Amerikaan teelt groente in grootste zonne-kas van VS EUROPESE FRUITOOGST BETER DAN VORIG JAAR Potplanten verliezen terrein EILAND EN TUINBOUW ZONNE-ENERGIE? MOET JE ZELF DOEN! BOLLENHANDEL MOMENTEEL OP LAAG PITJE De bloemenstroom is wat ingedamd SPAANSE TOMATEN KOMEN LOS LEIDSE COURANT MAANDAG 23 OKTOBER 1978 PAGINA 11 CHEYENNE Even buiten Cheyenne, in de Amerikaanse staat Wyoming, staat al ruim een jaar een vreemdsoortig bouw werk. De muren zijn van hout. Het dak aan de zuidzijde is voorzien van doorzich- BntJ tige panelen. Aan de noordzijde is het een mengelmoes van kleurige platen. Het bouwwerk is alleen te bereiken via een zandpad, waarlangs een bord staat met >d. daarop geschilderd „zonne-kas". hij ielhe| Het bouwsel is de grootste zonne-kas in de Verenigde Staten. Hij is gebouwd door vrijwilligers die voor de bouw gebruik hebben gemaakt van gekocht, gekregen, of op andere wijze vergaard materiaal, "et geld ervoor is voor een groot deel fkomstig van regeringssubsidies. |Gary M. Garber, een van de stuwende krachten achter de kas, zegt: „Het doel van het geheel is te laten zien dat zonne- energie er is en door de mensen kan worden gebruikt, zonder dat zij daarvoor nga'J speciale kennis of werktuigen nodig heb ben". Daarnaast hebben de organisatoren geprobeerd de gemeenschapsgeest en de neiging tot zelfvoorziening te stimuleren. „In staat zijn je eigen boontjes te doppen, maakt de mensen erg enthousiast. Het wordt op het laatst bijna zoiets als een religie". ikelij Met de bouw van de kas is in juni 1977 begonnen. Eind januari van dit jaar werd voor het eerst gezaaid en nog geen 50 dagen later waren al de eerste groente, zois kool, radijs, sla, bloemkool en uien, geoogst. Later geplante tomaten begonnen halverwege de zomer te rijpen. Helaas is enooi inmiddels een deel ervan verloren gegaan door onvoorziene kou. „Het was in april ineens erg koud. Hier en daar gingen daardoor enige planten dood. We weten nu hoe we dat probleem moeten ondervan- hild Verloren gen, dus de volgende keer gebeurt het niet meer", zegt Garber. Het succes van de kas berust op een zogenaamd passief zonne-energiesysteem, zonder zonnecollectoren, plus warm wa ter. Het zonlicht valt in de kas door de doorzichtige panelen van fiberglas aan de zuidzijde. Het warme water wordt verkregen via een rij olievaten die mat- zwart geverfd zijn en waardoor koud water stroomt. Dit water absorbeert de zonnewarmte, 's Nachts wordt het warme water via buizen naar de kas geleid. Om zoveel mogelijk warmte in de kas te houden, zijn de muren voorzien van een 20 centimeter dikke isolerende laag. De noordzijde van het dak heeft een 25 centimeter dikke laag en ook de fundering is goed geïsoleerd. Uit een dagelijks bijgehouden statistiek blijkt dat de temperatuur in de kas nog nooit onder de 4,5 graden celcius is ge weest, zelfs niet in de winter. „Soms was het buiten 15 graden onder nul, met windstoten tot 110 kilometer per uur, binnen was het nooit kouder dan 4,5 graden", aldus Garber. In de kas hangt een zoetige lucht. De atmosfeer is er vochtiger dan buiten, waar het vaak hard waait. Het teeltgedeelte is verdeeld in drie secties. Daarvan worden er op dit moment twee gebruikt. Bladluis Tussen de groenten leven iets van 10.000 lieveheersbeestjes. Zij nuttigen bladluis, en dienen dus als insectenbestrijders. Ook bloeit er volop goudsbloem, van nature een plant waar schadelijke insecten een hekel aan hebben. Een deel van de kas is speciaal gereserveerd voor het kweken van kruiden. Een stuk hardboard, beschil derd met zwarte en groene inkt, wijst de weg naar een pindatuin. Garber leidt de bezoeker naar een ander deel van de kas. Daar staat een installatie waarmee organisch afval kan worden omgezet in methaangas. „Als we er per dag ongeveer 100 kilo afval in stoppen, komt er in theorie genoeg gas uit om al ons water mee te verwarmen. „De kooldioxide die als bijprodukt vrijkomt, zou naar het teeltgedeelte kunnen worden geleid, zegt Garber. „Op dit moment betalen steden ervoor om hun afval kwijt te raken. Met dit soort installaties zou dat afval kunnen worden omgezet in energie en winst". De installatie in de kas wordt nog niet gebruikt, hoewel al is gebleken dat het ding werkt. Het principe is dat bacteriën in de installatie zorgen voor een biologische afbraak van de afvalprodukten. Daarbij ontstaat met haangas en kooldioxide. De tanks waarin het afval wordt gestort, werken het best bij een temperatuur van 35 graden. Daar om zijn ook zij voorzien van een dikke isolatielaag. De warmte voor de tanks wordt geleverd door water dat in zonnecol lectoren buiten de kas wordt opgewarmd. Uitstekend Met enige trots wijst Garber op de collecto ren, die hij voorbeelden van „toepasselijke technologie" noemt. De zonnevangers zijn ingebed in houten kisten. De wanden van de kisten hebben een 5 centimeter dikke isolatielaag. Daar zit aluminiumfolie over heen. De zonnewarmte wordt geabsor beerd door golfplaat, waar water overheen stroomt. De kisten zijn aan de voorkant, die op de zuidzijde is gericht, afgedekt met doorzichtig fiberglas waardoor de zon op het golfplaat valt. In plaats van golf plaat kan ook ander materiaal worden gebruikt. „Je kunt bijvoorbeeld ook met lege bierblikjes werken. Da's pas echt leuk", zegt Garber. „En ze werken nog uitstekend ook". LUXEMBURG Het Bureau voor de Statistiek van de Eu ropese Gemeenschappen raamt de fruitoogst in de lid staten dit jaar op 16,6 miljoen ton. Dat is 1,5 miljoen ton meer dan vorig jaar maar 800.000 ton minder dan de gemiddelde oogst in de jaren 1971 tot en met 1975. Drie vruchten hebben het min der goed gedaan op grond van het recente verleden verwacht mag worden: de appel, de peer en de citrusvrucht. Er zullen dit jaar 1,8 miljoen ton appelen geoogst worden (bijna zeven kilo per inwoner van de ge meenschap) en 1,1 miljoen ton peren (4,2 kilo per inwoner). Vorig jaar werden er evenveel appelen geoogst; dat is 200.000 ton minder dan normaal, ter wijl de perenoogst 100.000 ton kleiner is dan vorig jaar. Een normale perenoogst bestaat uit circa 1,45 miljoen ton. In Italië wordt dit jaar 2,3 miljoen ton citrusvruchten geoogst. In de eerste helft van de jaren zeventig was dat nog 2,85 miljoen ton per jaar. Voor het eerst sedert 1965 zal Italië minder dan negen miljoen ton fruit produceren (8,6 miljoen ton). Perenoogs.: kleiner dan vorig jaar. door hun overvloedige tomate- noogst, die met 200.000 ton zal per inwoner van de EEG. In geproduceerd, tegen 4,5 mil- toenemen tot 3,5 miljoen ton, de hele gemeenschap zal 4,9 joen ton in 1977 en gemiddeld overeenkomende met 13,5 kilo miljoen ton tomaten worden 4,6 miljoen ton in 1971-75. DEN HAAG Blijkens een markt onderzoek door het Produktschap voor Sierge wassen kan worden vastge steld, dat in de eerste maan den van dit jaar een niet onbelangrijke verschuiving heeft plaats gevonden in de aankoopgedragingen van Ne derlandse huishoudens wat snijbloemen en planten be treft. Hierbij is vastgesteld, dat potplanten terrein hebben verloren aan snijbloemen. Kochten vorig jaar 1.082.000 gezinnen iedere maand één of meer potplanten, dit jaar was hun aantal gedaald tot 990.000 een vermindering dus met 92.000 gezinnen. Hier tegen over staaf dat vorig jaar 2.134.000 gezinnen per maand snijbloemen kochten en dit jaar waren dat er 2.182.000, een toename met 48.000. In dit jaar waren per maand ongeveer 2.5 miljoen gezinnen aan de markt voor een bloem of een plant. Hiervan zijn er bijna 2.2 miljoen van de ruim vier miljoen gezinnen, die ons land telt, die snijbloemen kochten tegen 1.0 miljoen die voorkeur gaven aan de pot planten. Vooral ook gezien de uitbreiding van de bloemen cultuur is die uitbreiding ver heugend hoewel men dan vra gen moet stellen bij de pot planten waarvan het aantal snel groeit In aantallen wor den dit jaar per maand onge veer 65 miljoen bloemen en 2.5 miljoen potplanten gekocht. Uiteraard dient hierbij wel re kening te worden gehouden Potplanten verliezen terrein dat een potplant heel wat gro ter uitgave vraagt dan een bloem. en Door de Nederlandse gezinnen werd tot dusver dit jaar per maand ongeveer 27 miljoen gulden uitgegeven voor bloe men en 11 miljoen gulden voor planten hetgeen neerkomt op een toename met rond de drie miljoen gulden voor de bloe men en een miljoen gulden minder voor de planten verge leken bij het vorig jaar. Het aantal gekochte stuks snij bloemen is over de eerste 7 maanden van dit jaar met ongeveer een procent toegeno men. Opvallend is, dat voor boeket ten 12 procent méér werd uitgegeven, evenzo voor chry santen. Gerbera was met 11 procent goed in trek, gevolgd door irissen met 10 procent. Freesia deed het met 3 pro cent matig en de anjers staan met 2 procent onder aan de lijst. Er blijkt ruimer belangstelling te ontstaan voor bloeiende pot planten. Vooral de bloeiers nemen in belangstelling toe en de groene planten nemen daarin af. Het prijsniveau van de snijbloe men blijkt tot en met de maand juli 11 procent hoger te zijn dan in dezelfde periode van het vorig jaar. Dat feit is dus niet van invloed geweest op het aantal bloemen kopende gezinnen. De potplan ten lagen 4 procent hoger in prijs maar daarvan werden zoals gezegd er minder ge kocht. Uit de cijfers blijkt ook, dat vooral minder animo was voor de anemoon, namelijk met 30 procent, gladiool 12 procent, hyacint 10 procent, narcis 9 procent. In het westen van ons land worden de meeste bloemen en planten gekocht, namelijk ruim 30 procent, met een ver mindering van ongeveer 2 pro cent, tegen 7 procent in het zuiden van ons land. Het tuin centrum blijkt ook dit jaar weer het belangrijkste afzet kanaal te zijn vooral wat perk- planten betreft. De bloemen winkels handhaven zich op hetzefde niveau van vorig jaar. Het levensmiddelenbedrijf is voor aankoop van perkplanten de goedkoopste aankoop plaats. In de kleine tot grote steden met veel tuinbezitters be draagt de gemiddelde beste ding voor bloemen en planten ongeveer twintig gulden per huishouding en verder in het land/ 16.40. Het is bijna gebeurd.Nog een paar weken en dan wordt de handel in de voorjaars- bloeiende bol- en knolgewassen weer in de mottenballen gelegd. Men is nu druk bezig met de laatst restantopruimingen weg te werken. Van stilstand zal echter geen spra ke kunnen zijn. Want onmiddellijk hier acheraan komt het gladiolen-, het dahlia- en het lelieseizoen. Met het rooien van deze gewassen is men links en rechts al druk bezig. Een andere zaak is de voorverkopen van de tulpen, de naricssen en de hyacinten voor levering juli/augustus 1979. Die handel staat op een laag pitje. De exporteurs nemen duidelijke een afwachtende houding aan. Dat is o.m. een gevolg van het feit dat de kwekers (naar de mening van de handela ren) een al te optimistische prijs in het hoofd hebben. Zweeds assortiment minder gevraagd Met name de exporteurs met een Zweedse handel houden de boot met nadruk af. Het staat n.l. nu vrijwel vast dat er dit jaar minder bollen naar Zweden zijn gegaan dan in vorige jaren het geval is geweest. Een wonder is dat niet. De Zweedse broeiers hebben de afgelopen winter voor hun bloeiende tulpen en andere bolgewassen maar matige prijzen ontvangen, terwijl ze vaak peperdure Hollandse bollen in huis hadden gehaald. Het anders voor Zweden zo gevraagde assortiment ligt dan ook veel gemakkelijker in de markt dan in jaren het geval is geweest. Twaalven van Promi nence die men vorig jaar om deze tijd voor 15,— per 100 nauwelijks aan het lijf kon komen, kan men vandaag al op de kop tikken voor 11,— en dan loopt het nog niet storm. De dubbele gele Monte Carlo, die in het najaar van 1977 van de hand ging voor prijzen die rond een kwartje per stuk schommelden, is vandaag te koop voor 18,—per 100. Wit, geel en rose erg duur Het grote massasoort Apeldoorn ligt van daag tussen de 7,25 tot hoogstens 8,— per 100. Schreeuwend duur zijn de witte tulpen, maar die zijn er haast niet meer. Het virusziek heeft hier op geduchte wijze in huisgehouden. Wie twaalven van Snow Star heeft aan te bieden, maakt graag een kwartje per stuk en voor twaalven van Pax wordt even boven 20,— besteed. Duur blijven ook gele en rose tulpen, maar hiervan kan hetzelfde worden gezegd als van de witte tulpen: ze zijn vrij schaars. Twaalven van Rosario gaan bijv. van de hand voor 22,— per 100 en Yokohama raakt men graag kwijt voor 18,en 19, per 100. Kortom: de „kleurtjes", waar vrij wel geen areaal van staat, lopen als een trein, maar de grote rassen komen vaak maar moeizaam uit de startblokken. Niet ongewoon Nu is het geen ongewone zaak in het bollenvak als men de laatste weken van oktober en de maand november gebruikt om de bekende kat uit de al even vermaarde boom te kijken. Vooral met de veel geteelde rassen heeft men geen haast. Men wil eerst wat meer zekerheid voor men tot grote aankopen overgaat. Daar is om te beginnen de vraag: hoe zullen de broeiers in het binnenland en in Duitsland en Scandinavië straks gaan boeren. Maken die goede prij zen, dan kikkert de bollenhandel meteen weer wat op. De alles beheersende vraag blijft: hoe zal het tulpenareaal in 1979 er uit zien? Opnieuw groei van het areaal en zo ja, in welke rassen vindt die groei plaats? Het antwoord op die vraag is inderdaad van ingrijpende betekenis, maar daar zal men in vele gevallen toch niet op kunnen wachten. Het zal wel weer half februari worden, voor de statistieken de beplante oppervlakten aan de openbaarheid prijs gegeven kunnen worden. Aangenomen dat het Produktschap voor Siergewassen kan beschikken over de benodigde pegulanten om de binnengekomen cijfers door de computer te sturen. Want het samenstellen van statistieken is een kostbare aangelegen heid en wat de ontvangsten uit de vakhef fing betreft, heerst er in de bollensektor nog altijd een onzekerheid als nooit tevoren. Door de beslissingen van het College van Beroep voor het Bedrijfsleven we hebben het daar al vaker over gehad is het bollenvak in een maalstroom van proble men terecht gekomen. Pas nu blijkt duide lijk dat men zó veel overhoop heeft gehaald, Publiceren In het bollenvak zijn stemmen opgegaan om de namen van hen die teruggave van de vakheffing hebben geëist te publiceren. Dan weten de kwekers in ieder geval waar zij de door hen opgebrachte gelden kunnen terughalen. Uiteraard zet men zo iets sneller op papier dan dat men de duiten terughaalt. Maar het zou toch wel bij de wilde spinnen af zijn, als handelaren de heffingen die voor een zeer groot deel door de kwekers zijn opgebracht, zo maar in eigen zak konden steken. Dat zou een brok onrecht van de bovenste plank zijn! Intussen werkt men van de vele kanten aan een oplossing en wie weet ziet men kans een mouw aan deze zaak te passen. Maar het is en blijft een hoogst onverkwikkelijke geschiedenis. 't Is niet de eerste en het zal vermoedelijk ook niet de laatste zijn, maar dat is een schrale troost, die geen brood op de plank brengt! De enorme bloemenstroom in september aan de CCWS is afgelopen week ook weer aardig ingedamd. De totale aanvoer was nog wel ruimer dan in dezelfde maand van het vorig jaar maar dat liep niet zozeer de spuigaten uit Het verschil bepaalde zich tot enige miljoe nen bos of stuks en dat is nog wel te verwerken. Het aanbod van de meeste bloemsoorten ligt weer op een normaal peil al staan de trosanjers nog wel een miljoen aanvoer hoger dan vorig jaar. De redelijke weersomstandigheden zorgden voor afrem men van de oogst en ook voor de komende week ziet het er naar uit dat er geen topaanvoeren verwacht moeten worden. Hetgeen mogelijk het prijspeil tengoede kan komen. In het algemeen zijn de prijzen van redelijk tot matig. In elk geval zijn er vergeleken bij vorig jaar geen grote ver schillen te zien. De totale omzet aan de CCWS bedroeg afgelopen week 9.741.475,82 bij een aan voer van 30.025.743 bos of stuks tegen 8.726.295,70 voor de 26.670.649 bos of stuks van vorig jaar. De aanvoer van snijbloemen lag rond de vier miljoen bos of stuks hoger dan vorig jaar en kwam dicht bij de 30 miljoen. De potplanten deden het nog goed wat aanbod betreft, 502.197 stuks voor 850.194,87 tegen 376.210 stuks en opbrengst van 560.776,40 vorig jaar. Vooral de bloeiende soorten blijven goed in trek. De eerste poinsettia's werden aange voerd, hetgeen dus een vroege kerstaankon diging betekent. Het valt te verwachten dat het met de potplanten in de komende weken goed zal blijven gaan. Het aanbod was afgelopen week ongeveer een vierde groter dan voorgaande week. De grote potchrysanten en kleine begonias werden redelijk goed betaald. Aanvankelijk viel de prijs wat terug maar in het laatst van de week trok deze weer wat aan. In de gemiddelde prijzen voor de bloemen ziten niet zulke bar grote verschillen tegen over dezelfde week van het vorig jaar die tussen haakjes wordt weergegeven. Amerikaanse anjers 29 (21) trosanjers 27 (24) anthurium 1,29 (1,21) snijgnen 16 (17) troschrysanten jaarrond 32 (45) idem geplo zen 56 (60) freesia 18 (15) gerbera 32 (36) gladiolen 12 (6) irissen 25 (36) leliekelken 1,02 (1,40) lelie tak 36 (34) cymbidium groot 92 (1,12) idem klein 21 (20) grote rozen 33 (30) idem klein 21 (20)— sonia 29 (27) belinda 19 (17) red garnette 14 (13). De chrysanten in de normaalcultuur waren talrijker doch de geplozen iets minder. De freesia blijft met dik vijf miljoen flink op peil en ook de prijs wist zich aardig te handhaven. De aanvoer van potplanten was in de maand september ongeveer dertig procent groter dan in dezelfde maand van het vorig jaar. Vooral de donderdag blijkt erg in trek te zijn voor de aanvoer hetgeen een goede ontwikkeling kan worden genoemd. Reeds in de eerste dagen van oktober werd het aanvoercijfer potplanten uit het vorig jaar gepasseerd, om welke reden het aantal stapelwagens aan de CCWS weer met vijf honderd is uitgebreid, teneinde op alle mogelijke gebeurtenissen op dit terrein voorbereid te zijn. De afgelopen week veranderde de tomatenprijs nagenoeg niet. Het totale aanbod was wel gro ter dan het vorig seizoen. Dat er voor de A-I-export een ge middelde prijs van 95 cent per kilo tot stand kwam was voor een deel te danken aan de tot op heden beperkte concurrentie van Spanje. Zeker als er een vergelijking met vorig jaar ge maakt wordt is het duidelijk dat de Spaanse export later op gang komt. In de periode van 13 tot en met 16 oktober exporteerde Spanje 550 ton naar West-Duits- land. Vorig jaar was de export al aanmerkelijk groter nl. ruim 1800 ton. Langzaam maar zeker zal de Spaanse concurrentie groter worden. De export van Hollandse tomaten naar Enge land verloopt tot op heden be vredigend, ook hier zal de con currentie van Spaanse tomaten spoedig merkbaar worden. De uitvoer van tomaten naar Zwe den, Zwitserland en Denemar ken is bijna even groot als vorig seizoen. Het Hollandse aanbod zal de komende week verder afnemen, in verband met de te verwachten concurrentie wordt er weinig verandering in de prijzen verwacht. Er was de afgelopen week dui delijk sprake van minder con currentie op de paprikamarkt. Alleen Italië leverde nog een respectabele hoeveelheid. Ook van dit land zal het aanbod de komende weken verder afne men. In het tot stand komen van de prijzen is dit de afgelopen week duidelijk merkbaar ge weest De groene sorteringen stegen onverwacht sterk in prijs, na melijk met 90 cent per kilo en kwamen op gemiddeld 2,30 per kilo terecht. Ook voor de rode sorteringen zette het prijs herstel verder door. De gemid delde prijs klom naar 4,37 per kilo. Al met al wordt de concur rentie kleiner en gaat de Hol landse paprikamarkt een gun stiger toekomst tegemoet. Voor de komende week wordt er voor de rode sorteringen weer op hogere prijzen gerekend. De groene paprika's blijven waar schijnlijk gelijk in prijs, enige prijsstijging is echter niet uitge sloten. Sla Het glasslaseizoen is dit jaar, wat de prijzen betreft, wel iets gunstiger van start gegaan dan vorig jaar. Dit werd mede ver oorzaakt door het kleinere aan bod. Nu het aanbod groter be gint te woren, wordt de prijs- druk ook duidelijk merkbaar. De gemiddelde prijs daalde de afgelopen week steeds. Thans ligt de gemiddelde prijs op 20 cent per krop. Het aanbod van sla zal verder toenemen, waar door de prijsdruk ook groter wordt. Al met al dus niet zulke gunstige vooruitzichten voor de slatelers. Overige gewassen Het koudere weertype heeft er voor gezorgd dat de prijzen voor de spruiten opliepen. Op woens dag 18 oktober werd er een gemiddelde prijs van 1,11 per kilo betaald. Bij aanhoudend koud weer zal deze prijs zich weten te handhaven. Waspeen behoort al weer enige weken tot de goedkope groentesoorten. De gemiddelde prijs voor een kilo waspeen ligt op 22 cent. Het ziet er nog niet naar uit dat deze prijs op zal lopen. De beperkte aanvoer van spinazie werd ver kocht tegen een prijs van 82 cent per kilo. De aanvoer van dit gewas zal kleiner worden, de belangstelling van de consu ment zal ook afnemen, hierdoor wordt er weinig verandering van prijs verwacht. Voor sper ziebonen liep de gemiddelde prijs op naar 4,35 per kilo. De prijs voor dit gewas zal hoog blijven. Andijvie veranderd weinig in prijs, er werd een gemiddelde prijs van 35 cent per kilo betaald. Door een wat klei ner aanbod worden er hogere prijzen verwacht. Prei werd de afgelopen week voor gemiddeld 65 cent per kilo verkocht, als de aanvoer groter wordt zal de prijs verder dalen. Het weer zal hier ook een merkbare rol spe len, bij koud weer zal er minder vlot geoogst worden. De aan voer van bloemkool is nog steeds groot en zal dit ook de komende week blijven. Voor de „zessen" werd 75 cent per stuk betaald. De prijs zal weinig veranderen. Na een week pas op de plaats, is de prijs voor de aubergines weer geklommmen en kwam op 3,30 terecht. Het lijkt niet waarschijnlijk dat de prijs de komende week verder op zal lopen. Er wordt aanmerkelijk meer radijs aangevoerd als vo rig jaar (300,000 bos meer) toch is de handel levendig te noemen, want de gemiddelde prijs be droeg 44 cent per bosje. De aanvoer zal groot blijven en het is de vraag of de prijs zich zal weten te handhaven. Voor kom kommers werden er goede prij- •■z n betaald, nl. 85 cent per stuk.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1978 | | pagina 11