Klokken-
dieven
krijgen
straks
geen
kans
meer
De Betuwe
blijft bloeien,
maar vraag
niet hoe!
NIJVERDAL Uniek voor Nederland wordt
het beveiligingssysteem om diefstal van antie
ke klokken tegen te gaan, dat is uitgedokterd
door Herman Bossink uit Nijverdal, en waar
mee iedere particulier zijn voordeel kan doen.
Bossink is bezeten \ran oude en antieke klok
ken. Het is zijn hobby en levenswerk. Van
daar dat hij alle antieke klokken met speciale
zorg wil omringen Behalve het reeds genoem
de beveiligingssysteem is hij op het ogenblik
bezig met de inrichting van een klokkenkluis
achter zijn woning. Een speciaal beveiligd ge
bouwtje, waar op de zolder 534 klokken zon
derrisico opgeborgen kunnen worden
Het zal volgens hem een dief nooit gelukken
op deze zolder te komen Nergens is een in
gang te vinden. Overigens is het toch de
vraag of ongewenste bezoekers ooit het ge
bouw zullen kunnen binnendringen. Het is
niet alleen moeilijk door een speciaal alarmsy
steem, maar in het pand bevindt zich boven
dien nog een speciaal afgerichte pohtiehond.
.Het is een prima hond. Hij volgt alle bevelen
op. Maar in wedstrijden loopt hij altijd straf-
punten op bij het pakken. Hij blijft namelijk
bijten", aldus zijn baas Herman Bossink.
Klokken die Herman Bossink van een beveili
ging voorziet zet hij op de foto. Niet alleen de
buitenkant, maar ook de onderdelen en de
wijzerplaat komen er op. Alle klokken worden
door hem op speciale wijze geregistreerd. In
code. Al meer dan vijfhonderd klokken heeft
hij in zijn boeken opgenomen. Hier, kijk
hier heb ik een boek met foto's van klokken.
Hier heb je het codeboekje. Noem maar het
nummer en ik zeg wat voor klok het is en
wie de eigenaar is. Ik ken ze allemaal uit
mijn hoofd. Ik heb wat dat betreft een foto
grafisch geheugen". Het is verbazingwekkend.
Welk getal ook ge
noemd wordt, Herman
Bossink somt de naam
en alle andere gege
vens op.
.Mijn hele registra
tiesysteem bestaat uit
codes. Een dief zal er
niets aan hebben. Het
systeem zit zodanig in
elkaar, dat ik op mijn
beveiligingssysteem
niet eens patent hoef
aan te vragen. Boven
dien heb ik meer dan
één beveiligingssys
teem. Het mooiste is,
dat het systeem on
zichtbaar is. Er zijn
vele variaties, maar je
ziet het niet. Ik ben
nu bezig om de bevei
liging zodanig voor te
bereiden, dat ook de
mensen het zelf kun
nen aanbrengen".
.Mensen wier klok ge
stolen is, kunnen dat
bij mij opgeven. Ik
heb al een hele admi
nistratie van gestolen
klokken. Verscheidene
zijn door mijn toedoen
weer opgespoord.
Mensen die een antie
ke klok krijgen aange
boden, kunnen bij mij
informeren of het wel
goed zit Mijn systeem
is erop gericht om de
klokkendiefstal in te
dammen".
Zijn klokkenkluis is
zeer waarschijnlijk de
enige in Nederland.
Voor mensen met an
tieke klokken, die met
vakantie willen, zou
het een uitkomst kun
nen zijn. Zoals men
een hond voor de va
kantie naar een die-
renpension brengt, zo
kan men zijn waarde
volle klok of klokken
naar de klokkenkluis
brengen.„Er is ruimte
genoeg. Ik kan ook
andere antieke en
waardevolle stukken,
zoals kostbare schilde
rijen opbergen. Het
zal niet veel kosten. Ik
zie het niet alleen als
mijn werk maar ook
als mijn hobby".
Herman Bossink heeft
in zijn klokkenbestaan
al heel wat oude uur
werken in handen ge
had. „Aan alle klok
ken zit een hele
geschiedenis vast. Bo
vendien had iedere
klokkenmaker zijn ei
genaardigheden. Ik
heb hier erg zeldzame
klokken gehad, waar
van er maar twee of
drie exemplaren in
omloop zijn".
Het moet de mensen
met kostbare klokken
een veilig gevoel ge
ven, dat zij hun kost
baar uurwerk nu spe
ciaal kunnen laten
beveiligen, zodat die
ven de klok niet van
de wand krijgen.
Maar hoe zit het met
brand? „Geen nood",
legt Herman Bossink
uit. ,Het beveili
gingssysteem is dusda
nig dat de eigenaar de
klok binnen tien se
conden van de muur
kan halen".
„Ik ben nu bezig om
de registratie ook on
der te brengen bij de
plaatselijke politiebu
reaus. Ik werk al met
de politie samen, maar
het is natuurlijk veel gemakkelijker als de po
litie ook alle gegevens heeft Zij hebben er
geen rompslomp van en ze kunnen enorm
veel tijd besparen. Het komt de opsporing al
leen maar ten goede".
.Mensen kunnen er enorm mee in zitten, als
hun klok gestolen wordt Vooral als het een
erfstuk betreft Zo'n klok heeft dan tevens
een emotionele waarde".
De manier waarop Herman Bossink ons aller
lei klokken toont foto's van klokken en boe
ken over klokken, laat zien hoe emotioneel hij
bij elke klok betrokken is. Een klok is voor
hem een levend ding, dat hij als het ware aan
zijn borst koestert en met warmte en veilig
heid omringt. Hij heeft erg ctrük mee,
méaf niettemin vindt hij nog tijd om twee
boeken over klokken te schrijven. quo
Doop, zijn klokkenkluis en de doof hem uitge
dokterde speciale beveiliging zit er voor de
klckkendieven straks geen droog brood meer
in. En dat is ook de bedoeling van Herman
Bossink.
„Het moet maar eens afgelopen zijn met de
klokkendiefstallen zegt hij.
JAN KRAAK
i absolute zin is de appelconsumptie in ons land gedaald. Ook al geen opwekkend gegeven.
andere zal zijn dan die van vroeger. De hoog-
st ambo omgaarden zijn grotendeels verdwenen en
hebben plaats gemaakt voor struikbomen van
hooguit twee meter, die echter garant staan voor
hoge kilo-opbrengsten. Dat betekent dat het ka
rakter van de Betuwse bloei is veranderd. Was
bovendien in het verleden een boomgaard pas na
vijfentwintig jaar „op kracht" met daarna nog
eens een produktieleeftijd van vijftig jaar, de mo
derne boomgaard is na drie jaar reeds produk-
tief, maar gaat niet langer mee dan vijftien tot
twintig jaar. De boompjes zijn in strenge rijen
geplant en afgeschermd door een dichte windsin-
gel, want de teler wil zo weinig mogelijk aan het
toeval overlaten, al heeft hij afgezien van de tra
ditionele hagelverzekering. „Veel te duur", vindt
Piet van Veldhoven. „Ik heb zeventien hectaren
fruit, wat zo'n vijfhonderd ton produkt zal op
brengen. Zo'n verzekering komt mij op vijftien
tot twintigduizend gulden. Dat kan er al lang niet
meer af. Vrijwel niemand is meer tegen hagel
verzekerd".
Het is duidelijk: in de Nederlandse fruitteelt
wordt efficiency met hoofdletters geschreven en
er is geen plaats meer voor romantiek of nostal
gische gevoelens. Kostprijsvergelijkingen laten
zien dat de Nederlandse teler in een slechte con
currentiepositie verkeert ten opzichte van zijn
Franse en Italiaanse collega's. Bedroegen de pro-
duktie- en afleveringskosten per honderd kilo ap
pels in 1976 in Nederland 87.-, in Frankrijk
kwam men uit op 61,80 en in het Italiaanse
Zuid-Tirol op 56,50. Het beeld wordt voor de
Nederlandse telers nog somberder wanneer Span
je, Portugal en Griekenland toetreden tot de
EEG, omdat de produktiekosten in die landen
nog lager liggen. Voeg bij dit vooruitzicht de stel
lige verwachting dat landen als Chili en Argenti
nië nog meer hardfruit (appels) in de noordelijke
lidstaten van de EEG zullen gaan afzetten, dan is
het duidelijk dat Piet van Veldhovens sombere
kijk op de toekomst niet zonder reden is. Ook
een onlangs uitgebracht rapport over de concur
rentiepositie van de Nederlandse fruitteelt bevatte
een uiterst sombere conclusie. In deze studie
heette het, dat ons land moet blijven telen op
kwaliteit (grootte, smaak en kleur) en zijn af-
zetsysteem dient aan te passen aan de inmiddels
gewijzigde marktomstandigheden. Dat houdt in
dat het tientallen jaren gekoesterde veilingsys
teem op de helling moet. Een operatie, waar heel
veel fruittelers voor terugschrikken, want het zou
er wel eens op neer kunnen komen dat men
(voor een deel althans) niet langer baas is over
zijn eigen produkten. „Dat nooit", zegt Van Veld
hoven Jr. vastbesloten. „Als het een kwestie
wordt van je spullen afgeven en later maar eens
zien wat je er voor beurt, dan kap ik er mee Ik
wil ondernemer blijven!"
Verdienen
fruit beschikken, die tegen dagprijzen wordt af
gezet Een omstandigheid, waartegen met name
het grootwinkelbedrijf gretig „ja" heeft gezegd,
omdat men op deze manier verzekerd is van een
geregelde aanvoer en een vrij constant prijsnive
au. „Ons veilingsysteem functioneerde goed zo
lang er geen sprake was van buitenlandse con
currentie", zegt De Bijl.
Nog steeds bestaat er in de gemeenschappelijke
EEG-markt een produktie-overschot, dat zeker tot
m het begin van de tachtiger jaren zal blijven
voortbestaan. In de Betuwe worden trouwens van
de oogst 1978 ook al partijen doorgedraaid.
De overschotmarkt in fruit binnen de EEG is on
der meer het gevolg van het feit dat de massale
fruitrooi, die in het begin van de zestiger jaren
in de EEG-lidstaten werd ingezet, niet het resul
taat heeft opgeleverd dat men er van verwachtte.
In ons land had het werken met rooipremies tot
gevolg dat er van het fruitareaal, dat in 1956 nog
37.250 ha. besloeg, in 1977 nog maar 26.400 ha.
Ons land zal zijn afzetsysteem dienen aan
te passen aan de inmiddels gewijzigde
marktomstandigheden. Dat houdt in, dat
het reeds tientallen jaren gekoesterde vei
lingsysteem op de helling zal moeten
over was. En deze oppervlakte kalft steeds ver
der af, al is het tempo, waarin zich dit proces
voltrekt wel aanzienlijk gedaald.
Om de concurrentie slagvaardiger dan thans het
hoofd te kunnen bieden, wordt in Nederlandse te
lerskringen sterk gepleit voor andere rassen dan
Golden Delicious. Die liggen echter niet voor het
oprapen en het is zeer de vraag of Elstar, Lom
bard en Jona Gold het samen met de Goudreinet
en de Cox Oranje Pippin zullen kunnen opnemen
tegen de Golden Delicious. Bovendien is nieuw
inplanten van fruitbomen een uiterst kostbare
zaak (zo'n 25.000 gulden per ha.) waarbij de teler
ook nog eens een aantal jaren moet wachten
voordat de boompjes in produktie zijn. Een bij
komende zaak is verder dat in ons land in abso
lute zin de appelconsumptie is gedaald. Al met al
geen opwekkend beeld.
Profiteren
Wat Piet van Veldhoven Jr. vooral dwars zit is
het feit dat met name van het zuidelijk halfrond
appels ons land binnenkomen, waarop allerlei
chemische bestrijdingsmiddelen zijn gespoten, die
in Nederland reeds zijn verboden: DDT, gechlo
reerde koolwaterstoffen en kwikhoudende insecti
ciden. „Op ons fruit wordt practisch geen residu
meer gevonden", zegt hij. „Qua ziektebestrijding
en keuringseisen is Nederland het meest moderne
land ter wereld". Ook wat beplantingstechnieken
en inrichting van boomgaarden betreft voert Ne
derland dankzij o.a. de Landbouwhogeschool in
Wageningen de boventoon.
Niet alleen onze vaderlandse fruittelers profiteren
van deze kennis, ook het buitenland komt graag
kijken. Op dit ogenblik zijn veel Fransen in ons
land omdat de boomgaarden, die zij na het Alge
rijnse drama hebben geplant, aan het „verslijten"
zijn. Via o.m. de Nederlandse kennis over rassen-
teelt, bedrijfsinrichting en ziektebestrijding hopen
de telers van „La douce France" hun voordeel te
doen bij de herinplant van hun boomgaarden.
Om op deze manier na een x-aantal jaren ö.a. de
Nederlandse markt in een nog grotere mate dan
thans reeds het geval is te overstromen met ap
pels en peren.
•Golden Delicious is het meest populaire appelras in ons land, ook bij telers
De Nederlandse fruittelers zijn op dit
ogenblik volop bezig de oogst binnen te
halen. De verwachtingen daaromtrent zijn
vrij goed, d.w.z. dat er goede kilo
opbrengsten verwacht worden, die echter
tegen matige prijzen zullen worden
hoog, want de weg, die een appel aflegt
(van teler naar consument) is geplaveid
met prijsverhogingen. Een en ander
betekent, dat de consumentenprijs zeker
twee tot drie maal zo hoog is als de
veilingprijs.
De Nederlandse fruitteler ondervindt de
laatste jaren in steeds heviger mate
concurrentie van andere landen, met name
van Frankrijk, Italië, Chili en Argentinië.
Dit proces heeft veel fruittelers doen
besluiten het bijltje er bij neer te leggen,
omdat exportmarkten als de DDR, Perzië
en de Canarische Eilanden voor hen geen
soelaas meer boden. Ook. in andere landen
(Engeland en West-Duitsland) staat het
Nederlandse produkt onder zware druk van
o.a. Italië.
Met als achtergrond de vraag ,31ijft de
Betuwe bloeien?" keek een onzer
verslaggevers rond in fruit verbouwend
Nederland.
METEREN Onder de Betuwse fruittelers cir
culeert een even navrant als profaan grapje:
„Tijdens de Biddag voor het gewas wordt niet
langer gevraagd om een overvloedige oogst,
maar om mondjesmaat-opbrengsten, omdat in
het eerste geval de toevloed van met name bui
tenlands fruit (appels) nog groter zou zijn dan
reeds het geval is, met alle gevolgen vandien
voor de prijs". „Want", zegt Piet van Veldhoven
Jr. (27) in Meteren, „wij hier in de Betuwe kun
nen alleen nog maar geld verdienen als wij goe
de opbrengsten hebben en er elders een misoogst
is". Dat zegt een man, die een gunstige uitzonde
ring is op de rest van zijn collega's, omdat hij
in tegenstelling tot de meesten aan 1977
een uitstekend jaar had: goede opbrengsten en
hoge prijzen. Daarom staan er bij de jonge Van
Veldhoven nu ook twee nieuwe trekkers op het
erf. Toch is ook hij somber over het beeld dat
de Nederlandse fruitteelt vertoont, en dan met
name wat de lange termijn betreft.
„Wij hebben", zegt Piet van Veldhqven, „de laat
ste jaren de concurrentie het hoofd geboden door
langer en harder te werken. Ook zijn we veel in
tensiever gaan telen. De rek is er in dit opzicht
thans volledig uit, maar desondanks blijven we
terrein verliezen. In ons land gaat men er vanuit,
dat de boer wel voort blijft ploegen. De regering
weet wel dat ze de boeren nodig heeft, maar ze
doet er niks aan. In tegenstelling tot bijvoorbeeld
Frankrijk, onze grootste concurrent op dit ogen
blik. Ik durf dan ook de stelling aan, dat er voor
wat de importen betreft, gemeten wordt met twee
maten. En dan vooral ten aanzien van het fruit,
dat uit het zuidelijk halfrond komt, Chili en Ar
gentinië. Als er eerlijk gehandeld zou worden
met de importen, zouden we de concurrentie wel
aan kunnen".
Moordkuil
Er zijn meer fruittelers in ons land, die er over
denken zoals Van Veldhoven Jr. Alleen houden ze
de kaken stijf op elkaar, want van je hart geen
moordkuil maken is er in de nationale fruitsector
niet bij. (Wat dat betreft bestaat er ook geen hel
der beeld over het inkomen van de Nederlandse
fruitteler; volgens een LEI-publikatie zouden ze
allen zo'n beetje in het rood zitten). Het is een
feit, dat een van de drie appels die op dit ogen
blik in Nederland gegeten wordt, afkomstig is uit
-het buitenland. En wat minstens zo opvallend
is de Nederlandse detailhandel (de groente-
■man) heeft openlijk uitgesproken dat hij de Gol
den Delicious uit Frankrijk liever heeft dan die,
welke in Nederland wordt geteeld. (De voorkeur
voor het Franse produkt wordt uitgesproken op
grond van grootte, houdbaarheid en smaak.) En....
de Golden Delicious is het meest populaire appel
ras (ook bij telers) in ons land. Zullen dan na de
kersen ook de appels en peren uit de Betuwe
verdwijnen? Blijft de Betuwe eigenlijk wel
bloeien?
Veranderd
In Meteren zegt Piet van Veldhoven zonder meer
„ja" op die laatste vraag, al tekent hij er nadruk
kelijk bij aan, dat de toekomstige bloei een heel
Naar de mening van fruitteeltdeskundige D. de
Bijl van het tuinbouwconsulentschap in Tiel wil
de Nederlandse fruitteler „nog altijd te veel zelf
verdienen". („Ze willen niks afstaan".) In Frank
rijk brengt de teler zijn produkten naar de coö
peratie, die zorgt voor het sorteren, verpakken en
afzetten. Op deze wijze kan de coöperatie op elk
gewenst ogenblik over elke gewenste hoeveelheid
