Zakopane:
goedkoopste
oase in
diepgevroren
vakantiereizen
|[m vijftig miljoen razendsnelle stervelingen zullen in de komende maanden weer hun
jloms maken op de flanken van witte bergen en hun hete grogs drinken in rokerige
talen ergens in Japan, Chili, Californië of ergens op een stijfbevroren Europese stek.
Ijntig procent van dat zigzaggende leger beleeft zijn repeterende afgang in Europa,
|ar ruim 7000 liften de kinderen van de welvaart naar de toppen van de gelukzaligheid
lien brengen. Het aandeel van Nederland in deze winterse uitvlucht groeit spectaculair.
[i960 ontvluchtten nog geen 30.000 landgenoten onze natte moerasdelta, nu zijn
b.OOO Nederlanders van plan de sprong te wagen. En dat ondanks het feit, dat winter-
brtreizen stukken duurder zijn dan zomeruitvluchten. De prijzen voor het komend sei-
Ën „Winter 1978-1979" zijn gemiddeld met tien tot vijftien procent gestegen. Toch zijn
extra treinen al maanden tevoren volgeboekt en moeten de meeste touroperators
Instant „neen" verkopen, omdat er domweg geen plaats meer is in de romantische
jrberg. Dit jaar is het aanbod van wintersportreizen weer overweldigend: de gidsen -
Iker en groter dan ooit - puilen uit van sportieve dames en heren, die langs berg en
0 slierten. Oostenrijk en Zwitserland blijven bij die run naar de sneeuw favoriet; Frank-
k met zijn ultra-moderne wintersportoorden, zit ook duidelijk in de skilift en biedt tallo-
mogelijkheden. Daarnaast proberen kleinere broeders als Roemenië, Bulgarije, Noor-
igen, Finland en Polen ook dapper een lucratieve sneeuwbal te kneden. De Spaanse
[itersportoorden hebben tot nu toe weinig vaste klanten uit Nederland weten aan te
Ikken en huurlieden Duitsland en België (lekker dichtbij, niet zo gek duur) zijn toch
uoemd om in het krachtenspel der witmakers een bijrol te spelen, omdat zij geen
leeuwzekerheid kunnen garanderen.
Zakopane beschikt
over de modern
ste wintersportfa
ciliteiten in een
fotogeniek gebied,
dat ook in het
hoogseizoen een
uitgestorven in
druk maakt
In de sprookjes
achtige omgeving
van Zakopane ko
men wandelaars
en langlaufers
ook volledig aan
hun trekken
Het moderne hotel Orbis
Kasprowy biedt voor weinig
geld een prima onderkomen
in het Poolse wintergebeu-
ren.
tooni
verlt
elaaj
facs
en U
Sla)
Wal
heel
v©
eent
nil
k oo
eten. En het verschil is dan toch al gauw
een schort.
„Hoe vriend Petrowitsj, brengt de Pool
godsdienst en communisme toch onder die
ene noemer?", zei hij smakkend: „Een
Pool is op de eerste plaats Pool, daarna is
hij Pool. En op de derde plaats is hij ook
Pool. En pas daarna, op de vierde of vijfde
plaats, is hij misschien Roomsen wellicht
ook nog een beetje communist. Zo zit dat.
En wat is er eigenlijk op tegen vriend?
Jezus Christus was toch immers de eerste
socialist?".
vanuit de arreslee al het ijle geluid van
een nitwit-klok, die de gelovigen opriep
voor hun zondagse invuloefening. Het was
een godshuis van donker hout, een roomse
dreumes met wormstekige
heiligenbeelden, vrouwen in het zwart en
mannen met gekerfde koppen, die hun
pruim zolang hadden gestald onder de
wijwaterbak.
En dat geheel, dat zo overduidelijk hout
sneed, zong en bad bij twintig graden
onder nul de Heer van hun eeuwige hoop
van zijn kruis. Ik stond tussen de Polen
achterin bij een biechtstoel en dacht: hoe
valt dat nou te rijmen met het
staatssysteem in Polen, dat toch duidelijk-
uitgaat van andere geloofswaarden? Ik
dacht met mijn Nederlandse boerenhersens
nog steeds dat die mensen al jaren
geleden vóór het zingen de kerk waren
uitgevlucht.
Maar mijn ongelijk werd nog eens
onderstreept door de gids in Warschau,
een man met een baard van dunne wier en
met hoopvolle ogen achter zesmaal
geslepen brilleglazen. Hij liet me een paar
dagen later uiteraard het oude marktplein
van de hoofdstad zien, dat in het laatste
jaar van de Tweede Wereldoorlog totaal
verwoest is en daarna met miljarden zloty's
van een berooid, straatarm volk steen voor
steen weer is opgebouwd. Als je daar staat
en kijkt naar de duiven, die een sierlijke
buiklanding op je hand maken voor een
stuk bruin brood, begrijp je iets van de
geestkracht van het Poolse volk. Die gids
heb ik daarna haastig een bruin lokaal
binnengeloodst, waar de wodkafles van
hand tot hand ging. En toen ik hem
eindelijk die cruciale vraag durfde te stellen:
Roze sneeuwbal
gewerkt. Ook langlaufers komen in
Zakopane volop aan hun trekken: de
omgeving leent zich bij uitstek voor deze
wintersport en goed gemarkeerde trajecten
leiden sportieve trimmers kilometers lang
van de ene fotogenieke prentbriefkaart naar
de andere.
IKOPANE Een vakantie in een
tatblokland is voor de meeste
tderlanders nog steeds een grimmig
imes-Bond-avontuur, waaraan zij hun
jigers niet wensen te branden. „Niks
lor mij", is de voor de hand liggende
lnclu8ie van de recreërende
iderlander, die alles achter de Muur
tachouwt als grijs, grauw
bmandsland. En door dat te denken doet
[zichzelf en Polen tekort. Want reken
fop, dat het een belevenis is om in de
bekoelde ochtendmist rond te dolen
rer de uitgestorven Jagolonska en de
iKkine Upcowege in Krakow. En dat het
lel best wodka drinken is in dat
ndeloos golvende land tussen Tatra en
Bltische Golf, dat bewoond wordt door
felancholteke Tsjechov-figuren met
gijpte Kremlinknevels, die droef dampen
bven kamerbrede pelzen.
Pckermann Reizen is tot nog toe de
fjige touroperator in Nederland, die het
feeft aangedurfd om Polen op de
Intersportmarkt aan te bieden. En dat
pbeurt dan in de allesbeste ambiance,
fe royaal kan wedijveren met de ijzige
pgwezers naar favoriete bestemmingen
Oostenrijk, Zwitserland en Frankrijk. De
ek in Polen is Zakopane, dat strategisch
[gedropped in de huidplooien van de
Wra-reuzen. Daar, op een hoogte, die
ïrieert van 800 tot ruim 2000 meter vindt
en uitgelezen pisten in alle
loeilijkheidsgraden, die ook in het
pogseizoen vaak een verlaten indruk
•eden. Er zijn volop skiliften, er is een
ebelbaan en in de skischool van het dorp
'ordt volgens de modernste methoden
Eén ding: ik voel me niét geroepen om
ex cathedra mede te delen, wat er zo
allemachtig goed is aan het politieke
systeem van Nederland en zo allemachtig
beroerd aan het Poolse. Daar hebben wij
Nederlanders overigens wel een handje van.
Drie dagen zijn we in China en dan hoeft
het van ons al niet meer. Dan schrijven we
gelijk een roodboek over onze ervaringen,
waarin we Peking voor de allerlaatste maal
waarschuwen. Ik vraag me af. waar dat
mallotige trekje vandaan komt. Van wie
hebben we nou eigenlijk die neiging
geërfd om elkaar altijd maar vliegen af te
vangen? En dat, terwijl we toch veel beter
uit de verf zouden komen, als we met onze
medemensen een eind zouden willen mee
vliegen voorbij de grens van vooroordeel en
eigendunk.
Ik heb wel met eigen ogen gezien, dat
Polen een geweldig land is met geweldige
mensen, die het vuur uit hun bontschoenen
lopen om het hun gasten naar de zin te
maken. Ik had het natuurlijk moeten weten,
want Neckermann-boss Fritz Aronson is
immers zelf in de voormalige vrijstad
Dantzig geboren en is het prototype van
een romantische, dubbelgebeide, gulle Pool.
Een winters uitje in Polen is op zich al
spotgoedkoop (vergeleken althans met de
aanbiedingen in andere landen), maar wie
op een absoluut koopje uit is, kan zijn
vakantieduiten kinderlijk eenvoudig
verdriedubbelen via een wisseltruc. Ik zeg,
erbij; het is ten strengste verboden om met
zwarthandelaren in zee te gaan en als je
gesnapt wordt ben je er gloeiend bij. Maar
ja, het is wel gauw verdiend: een zloty, die
op de erkende wisselmarkt 6 centen
waard is, wordt je voor 2 cent aangeboden
door de wisselaars, die je gelijk na
aankomst in Kasprowy hongerig bestormen.
Of je gebruik moet maken van die
opdringerige diensten moet ieder voor zich
maar uitmaken. Mijn naam is en blijft
Haas.
Ik vond het al een ongehoorde belevenis
om voor de officiële koers een pracht van
een karper op mijn bord te krijgen, die l
vier-vijftig kostte. En voor een forel uit de
kunst moest je dertig cent neertellen en
voor een gezinsportie caviaar nog geen
tientje.
In de wetenschap, dat
wintersportgenoegens zeer hongerig
maken, raad ik daarom Nederlanders met
een gezonde eetlust van harte aan om
eens aan Zakopane te denken. Want Polen
is een uitgelezen ski-hap.
De gast heeft in Zakopane de keus uit twee
logiesmogelijkheden: de pensions Lipowy
Dwor met dependance (een verrukkelijk
typisch Pools huis, dat binnen zijn
doorrookte houten wanden een
dolromantische sfeer gevangen houdt,
vanaf 435 gulden, één week vol-pension) en
het moderne hotel „Orbis Kasprowy" met
vijf lounges, een grillbar, snackbar,
koffieshop, overdekt zwembad,
bowlingbaan, winkelcentrum, kindercrèche
en comfortabele kamers met bad-douche,
toilet, televisie, radio-en roomservice, vanaf
530 gulden voor èên week half-pension.
Goeie Poolse soep
Een kapitale toeristische vondst in
Zakopane was voor mij dat houten
hotelletje, dat ook in de wintergids van
Neckermann wordt aangeboden en
waarvoor je nog geen 500 gulden betaalt,
een week uit en thuis met meer dan vol-
pension. Je klimt de gladde stoep op en
ruikt gelijk de Bigos, die dikke Poolse goeie
soep, waar een volwassen blaarkop zijn
ganse achtervoet voor heeft opgeofferd.
Mensen, is dat een feest der herkenning
of niet? Hier in dat authentieke Dostojevsky-
decor staat de tijd niet eens stil, hier is
hij
resoluut teruggedraaid tot een stil. verloren
gewaand moment waarop de mensen nog
te gast waren in het huis van een
vreemdeling. In het grote hotel Kasprowi
verderop heeft Vadertje Staat duidelijk bij
ontstentenis van moeder haar rol ook
maar overgenomen. Maar in Lipowy Dwor,
ergens in een besneeuwde straat in
Zakopane, loopt nog steeds een echt
moedertje rond met een pot vol dampend
En dan de prijzen, die men voor de
wintersportfaciliteiten betaalt: dat is een
plezierig hoofdstuk apart. Zakopane is
momenteel het goedkoopste
wintersportoord van Europa en dat zal de
reden zijn, waarom het zo in trek is bij
Nederlanders: vier jaar geleden begon
Neckermann uiterst voorzichtig en werden
700 avonturiers in brullende lljoesjin-
machines van de Poolse
luchtvaartmaatschappij Lot naar Krakow
gevlogen, in de komende winter hoopt
men er 1500 naar toe te brengen in DC9-
toestellen van MAC. En van dat heirleger
bestaat twintig procent uit terugkomers.
Roomse dreumes
Op zondagmorgen ging ik naar een
kerkje, dat ver buiten de dorpskom van
Zakopane ligt weggemoffeld op de
kronkelweg naar de bergen. Je hoorde
LEOTHURING