Een van
de Zoetemelks
van Hollywood
China zet
zijn poorten naar
het Westen open
CAMERON
MITCHELL:
BINNENKORT EERSTE
STUDENTEN IN NEDERLAND
OLLYWOOD B-acteurs worden ze veelzeg
end genoemd. Mannen, die het net niet ge-
f&j aakt hebben. De „Zoetemelks van HoIIy-
De meesten herkennen we van gezicht,
hun manier van lopen of lachen. Weinigen
ithouden hun naam. Cameron Mitchell is zo'n
-acteur. Onlangs was hij te zien in de AVRO-
!?n.n" rie „De Familie Robinson", waarin Cameron
7viert j^heii a|s de vrijgevochten Jeremia de ge-
n? ea, rande familie Robinson wegwijs maakt op
n afee'e£cn eiland. Overigens een rol, die niet
f7e 1 an tippen aan zijn indrukwekkende optreden
j r£e Is de onbehouwen Buck Cannon in de tv-wes-
j irn „High Chaparral". Als ik deze serie terug-
iep in zijn herinnering, waar de zestigjarige
efn, cteur meer dan driehonderd films en zeker
cn uizend televisierollen heeft opgeslagen, veert
'ers'tl ameron Mitchel op vanachter zijn kop koffie
en °Si een schemerig restaurant aan Sunset Boule-
ard in Hollywood. „Toen we eraan begonnen,
'^7. icht ik: dit wordt
C/ari eer de
T:, ommerciële tv-serie
ri' it de glitter-fabriek
Wah «Hollywood. Geluk-
ig hadden we een
e stic stekende produ-
eigen !nl' tuk °P«n wes"
ekenb im over echtc cow'
de tv
a een stevige ruzie
en tei de NBC-bonzen,
<nthol 'e graag een gepo*
jste serie wilden uit-
enden, kreeg de
crew" vrij spel. En
o kon Mitchell de ru-
ire bolster-blanke-pit
lannon neerzetten,
luck, de wat kinder
vee/ ijke anti-held, die
revo net Jan Rap en zijn
ret A' naat in de saloon
n te TQte potten bier ach-
n-dw terover slaat. Niet
ieens ïo'n gladde tekkel als
■bron Hanolito. Geen stoere
fjet j John Wayne, maar
kin&en stoffige ongelet-
irewoi ;r^e cowboy, die -
efund 's het moet - een
wa ohurk in de rug
den o-hiet. Internationaal
eve :oorde „High Cha-
het i arral" ongekend ho-
rste I e kijkcijfers. Mit-
hell: „Op zijn hoog-
ncisc «P1"11 trok „High
jhe b haparral" minstens
risten "iehonderd miljoen
ijkers over de gehele wereld. Een aantal, dat
niet zo maar even aan de kant zet. Zelf werd
___Jc in die tijd bedolven onder fanmail - tiendui-
•nden brieven per week - en onderscheidingen,
èn Bambi uit Italië, een gouden ring uit Neder-
md, een beertje uit West-Duitsland".
bch beschouwt Cameron Mitchell deze serie
iet als hèt hoogtepunt uit zijn 33-jarige èarrie-
Slotscène uit „How To
Marry A Millionaire", de
eerste cinemascopefilm
met in de hoofdrollen v.l.-
n.r. Betty Grable, Rory
Calhoun, Lauren Bacall
(midden naast Cameron
Mitchell met open kraag)
en de „kippige" Marilyn
Monroe met Oavid Way-
Ms je alleen maar op de kijkcijfers let, was
High Chaparral" mijn piek. Maar mijn artistiek
DOgtepunt beleefde ik al in 1955, toen ik op
ïoadway één van de zonen van Willy Loman
)eelde in Arthur Millers meesterwerk „De dood
an een handelsreiziger". Ooit hoop ik, als Willy
Oman dit stuk opnieuw te mogen spelen. Het
luk heeft me vooral gegrepen, omdat het zo
niverseel is. Iedereen is in wezen een handels-
aziger. De een probeert zich aan zijn vriendin
t „verkopen", de ahder aan zijn baas. En ik
an Hollywood", geeft hij aarzelend toe.
pvallend aan Mitchells loopbaan is, dat hij zijn
aam aan nogal wat derderangs films en televi-
efeatures heeft geleend. Onlangs was hij op
s Amerikaanse tv te zien, in een platvloerse
niversal-serie, „De Bastaard", waarin hij te
eer gaat als de eenogige kapitein Plumming.
De Bastaard", is in de VS neergesabeld als het
JVeelste bewijs, dat steeds meer tv-producenten
Tipts op wc-papier laten schrijven. (Overigens
eeft de KRO meer dan gewone belangstelling
x>r „De Bastaard").
Gtchell, de bonkige schouders ophalend: „Ook
it keer hebben de critici gelijk. De serie was
aardeloos. Toen we er aan begonnen, zaè het
r veelbelovend uit. Maar je bent als acteur in
(ollywood toch overgeleverd aan het vakman-
:hap van de jongens aan de snijtafel. Zijn die
JUit op goedkope effecten, dan blijf je achter met
[een zoveelste mislukking". Als poging tot excuus
religijtekent Mitchell aan, dat „niet alles wat Brando
lheeft gespeeld even hoogstaand is geweest".
r'njPe^ overtuiging: „Er zijn twee manieren om een
e_ "^loopbaan af te palen. Als Marlon Brando: om
Dat tee twee jaar één film. Of gewoon zoveel moge-
'inciejiijk acteren. Ik heb voor de laatste mogelijkheid
en RJgekozen, omdat ik vind, dat een acteur moet
uim jacteren. Okée, misschien was mijn keuze niet
i, djejaltijd even verstandig, maar ik heb in elk geval
/lermjalles en van alles gespeeld. Dat kunnen weinigen
'Se uJme naze6f>en"-
it /^Natuurlijk had ook Cameron Mitchell, een van
de zeven kinderen van een dominee in Dallas-
town, Pennsylvania, zo zijn dromen. Hij zag
minstens drie films per week en wilde ooit
.schitteren als Cary Cooper of Clark Gable,
aalsterren bij wie hij later in de schaduw mocht
ren.fataan. Nu hij is aangeland in de herfst van zijn
:ke/ijcarrière moet, Cameron toegeven, dat hij het
'"a'e|nooit echt gemaakt heeft. „Ik ben dan ook erg
^ontevreden. Ik heb nooit echt kunnen schitteren.
De bergen, die ik beklommen heb, waren niet
zulke kanjes. Toch hoop ik nog voor mijn dood
een grote berg te beklimmen".
In het begin van zijn loopbaan, die vlak na de
oorlog begon met de oorlogsfilm „They were
expendable" met John Wayne in de hoofdrol en
onder regie van de legendarische John Ford, zag-
het er allemaal nog goudomrand uit voor de
domineeszoon. In de vijftiger jaren SDeelde hii
dapper mee met grootmeesters als Clark Gable,
Tracy, Wayne en Paul Newman. En niet te
vergeten met filmgodinnen als Lauren Bacall en
het hapklare brokje Marilyn Monroe in de film
"How to marry a millionaire". Vooral na deze
film heeft Mitchell, vader van zeven zonen en
n enj alimentatie verschuldigd aan drie ex-vrouwen,
een nuchtere kijk overgehouden or de verafgo
de sexbommen van het witte doek „In "How
to marry a millionaire", moesten we het opne
men tegen drie sterren: Betty Grable, Lauren
Bacall en Marilyn Monroe. Die drie hadden
totaal geen oog voor ons. Alles wat telde, was
Als Buck Cannon in de t.v.-serie High Chapparal verwierf Cameron Mitchell bekendheid over de hele wereld.
elkaar overtroeven in belangrijkheid. Zo "van:
wie durft het laatst op de set te komen. Nou,
Marilyn versloeg ze keer op keer. Ze liet iede
reen uren wachten. En als ze eenmaal op de
set was, liet ze zich volledig leiden door haar
drama-coach. Als die nee knikte, dan stopte
Marilyn midden in een zin. Over de scène,
waarin ik met mijn armen vol boodschappen
de kamer van het drietal binnenstap, hebben
we meer dan drie dagen gedaan. Op het laatst
stond iedereen - van koffiejuffrouw tot studio-
direkteur - langs de set haar aan te moedigen.
Nee, die dames acteerden voortdurend met de
nagels uit.... Bij mannen was dat heel anders.
Hoe beroemder hoe gewoner ze werden. Neem
Gary Cooper. Hij was de aardigste vent, die ik
ooit heb ontmoet. Ach, de sterren van nu - en
dan vooral die omhoog gevallen televisiesterren
- kunnen niet tippen aan fenomenen als Cooper.
Wat... ze kunnen niet eens praten. Discipline, ho
maar. En acteren willen ze pas dan, wanneer
ze weten, dat ze in beeld zijn".
Cameron Mitchell haat het Hollywood van nu.
„Het is een stad van oplichters en opscheppers
geworden, waar nauwelijks plaats is voor vak
lui. Waar de zoomlens belangrijker is dan het
vertellen van een verhaal. Hevig de neus optrek
kend: „Regisseurs als Elia Kazan en John Ford
hadden de zoomlens niet nodig om een film te
maken. Al hun kracht legden ze in de eerste
opname. Nu moet alles in minstens twintig
„takes". Om je te bescheuren". Televisie noemt
hij een vervloeking. „Iemand met een beetje
opvoeding kijkt toch geen tv meer. Of er moet
een oude film worden vertoond. De rest is
allemaal rotzooi, duurbetaald knoeiwerk".
Informeert korzelig of ik zijn tirade wel durf
te publiceren, of „ben jij net zo als je Ameri
kaanse collega's?"
Gaat op forse toon door: „Ik vraag me steeds
vaker af wat wij in deze twintigste eeuw met
een medium als de televisie toevoegen aan de
culturele erfenis van meesters als Da Vinei en
Angelo...Jiet trieste antwoord is: een tv-com-
mercial over kattevoer.... Sterke films mogen er
toch niet meer gemaakt worden. Momenteel zit
ik midden in de opname van een tv-film. Daarin
speel ik de sadistische kolonel, getrouwd met
een blinde, kreupele vrouw. Volgens het oor
spronkelijke script moet ik haar vermoorden.
Nee, riepen de huichelende censors van Holly
wood in koor: de vrouw moet uit de rolstoel.
Blind kan ze nog net zijn. Maar haar vermoor
den kunnen onze kijkertjes niet verkroppen".
Geld is de enige reden, waarom Cameron Mit
chell nog steeds uitverkoop houdt van zijn
onmiskenbare talenten. Geld om zijn kinderen
te onderhouden, geld voor de in zijn ogen
onbillijk hoge alimentaties.
.Artistiek noch financieel heb ik het gemaakt
Over dat laatste lig ik nog het minst wakker.
Veel geld betekent nog niet dat je succesvol
bent. Het domste Mafia-lid kan financieel een
succes zijn. Iedereen kan hem wat Maar is die
man echt een succes? Maak het nou....".
Net als ik hem vraag, hoe hij dan over geld
denkt, tikt zijn vriendin hem op de schouder
en vraag of ze samen de lunch voor hun reke
ning nemen. Haar vraag vindt Cameron Mitchell
een uitstekend antwoord. „Of niet soms. Samen
de rekening betalen". En buldert dan van het
lachen.
EINDHOVEN - De Technische Hogeschool in Eindhoven
krijgt waarschijnlijk dit studiejaar nog de primeur in ons
land van de eerste studenten te ontvangen uit de Volksrepu
bliek China. Het, bestuur van de hogeschool heeft namelijk
bij wijze van experiment goedgekeurd dat per 1 januari van
het komend jaar maximaal vijftig studenten - die overigens
al een behoorlijke universitaire voorkennis moeten hebben
- zich mogen laten inschrijven in de afdeling electro-techniek.
De andere TH 's in Nederland, Delft en Twente wachten nog
op verder overleg met de Chinezen voordat zij een beslissing
nemen evenals de faculteit wis- en natuurkunde van de
Leidse universiteit die door een delegatie van de Chinese
ambassade in Den Haag met een soortgelijk verzoek is
benaderd. Waarschijnlijk zullen we eind september meer
weten over wat wel genoemd mag worden de meest spectacu
laire opening van de Volksrepubliek China naar het Westen.
Het werken op het land of in de fabriek was een vast onderdeel
van de onderwijscarrière van iedere student.
Want het is uiteraard niet zo dat Nederland alleen is benaderd
om Chinese studenten op te leiden. De Chinezen hebben
soortgelijke verzoeken gedaan aan Japan, de Verenigde Sta
ten, Frankrijk, Engeland, Canada en onder de kleinere landen
behalve Nederland ook Denemarken. In de twee laatste zou
het gaan om respectievelijk tweehonderd studenten, voor de
grotere landen gelden contingenten van ongeveer vijfhonderd
man. En het is te verwachten dat wanneer hun inpassing een
succes wordt, er nog veel meer studenten zullen volgen.
Wie zich enigszins een idee heeft gevormd van het onderwijs
in China sinds de zogenaamde Culturele Revolutie in de
tweede helft van de jaren zestig, beseft wat voor een aardver
schuiving er in de Chinese onderwijspolitiek plaats heeft. Een
van de doeleinden van die Culturele Revolutie was het onder
wijs te stoelen op de leer van Mao. De ideologie kreeg een
streepje voor op de kennisoverdracht Leraren die als verte
genwoordigers bij uitstek van het bourgeois-onderwijs werden
gezien, verloren hun dominerende positie. Zij werden letterlijk
onderuit gehaald door de Rode Gardisten, onderwie veel
studenten en scholieren maar ook mensen die in het geheel
niet van toeten of blazen wisten. Iedereen had zich te schikken
in het revolutionaire patroon. Zij die uitblonken in het onder
schrijven van de revolutionaire heilsleer kregen de kans om
voortgezet en universitair onderwijs te volgen. Vergelijkende
examens, gebaseerd op louter niet-ideologische kennis werden
afgeschaft. De onderwijscarrière van scholieren en studenten
onderging nog grotere veranderingen. Wie van school afkwam
werd eerst verplicht twee tot drie jaar te werken op het land.
Werd men daarna toegelaten tot het universitaire onderwijs
dan kon de tijd, besteed aan onderwijs en studie, nog zeer
sterk variëren. Het werken op het land of in de fabriek immers
bleef een vast onderdeel van de onderwijscarrière van iedere
student
Ook wanneer men oog heeft voor de goede zijden van deze
waarschijnlijk grootste aanval die ooit op het „elitaire", door
leraren beheerste onderwijs, werd ondernomen, dan toch
blijken de consequenties daarvan voor het onderwijsstelsel
zelf, voor de resultaten daarvan en, op de langere duur, voor
het functioneren van de natie, catastrofaal. Als dit waar is
voor elk land dat wil meedoen in de wereldwijde wedijver
naar meer en beter, dan in de allerhoogste mate voor China
dat niet lange tevreden is met revolutionaire aspiraties, maar
lonkt naar wereldheerschappij.
Nu de huidige Chinese leiders de aanhangers van Mao die
diens opvattinggen tot in het meest extreme wilden doorzetten
verwijderd hebben en stevig in het zadel zitten, dient een
behoedzame hervorming van het onderwijs zich aan. Welis
waar betekent dit niet dat de ideologie vergeten wordt. Toen
vice-premier Teng in het voorjaar in een grote toespraak over
onderwijshervorming de herinvoering van examens aankon
digde en op meer respect aandrong voor de in verdrukking
geraakte intellectuelen, verzekerde hij dat het politieke onder
wijs op de eerste plaats zou blijven staan. Maar dit betekende
niet, aldus Teng, dat er zoveel uren aan moeten worden
besteed. Teng onderstreepte dat het onderwijs zich moet
aanpassen aan de economische ontwikkeling.
Ondertussen blijkt uit het jongste Chinese perspectief dat deze
hervormingen in hoog tempo door gaan; speciale scholen voor
begaafden zijn weer opengesteld. Vijftien miljoen studenten
legden dit jaar een toelatingsexamen af voor de universiteit.
Hoogstwaarschijnlijk slechts dertig procent heeft een kans op
een plaatsje, en diegenen die naar het Westen mogen gaan
om daar te studeren - het puikje van de elite ongetwijfeld
- worden blijkbaar als hét paardemiddel gezien om de achter
stand van het Chinese onderwijs en technologie in te lopen.
Overigens is het niet de eerste keer dat China de vorming
van zijn beste studenten aan het buitenland overlaat In de
jaren vijftig werden grote aantallen studenten naar Rusland
gestuurd totdat het tussen beide landen tot een breuk kwam.
Aangezien China opnieuw studenten naar het buitenland
uitzendt, mag men aannemen dat dit niet die resultaten heeft
opgeleverd die men er van verhoopte.
Wat belangrijk is in het opmerkelijke Chinese initiatief is het
feit dat China zich voor het eerst in zijn geschiedenis „bekent"
tot het westen, zijn vroegere kolonisator. In China wordt
beseft dat technologische vernieuwing niet mogelijk is zonder
dat koloniale westen, waarvan het zich, gecomplexeerd door
minderwaardigheidsgevoelens, lange tijd heeft afgesloten. De
Chinese studenten kunnen Europa bekijken met nieuwe ogen
en hun horizon verbreden. Misschien leveren zij dan ook nog
wel andere, zo niet belangrijkere bijdragen dan langs de weg
van de technologie om China bij de tijd te brengen.
PAUL VAN VELTHOVEN
