Minder kleuters maar meer studenten
Regering wil eigen huis bevorderen
Uitbreiding EG zet
tuinbouw onder druk
Defensiebegroting
boven 10 miljard
Binnenland
ONDERWIJSBEGROTING TWINTIG MILJARD GEPASSEERD
Gering verlies kleine
en grote zeevisserij
Nieuw tarief motorrijtuigenbelasting
Landbouw grootste bezuiniger
Patiënt heeft
rechtenmaar
ook plichten
Natuuragent
op komst
Taalonderwijs moet beter jep js Zi*e£
In 1981 weer
volkstelling
LEIDSE COURANT
DINSDAG 19 SEPTEMBER 1978 PAGINA 15
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - Als eerste in onze parle
mentaire gechiedenis is de begroting
van onderwijs en wetenschappen voor
het komende jaar de 20 miljard gulden
Zij komt nu op bijna 20,6 miljard. Dat
is 641 miljoen meer dan voor 1978 be
groot werd, toen kwam het totaal nog
op 19.951 miljoen. Onderwijs slokt on-
r een kwart op van het totale be-
dat voor de 16 ministers en hun
staatssecretarissen beschikbaar is.
Overigens geeft het bereiken van deze
mijlpaal een ietwat vertekend beeld
door de geldontwaarding. Wel stegen in
de afgelopen tien jaar de onderwijsuitga
ven van ruim zes miljard naar ruim 20
miljard, maar in verhouding tot het totale
nationale inkomen neemt sinds 1975 het
aandeel van onderwijs in procenten af.
Een belangrijke rol daarbij speelt de
daling van het kindertal. Werden in
1969 nog 248.000 kinderen geboren, in
1977 was dit aantal teruggelopen tot
173,000. Hierdoor zijn er nu al veel
minder kleuters dan een aantal jaren
geleden, terwijl ook het basisonderwijs
het kleiner kinderaantal al merkt In
het voortgezet onderwijs zal dat pas
over enkele jaren het geval zijn.
Hoewel de groei van de studentenaan
tallen nu minder explosief is dan in de
jaren zestig, zal de belangstelling voor
het hoger onderwijs voorlopig nog sterk
blijven toenemen, zo schrijft minister
Pais in de memorie van toelichting bij
zijn begroting. Op dit moment tellen de
Nederlandse universiteiten en hogescho
len een kleine 140.000 studenten.
De daling van het aantal leerlingen
heeft de werkgelegenheid in het onder
wijs intussen onder druk gezet. Minister
Pais spreekt voor een aantal sectoren
in het onderwijs van een „zorgwekken
de situatie". Het begin juli gepubliceer
de Actieplan '78 moet volgens de be
windsman daarom een vervolg krijgen,
dat zich meer richt op problemen op de
langere termijn. Dan worden dus ook
voortgezet en hoger onderwijs bekeken.
Voor het komende jaar verwacht minis
ter Pais ondanks een totaalverlies van
900 arbeidsplaatsen (2100 eraf in het
kleuter- en basisonderwijs, 1200 erbij in
het voortgezet en hoger onderwijs) door
zijn maatregelen 2200 nieuwe arbeids
plaatsen te creeëren.
Een ander gevolg van de geboorteda
ling is dat er in 1983 in het kleuter- en
lager onderwijs ongeveer 16.000 lokalen
leegstaan. De minister pleit daarom
voor een veelvuldiger samengaan van
kleuterschool en lagere school in één
gebouw en een rem op de nieuwbouw
van schoolgebouwen. Ook wordt een
wetsontwerp voorbereid dat de ophef
fingsnormen voor kleuterscholen in
noodzakelijke gevallen verlaagt van 20
naar 15 leerlingen. Hierdoor kunnen op
het platteland meer kleine kleuterscho
len gehandhaafd blijven.
DEN HAAG - Zowel de kleine als de
grote zeevisserij heeft in 1977 ongeveer
een miljoen verlies geleden.
De kleine zeevisserij, die vooral in
platvis is gespecialiseerd, leed in 1976
;en verlies van 13,5 miljoen. In
het kader van de saneringsregeling uit
1976 is aan het eind van dat jaar een
groot aantal schepen aan de visserij
onttrokken, waardor de kosten werden
verlaagd.
Bij de grote zeevisserij is haring de be
langrijkste bron vhn inkomsten. De goe
de makreelvangsten en de hoge prijzen
voor de betrekkelijk kleine hoeveelheid
haring die gevangen mocht worden,
De garnalenvisserij boekte, ondanks de
sterk gedaalde vangsten, een gering po
sitief resultaat. Dit is veroorzaakt door
de gemiddeld hoge prijs in 1977 als ge
volg van de kleine vangsten in de West-
duitse wateren. In 1977 bdroeg de totale
opbrengst van de zee- en kustvisserij
446,7 miljoen. IN 1976 was' dat 447,6
miljoen.
Volgens die visserijparagraaf komt er
straks één uniforme visakte voor de
sportvisserij. In totaal zijn er in het ka
lenderjaar 1977-1978 ongeveer 977.000
visdokumenten uitgegeven.
DEN HAAG - Het tarief van de motorrijtuigenbelasting zal er in het nieuwe jaar,
vergeleken met de thans geldende tarief, als volgt gaan uitzien:
huidig tarief nieuw tarief
eigen
inc.opcenten
incl.opcenten
gewicht
Rijkswegen-
R.W.F. fonds
personen-auto's:
benzine-auto's
700
255-
274-
800
306-
331-
1000
432-
476-
1300
651-
726-
dieselauto's
800
469-
495-
1400
1.012-
1.098.-
vrachtauto's
2000
853-
931-
5000
1.636-
1.836.-
7000
2.120-
2.416.-
vrachtauto plus aanhangwage
:n:
4800 kg plus 3400 kg
8200
2.167-
2.480.-
Ten strijde tegen fosfaten
NOG GERUIME TIJD WONINGNOOD
DEN HAAG - Na zijn voorgangster
Vorrink probeert nu minister Ginjaar
(Volksgezondheid en Milieuhygiëne) de
wasmiddelenfabrikanten ertoe te bewe
gen de fosfaten in him produkten te
vervangen door minder schadelijke
stoffen.
Binnenkort zal de minister hierover een
interimrapport, vooruitlopend op de
Fosfatennota, uitbrengen aan de Twee
de Kamer.
De fosfaten zijn schadelijk voor het op
pervlaktewater, omdat zij de planten-
groe (algen) sterk doen toenemen, waar
door het zuurstofgehalte vermindert.
DEN HAAG - Ook de plannen van mi
nister Beelaerts van Blokland en
staatssecretaris Brokx (Volkshuisves
ting en Ruimtelijke Ordening) staan in
het teken van het streven naar bezuini
ging. Zo zullen er volgend jaar 2500
woningwetwoningen en 2700 premie
koopwoningen minder worden gebouwd
dan aanvankelijk de bedoeling was.
Daar staat tegenover dat er in de vrije
sect or, die de overheid geen geld kost,
4000 woningen meer zullen verrijzen.
In totaal moeten in 1979 bijna 108.000
woningen en wooneenheden worden ge
bouwd. De bewindslieden erkennen dat
dit bij lange na niet voldoende is om
iets van de achterstand „die in de jaren
1975 tot en met 1978 is ontstaan", in te
lopen. Zij constateren dan ook dat er
ook volgend jaar nog veel woningnood
zal zijn, met name in de drie westelijke
provincies. Het tekort in deze gebieden
ramen de bewindslieden op „enige tien
duizenden" aan het eind van 1979.
Dit grote tekort zal er toe leiden dat er
in het westen van het land nieuwe
bouwlocaties zullen worden aangewe
zen. Toch voelen Beelaerts van Blok
land en Brokx er niets voor in het wil
de weg zoveel mogelijk huizen uit de
grond te gaan stampen. Zij denken aan
het opstellen van volkshuisvestingsplan
nen, waarin de behoefte centraal staat.
Dit zal het belangrijkste element van
hun beleid zijn. Zij geven hoge priori
teit aan het verder ontwikkelen van
methoden om de woningbehoeften van
de bevolking goed vast te kunnen
stellen.
Uit de tot nu toe gehouden onderzoe
ken is wel al gebleken dat de vraag
naar koopwoningen nog steeds groeit.
Vorig jaar steeg het aantal eigen wo
ningen tot 41,5 procent van de totale
voorraad. Als aan de vraag geheel zou
zijn voldaan, zou het percentage 43,5
geweest zijn. De bewindslieden willen
dan ook dat het aandeel koopwoningen
in het totale bestand wezenlijk moet
worden vergroot
Veel aandacht wordt er in de begroting
van Volkshuisvesting besteed aan de
noden van alleenstaanden en tweeper
soonshuishoudens, die er tot nu toe be
kaaid zijn afgekomen. Binnenkort zal
een brochure verschijnen, waarin een
methode wordt aangegeven voor het op
stellen van woonprogramma's voor deze
categorieën. De minister is bereid extra
geld te geven aan gemeenten, die bin
nen enkele jaren door middel van
nieuwbouw of verbouw een aantal wo
ningen ten behoeve van één- of twee
persoonshuishoudens tot stand willen
brengen. Ook worden mogelijkheden
onderzocht om leegstaande bedrijfspan
den daarvoor te gebruiken.
)EN HAAG Minister Van der Stee is de opvallendste bezuiniger in het kabi-
iet-Van Agt. De begroting van landbouw en visserij is namelijk de enige miijis-
eriële begroting die een daling vertoont vergeleken met 1978. De daling be
draagt 36 miljoen. De totale begroting vergt ruim twee miljard.
3e bijdrage aan waterschappen en gemeenten voor de uitvoering van cultuurtech
nische werken zal bijvoorbeeld lager zijn dan vorig jaar. Ook zal het minder aan
kopen van l:andbouwgrond door de staat een extra accent krijgen, terwijl een
antal subsidieregelingen zal worden bijgesteld of beëindigd.
DEN HAAG - Uitbreiding van de EG
ta zuidelijke richting (Griekenland,
Spanje en Portugal) zal de markt voor-
li in de tuinbouw zwaar onder druk
letten.
Pit stelt minister Van der Stee in de
toelichting op de landbouwbegroting.
Allerlei produkten komen tegelijkertijd
ook in Zuid-Frankrijk en Italië aan de
®arkt, terwijl vrij grote prijsverschil
len bestaan tussen de huidige lidstaten
en de kandidaat-leden.
folgens de bewindsman kunnen deze
jfoblemen het beste worden opgevan-
|en met een voldoende lange overgang-
periode. Overigens nam de opbïengs-
twaarde van de glastuinbouw in ons
land met bijna 7,5 procent to tot naar
schatting 2.890 miljoen. Deze stijging is
geheel toe te schrijven aan de snijbloe
men- en potplantenteelt, waar sprake
was van een gunstige prijsontwikkeling.
De opbrengst van de glasgroententeelt
en die van de vollegrondsgroenten ver
minderde echter als gevolg van een da
ling van de opbrengstprijzen.
De resultaten in de bloembollensector
waren in 1977 bevredigend, met name
voor tulpenbollen. Eveneens bevredi
gend waren de resultten in de boomk
wekerij sector. Na een aantal minder
gunstige jaren waren de resultaten in
de fruitteelt in 1977 goed.
DEN HAAG Vandaag de dag wordt
veel gesproken over de rechten van pa
tiënten. Minister Ginjaar en staatsse
cretaris Veder-Smit (Volksgezondheid
en Milieuhygiëne) juichen dit toe. Maar
naar him mening is nu ook de tijd
aangebroken dat de p 1 i c h t e n van
de patiënt worden geformuleerd. Dit is
onontbeerlijk voor een goede
gezondheidszorg.
Ginjaar en Veder-Smit zijn tot de vol
gende samenvatting van de patiënten
plichten gekomen:
- de plicht zich op de hoogte te stellen
van de voorwaarden voor gezondheid
en veiligheid;
- de plicht te streven naar gezond le
vensgedrag en de condities, die daar
door bevorderlijk zijn;
- de plicht bij de opvoeding aandacht
te besteden aan goede en verantwoorde
levensgewoonten
- de plicht een verantwoord gebruik te
maken van de voorzieningen, welke de
gezondheidszorg biedt;
- de plicht om naar vermogen die voor
zieningen van gezondheidszorg te steu
nen, die daarvoor een beroep op hem
doen.
Jachtexamen verplicht
DEN HAAG - Een jachtakte zal voort
aan alleen worden uitgereikt aan perso
nen die een jachtexamen hebben afge
legd of een aantal jaren in het bezit
zijn geweest van zo'n akte, aldus minis
ter Van der Stee. De inhoud van de
examens zal periodiek worden aange
past aan gewijzigde inzichten.
Gardeniers roept
vrijwilligers op
DEN HAAG - Minister Gardeniers
(CRM) doet in haar begroting voor
1979 een oproep aan de Nederlandse
bevolking om meer aan vrijwilligers
werk te gaan doen op de terreinen van
maatschappelijk werk, sport, recreatie
en natuurbescherming.
Zij wijst erop, dat vrijwilligerswerk van
groot belang is, omdat het meer zin en
inhoud geeft aan het eigen bestaan van
de vrijwilliger. De minister noemt hier
bij ook de mogelijkheid dat werklozen
zich als vrijwilliger bij een maatschap
pelijke, sportieve of culturele organisa
tie dienstbaar maken.
Op het gebied van de sport is er een
tekort van maar liefst 75.000 vrijwilli
gers. Volgens de minister is er nu niet
te ontkomen aan een, zij het beperkte,
uitbreiding van het aantal beroeps
krachten bij de sportbeoefening. Ditzelf
de geldt ook voor het natuurbehoud en
natuurbeheer.
DEN HAAG - De Defensiebegroting
voor 1979 komt voor het eerst in de ge
schiedenis boven de tien miljard gulden
uit. De groei van de geraamde uitgaven
naar ruim f 10 miljard (f 450 miljoen
meer an vorig jaar) wordt voor een
deel veroorzaakt door de hogere perso
neels- en materieelkosten, maar ook
door de onlangs in NAVO-verband ge
maakte afspraak om de defensiebegro
ting jaarlijks met drie procent te verho
gen. Minister Scholten wijst erop, dat
de militaire macht van de Warschau-
pact-landen steeds meer toeneemt ten
opzichte van de NAVO. Daarom zijn de
NAVO-bondgenoten genoodzaakt, hun
conventionele strijdkrachten te verbete
ren. Zoals gebruikelijk wordt hierbij
echter aangetekend, dat er gestreefd
moet worden naar wederzijds wapenbe
heersing en wapenbeperking.
Uitvoeriger dan ooit in begrotingsstuk
ken het geval is geweest wordt dit jaar
in de toelichting bij de begroting inge
gaan op de kernbewapening. „Het be
leid zal gericht moeten zijn op het nim
mer gebruiken van deze wapens, maar
in de huidige omstandigheden kunnen
zij in een politiek van oorlogvoorko-
ming niet worden gemist", aldus minis
ter Scholten.
DEN HAAG - Minister Gardeniers
(CRM) is van plan een speciaal korps
van opsporingsambtenaren in het leven
te roepen voor de bescherming van de
flora en fauna in ons land.
Deze „natuuragenten" moeten erop toe
zien, dat de Vogelwet, de Natuurbe
schermingswet en de Wet Bedreigde
Uitheemse Diersoorten nageleefd wor
den. Zij zullen bijvoorbeeld mensen, die
beschermde planten plukken of be
schermde dieren vangen of neerschie
ten, kunnen beboeten. Het korps van
„natuuragenten" zal een aanvulling vor
men op het bestaande apparaat van po
litie en douane.
DEN HAAG Onderwijs en bedrijfsleven zullen zich samen moeten beraden op
de vraag hoe men de vele schoolverlaters het beste in de praktijk kan inpassen.
Vraag en aanbod sluiten namelijk steeds slechter op elkaar aan, aldus minister
Pais.
Wegens klachtewn over het taalgebruik van leerlingen en studenten wil minister
Pais een studie laten verrichten naar de plaats van de Nederlandse taal in het
onderwijs. Volgens hem moet elke leerling tot goede communicat ie in staat te
zijn. „Daartoe moet de leerling goed worden geoefend in lezen en luisteren en in
de vaardigheid om zich schriftelijk en mondeling uit te drukken", aldus de
minister.
DEN HAAG - De iepeziekte heeft in
ons land ernstige vormen aangenomen,
zo onthult minister Van der Stee in de
toelichting op de landbouwbegroting.
De Plantenziektenkundige Dienst en het
Staatsbosbeheer voeren momenteel een
actieplan uit, waarbij alle aangepaste
bomen worden opgespoord en onmid
dellijk opgeruimd.
Pais in het Fries
DEN HAAG - Minister Pais heeft voor
een surprise gezorgd door in de memo
rie van toelichting bij de onderwijsbe
groting een paragraaf in de Friese taal
op te nemen. De bewindsman conclu
deert daarin dat het onderwijskundig
mogelijk is om in augustus 1980 tot al
gemene invoering van het vak Fries
over te gaan.
DEN HAAG - Omstreeks de jaarwisse
ling zal aan de Tweede Kamer een
wetsontwerp worden aangeboden, vol
gens welke wet in 1980 of 1981 op
nieuw een volkstelling* zal worden
gehouden.
De wet zal zodanig worden aangepast,
dat onder behoud van die elementen
die vanuit statistisch oogpunt essentieel
kunnen worden geacht zoveel mogelijk
tegemoet wordt gekomen aan bezwaren,
die vanuit andere gezichtspunten tegen
een telling zouden kunnen worden aan
gevoerd. De ervaringen bij de in 1971
gehouden algemene volks- en woningtel
ling zullen daarbij een belangrijk rich
tsnoer zijn.
