Smith niet langer leider van Rhodesië In hervormde kerk steeds meer aandacht voor bijdrage ontwikkelingssamenwerking Vrije Evangelische Gemeenten en hervormde kerk Carter nodigt Begin toch voor gesprek uit Gasexplosie veroorzaakt 52 doden in Mexico BISSCHOP MUZOREWA JAAPEDENHAL AMSTERDAM Olivia Newton John Tanzania vastbesloten Amin terug te slaan 1 BUITENLAND LEIDSE COURANT De Rhodesische bisschop Abel Muzorewa, de belangrijkste van de drie zwarte leiders in de overgangsregering van Rhodesië heeft gisteren een kort bezoek ge bracht aan Den Haag. In besprekingen met minister De Koning en kamerleden heeft Muzorewa om steun gevraagd heeft voor de Rhodesische overgangsregering, die dit land officieel aan een zwart meerderheidsbewind moet helpen. In een gesprek licht hij zijn positie in die regering nader toe. DEN HAAG „Iedereen praat hier in het Westen over Smith, maar u moet goed bedenken dat hij niet langer het hoofd van de regering is, doch slechts één van de vier leiders van de Uitvoe rende Raad, die Zimbabwe (de naam voor zwart Rhodesië, red.) in januari leidt naar een zwart meerderheidsbe wind. We hebben van Smith afgedwon gen dat elke zwarte op basis van het een-man-een-stem-stelsel aan de verkie zingen in december mee mag doen. Daarmee komt het betuur over het land toch eindelijk in handen van de zwarte bevolking zelf?". Bisschop Abel Muzorewa (53), klein van postuur, met levendige ogen achter glin sterende brilleglazen en een priester boordje ten teken van zijn kerkelijke status, wuift verbaasd en tegelijkertijd licht geërgerd de kritiek weg. Niets wijst er ogenschijnlijk in zijn voorko men op dat hij de secretaris van de Uit voerende Raad is en dat Zijn aanhang onder de zwarte bevolking van Rhodesië groot genoeg wordt geacht om de eerste zwarte president te worden van Rhode- In tegenstelling tot zijn critici heeft hij geen problemen met de samenwerking die daarvoor moest worden aangegaan met het racistische bewind van Ian Smith. Hij kwam naar Den Haag „om zijn persoonlijke dank te betuigen over de humanitaire hulp ter waarde van 250.000 dollar die de vorige Nederlandse regering aan zijn partij, de United Afri can National Council (UANC) had ge schonken en om minister De Koning en enkele kamerleden in te lichten over de huidige stand van zaken". Over de besteding van dat geld zegt hij: „Er is bijzonder veel geld nodig. Nu het principe van het zwarte-meerderheidsbe- wind is aanvaard komen er veel gueril- lastrijders en anderen die gevlucht wa ren voor Smith's blanke minderheidsregime terug; anderen hoe ven niet langer te leven in zogenaamde beschermde dorpen, die eigenlijk een soort veredelde concentratiekampen wa ren. Hun vrouwen en kinderen worden niet langer vastgehouden. Wij heben hun verteld dat hun strijd niet langer nodig is omdat het zwarte meerderheidsbewind in Zimbabwe een zaak is die in orde komt sinds dat vastgelegd is in de over eenkomst die wij als zwarte leiders in maart van dit jaar met Smith hebben gesloten. Wij vertellen hen dat de guerilla-oorlog immers nodig was voor de aanvaarding van het principe van een zwarte meer derheidsbewind. Per week komen er ge middeld zeshonderd personen die ge vlucht waren of streden tegen het regime van Smith, naar de steden. Ze hebben geen werk, geen huizen. Daar willen wij ze bij helpen". Muzorewa maakt zich niet druk over op merkingen van Smith die er op zouden kunnen wijzen dat deze van plan is het zwarte-meerderheidsbewind op de lange baan te schuiven. Daar wees volgens hem ook niet het aanbod van Smith op om opnieuw te onderhandelen met Nko- mo en Mugabe (de zwarte leiders vere nigd in het Patriottisch Front die niets moeten weten van de interne regeling van Smith). Muzorewa: „Wat Smith bij zijn terugkeer uit de Verenigde staten heeft gezegd is zuiver en alleen de persoonlijke mening van de heer Smith zelf. Hij heeft de Overeenkomst van 3 maart 1978 (waarbij de Uitvoerende Raad werd ingesteld, red.) onderschreven en indien daar al een verandering in zou kunnen worden aangebracht, dan kan dat alleen maar het resultaat zijn van een gezamenlijke beslissing van de Uitvoerende Raad, maar niets dwingt ons er toe dat we zo'n beslissing zullen nemen. Over de uitnodi ging aan Nkomo en Mugabe om te pra ten verwonder ik me evenmin. We heb ben ons altijd op het standpunt gesteld dat beiden voor een geweldloze overgang naar een zwart meerderheidsbewind zich bij ons moesten aansluiten. Als ze daar alsnog toe bereid zouden zijn, dan kun nen ze met alle plezier de twee open ge houden zetels in de Uitvoerende Raad bezetten". Hoe verklaart u dat zij niet ingaan op die uitnodiging Muzorewa: „Zij denken waarschijnlijk dat zij de komende ver kiezingen niet kunnen winnen en willen daarom niets met ons te maken hebben". Bisschop Muzorewa rept niet over de re latief zeer grote invloed die de blanke minderheid van ongeveer 220.000 mensen (tegenover naar schatting meer dan vijf miljoen zwarten) behoudt wanneer het zwarte meerderheidsregime is ingevoerd. In het nieuwe parlement krijgen de blan ken van de honderd zetels er statutair 28. Ze krijgen voor tien jaar lang veto recht tegen alle belangrijke beslissingen die in hun nadeel uitvallen en ze behou den de sleutelposities in het leger, bij de politie, de rechterlijke macht en uiter aard daar waar zij die op grond van hun historische positie reeds hadden. Daarop zegt Muzorewa: „Sommige men sen verwijten ons dat we te lankmoedig zijn tegenover de blanken en dat we ze de zee in zouden moeten duwen, te be ginnen bij Smith zelf. Dezelfde redene ring hoor je extremistische blanken in Amerika nog wel eens verkondigen over de negers daar. Maar wij wijn realisten. Wij hebben niet tegen de blanke gestre den simpelweg om het feit dat hij blank is; integendeel, wij bestreden een kwaa daardig en onderdrukkend systeem dat gebaseerd was op racisme. Wij vochten voor een meerderheidsbewind en voor economische en sociale rechtvaardigheid. Men moet verder niet uit het oog verlie zen dat de blanken nu vier tot vijf gene raties in ons land wonen, dat wil zeggen dat ze er geboren en getogen zijn. Als we nu emotioneel zouden worden en gin gen schreeuwen, blanke ga maar weg, dan zijn we precies eender als die'blan ke racisten in Engeland en de Verenigde Staten die ons toeroepen, nikker, ga naar je eigen land". „We zullen het land samen moeten ont wikkelen met de blanken die willen blij ven. Een van de duidelijkste resultaten van die samenwerking is dat de rassen discriminatie begin vorige maand is afge schaft". De afschaffing van de rassendiscrimina tie betekent echter ook dat de zwarte Rhodesiërs nu massaal onder de wape nen worden geroepen. Zij worden ingezet tegen acties van guerillastrijders die Mu zorewa en de andere zwarte leiders slechts beschouwen als gewilligd mario netten van Ian Smith. Ook de regering in Den Haag heeft tegenover Muzorewa indirect laten blijken die laatste gedach- tengang te delen. In het communiqué dat minister De Ko ning van Ontwikkelingssamenwerking na zijn onderhoud met Muzorewa uitgaf werden aanvullende kredieten voor zijn United African National Council gewei gerd. Als president van deze organisatie bleek hij aanvaardbaar/naar Den Haag wil zich duidelijk niet branden aan een lid van Smith's overgangsregering. Hij geldt in die rol blijkbaar voor net zo ille gaal als Ian Smith zelf. Zolang niet on betwistbaar zeker is of die hulp besteed wordt voor of tegen de opkomst van een zwarte democratie in Rhodesië, staat Mu zorewa in de kou. Muzorewa „Ik ben hier gekomen om de regering te bedan ken voor hun humanitaire hulp". Hij heeft zich misschien niet al te veel illu sies gemaakt. De verkiezingen begin de cember zullen moeten uitmaken of Muzo rewa aan geloofwaardigheid wint of dat de blanke leider en rebel Ian Smith die al dertien jaar de touwtjes in handen heeft,andermaal zijn zwarte onderhande laars te vlug is afgeweest. PAUL VAN VELTHOVEN Rhodesië bombardeert kamp vol vluchtelingen Lusaka (AFP) Zes vliegtui gen van de Rhodesische lucht macht hebben gisteren het vluchtelingenkamp „Victory" van de zwartnationalistische bevrijdingsbeweging „ZAPU" in Zambia aangevallen. In het kamp bevonden zich ongeveer 10.000 vrouwen en kinderen. Hierbij is een nog onbekend aantal doden en gewonden ge vallen. Volgens ooggetuigen hebben de bommenwerpers driemaal het kamp belaagd. Auto's van het Rode Kruis reden af en aan om de slachtoffers van het bombar dement naar ziekenhuizen te vervoeren in de Zambiaanse hoofdstad Lusaka, 15 kilometer verderop. Een woordvoerder van het hoge commissariaat voor vluchtelingen van de Ver enigde Naties heeft in Lusaka verklaard dat er zich in het kamp ongeveer 8.500 jonge meisjes bevonden en 500 vrou- Aardbeving centraal-Azië voorspeld MOSKOU (UPI) Sowjet-ge- leerden hebben gezegd dat zij de aardbeving die zich in cen traal-Azië (Tasjkent) heeft voorgedaan zes uur tevoren hebben voorspeld. De waarschuwing was doorge zonden aan het seismisch-obser- vatorium in Tasjkent. Volgens de plaatsvervangend directeur van het instituut is hiermee het vertrouwen gestegen dat een aardbeving in vele gevallen kan worden voorspeld. NEW YORK (Reuter-DPA) Hoewel het aan vankelijk niet de bedoeling was, heeft president Carter van de VS toch de Israëlische premier Begin voor een ontmoeting uitgenodigd. Deze ontmoeting heeft inmiddels plaats gehad. De aanvankelijke bedoeling om geen gesprek te organiseren was het gevolg van een verkoeling tussen beide mannen vanwege Carters scherpe kritiek op de Israëlische houding ten aanzien van de nederzettingen op de westelijke Jordaan- oever. Na een gesprek met minister van buitenlandse zaken Vance zei Begin dat er werkelijk vooruit gang is geboekt en dat er spoedig een vredesver drag tussen Israël en Egypte getekend zal wor den, waarschijnlijk in Oslo. De Israëlische minis ter van defensie Weizman is vandaag naar Israël teruggekeerd om zondag aan het Israëlische kabinet verslag over de stand van zaken uit te brengen. Intussen is de Egyptische president Sadat weer meer geïsoleerd komen te staan nu de Arabische Liga, bij monde van secretaris-generaal Mach- moed Riad, die zelf ooit minister van buitenlandse zaken van Egypte is geweest, de akkoorden van Camp Davis veroordeeld heeft. Hij zei dit tijdens zijn toespraak op de Arabische topconferentie in Bagdad. Deze conferentie, die op initiatief van Irak is bijeengeroepen om tegengas te geven aan de vredesinspanningen van, Sadat, is de eerste, die plaats heeft zonder deelneming van Egypte. De Arabische Liga werd dertg jaar geleden opgericht. MEXICO CITY (AP) Een breuk in een aardgasleiding heeft in een woonoord van arbei ders in de olie-industrie in Zuid-Mexico een hevige brand veroorzaakt waarbij tenniinste 52 mensen zijn gedood, aldus is donderdag namens de nationale oliemaatschappij Pemex meege deeld. Het aantal gewonden bedraagt 21. De buis was er een van het stelsel leidingen lopend van het gaswingebied van de Pemex in de buurt van Santa Cruz naar de hoofdstad. Eerst lekte er gas uit, toen volgde een ontploffing* en een enorme brand die ook het nabijgelegen kamp Sanchez Magallanes bereikte, „als een grote vuurbal". Het kamp ligt ongeveer 580 kilometer ten zuidoos ten van Mexico City. Volgens ooggetuigen had de al eerder genoemde „vuurbal", die het duister fel oplichtte, een busstation, een stuk of 10 kleine eethuizen en een aantal winkeltjes en hutten in de as gelegd. Volgens de politie werkte of woonden er in de buurt van de bushalte die stond op het kruispunt van twee grote verkeerswegen, ongeveer 100 mensen tijdens het ongeluk. Van het gasveld uit lopen twee gasbuizen naar Mexico-stad. In de kleinste, een 21-duims buis, was het lek ontstaan, met de andere een 36-duims buis, was niets gebeurd. Kosmonauten na recordvlucht tot helden uitgeroepen MOSKOU (UPI) De twee Russische kosmonauten Vladimir Kowalenok (36) en Alexander Iwantsjenkow (38) zijn tot „helden van de Sovjet-Unie" uitgeroepen, enkele uren nadat ze met hun Sojoez-31-capsule in de steppen van Kazakstan waren neergeko- Deze hoogste eer van het land is hun ten deel gevallen omdat ze 139 dagen hebben doorgebracht in het Saljoet-ruimtèstation, de langste bemande ruimtemissie in de geschiedenis. Kowalenok en Iwantsjenkow leken donderdagmiddag niet veel nadeel te hebben ondervonden van hun ervaring, toen ze na de zachte landing in Kazakstan uit hun capsule waren gekropen. ADVERTENTIE Jacht in Namibië op gemengde stelletjes WINDHOEK (DPA) In Wind hoek, de hoofdstad van Nami bië, opereert een knokploeg, die de inwoners steeds meer angst aanjaagt. Doelwit van de knok ploeg vormen verliefde paren van verschillend ras. Hoewel Steyn, de Zuidafrikaan- se bewindvoerder van Namibië de wettelijke beperkingen, die liefdesverhoudingen tussen mensen van verschillend ras verboden al een jaar geleden heeft opgeheven, is de verbroe dering tussen blank, bruin en zwart nog steeds gevaarlijk. 'ADVERTENTIE vrijdag 24 nov. 20.15 uur 25.00. DAR ES SALAAM De regering van ^Tanzania is van plan om naar aanlei ding van de inval van Oe- gandese troepen op Tanza- niaans grondgebied en de inlijving daarvan een al gehele mobilisatie af te kondigen, zo werd giste ren in regeringskringen in Dar es Salaam gezegd. Tanzania heeft verder gis teren aan het buurland Kenia gevraagd de olie toevoer naar Oeganda stop te zetten om zo dit land te dwingen zich te rug te trekken uit bezet Tanzaniaans grondgebied. De olie voor Oeganda komt daar per schip aan. In kringen rond oliecon cerns wordt vernomen dat de Oegandese hoofdstad Kampala al met een te kort aan olie kampt als gevolg van de stopzetting van de levering van Ame rikaanse concerns op ver zoek van de Amerikaanse regering. Tanzania's president Julius Nyerere werd gisteren luid toegejuicht na zijn eerste op enbare reactie op de door Amin geleide invasie. Nyerere verklaarde op een bijeen komst van Tanzania's rege rende partij dat zijn land geen andere keus meer over blijft dan Amin terug te slaan. De president voegde daar aan toe „Deze man is een Mshenzi een barbaar in het Swahili). We moeten hem terugslaan tot we deze slang uit óns huis hebben verdre ven. Een gek heeft ons de oorlog verklaard en wij moe ten daar gepast op reageren. Hij heeft "al genoeg mensen in zijn eigen land afgemaakt, al dus Nyerere gisteravond. Vakbonden Chili vragen paus om bemiddeling De leiders van de zeven vakbonden in Chili, die op 20 oktober door de militai re junta werden verboden, hebben zich in een brief tot paus Johannes Paulus II gewend. Zij smeken de paus om te bemiddelen voor beëindiging van de dramatische onderdruk king van de Chileense vak beweging, aldus de oproep. De vakbondsleiders zijn in hongerstaking gegaan aan de vooravond van de vak bondsverkiezingen, ,die de zer dagen voor het eerst sinds 1973 worden gehou den. De oud-minister van arbeid in de regering van generaal Pinochet en de hulpbisschop van Santiago hebben deze verkiezingen afgewezen, omdat zij vol gens hen anti-democratisch zijn: bepaalde vakbonden zijn verboden, bepaalde, kandidaten mogen niet meedoen. Intussen is bij het aartsbis dom Santiago en het Vica riaat van de Solidariteit be zorgdheid ontstaan over het lot van vijfhonderd verdwe nen Chilenen, waarvan een lijst met namen vijf maan den geleden aan de regering werd overhandigd. De rege ring heeft toen toegezegd elk geval te zullen laten onderzoeken, maar zwijgt tot nu toe in alle talen. De twee procent ontwikkelingssamenwerk ing in onze kerk krijgt een vertrouwde klank. Na de uitvoerige bespreking in de synode, vorig jaar, hebben veel kerkraden het synoderapport over de twee procent besteld en besproken. Ook uit de bijdragen die in 1977 zijn ontvangen blijkt een verheu gende verbreding van de belangstelling. Dit schrijft het moderamen van de hervorm de synode in een brief aan de plaatselijke kerkeraden, diakenen en de predikanten in de hervormde kerk. Geldzorgen, aldus de brief, mogen ons niet afhouden van het inhoudelijk gesprek. En de inhoudelijke vragen, die de twee procent veel gemeenten oproept, kunnen e een argument daartegen zijn. Zij zijn juist een reden temeer om het gesprek aan te gaan. De problematiek zelf vraagt om blijvende aandacht op de kerkelijke agenda's. De kloven tussen arm en rijk in onze samenle ving blijven groeien. Aan de uitzichtloosheid voor miljoenen mensen lijkt geen einde te komen. Ónze zusterkerken in de derde we reld dringen er bij ons op aan ons grondiger te bezinnen op de achtergronden van de knellende'verhoudingen in de samenleving, internationaal en binnenlands, waardoor veel van hun eigen ontwikkelings- en opbouw werk zo ernstig wordt belemmerd. Tegelijkertijd zien we in onze samenleving de problemen, van de „onderontwikkeling", die we ginds al zo lang kennen, dichterbij komen, zoals df jlijvende werkloosheid van veel mensen. Li solidariteit met de verre en dichtbije naaste lijkt alleen maar moeilij ker te worden. De actie loopt internationaal via de Commis sie voor Kerken en Ontwikkelingssamen werking van de Wereldraad van Kerken, en haar kleine experimentele Ocemenisch Ónt- wikkelingsfonds. Met name in de hervormde kerk in Nederland is er wat groei in het meedoen. Vorig jaar kwam ruim een half miljoen gulden binnen uit 325 gemeenten. Eind 1976 waren er 280 deelnemende hervormde gemeenten en in het startjaar 1971 ruim veertig. Het idee van de actie is als kerkelijke organisatie niet om geld van anderen te vragen maar zelf het goede voorbeeld te geven door van het eigen geregelde inkomen twee procent af te staan voor ontwikkelings werk. Driekwart van de opbrengst gaat naar het ontwikkelingsfonds in Genève, de rest blijft in eigen land, vooral voor bewustma king hier. De grootste uitgaven post daarbij vormt de Ikvos, de ook door de rijksoverheid gesteunde stichting Interkerkelijk Vormings werk Ontwikkelingssamenwerking, die aantal medewerkers vanuit verschillende kerken regionaal aan het werk heeft. In zijn brief schrijft het moderamen dat het niet allereerst om geld gaat, maar om een nieuwe betrokkenheid, om een teken van bereidheid daartoe, bij het arm-rijk-pro- bleen, een betrokkenheid van de gemeente als kerkelijke gemeente. En als het goed is, zal deze betrokkenheid doorwerken naar élle takken van kerkelijk werk. Men collecteert maar niet eens een keertje voor ontwikke lingshulp doch zet er een post, twee procent, voor op de eigen begroting. Dat vergt ook een herbezien van de andere onderdelen. Aan de jaarvergadering van de Bond van Vrije Evangeli sche Gemeenten in Nederland en aan de generale synode van de Nederlandse hervormde kerk is door een commissie, samengesteld uit vertegen woordigers van beide kerken, een nota aangeboden over de samenwerking tussen beide kerken. Aanleiding was een verzoek van de Bond van Vrije Evan gelische Gemeenten aan de hervormde-synode om een ge sprek op gang te brengen over een mogelijke erkenning van elkanders ambten. De her vormde synode zal deze nota maandagavond 20 november op haar najaarsvergadering op Hydepark te Driebergen bespreken. De hervormde kerk onder houdt in Nederland bijzondere betrekkingen met de gerefor meerde kerken in Nederland, de evangelisch-lutherse kerk, de Remonstrantse Broeder schap en de Algemene Doops gezinde Sociëteit. De eerste vrije evangelische gemeenten zijn in Nederland in de negentiende eeuw ont staan, nadat in het buitenland reeds eerder dergelijke ge meenten waren gesticht. In Nederland kwamen een aantal gemeenten voort uit de her vormde kerk in een reactie op het modernisme in deze kerk en op de synodale kerkstruc tuur, die als rem op het func tioneren van een plaatselijke gemeente werd ervaren. Ande re gemeenten kwamen voort uit de afscheiding in een reac tie op de leer van de dubbele predestinatie en opnieuw de kerkstructuur, v Volgens opgave van de Vrije Evangelische Gemeenten be draagt het aantal belijdende lidmaten nu 8.100. Het aantal gemeenten is vijftig. Er zijn 43 predikanten, van wie er vierentwintig in een gemeente staanr anderen elders, lande lijk of in het onderwijs werk zaam zijn. Ongeveer één mil joen Nederlanders zouden be lijdend lidmaat van de her vormde kerk zijn en ongeveer even grote aantallen dooplid of geboortelid (zich wel her vormd achtend, maar niet ge doopt zijnde). De hervormde Jcerk telt 1.806 gemeenten. KORTE METTEN Onder auspiciën van de Stich ting Nationaal Katholiek Thuisfront wordt zaterdag in de Sint-Jan in Den Bosch een requiemviering gehouden ter nagedachtenis van alle mili tairen, die overleden zijn. In de viering, die om half elf begint, zal de legerbisschop kardinaal Willebrands voor gaan. Uitgenodigd zijn een aantal autoriteiten en betrok ken instellingen, alsmede de nabestaanden van overleden militairen. „Christendom, hoop voor heel Europa" is het thema van het 29ste congres „Kerk in Nood" dat van 19 tot 22 juli in Konig- stein zal worden gehouden. Voor het eerst gaat aan het ■internationaal congres een „dag van de jeugd" vooraf. Tijdens de bijeenkomst in Ko- nigstein zullen ook rapporten ter tafel komen over de huidi ge toestand van de kerk in Litouwen, Hongarije en Joego slavië. Voorts over de Russi- sch-orthodoxe kerk, de kerk in Georgië, alsmede over een land in Latijns-Amerika en over de situatie in Libanon. „Nederland keer terug naar God" is het motto van de zg. One Way Day, die op 18 no vember in de Irenehal van de Utrechtse Jaarbeurs wordt ge houden. De bijeenkomst wordt georganiseerd door de evangelist Ben Hoekendijk uit Putten. Hij verwacht dit jaar opnieuw zo'n tien- tot vijftienduizend jongeren. Voorafgaande aan dc mani festatie is er op donderdag 16 november een „nationale vas tendag". bedrijven, die belangen heb ben in Zuid-Afrika. Dit is in Londen bekendgemaakt door Sir Ronald Harris, lid van de commissie die controle houdt op de financiën van de kerk. Het gaat, zo zei hij, echter niet om bedrijven, die alleen of in hoofdzaak zaken doen met Zuid-Afrika, maar om grote firma's die beperkte belangen in Zuid-Afrika hebben. In het weekeinde zullen Jeho va's Getuigen uit Den Haag, Gouda eu Waddinxveen, twee duizend in totaal, bijeenko men in het congrescentrum te Bennekom voor hun halfjaar lijkse kringvergadering. In het programma zal onder meer aandacht worden ge schonken aan de problemen waarmee de jeugd in deze tijd te kampen heeft. Daar zullen praktische oplossingen tegen over worden gesteld, aldus een bericht van de nieuws- dienst van Jehova's Getuigen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1978 | | pagina 11