Bisschoppen blijven bij standpunt
over gehuwde priesterdocenten
Onderzoek
nieuwe
vormen
waterwinning
Geruchtmakend
proces
sprak tot
verbeeldin
van Foni
Rademaken
Alfrink: Afzien van strategie van machtsevenwicht
Suggesties
voor beleid
gevraagd
van Landelijk
Pastoraal Overlea
GEWEST
LEIDSE COURANT
SATERDAG 30 SEPTEMBER 1978 PACIN
Het is de bisschoppenconferentie hier en nu
niet mogelijk wijzigingen te brengen in haar
standpunt met betrekking tot het personeelsbe
leid aan de vijf Katholieke Instellingen voor
Wetenschappelijk Theologieonderwijs (KIW-
TO's). Wel is de bisschoppenconferentie bereid
- zonder enige toezegging te kunnen doen - de
vragen van de KIWTO's zeer serieus te over
wegen.
Dit is medegedeeld naar aanleiding van een
bespreking, die donderdag in Utrecht is gehou
den tussen een afvaardiging van de bisschoppen
conferentie en delegaties van de KIWTO'S. De
afvaardiging van de bisschoppen bestond uit
voorzitter kardinaal J. Willebrands, mgr. drs.
Th. Zwartkruis, bisschop van Haarlem en mgr.
dr. J. Möller, bisschop van Groningen.
De KIWTO's hadden om het gesprek verzocht,
dat in een ontspannen en welwillende sfeer
verliep. De directe aanleiding was het feit
geweest, dat pater dr. J. Waldram op 5 juni
van dit jaar wegens zijn voorgenomen huwelijk
zijn ontslag had ingediend als wetenschappelijk
hoofdmedewerker van de vakgroep kerkgeschie
denis aan de katholieke theologische hogeschool
Amsterdam.
Kernpunt was de verklaring van 15 november
1976 van de bisschoppenconferentie. Hierin
maakten de bisschoppen bekend, dat zij hadden
besloten "geen gehuwde priesterdocenten meer
te benoemen, noch priesterdocenten die gaan
huwen in hun functie te handhaven".
En voorts, dat de bestaande situatie aan de
KIWTO's niet zou worden aangetast en derhalve
de gehuwde priesterdocenten, die destijds wer
den gehandhaafd, niet zouden worden ontslagen
op deze grond. Ook zei de verklaring: "Wat
betreft het karakter van de KIWTÖs als ambt
sopleiding, wil de bisschoppenconferentie ter
verduidelijking zeggen, dat de toekomstige
ambtsdragers hun wetenschappelijke opleiding
aan de KIWTO's mogen ontvangen".
Tijdens de bijeenkomst van donderdag bracht
men van de kant van de onderwijsinstellingen
naar voren, dat het standpunt van de bisschop
penconferentie het hun bijzonder moeilijk maakt
het geestelijk en wetenschappelijk onderwijs aan
hun instellingen op peil te houden en voor de
toekomst veilig te stellen.
Ook noemden zij dit standpunt schadelijk voor
een juiste waardering van het celibaat als ook
voor het kerkelijk besef van de studenten en
hun vertrouwen in de KIWTO's. Verder misten
de KIWTO's een beleidsplan van de bisschoppen
conferentie, met name op het terrein van het
kerkelijk kader en een samenhangende politiek
ten aanzien van verschillende kerkelijke bedie
ningen.
Met alle begrip voor de moeilijkheden die haar
standpunt voor de theologische opleidingen
schept, plaatste de bisschoppenconferentie toch
kanttekeningen bij de argumenten van de KIW
TO's, die, hoe men het ook wendt of keert, geen
wetenschappelijke scholen zonder meer zijn
maar tevens ambtsopleidingen.
Het wetenschappelijk onderwijs en de spirituele
vorming moeten er dan ook in harmonie verke
ren en de toekomstige priesters moeten er dan
ook het voorbeeld van celibatair levende pries
terdocenten kunnen zien. Het ideaal van de
volledige beschikbaarheid en overgave in het
celibaat vereist dat.
De suggestie van de KIWTO's betreffende de
versoepeling in de toepassing van de geldende
regelingen kon de bisschoppenconferentie niet
aannemen, de ene docent handhaven en de
andere laten ontslaan, kan op menigeen de
indruk van discriminatie en willekeur maken,
te meer omdat, wanneer het over personen gaat
nauwelijks motieven openbaar kunnen worden
gemaakt
De dwingende en ondubbelzinnige bepalingen
van de Romeinse congregatie voor de geloofsleer
laten de bisschoppenconferentie trouwens geen
speelruimte.
De suggesties over beleidsplan eji personeelspo
litiek vielen bij de bisschoppenconferentie in
goede aarde, evenals het verzoek van de KIW
TO's tot voortzetting van het overleg en tot meer
contacten van bisschopen met de studenten.
Kardinaal Alfrink heeft ervoor ge
pleit, dat afgestapt wordt van het
gelijkwicht van krachten tussen oost
en west als "de enige strategie voor
de vrede in de wereld. Kardinaal
Alfrink deed dit in een inleiding,
geschreven voor het Albert Schweit-
zer-symposion, dat in Deventer wordt
gehouden.
In verband met het overlijden van de
paus was kardinaal Alfrink niet naar
Deventer gekomen. Zijn toespraak
werd voorgelezen door ds. E. Borren,
doopsgezind predikant te Deventer.
Kardinaal Alfrink baseerde zich bij
zijn uitspraak op hetgeen Albert Sch
weitzer in 1958 in zijn radiotoespraken
via Oslo heeft gezegd. De befaamde
arts en zendeling Schweitzer stelde
toen, dat het zaak is opnieuw te
ontdekken, dat wij allen tezamen men
sen zijn en ons ervan bewust moeten
worden wat in het menselijke wezen
aan zedelijke waarden aanwezig is.
Kardinaal Alfrink vindt, dat Schweit
zer hier een van de meest wezenlijke
aspecten van de problematiek aan de
orde heeft gesteld. Hij wijst erop, dat
we geneigd zijn het vraagstuk van de
ontwapening te zeer toe te spitsen op
de betrekkingen tussen de supermach
ten en ons er daarbij op te baseren
dat de vooruitzichten op wapenver
mindering geheel bepaald worden
door de onderhandelingen tussen deze
grootmachten.
Een dergelijke denkwijze gaat volgens
Alfrink voorbij aan de betrokkenheid
van de gehele mensheid bij deze pro
blematiek en zal bovendien kunnen
leiden tot een gevoel' van machteloos
heid en apathie.
De kardinaal, die sprak als oud-presi
dent van Pax Christi Internationaal,
weer erop, dat sinds de tweede werel
doorlog de antithese tussen Europees
oostblok en westblok gehanteerd is
als strategisch patroon
flicten die waar ook ter wereld tussen
volkeren zijn ontstaan. In dit patroon
is de problematiek van de vrede over
heel de wereld ingekaderd.
Volgens Alfrink zal de wereldvrede
een utopie blijven zolang we ons
daarvan niet weten te bevrijden en
zolang we niet ophouden alle volkeren
van alle continénten in dit stramien
in te kaderen. Zelfs een ontwapenings
conferentie blijkt a priori tot on
vruchtbaarheid gedoemd, zolang r
geen ander uitgangspunt weet te han
teren dan dit gelijkgewicht van krach
ten tussen de grote wereldblokken.
kardinaal Alfrink naar voorbeeld
Schweitzer eerbied voor allt
van leven. Geweld is des te meer een
onmenselijk element, een anti-cultuur,
naarmate het wordt uitgeoefend te
genover onmachtigenn en weerlozen.
Maar dit soort geweld wordt niet
alleen in oorlogshandelingen bedre-
In dit verband merkte de .kardinaal
op, dat de teruggang van de eerbied
voor het leven een teken aan de wand
is. Maar het antwoord mag niet door
angst worden ingegeven of door tegen
geweld. Het enige antwoord is bezin
ning op de waarde van het leven en
op eerbied vor het leven.
Het is de bedoeling dat de
aanstaande zitting van het
derde Landelijk Pastoraal
Overleg (LPO-III), die van
vrijdag 27 tot en met zondag
29 oktober zal worden gehou
den in hot congrescentrum
„Leeuwenhorst" te Noord-
wijkerhout, suggesties ople
vert voor het beleid in de RK
Kerkprovincie, vooral op het
landelijk vlak.
Deze opzet is door de bis
schoppenconferentie goedge
keurd. LPO-III gaat over sa
men geloven en samen kerk-
zijn. De komende zitting zal,
evenals dat het geval was met
de vorige (van 5 tot en met
7 mei in Veldhoven), meer in
het bijzondér zijn gewijd aan
kerk als gemeenschap en als
factor van gemeenschapsop-
bouw, ook in de samenleving.
In Noordwijkerhout zullen
eerst gemengde werkgroe
pen en de delegaties uit de
bisdommen zich buigen over
de ervaringen die zij in de
voorbereidingstijd hebben
opgedaan met voorbeelden
van kerk als gemeenschap en
stichtster van gemeenschap.
Zij zullen daarbij onder i
nagaan welke betekenis die
voorbeelden kunnen hebben
de maatschappij en
de oecurhenische bewe
ging.
Ook zullen zij zich afvragen
wat de knelpunten en wat de
mogelijkheden zijn op plaat
selijk, regionaal en landelijj
Dc suggesties voor het belei(
zullen zaterdag 28 oktober
worden gepresenteerd en bq.
sproken tijdens twee plenai.
re zittingen in de namiddag
en de avond. De gedachten?
wisselingen hierover en de
stemmingen zullen worden
afgerond op zondagmiddag
29 oktober. Dan zal ook de
voortzetting van LPO-III
worden bepaald.
De zitting zal vrijdagavond
27 oktober worden geopend
met een gebedsdienst en een
toespraak door kardinaal J.
Willebrands, voorzitter van
de bisschoppenconferentie.
In de eucharistieviering van
zondagmorgen 29 oktober zal
de kardinaal voorgaan. De
bisschop van Groningen, dr.
J. Möller, zal de preek hou-
.den.
Leiden H. Middelares za 19, zo 9.30 hoogmis.
11.30 euch.; H. Lodewijk za 10, 19; zo 8.30. 10
hoogmis, 11.30. 18. 19 plechtig Lof; O.L Vr. Onb.
Ontv. za 19. zo 9.30. 10.45, 12.15 en 18.30; H.
Leonardos za 19. zo 9 lat. 10.45 ned., 12 uur; St.
Antonius van Padua za 19. zo 9.30. 11 hoogmis.
1Z15; H. Petrus za 19. zo 9. 10.30 hoogmis. 12 en
t 19 euch.. zo 8.30. 9.30,
1.45; De H. Geest 2
Boskoop za 17.30 in De Stek, 19 in parochiekerk,
zo 9.30 en 10 par. kerk;
Hazerswoude-Dorp H.H. Engelbewaarders za 19.
Rijnsburg za 19. zo 10.30;
Langeraar za 19. zo 8.30, 10.00 H. Mis;
Leiderdorp H. Menswording za 19, zo 9, 10.30.
12;
Leimulden za 19, zo 7.30. 9.30 hoogmis. 11.15;
8.30. 10. 11.30; Poelp.
Nieuwkoop za 19. zo 7.30, 9. 10.45;
Noordwijk-Binnen za 19. zo 8. 10 hoogmis, 11
Noordwijkerhout St. Jozef za 19 euch met zang;
zo 8.30 en 10 euch. m. zang; St. Victor za 19, zo
9.30 hoogmis, 11;
Oegstgeest St. Wïllibrord za 19. zo 9, 10.30, 12;
Noorden za 19.30, zo 9 en 10 hoogmis;
Noordwijk-Maria ter Zee za 19. zo 9.30 hoogmi
11 (samenzang):
I Herv. Gem. Hoogl. Kerk 10 dr. Lamping, Leger des Heils 10 en 19.30 samenkomsten. Zevende- Van Santen HA. Geref Kerken Goede Herder 18.30,
Zijlstra. Zendingswerk Middernachtgrc
Vegh. 17 ds. Van Halsema, Petrakerk 10 ds.
Jeruel 18 samenkomst.
Aarlanderveen I
Geref. Kerk 9.30 en 18.30 Die
weg 10ds. Oort.
Bodegraven Herv. Gem. Dorpskerk 9.30 ds. Droo-
gers HD. 18.30 ds. Richters, Salvatorekerk 9.30 ds.
Abbenes Herv. Gem. 9.30 dhr. Drijver. Voorscho-
17 ds. Vegh, Bevrijdingskerk 10.30 ds. Littooy. 17
,ds. Korteweg, Groenhoven 10 ds. Sytsma, Clubhuis-
diensten Jeugdhaven De Mirt 10 mw. Owel. Mierennest
TO dhr. Spijker. Merenwijk aula Valkenpad 9.30 en
Ger. Kerk 10 en 17 ds. Toorman, Den Haag. Geref.
ds. Bogers. 18.30 ds. Hanemaaijer Kruiskerk 10 ds.
Bogers. Geref. Kerk Salvatorkerk 10 ds. Oldemans.
18.30 ds. Stolk, Maranathakerk 10 drs. Vree. 18.30
18.30 ds. Heymans. De Stek 9.30 ds. Hermans. Geref.
Kerk 9.30 en 17 ds. Dijkstra. Chr. Gecef. Kerk 9.30
n17ds. Langevelde.
Katwijk a.d. Rijn Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds.
Chr. Geref. Kerk 9.30 Dienst des Woords, 14.15 c
Herv. Gem. 9.30-ds. Kaai. 18.30 c
i 19.30 samenkomsten. Volle Ev. Gem. ds Gebraad. 18.30 ds. Teygeler. Geref.
dige Hoofddienst ds. Happee. Nieuw Apost. Kerk
9JO en 16 diensten. Baptistengemeente 10 ds. Van
Mamecen. Ev. Chr. Gemeenschap 10 dhr. Dikkes. 18.30 ds. Van Sanl
i HA, Ashramcollege 9.30 ds.
Noordwijkerhout Herv. Gem. 10 ds. Kalkman HD.
Oegstgeest Herv. Gem. Groenekerkje 10.30, Pau-
luskerk 10. Gem. Centr. 10.30, Endegeest 9.30, Diac.
huis 10.30 van Wijckersloot 16.30. Geref. Kerk 10
J Vegter. Geref. Kerk Vr. BV 8.45 en 16
Geref. Kerk 9.30 ds. Hoornstra, 18.30 kand. Verburg.
I. Geref. Kerk Petrakerk 9.30 ds. Bakker.
Amstelveen 17 ds. Huisman. Immanuelkerk 9 en 10.30
ds. Huisman, 17 ds. Damsma. Maranathakerk 9.30
ds. Huisman. 17 drs. v.d. Kamp. Chr. Ger. Kerk 9.30
en17ds. De Joode.
Sassenheim Herv. Gem. 9 en 10.30 ds. v.d. Meer.
19 Opendeurdienst. Geref. Kerk Diensten 9.30 en 17.
Voorschoten Herv. Gem. Diensten 10 en 19. Gé
Kerk 10 Dienst. 17 ds. De Zwart.
Warmond Herv. Gem. 10 ds. Bouhuys. LeiC
Wessenaar Herv. Gem. Diensten Dorpskerk
16.30 en 19, Kievitskerk 10, Messiakerk 10. Dorpsca
OM IN TOEKOMST PROBLEMEN IN
ZUID-HOLLAND OP TE LOSSEN
Gedeputeerde Staten van Zuid-Hol
land hebben in principe beslotén een
onderzoek te laten instellen naar de
alternatieve mogelijkheden voor de
waterwinning in deze provincie. GS
reageren hiermee op het rapport van
de commissie waterwinning Duinge
bied Den Haag-Leiden, waarin dit
wordt aanbevolen.
Volgens het rapport is zo'n onderzoek
noodzakelijk om de problemen van de
watervoorziening in Zuid-Holland, op
langere termijn, op te lossen.
Te denken valt aan: uitbreiding van
de grondwaterwinning, een verder
gaande zuivering van het oppervlakte
water voor de bereiding van drinkwa
ter. en ontzilting van het zeewater. Dit
adviseert de commissie waterwinning
Duingebied Den Haag-Leiden aan Ge
deputeerde Staten van Zuid-Holland
in haar rapport over het duingebied
tussen Den Haag en Katwijk.
Ook dient volgens de commissie aan
dacht geschonken te worden aan het
veilig stellen van de watervoorziening
bij calamiteiten. Om op middellange
termijn de capaciteit van de duinen
optimaal te benutten en de natuur zo
min mogelijk te beschadigen is het
volgens het rapport noodzakelijk dat
dc waterleidingsbedrijven in de Zuid-
Hollandse duinen nauw samenwerken.
Ook is het volgens de commissie nodig
dat er onderzocht zal worden wat de
recreatie voor consequenties heeft op
de waterwinning in het duingebied.
In de nota zijn drie conflicten in
beschouwing genomen:
- de verontreiniging door de recreatie
in het waterwingebied kan de kwaliteit
van het drinkwater in gevaar brengen.
- De invloed van het voedselrijke infil
tratiewater (Maas- en Lekwater) ver
stoort de natuur in het voedselarme
duingebied.
Op grond hiervan heeft de
de belangen van de recreatie onderge
schikt gemaakt aan die van de natuur
en de waterwinning
De commissie stelt voor het duingebied
voor de recreatie te verdelen in drie
zones. Een zone met vrije toegang op
wegen en paden, zoals Meijendal en
Duinrell, een zone met beperkte toe
gang (eventueel op basis van jaarkaar
ten zoals de Kijfhoek en de Bierlap,
en een zone die niet toegankelijk is.
De commissie adviseert Gedeputeerde
Staten het rapport voor te leggen aan
de betrokken gemeenten.
Kees ter
Bruggen, Fons
Rademakers,
Pleuni Touw
en
Peter Faber in
Brussel voor
de opnamen
van „Mijn
vriend".
Toen na een proces van negen slopende weken, waarin de getuigen
elkaar en zichzelf voortdurend tegenspraken, op vrijdag 27
januari 1978 de jury zich terugtrok om zich te beraden over
de geruchtmakende zaak Jespers, was de spanning in het Gentse
Paleis van Justitie te snijden. Fons Rademakers, die juist zijn
„Max Havelaar" in België ten doop hield, heeft het allemaal
van heel dichtbij meegemaakt en zag als rechtgeaard filmmaker
onmiddellijk de mogelijkheden, die zo'n gecompliceerde affaire,
waarover het laatste woord nog niet gesproken is, bood voor
een filmscenario.
De jury bevond Jespers schul
dig op de volgende punten: Aan
de amateuristische bomaanslag
op de auto van zijn vrouw, een
aanslag die door de politie
slecht was onderzocht, en aan
de dood van zijn vrouw in het
bad, een^feit dat de politie wel
grondig had gereconstrueerd
maar waarbij geen detail als
verdacht naar boven was geko
men. Rechter Jespers kreeg 20
jaar en zaakwaarnemer Luc de
Craemer voor zijn aandeel 15
jaar.
Het was juist 'laatstgenoemde
figuur, de omhooggeschoten
volksjongen 'De Craemer, die
tijdens het proces als een gebo
ren acteur de ene keer in huilen
uitbarstte om even later weer
de verontwaardigde onschuld te
verbeelding sprak en uiteinde
lijk ook zo'n beetje de hoofdfi
guur is geworden in het scena
rio dat Gerard Soeteman na het
afluisteren van alle tijdens het
proces opgenomen banden voor
Rademakers schreef.
Soeteman kan de zaak Jespers
nu wel dromen en weet de
vinger te leggen op alle tegen
strijdigheden die tijdens het
proces naar voren kwamen.
Toch speelt „Mijn vriend of het
verborgen leven van Jules De-
praeter" zich maar voor een
klein gedeelte in de rechtzaal
af en houdt zich meer bezig met
de voorgeschiedenis. Fons Ra
demakers is aan de vooravond
van de eerste opnamen begrij
pelijk zeer voorzichtig met zijn
uitlatingen. Wel wil hij kwijt dat
TV Crw>r on horn tiiHHnc b&
proces een uiterst gladde indruk
maakte „Een soort Reintje de
Vos met iets van Tyl Uylenspie-
gel". Rademakers heeft de me
dewerking van de Belgische au
toriteiten nodig voor de opna
men, die-alle in en om Brussel
en Gent zullen plaatsvinden en
houdt je daarom in het onzekere
hoe de film'er uiteindelijk zal
uitzien. Moet je Soeteman gelo
ven dan zullen er grote vraagte
kens achter de schuld van rech
ter Jespers, die in de film Jen
sen heet, worden gezet. Soete
man, die als scenarioschrijver
eigenlijk doorbrak tijdens zijn
samenwerking met Paul Ver
hoeven, bemoeit zich overigens
niet meer met het script als de
opnamen eenmaal begonnen
zijn. „Met Paul was het zo, dat
we na iedere fase van het script
van gedachten wisselden en wat
•er dan tenslotte uit de bus
kwam, was met de regisseur
helemaal doorgesproken. Na
tuurlijk, er wil wel eens een
scène verdwijnen door over
macht, zoals bij „Soldaat van
Oranje" toen we zulk allerbe
labberdst weer hadden, maar
over het algemeen hoeft er niets
-De rol van De Craemer, die in
de film Jules Depréeter heet,
is in handen van Peter Faber,
die bijna uit geen enkele Neder
landse film meer is weg te
denken. Elke draaidag moet hij
aanwezig zijn en daarom heeft
hij zijn tenten maar in België
opgeslagen. Faber wordt overi
gens wel de globetrotter onder
de Nederlandse acteurs. Met
Fons Rademakers trok hij naar
Indonesië voor diens „Max Ha-
velaar", hij was nog even op
het eiland Man voor een zwij
gend rolletje in „Mysteries". Fa
ber: „Ik had maar een paar
dagen over en ik wilde graag
eens een man die zelfmoord
pleegt spelen. Maar waarom ze
me op de titellijst hebben ge
zet....?" Hij is' nu juist terug van
een verblijf van vier weken op
Rhodos voor „Exit 7" van Emile
Degelin.
Pleuni Touw die de maitresse
van Jensens speelt, heeft negen
draaidagen, maar die vallen zó
dat haar werk in Nederland niet
in gedrang komt. maar goed
ook, want we herinneren ons
nog het jachtige leven van Gui-
do de Moor toen hij voo^ „Fla-
diverse draaidagen in Brussel
had, waarna hij zich iedei
avond naar Nederland
spoeden voor de zware dubl
rol in „Een knecht van b
meesters".
Fons Rademakers is he
maal mee eêns dat de toneel
plichtingen van sommige
teurs grote problemen bij
opnamen kunnen veroorzaki
„Zeker in België, waa
de plaatsvervanger va
teur moet betalen met e
scheut omzetbelasting erbovt
op." Voor de faciliteiten bij dl
opnamen in België heeft hij zich
voor deze overigens geheel Ne-1
derlandse produktie van de me
dewerking verzekerd van een
Belgische partner Cinemac "Zi;
kennen de weg bij de autoritei
ten en kunnen mij een hoop tijd
en moeite besparen."
Deze week zijn de opnamen
gestart met naast Peter Faber
in de rol van rechter Jensens,
André van den Heuvel
der Magda Cnudde als de moe
der van Jules' kinderen, Kees;
ter Bruggen als Jules' maitresse.
en Florence Jamin als Jensensj
onfortuinlijke echtgenote.
OTTOMTL0
