 PAGINA
Y<
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN De kranige
kleine zakenman James
Hasan aarzelde geen ogen
blik. Hij ging manhaftig af
op de dame. die hij her
kend had van een grote
foto in de krant. „Me
vrouw", zei hij. „bent u de
Amerikaanse van wie de
politie opsporing gevraagd
heeft?"
De blonde dame. die in de
hoofdstraat van het Lon-
dense Kensington op een
taxi stond te wachten,
knikte stomverbaasd.
Hasan kreeg er een droge
keel van. Hij slikte even en
gluurde tersluiks naar de
handtas van de vrouw.
..Dame," zei hij, „dan heb
ik de eer u te waarschu
wen. dat u door mij bur
gerlijkgearresteerd wordt.
Hij sloeg de armen om
haar heen en hield haar
stevig vast. Bent u gewa
pend^ vroeg hij bezorgd.
Ze knikte weer „Een 38
millimeter revolver. In
mijn handtas.
Hasan legde meteen beslag
op de tas. zonder zijn
greep op de vrouw los te
laten Inmiddels had hij de
achterdocht van enkele
voorbijgangers opgewekt.
Hoewel in Engeland om
het even welke burger een
verdachte mag arresteren -
dat heet dan „burgerlijke
arrestatie" - wordt dit in
de praktijk toch maar ui
terst zelden gedaan.
De voorbijgangers dachten
gewoon, dat Hasan die
dame lastig viel. Ze wilden
hem losrukken. Zie ik er
uit als de verkrachter van
Kensington?" brulde hij.
„Roep de politie! Deze
vrouw is een Amerikaanse
moordenares.
Ze sleepten er een agent
bij. Het was een diender,
die er niets van begreep.
..Laat dat mens met rust",
beval hij.
Hasan klampte zich nog
steviger vast aan zijn
prooi. Hij werd boos. Je
riskeert als plichtsgetrouwe
burger je leven, en dan
ben jij de sigaar.
..Agent". tierde Hasan.
lees jij ooit een krant9 Dit
is de Amerikaanse moorde
nares. die sinds het wee
keinde opgespoord wordt
Ze heeft een revolver m
haar handtas en op haar
zwarte lijst staan dertig na
men. De gynaecoloog van
het paleis is er ook bij!"
De bobby had het nu wel
door, dat dit geen gewone
aanranding was. „Mee naar
het bureau", zei hij toen
pas. Dat bevel maakte een
einde aan de wilde omar
ming van de vrouw door
James Hasan. Ze hapte
naar lucht en ging gewillig
mee. blij dat ze die moedi
ge patriot eindehjk kwijt
was. „Ik stond op het punt
mij aan te geven", beweer
de ze.
Op het politiebureau bleek
direct, dat burger James
Hasan goed werk had ver
richt. Ze klopten hem op
de schouders en gaven
hem een echte sigaar. Want
zijn prooi was inderdaad
de Amerikaanse Alvada
Ruth Kooken (55). als se
cretaresse werkzaam in het
Londense hoofdkwartier
van de U.S. Navy en sinds
zondagavond verdacht van
moord op haar Engelse
\riendin Margaret Phil bin.
Alvada Kooken werd door
de politie als erg gevaarlijk
beschouwd, nadat in haar
flat een lijst van dertig
personen was ontdekt die
zij wilde vermoorden om
dat zij na een chrirurgi-
sche ingreep aan de baar-
rïioeder geen kinderen
meer kon krijgen. Daaron
der waren bekende gynae
cologen.
WASHINGTON Bij het
rredesoverleg in Washington
ijn opnieuw moeilijkheden
30-1 ntstaan nadat de Egyptische
n Israëlische delegaties van
iverleg met hun regeringen
Jaren teruggekeerd in de
('2^1 Amerikaanse hoofdstad. De
sraëlische ministers Dayan
n Weizmann hebben gisteren
een \ijst van amendementen
overhandigd op en vragen
over het ontwerp voor een
vredesverdrag met Egypte.
Het belangrijkste knelpunt
ilijkt nog altijd te zijn het
door Egypte geëiste verband
n het vredesverdrag en
overleg over de toekomst
jvan de door Israël bezette
iijvie westelijke Jordaanoever
Ki de strook van Gaza.
PRUI
ODE )0k president Sadat van -
IAi >te maakt zich kennelijk zor-
EPEi [en over de mogelijkheid om
ETER leze relatie bevredigend op te
issen.In een dagbladinter-
iew zegt Sadat dat een on
derbreking* van de onderhan
delingen mogelijk is, maar
aldus de Egyptische president,
ik ben er zeker van dat de Is
raëli's binnen een maand de
dialoog willen hervatten als
dit mocht gebeuren.
De Israëlische televisie be
richtte gisteravond dat de
hoogste onderhandelaars vol
gende week naar alle waar
schijnlijkheid terugkeren voor
speciaal overleg over de ge
schillen ten aanzien van de
opneming van de onderhande
lingen over de westelijke Jor
daanoever in een vredesver
drag. PremierBegin die nu
nog in Canada is zal daarbij
aanwezig zijn
[ADVERTENTIES
U vindt er uitgebreide informatie
over doe-het-zelf materialen en
gereedschappen, woningverbetering,
wodngonderhoud,
binnen- en buitentuinen,
handwerken, handenarbeid,
toerisme, hobbies.
Grote modelbouwpresentatie.
De beurs is open van
11.00u-l7.00uen19.00u-22.30u.
Zat.enzon.l1.00u-17.00u.
TVein-toegangsbe wijzen
op vele NS-stations verkrijgbaar.
11 t/m 19 november
Ahoy'Rotterdam.
Sommige
charmante dineen
van vroeger Z8n
cr nog steeds.
Het stoffelijk overschot van de terrorist, die bij de
aanslag op een officier van justitie in Italië gewond
raakte en mogelijk door zijn mede-terroristen in de
auto is doodgeschoten.
FROSINONE, (AP) Een terreurcommando heeft gisteren
een Italiaanse officier van justitie, zijn chauffeur en een
lijfwacht doodgeschoten. De aanslag, die met halfautomati-
sche pistolen werd uitgevoerd op de wagen van de slachtof
fers, was de bloeddorstigste sinds de uitvoering van en
moord op oud-premier ALdo Moro.
Een van de terroristen kwam in de vuurlijn van zijn
handlangers en werd getroffen, aldus de politie. Zijn
identiteit is voorlopig vastgesteld als de 24-jarige Roberto
Capone, een voormalige student sociologie.
Zijn stoffelijk overschot werd later aangetroffen in de auto
waarmee de overvallers waren gevlucht. Politiemensen
hebben in de wagen patroonhulzen gevonden en houden
rekening met de mogelijkheid dat Capone door zijn metge
zellen gedood is.
Centrum voor reageerbuisbabies
LONDEN (DPA) In Engeland
moet het eerste centrum voor
reageerbuisbabies ter wereld
komen. De geestelijke vaders
van de eerste reageerbuisbaby,
Patrick Steptoe en Robert Ed
wards, hebben plannen om bij
Cambridge een privé-kliniek te
Daar willen ze dan vrouwen
helpen, die tot nu toe tevergeefs
op een baby hebben gehoopt.
Steptoe en Edwards hebben een
baanbrekende methode ontwik
keld voor de behandeling van
vrouwen die niet op de normale
wijze zwanger kunnen worden.
(Van onze coorespondent Ami van Vree)p
Bonn Naar aanleiding van de heftige discus
sies die in de Bondsrepubliek sinds enige tijd
worden gevoerd over de toepassing van het
zogenaamde extremisten-besluit en de praktijk
van het antecedentenonderzoek bij ambtenaren
door de Duitse BVD dat vaak leidde tot „be
roepsverboden", heeft het kabinet in Bonn zich
gedurende twee zittingen uitvoerig met deze
ingewikkelde problematiek beziggehouden.
Gisteren heeft het zijn toestemming gegeven aan
een rapport, waarin de grenzen voor een verrui
ming van de huidige praktijk worden gesteld
en waarin mogelijkheden worden aangegeven om
tot een liberalisering ervan te komen. Uitgangs
punt van de regering, aldus minister Baum van
binnenlandse zaken gisteren, is het wantrouwen
met name onder de jeugd tegen de „snuffelstaat"
weg te nemen, zonder aan het principe tekort
te doen dat mensen die in openbare dienst
werkzaam zijn, trouw aan de grondwet moeten
zijn.
In tegenstelling tot verschillende voorstellen die
de laatste tijd in kringen van SPD en FDP zijn
gedaan, blijkt een versoepeling van de onderzoek
spraktijk echter nogal wat staatsrechtelijke be
perkingen te hebben. Aan allerlei bepalingen kan
niet worden getornd, zonder in strijd met de
wet te komen.
Volgens het rapport liggen de grootste mogelijk
heden van een liberalisering in een minder
krampachtige toepassing van de wetsartikelen.
Zo blijkt het helemaal niet nodig dat degene
die een ambtenaar, waartoe ook leraren en
onderwijzers behoren, moet aanstellen, altijd de
BVD in de armen neemt: Dit is slechts één van
de vele methoden om er achter te komen of
iemand zich loyaal tegenover de staat opstelt.
Lidmaatschap van een extremistische partij hoeft
op zichzelf geen reden te zijn om iemand als
ambtenaar te weren. Van geval tot geval moet
volgens het rapport worden bekeken welke me
thode de beste is, waarbij men de verhoudingen
nooit uit het oog mag verliezen.
"eüken I
leuke dingen voor
uw keuken 1
gezellig Decorette behang
bijpassende stof aan de rol I
schorten, tafellakens 1
en servetten
honderden Flexa kleuren I
Voor meer informatie:
Decorette
Antwoordnummer 6
Sassenheim
LONDEN De ex
treem linkse en
sterk anti-Europees
gezinde Britse La-
bourafgevaardigde
Brian Sedgemore
heeft zijn ontslag
door premier Cal-
laghan als niet ge
salarieerde parle
mentaire privé
secretaris van mi
nister van energie,
Tony Benn aan
vaard. Parlemen
taire privé secreta
rissen zijn als het
ware ereleden van
de Britse regering.
Ofschoon ze niet
betaald worden
voor hun werk,
heeft iedere pre
mier het recht van
hen dezelfde loyali
teit te verwachten
als van zijn minis
ters.
Sedgemore had
echter op een bij
eenkomst van de
begrotingscommis
sie onthullingen
gedaan uit een ge
heim rapport van
de Labourregering
over de mogelijke
gevolgen van Brit
se deelneming aan
het nieuwe Europe
se Monetaire Stel
sel (EMS).
Hij verklapte on
der meer, dat vol
gens dit rapport
deelneming aan het
EMS onvermijde
lijk zou leiden tot
een forse stijging
van de werkloos
heid in Groot-Brit-
tannië. Het rapport
voorspelt twee mil
joen Britse werklo
zen. Momenteel zit
ten al anderhalf
miljoen Britten
zonder werk.
De regering van
G roo t-Bri ttannië
heeft haar stand
punt inzake het
EMS nog niet defi
nitief bepaald. De
onthullingen van
Brian Sedgemore
wekten dan ook
grote gramschap
op bij premier Cal-
laghan en minister
van financiën Hea-
ley. Sedgemore
heeft zijn ontslag
een aanfluiting van
zijn gewone rech
ten genoemd.
,,Breezand"
smokkelt munitie
naar Zuid-Afrika
OTTAWA (Upi) De Canadese
regering heeft bekendgemaakt
dat de Canadese politie een
onderzoek instelt naar berich
ten dat Canadese granaten via
Spanje naar Durban in Zuid-
Afrika werden verscheept, in
strijd met een embargo van de
Verenigde Naties.
CBC, de Canadese radio-om
roep heeft bericht dat het Ne
derlandse schip „Breezand",
duizenden in Canada gemaakte
houwitsergranaten van 155 mm
in juni van dit jaar van Barcelo
na in Spanje naar Durban heeft
gebracht.
Adoptieverzoeken
niet gestegen
DEN HAAG (ANP) - In de
eerste helft van dit jaar zijn
796 verzoeken tot adoptie in
gediend: bijna evenveel als
in de eerste helft van 1977
(798).
Volgens CBS-gegevens wer
den 806 verzoeken toegewezen
tegen 906 een jaar tevoren.
Op 30 juni waren sedert de
inwerkingtreding van de
adoptiewet (1 november 1956)
ruim 19.000 kinderen geadop
teerd.
Homofielen mogen leraar
blijven in Califomië
BEVERLEY HILLS (UPI).
Het voorstel van senator Briggs
om de schoolbesturen in Cali
fomië toestemming te geven
homofiele leerkrachten te ont
slaan, is verworpen: de stem
mers in Califomië gingen in
meerderheid niet met het voor
stel akkoord.
,:i2
(Van onze redactie buitenland)
)EN HAAG Even heeft het er in de
m ifgelopen twee maanden op geleken dat
sjah Pahlavi van Iran er in zou slagen
zich te verzoenen met de grote religieus
geleide volksmassa's in zijn land die
^rhM sinds begin dit jaar een toenemende be-
Ireiging zijn gaan vormen voor zijn mo
narchie en regering. Dat was eind augus-
pus toen de sjah besloot na de
dramatische verwikkelingen rond de bi-
oscoopbrand in Abadan (waarbij 377
mensen levend werden verbrand) een
nieuwe regering aan te stellen onder lei-
d^ding van zijn trouwe zeventig jarige vol
ui geling Sjarif-Emami
Afgelopen zondag bood Emami na de
onlusten ontredderd zijn ontslag aan; het
was wat ondanks een ander jaargetijde
hoopvol werd aangeduid als de ..lente
van Teheran" Na vrijwel niets anders
gekend te hebben, konden de kranten
weer zonder censuur verschijnen. De mo
slimpriesters die vanuit de moskeeën
hun verzet tegen de verderfelijke sjah
hadden gepredikt, mochten hun volgelin
gen vrijuit toespreken. De geestelijke lei
ders onder wie de momenteel in Parijs
verblijvende ajatollah (=hoge islamitische
leider) Khomeini lieten zich via het ge
drukte woord weer horen.
De staat beloofde de islamitische gebrui
ken en voorschriften in ere te herstellen.
Symbolisch mocht heten dat de monar
chistische kalender werd vervangen door
de islamitische. Gokinstellingen en casi
no's, doorn in het oog van de rechtgelo
vige Islamieten, zouden worden gesloten
en vrouwen, aan wie de Islamieten het
recht op een openbaar ambt ontzeggen,
zouden niet langer in de regering wor
den opgenomen
De regering, of liever de sjah beloofde
nog meer, want hij wilde niet alleen zijn
islamitische tegenstanders tevreden stel
len, doch ook zijn eigen droom van een
modem Iran, verder verwezenlijken. Er
zouden in juni van het komend jaar
vrije verkiezingen worden gehouden en
de eenheidspartij Rastakhiz die de sjah
drie jaar eerder had gevormd als plat
form voor alle politieke aspiraties van
zijn landgenoten, zou niet langer dwin
gend zijn voorgeschreven. Gevolg: nog
geen twee dagen na het aan het bewind
komen van premier Sjarif waren er al
zeventien politieke partijen geregistreerd
Politieke gevangenen werden in grote
aantallen vrijgelaten. Om de streng isla
mitische leiders verder de wind uit de-
zeilen te nemen, werd een begin gemaakt
met de bestrijding van de corruptie: in
orthodox-Islamitische ogen niet alleen de
verspillingen waaraan de familie van de
sjah zich bezondigde, maar alles van
westerse snit dat als een inbreuk op de
Islamitische orde werd beschouwd. De
sjah legde zijn eigen hof een gedragsco
de op om de ergernis van de Islamieten
tot bedaren te brengen.
W anhoopsconcessies
Lang duurde de Lente van Teheran met,
want de fanatieke moslims die zich al te
lang buiten de deur voelden gezet, eisten
nu openlijk dat de sjah van het toneel
zou verdwijnen. Zijn maatregelen werden
als pure wanhoopsconcessies opgevat
Daar was ook de premier zelf die met al
zijn vezels verbonden was aan het auto
ritaire regime van de sjah. Was hij het
niet die juist in 1962 had moeten terug
treden toen een door de moslims veraf
schuwde vrouwenemancipatiewet ernstige
onlusten veroorzaakte? Emami kon daar
om ook niet werkelijk de corruptie be
strijden omdat hij zelf figureerde in een
corrupt systeem.. Tenslotte bleek het
door de sjah voorgestane liberalisering
sproces waarmee vooral de socialistische
niet-religieuze oppositie werd aangespro
ken, na zoveel jaren van onderdrukt on
genoegen met langer binnen vasto banen
te kunnen verlopen,'' maar zich tegen de
regering zelf te keren.
De religieuze leiders vroegen trouwens
niet om westerse vrijheden, maar om
strikte naleving van de Koran. Zij kon
den zich daarbij tevens de ontreddering
aantrekken van een niet onaanzienlijk
deel van de Iraanse bevolking die de af
gelopen vijftien jaar onder druk van een
krachtdadig geleid industrialisatiepro
gramma haar oorspronkelijke boerenbes
taan heeft moeten verruilen voor een on
zeker onderkomen in de steden. Deze
ontheemde bevolking zou snel gehoor
vinden bij de moslimpriesters die zich in
de moskeeën ten volle konden uitleven
zonder door het autoritaire bewind de
pas te worden afgesneden.
In de maanden augustus en september
tijdens de vastenperiode van de Rama
dan waren de moslimpriesters in staat
nog meer dan anders hun invloed op
hun vele duizenden volgelingen aan te
wenden. In marsen vol religieuze vervoe
ring werd gedemonstreerd tegen het be
wind en speciaal tegen de militairen.
Toen op 4 september 300 hooggeplaatste
officieren van het leger aan de sjah sac-
hreven dat het leger door de demonstra
ties gedemoraliseerd dreigde te woren,
werd een zeer hardhandig einde aan die
demonstraties gemaakt.
Het mondde uit in de zwarte vrijdag van
8 september waarop na het afkondigen
van de noodtoestand volgens onbevestig
de berichten honderden slachtoffers vie
len. Het betekende tevens het einde van
een Lente waarvan de verwachtingen na
een 37-jarig sjahbewind toch al niet erg
hooggespannen waren. Terwijl de militai
ren schipperend tussen afwachten en
bruut ingrijpen de orde handhaafden,
zette Emami onverdroten zijn nationale
verzoeningspolitiek voort. Het maakte
slechts een uiterst bizarre indruk bij de
bevolking die met het geweld van de mi
Soldaten zijn sinds de oliestaking tien dagen
olie bij de benzinepompen te verzekeren.
litairen was geconfronteerd en terwijl de
geheime politie de SAVAK links en
rechts tegenstanders bleef oppikken van
het bewind van de sjah.
Voor de Iraanse socialistische oppositie
die niet achter de eisen staat van de reli
gieuze leiders omdat ze een islamitische
staat even onaantrekkelijk vindt als het
autoritaire bewind van de sjah. werd de
lang verhoopte democratisering ander
maal op de lange baan geschoven.
Realistischer echter dan de religieuze lei
ders die met de verdwijning van de sjah
de afsluiting van het westen beogen, be
seft deze oppositie dat haar speelruimte
beperkt is en dat zij de band van Iran
met de westelijke landen nimmer op het
spel kan zetten; die landen en vooral
Amerika zullen immers nimmer toestaan
dat Iran ,als op een na belangrijkste
olieleverancier ter wereld en strategische
bondgenoot bij uitstek, door de val van
het sjah-bewind aan hun invloedssfeer
ontsnapt.
Impasse
Het bewind van de sjah staat nu, gelet
op zijn uiterst kleine bestuurlijke, maar
grote militaire capaciteiten met de rug
geleden in Iran begon om de levering van
tegen de muur. De sjah heeft werkelijk
alle middelen die hij tot zijnm beschik
king had om het volk met het regime te
verzoenen uitgespeeld Naast alle halve
liberaliseringsmaatregelen werden bij
voorbeeld de laatste weken forse loons
verhogingen toegekend aan stakende ar
beiders die soms opliepen tot vijftig
procent De stakingen in ziekenhuizen,
fabrieken, ministeries en olieraffinade
rijen werden niet teniet gedaan door ho
gere lonen Wel heeft de uitkering daar
van de betalingsbalans gevoelig
aangetast, vooral sinds begin vorige
week toen de meeste inkomsten uit de
olie-export wegvielen.
Het regime van sjah Pawlevi kan nu nog
slechts gewapenderhand orde op zaken
stellen en gezien de steun die het daarbij
ontvangt van met name Amerika zal het
daar wel in slagen. Maar het lijkt totaal
ongeschikt om het land te leiden naar
democratie, omdat het bij grote delen
van de bevolking iedere sympathie heeft
verspeeld, ja grote groepen er toe heeft
aangezet te streven naar een totaal nieu
we op de islam gebaseerde staat. De
sjah kan geen politieke hervormingen
meer doorvoeren omdat hij al zijn kre
diet heeft verspeeld. De impasse in Iran
lijkt compleet
PAUL VAN VELTHOVEN
OUD-PREMIER
GEARRESTEERD
TEHERAN (AFP.Rtr) - Amir Abbas
Hoveyda, die van 1965 tot 1977 premier
van Iran is geweest is gisteravond ge
arresteerd door het militair bewind op
verdenking van corruptie. Radio-Iran
meldde verder dat de sjah een speciale
commissie onder leiding van een rech
ter heeft benoemd die in twee maan
den tijd moet nagaan of de. keizerlijke
familie zich op illegale wijze heeft ver
rijkt. Het onderzoek betreft de rijkdom
van de sjah zelf, keizerin Farah en de
broers en zusters van de sjah en hun
families.Hoveyda zich op illegale wijze
heeft verrijkt. Onder de bevolking
wordt de oud-premier die vorig jaar
werd opgevolgd door premier Amouze-
gar welke op zijn beurt in augustus
het premierschap overdroeg aan Sjarif-
Emami,als een van degenen die verant
woordelijk is voor de politieke onrust
in het land
Er zijn nog meer vooraanstaande figu
ren aangehouden in het kader van de
strijd tegen de corruptie. De sjah heeft
ook verklaard dat hij een speciale coo-
ruptierechtbank in het leven wil roepen.
De religieuze oppositie heeft de bevol
king niettemin opgeroepen aanstaande
zondag een algemene staking te houden
ondanks de arrestatie van "verdorven"
personen en het vrijlaten van tientallen
journalisten waarmee het regime pro
beert de steun van de bevolking te krij
gen. Ook heeft de regering gisteren vijf
nieuwe ministers benoemd om het bur
gerlijk element in het sinds zondag in
functie zijnde militaire kabinet van ge
neraal Gholam Reza Azhan.
