JAZZ MI":
POP
PLATm
9
Een deel van de jazzfanl
beeft weer wat te lezen
De nieuwste uitvinding van de platenmaat
schappijen is de picture disc. Platen
kopers betalen gigantische prijzen
voor elpees, die ze waarschijn
lijk nooit zullen draaien
Nadat het gekleurde
vinyl geïntroduceerd
weird en enthousiast
ontvangen door de
platenkoper, ziet
het ernaar uit
dat de platen
industrie
bezig is
een nieuwe rage te ontketenenDe picture disc. t
Amerikaanse uitvoeringen van onder
meer Boston op CBS, zijn in Ne
derland te koop. Je betaalt er
echter wel een bedrag voor
dat ligt tussen de 70 en
100 gulden. De geluids
kwaliteit van die
picture disc laat
veel te wensen
over en is zelfs
vaak zeer
slecht te noe
men.
David Bowie De uitge
breide tournee van David
Bowie eerder dit jaar door
Europa en Amerika heeft
een vervolg gekregen in het
dubbel-album „Stage". Deze
live-elpee bevat een groot
aantal nummers van het op
treden, dat Bowie ook in
het Rotterdamse Ahoy gaf.
En zo magistraal als hij
toen op het podium bezig
was, zo meesterlijk is ook
deze plaat geworden. Goed,
je mist op „Stage" de sub
tiele lichtshow, die op ge
raffineerde wijze het geluid
aanvulde en ook ontbreekt
uiteraard de uitstraling van
de zanger zelf, maar zonder
dat alles blijft er nog erg
veel over om als rocklief
hebber van te watertanden
Neem alleen al de wijze
waarop Bowie het aloude
„Fame" op sublieme wijze
nieuw leven inblaast, of het
zeer heavy uitgevoerde
„Station to station" met gi
tarist Andrew Belew in een
glansrol. Echt leuk wordt
het echter op kant drie en
vier, wanneer de elpees
„Low" en „Heroes" de re-
<vue- passeren. ,J3reaking
Glass", „Speed' of Life",
Warszawa 'T' en „Beauty and
the Beast", om er maar een
paar te noemen, krijgen,
net als in ftóttgrdam duide
lijk herkenbare vertólkifi-
gen, maar klinken 'cTóbr
kleine subtiele wijzigingen
(tempo veranderingen, ande
re arrangementen) toch net
weer anders dan op de stu
dioplaten. Als geheel klinkt
het allemaal wat opgewek
ter, zonder dat de muziek
daardoor echter ook maar
iets aan spanning heeft in
geboet. Op kant één tenslot
te Bowie's terugblik op de
door hem afgesloten Ziggy
Stardust-periode, met onder
meer Jiang on to Your
self', „Ziggy Stardust" en
„Soul Love". Alles bij el
kaar een fascinerende weer
gave van een fascinerend
concert. (RCA/Inelco).
Livin' Blues Livin'
Blues, de legendarische
Haagse blues-formatie, heeft
de tien jaar dat zij nu ac
tief is, herdacht met het uit
brengen van een verzamel-
elpee. Van alle elpees die
de heren hebben uitge
bracht, zijn een of twee
stukken gehaald en op deze
'Livin' Blues 1969 - 1978' ge
zet, waarbij de twee hits
die de groep had, 'Wang
Dang Doodle' en 'Boogie
Woogie Womannatuurlijk
niet ontbreken. Men krijgt
hierdoor een vrij goed over
zicht hoe de groep zich in
de loop\der jaren heeft ont
wikkeld err. ^dat is aardig
voor mensen die de band
niet, of niet goed kennen.
Met ~\rizondering van het
eerste- hurrifher van kant
één, dat hooit eerder op dé
plaat verscheen en dus ook
vdbr kenners interessant is,
bevat de plaat alleeh oud
werk. In de tien jaar heeft
de groep zijn rauwe geluid
langzaam aan wat gepolijst
Omdat de stukken in chro
nologische volgorde zijn ge
rangschikt hoor je als de
groep het ware per nummer
veranderen. En dat is toch
wel het leuke van zo'n
plaat. Uiteindelijk belandt
men dan bij twee stukken
van Blue Breeze, de laatste
'gewone' elpee van de
groep. (Ariola).
Colin Blunstone Het is
goed te zien dat Colin Blun
stone na een valse start bij
zijn nieuwe platenmaat
schappij Rocket Records op
zijn nieuwe elpee „Never
even thought" goed voor de
dag komt. Waren de compo
sities op „Planes" uit 1977
bijna allemaal cover-versies,
voor zijn nieuwe plaat heeft
hij er samen met Phillips
lustig op los gecomponeerd
en is te voorschijn gekomen
met een 7-tal uitstekende
nummers. Colin blijft ro
mantische nummers zin
gen, die goed passen bij
zijn hese stemgeluid. Een
prima band ondersteunt
zijn zang en toont zich
vooral op de meezinger
Who's that knocking", met
een ritmische bas en drum
op zijn best De plaat werd
geproduceerd door Billy
Schnee (Rocket Records/-.
EMI)
We zaten dus opeens zonder
jazzblad in Nederland. Een erg
onaardige zaak, juist nu het
de laatste jaren een beetje
goed leek te gaan met de jazz
in Nederland. Ik zeg met
moedwil een beetje goea, want
er zijn onmiddellijk Neder
landse jazz-musici om me op
mijn vingers te tikken. Saxofo
nist Peter Bennink: „Er zijn
toch veel te weinig middelen
om de jazz volwassen te laten
worden. Het is zo'n ontzettend
Breuker: CRM heeft toch al
zo weinig kaas gegeten van de
jazz. Ze weten het verschil niet
tussen Pim Jacobs en Kees
Hazevoet. Daarom zijn de indi
viduele subsidies ook een
puinbak geworden. Sommige
groepen krijgen nog elk jaar
geld, terwijl ze bijna niets
meer doen en andere groepen
hebben artistiek weinig meer
te betekenen". Niet zó aardig
dus, al vertelde Hans Dulfer
tegen het Amsterdamse Pa
rool ook dat er wel „honderd
maal zoveel gebeurt als vroe
ger". Dat betreft dus de Neder
landse moderne jazz. Maar in
het algemeen kan je rustig
stellen dat de opleving in de
belangstelling voor jazz geble
ven is. Commercie of niet,
moeilijk of makkelijker zijn
steeds meer concerten geko
men, steeds meer bezoekers en
wijlen Jazz Press draaide dan
Alleen had de oprichter geen
fut meer in z'n eentje alle
verantwoordelijkheid, extra
en onbezoldigd werk te dra
gen. Er was zelfs nog geld in
de kas van de abonnees, en
met hun toestemming is dat
naar te hopen is rijkehjk
overgeheveld naar een van
de vroegere Jazz Press-redak-
teuren, Jan Rensep, die in
Tilburg een nieuw blad beloof
de op te zetten. Rensen en z'n
mensen hebben met dat plan
haast gemaakt. Net in jazz
maand oktober is nummer één
van Jazz Nu uit. Een „maand
blad voor aktuele geïmprovi
seerde muziek", een bewuste
versmalling wat de aandacht
van de artikelen betreft (de
revival-jazz is er heleméél uit),
maar dat kan ook best positief
uitwerken: Aandacht waar die
het meeste nodig is. Jazz Nu
1 ziet er nog wat bleekjes uit,
maar dat wist iedereen in Til
burg waar de teksten met een
electrische schrijfmachine ge
zet werden van te voren: Als
er maar éérst een blad was.
Je kan Jazz Nu dus rustig hei
voordeel van de twijfel gun
nen; de inhoud van het blad,
dat los drieënhalve gulden, per
jaar zesendertig gulden gaat
kosten, bevestigt dat.
Jazz Nu telt een goed interview
met bassist Maarten van Reg-
teren Altena, met een paar
kernachtige uitspraken: „Het
is nog steeds te gek dat een
land met 14 miljoen inwoners
ruim twintig symfonie-orkes
ten heeft. Als je dan bekijkt,
dat het totale geld dat er naar
de geïmproviseerde muziek
gaat, nog niet eens een middel
matig provinciaal symfonie
orkest omvat, dan is dat echt
een angstaanjagende kortzich
tigheid". En: „Er zal wreed
ingegrepen moeten worden
ten gunste van de geïmprovi
seerde muziek". Van Regteren
Altena zegt verder heel zinnige
dingen over zijn zeer vrije
muziek, over de geprefabri
ceerde gebondenheid waarin
Willem Breuker met zijn men
sen volgens hem vastraakt,
over bopmusici („Ik draai
nooit Parker of zo. Dat gaat
toch meer over virtuositeit, dat
is toch meer 19e eeuw: Hoe
ga je fantastisch met je instru
ment om", en „Het leuke van
Monk vind ik, dat het niet over
virtuozendom gaat, het gaat
over vorm") en over zijn eigen
produktie „Willem de Zwij
ger". Dan is er een stuk over
het Duitse label Circle Re
cords (loft-liefhebbers opgelet:
Daar staat zo'n beetje de hele
Saxofonist Willem Breuker; „CRM weet geen vers &C
tussen Pim Jacobs en Kees Hazevoet" vg
valt er weer wat aardig
horen dit nieuwe jazz-seü i«l
En dan heeft Jazz Nu nog! r
Vu ijsje, jazz-scribent:
stonden we, nog geen
meter van elkaar, drum
Art Taylor en ik, op de ft h"
dag van het North F~'
,,scene"op), een artikel over de
onderschatte grijze pianist-ar
rangeur-bandleider Gil Evans
in oktober op diverse plaat
sen in Nederland op bezoek
- diverse platenpagina's, con
certbesprekingen, en een tech
nisch stuk over de mij nog
onbekende Jeemeel Mondoc's .Festival. Achter de schei
Mutu Ensemble.
Saxofonist Hans Dulfer mag
het blad cynisch raillerend,
openen met zijn eigen kolom.
Over jazzmaand oktober: „Ou
de vetes worden vergeten en
het wordt opeens iedereen
weer duidelijk, dat de eerste
stap van de grote aanloop naar
het Holland Festival '79, het
volgende North Sea Festival,
en de Nieuwste NOS-Laren-
editie weer gezet moet worden.
Nieuwe grappen zullen be
dacht moeten worden door
Willen Breuker, Gijs Hendrix
kijkt al naar andere gastsolis-
ten, Kees Hazevoet koopt nieu
we piano's, Han Bennink stu
deert tenorsax, de Boventoon
kiest nieuwe leiders, Frits La-
ferwerff (recensent, red) leert
laveskribo, Loek Dikker
schrijft brieven, een boot met
Amerikanen is onderweg, Bur
ton Greene studeert Neder
lands en Boy Edgar is bezig
met een nieuwe big band".
Voor wie niet alle namen kent!
Het is een soort cynisch „de
winden blijven om de rotsen
waaien en eeuwig draaien de
seizoenen" van de Nederland
se jazzwereld. Helemaal te
recht of niet, als Hans Dulfer
blijft blazen zoals-ie schrijft
van de Carrouselzaal kt
we toe hoe Sonny Rollings
toegift besloot en haastig:
ting kleedkamer beende.
Ier hield hem staande.
Sonny, (ik vertaal het es m
maar even) ik wil je een ei
plaar van mijn boek gev
„Bedankt, man" antwoo; :ai
Rollins. Hij pakte het boei ^re
en wilde doorlopen, mafL^j
stond er ook nog.
lins", zei ik, „een paaimfa,}
geleden heb ik een intwj^'
met u gemaakt, dat ni
eerste hoofdstuk is vai
boek". i ji,!)!
„Krijg ik het van je?"
Rollins aarzelend, also!
bang was dat ik dired
rekening zou presenteren. e) ..j
natuurlijk", zei ik. Rd j$j
knikte en zonder nog ^n.
woord tegen Taylor of mi
zeggen verdween hij dooi
deur waar alleen muzikai
in mochten". Aldus Vuil ijjj(
Een tekenend voorval. Tl
nend voor de twee boe! jfa
voor de verhouding mus fa
jazzjournalist, voor biani ,fa
zwart in de jazz, voor del ~-
■ding van twee schrijversr
jazz. Op beide boeken
terug.
BERT JAN! ff
Bassist Maarten van Regteren Altena: „Wreed ingrj
ten gunste van geïmproviseerde muziek"
Zaterdag 14 oktober AI Dimeola treedt
op in de Doelen in Rotterdam. Aanvang
20.15 uur.
Zondag 15 oktober Optreden van de
Franse zanger Gilbert Bécaud in het Haag
se Congresgebouw. Aanvang20.15 uur.
Het Amerikaanse „showwijf' Bette Midler
is in het Amsterdamse Concertgebouw te
zien voor haar eerste van vijf concerten.
Maandag 16 oktober Barry (Copacabana)
Manilow is in het Concertgebouw in Am
sterdam te vinden. Aanvang 20.15 uur.
De Amerikaanse disco-zangeres Celi Bee,
die zojuist met een nieuwe elpee is versche
el
nen, treedt op in de Brakke Grond te'P1
sterdam.
Dinsdag 17 oktober Bette Midler.
maal in het Haagse Congresgebouw. P]
vang 20.15 uur.
Woensdag 18 oktober Ex-Dr Feel;
Wilko Johnson in de Eksit in Rotterdam, t
Donderdag 19 oktober Steve HacktI w
het Congresgebouw in Den Haag.
Optreden van de Engelse formatie 4
Straits in de Schouwburg in Rotterdam, a:
Zaterdag 21 oktober De Engelse pi
wave groep The Clash geven hun Wfjs
concert in het Amsterdamse Paradiso.
De fabrikant is wel zo vriendelijk
om voor die geluidskwaliteit te
waarschuwen. Op de Amerikaanse
persingen van het Beatles album
„Sgt Peppers Lonely Hearts Club
Bandstaat „Sound quality may not
be comparable to conventional editi
ons" ofwel „De geluidskwaliteit laat
te wensen over".Op de boes wordt
verder vermeld dat de elpee niet ge
ruild kan worden of teruggezonden
naar de platenmaatschappij. Het leu
ke van zo'n picture disc is, dat
maar weinig mensen een exemplaar
hebben omdat de oplage meestal be
perkt is.
Het lijkt er nu op dat vooral de En
gelse platenmaatschappijen er brood
in zien. De eerste op grote schaal
geperste plaat, die in Engeland te
koop zal zijn, is een zeven inch sing
le van The Cars op het Elektra la
bel. Vanaf volgende week zijn er
ook Engelse „Sgt Peppers" te koop,
die overigens in Duitsland geperst
worden. Op de A-zijde van die plaat
komt een afbeelding van de origine
le Beatles-hoes terwijl de B-zijde zal
bestaan uit het Sgt Peppers-em
bleem. De prijs in Nederland zal
volgens Jan Gaasterland, hoofd ver
koop van EMI, ongeveer 35 gulden
zijn. De vraag is alleen of er elpees
naar het vaste land verscheept wor
den omdat de plaat maar in een be
perkte oplage wordt geperst. Een
andere vraag is natuurlijk of de pla-
tenhandelaren dat bedrag rekenen
en de prijs niet optrekken van 70
tot 100 gulden zoals bij de Ameri
kaanse persing. Er zal ongetwijfeld
grote vraag zijn zo vlak voor Sin
terklaas en Kerstmis.
Jan Gaasterland van EMI gelooft
dat het allemaal niet zo'n vaart zal
lopen. „De vraag naar gekleurd
vinyl is in Amerika al weer aan het
afnemen, terwijl iedereen er eerst
erg enthousiast over was.Zoiets is
leuk als het exclusief is, maar
wordt het een massa-product dan is
het plotseling veel minder interes
sant. De picture disc is een mode
grill, die vooral door de slechte
kwaliteit van de platen snel voorbij
zal zijn. Engeland beweert wel dat
ze een betere kwaliteitsplaat zal le
veren, maar daar geloof ik niet zo
in- Het is namelijk niet eenvoudig
om een goede picture disc te maken.
Het is een erg duur proces waardoor
ook de prijs erg hoog is- Ben jij be
reid om S gulden meer te betalen
voor een elpee, alleen maar omdat
een foto do hele plaat beslaat
Een normale elpee wordt in min
der dan 30 seconden geperst terwijl
men over een picture disc ongeveer
een kwartier doét De prijs wordt
ook nog opgedreven doordat er
maar vijf fabrieken in de hele we
reld zijn waar een picture disc ge
maakt kan worden. Er moeten speci
ale machines voor worden
aangeschaft De fabriekanten verdie
nen momenteel goud geld aan de
productie ervan. Voordat de plaat
als massa-product te koopzal zijn
moet eerst de levensduur bewezen
Zwol, de nieuwe Amerikaanse
zanger. Een vierkante single om
in de belangstelling te komen.
De picture disc is een soort sand
wich. De hoesontwerpen, vaak aan
twee kanten dezelfde afbeelding,
worden op speciaal geprepareerd pa
pier gedrukt - om luchtbellen in de
plaat te voorkomen -. De foto's wor
den op een dun stuk vinyl geplakt
Over de foto's kómt dan een dunne
laag doorzichtig vinyl waarin de
groeven komen. In een Engels labo
ratorium zijn proeven genomen met
de picture disc. Het bleek dat wan
neer de plaat ongelukkig op de
grond terecht komt bij gemakkelijk
de bovenste laag vinyl kan verlie-
Het idee van de picture disc is niet
nieuw. Er zijn in de jaren dertig 78-
toeren platen geweest met een foto.
Een bekender product is de picture
disc-kindergrammofoonplaat, die al
zeer lang bestaat. De eerste groep,
die in de jaren zeventig gebruik
maakte van de picture disc is de
Engelse formatie Curved Air.Hun
eerste elpee Airconditioningwas
zo'n plaat. Het idee kwam van de
bands manager Mark Hanau. In
Duitsland kwam hij in contact met
een vertegenwoordiger, die een goed
kope uitvoering van een picture disc
als reclame gebruikte. Hanau achter
haalde de fabrikant en gaf de op
dracht 20.000 exemplaren van de
Curved Aire elpee te persen. De
plaat was een groot succes en Ha
nau kreeg enkele onderscheidingen
voor zijn idee. Die plaat van Curved
Air was overigens een stuk beter
van kwaliteit, dan de Amerikaanse
persingen nu. De elpee was ook als
draaiend object visueel zeer aantrek
kelijk en dat is met de meeste re
cente picture discs niet het geval.
Een exemplaar van „Airconditio
ning" levert nu ongeveer 500 gulden
op. Na bet succes met Curved Air
produceerde Hanau nog een elpee
met de onbekende groep Saturnalia.
Het album van die band had een
drie dimensionaal label.
„De picture disc is leuk te gebrui
ken voor promotiedoeleinden" ver
telt Jan Gaasterland. „Of een plaat
goed verkoopt ligt echter niet aan
het uiterlijk. Zoals die 50 vierkante
Singles van de Amerikaanse zanger
Zwol zijn leuk als promotiemateri
aal, maar als die man niet zou kun
nen zingen, dan wordt die plaat
toch geen hit".
De picture disc werd voor het eerst
gebruikt om de aandacht te vestigen
op een aantal artiesten. In Amerika
werden vorig jaar ongeveer 20 pictu
re disc elpees uitgebracht. Het werd
een succes. De meest begeerde pictu
re discs zijn momenteel de uitge
brachte Meat Loaf en Elvis Costello,
een plaat waarop de A-zijde een
kant staat van de elpee „My aim is
true" en op de B-zijde een kant van
de elpee „This years model". Die
platen worden verkocht voor meer
dan 450 gulden. De laatste drie
maanden zijn onder meer uitge
bracht „Magazine" van Heart", „The
Rocky Horror Show" en „Sgt Pep
pers Lonley Hearts Club Band", De
meeste platen worden in een oplage
van 5000 stuks geperst In Amerika
kwam er in die kleine oplagen on
der meer elpees uit van Bruce
Springsteen, Elvis Presley, Johnny
Mathis en Deniece Williams, Bob
Welch en Elvis Costello.
De picture disc is ongekend popu
lair in Amerika en Engeland, maar
schijnt nu ook in N/ederiand door te
breken. Jan Gaasterland is er een
beetje bang voor die populariteit
omdat als de vraag te groot wordt
de fabrieken en de winkeliers de
vraag niet meer aan kunnen. Dat
zou betekenen dat de prijzen nog
meer omhoog geschroefd worden en
recordbedragen zuilen worden be
taald. Momenteel wordt in Engeland
geexperim en teerd om een beter pro
cédé te vinden voor de picture disc.
Als de kwaliteit verbetert, heeft de
platenindustrie er een nieuw succes
bij, want de plaat is een leuk ob
ject. Het is een fleurig gezicht en
weer eens iets anders dan zwart
vinyl.
HansPiët
David Bowie in een glansrol tijdens zijn optreden
in Rotterdam.
