KERKVOOGDEN S
VOOR RESTAURATIE PASTORIE
Grootscheepse
viering kronings
feesten Noordwijk
Eenzaamheid deed Trixie
bijna de das om
Na plaatsing Wassenaars gebouw op monumentenlijst
LEIDSE COURANT
Wassenaar „Wij zijn erg blij dat wij uit de impasse waar
waren geraakt, zijn kunnen komen, dat er een oplossing
gevonden is. Nu we weten dat de pastorie op de voorlopige
monumentenlijst is geplaatst, zullen wij als College van Kerk
voogden van de Hervormde gemeente Wassenaar actief op gaan
treden om de zaak af te ronden." Zo reageerde vooriztter P.
der Scheer van het College van Kerkvoogden van der
Hervormde gemeente Wassenaar op het bericht van de Rijks
dienst vcoor de Monumentenzorg dat de oude, vervallen pastorie
de Schoolstraat in Wassenaar op de voorlopige
monumentenlijst is gezet.
,Wij zullen", zo vervolgde de
heer van der Scheer," de ont
wikkelingen die al op gang zijn
gebracht door gesprekken met
zowel de gemeente, het ministe-
an CRM en Monumenten
zorg, voort gaan zetten. De
middelen om te komen tot de
/oor ogen staande restau
ratie zijn er nog niet, maar die
komen wel. Als alles volgens
de door de overheid gestelde
regels zou lopen, zou de kans
bestaan dat wij op de geschatte
(restauratiekosten van ruim ze-
ton, vierhonderd duizend
gulden subsidie zouden krij
gen. De overige 3,5 ton zouden
dan zelf bij elkaar moeten
brengen en dat is wel moge
lijk."
Door de beslissing van de
Rijksdienst voor de Monumen
tenzorg is er een einde geko-
aan de onzekerheid over
het lot van de oude vervallen
pastorie aan de Wassenaarse
Schoolstraat, die van 1612 tot
de oorlog als zodanig in
gebruik is geweest.
Huis van Cralingen
Wassenaar-kenner bij uitstek
E.M.Ch. Janson is een keer in
de geschiedenis van de pastorie
gedoken. Hij ontdekte toen dat
het pand, ook wel het „huis
Cralingen" genoemd, be
kend staat als het „kasteel van
Cralingen". Het zou een oud
adellijk huis zijn, getooid met
toren. Maar zowel de naam-
als het idee van een adellijk
huis met een torentje zijn on
juist. Het is echter wel zo dat
lam van het geslacht „Van
Cralingen" nauw aan de pasto-
verbonden.
Door een van de zonen uit het
geslacht Van Cralingen, zo
schreef de heer Janson in een
artikel over de oude pastorie,
de omstreeks 1370 geboren Gil
lis, werd in de kerk van Wasse
naar een vicarie gesticht, „Cra-
linx Vicarye" genoemd-
„Omdat een vicarie zowel de
verplichting van de schenker
omvatte tot het inrichten en
bekostigen van een kapel met
altaar, als ook het bekostigen
(met inbegrip van kosten voor
huisvesting en kosten voor kle
ding en levensonderhoud) van
een priester die in de vicarie
heilige missen moest lezen, is
het zeer waarschijnlijk dat de
vicaris die Gillis van Cralingen
moest onderhouden, van deze
de beschikking heeft gekregen
over een woning die natuurlijk
dicht bij de kerk moet hebben
gelegen en misschien zelfs wel
lag op de plaats van de huidige
pastorie. Hierdoor zouden tijd
genoten de woning van deze
vicaris hebben kunnen aandui
den met de naam van de eige
naar: „Van Cralingen", zoals
men dat ook deed met de kapel
van de vicarie de „kapel van
Cralingen". Geen kasteel dus,
maar mogelijk een soort voor
loper van de latere pastorie,"
aldus de heer Janson.
Verwoesting
Na de reformatie, die in Wasse
naar begon met de verwoesting
van een tweetal altaren in de
twee kapellen van de Dorps
kerk, werd de kerk zelf op 26
juni van het jaar 1573 door de
inwoners van Leiden verwoest.
Zij wilden hiermee voorkomen
dat de Spanjaarden (het was
toen immers de 80-jarige oor
log) zich tijdens het beleg van
Leiden in de kerk zouden ver
schansen.
Zes jaar later verscheen de eer
ste Wassenaarse predikant:
Gerbrandus Johannes Scha-
gen. Hij ging wonen in een huis
aan de Suydtstraat.
Gedurende het twaalfjarig-be
stand (1609-1621) was het
Schout Gijsbertus Meijster, die
op 28 mei 1612 het gebouw van
de oude pastorie aan de Her
vormde Kerk verkocht.
Uit latere onderzoekingen is
men niet veel te weten geko
men over de exacte leeftijd van.
de pastorie. Het huidige pand
is, naar men aanneemt, ge
bouwd op de funderingen van
een ouder gebouw omdat bak
steen gedurende een aantal
eeuwen zeer kostbaar was en
men graag gebruik maakte van
oude funderingen, al moest er
dan af en toe een nieuw stukje
bij worden gebouwd.
In de oudste gedeelten van het
gebouw zullen, wanneer men
gaat zoeken, naar het oordeel
van de heer Janson, zonder
twijfel stenen van de in 1573
verwoeste dorpskerk worden
aangetroffen. Een aantal van
die stenen is ook gevonden in
de kelders van het pand aan
de Langstraat 26 in Wassenaar
In de loop van
het pand aan de Schoolstraat
2 steeds als pastorie in gebruik
geweest, tot het na de oorlog
leeg kwam te staan.
In 1948 heeft de gemeente Was
senaar er toen een aantal onbe-
huisden in ondergebracht.
Toen de oude pastorie rond
1970 definitief door de bewo
ners werd verlaten was het ver
val al aan de gang. Het gebouw
maakte (en maakt nog steeds)
een afgeleefde indruk. De Her
vormde Gemeente Wassenaar
was dan ook van plan het af
te laten breken en op dezelfde
plaats een nieuwe pastorie te
laten bouwen. Maar daar wa
ren een groot aantal i
van Wassenaar het niet
Uit de Leidse Courant van donderdag
eens. De oude pastorie hoorde
in het oude dorp, met het
prachtige dorpsplein, scheefge
zakte geveltjes, majestueuze
bomen en nauwe straatjes
waar de tijd aan voorbij lijkt
te zijn gegaan.
De Hervormde gemeente Was
senaar bleek echter niet in
staat om de kosten van de res
tauratie te betalen. Deze waren
veel hoger dan de kosten van
een nieuwbouw en zodoende
bleef men vasthouden aan de
afbraak.
Sloopvergunning
Maar in de maand maart van
dit jaar bleek dat de pastorie,
volgens Monumentenzorg, deel
uitmaakte van het beschermde
dorpsgezicht. De gemeente
Wassenaar kon de gevraagde
sloopvergunning van de Her
vormde gemeente weigeren en
dat gebeurde. De gemeente
hield ook bij latere verzoeken,
om alsnog een sloopvergunning
te verlenen, voet bij stuk. En
nu heeft de Rijksdienst voor
Monumenten dan beslist dat de
oude pastorie op de voorlopige
monumentenlijst wordt ge
plaatst.
De heer Janson, een van de
mensen die zich voor het be
houd van het pand heeft inge
zet, was erg blij met die beslis
sing. Het pand biedt naar zijn
idee goede gebruiksmogelijk
heden. Naast de, ook door de
Hervormde gemeente voorge
stane, huisvesting van een pre
dikant, kan de oude pastorie
bijvoorbeeld onderdak bieden
aan culturele bijeenkomsten.
„Er mag nu niet gewacht wor
den met het maken van plan
nen, maar men moet steun en
deelnemers zien te vinden om
de oude, vervallen pastorie zo
snel mogelijk weer in de oude
staat terug te brengen", aldus
de heer Janson.
JOS TIMMERS
NOORDWIJK - De Oranje
vereniging te Noordwijk-Bin-
nen heeft voor de viering van
haar traditionele kroningsfees
ten een uitgebreid programma
vastgesteld. De festiviteiten
zijn vanmorgen om negen uur
in de Leidsevaart met een vis
wedstrijd (op gewicht) voor
dames en heren boven de vijf
tig jaar begonnen. Een derge
lijke viswedstrijd was er van
middag ook voor jongens en
meisjes van 11 tot en met 14
jaar. Gelijktijdig vond aan de
Nieuwe Zeeweg het ringrijden
op losse paarden en ponies
plaats.
Na deze aanloop gaan de fees
telijkheden op dinsdag, 29 au
gustus verder, 's Middags om
vier uur begonnen de vermake
lijkheden op het plein bij het
raadhuis, 's Avonds om half
acht maken de muziekkorpsen
„Crescendo" en Excelsior" een
rondgang door het dorp en dan
zijn er ook verschillende volks
spelen, zoals het ringsteken op
de fiets en het paraplu hangen.
Om zeven uur start verder een
prestatieloop over een afstand
van plm. 5 kilometer. Voor da
mes en heren vanaf twaalf
jaar. Alleen inwoners van
Noordwijk mogen hieraan
deelnemen.
's Woensdags gaan de verma
kelijkheden reeds om één uur
open. Tussen 2 en 3 uur kunn-
ne de kinderen tot en met zes
jaar de kleurplaten inleveren
voor een gratis ritje in de
draaimolen. Voor de jongste
jeugd bestaat er daarna gele
genheid tot grabbelen in de
grabbelton en voor de avondu
ren (7.30) staatweer het be
faamde tobbetje stkeen en het
zakgooien in ploegen van twee
op het programma.
Op de laatste dag, donderdag
31 augustus is ahet feest van
's morgens vroeg tot 's avonds
laat. Voor dag en dauw (6 uur)
begint in de Leidsevaart een
viswedstrijd voor dames en he
ren boven de veertien jaar. Als
de hengelaars onder het gelui
Zaklopen
van de klokken van de beide
torens terugkeren (8 uur) tre
den de schutters en schutteres-
sen aan om deel te nemen aan
een schietwedstrijd op het
plein van de Wilhelminaschool.
De morgen staat verder in het
teken van het ringrijden met
versierde paard en wagens op
ponywagens. Deze stellen zich
om half negen op in het land
goed Offem waar de keuring
plaatsvindt. Voor het mooiste
geheel zijn bekers beschikbaar
gesteld. Na de keuring maakt
de stoet een tocht door het
dorp, voorafgegaan door het
fanfarekorps „Excelsior".
Vervolgens vindt op de Voor
straat het ringrijden plaats.
Donderdagmiddag worden niet
minder dan drie wielerrondes
verreden. Om twee uur begint
de jeugdronde voor jongens en
meisjes van twaalf tot vijftien
jaar, daaRna (kwart voor drie)
is er de Goude Oude Ronde
voor mannen boven de 35 jaar,
en tenslotte de Grote Ronde
van Noordwijk, die om half
vier start. Deze laatste ronde
over een afstand van 25 kilo
meter is uitsluitend bestemd
voor Noordwijkers boven de
leeftijd van zestien jaar. Men
is verplicht een valhelm te dra
gen en de fietsen moeten 's
morgens voor twaalf uur wor
den gekeurd bij de firma Jac.
de Lange. Hetzelfde geldt voor
de deelnemers aan de Goude
Oude Ronde die ongeveer 12,5
kilometer zullen afleggen.
Voor de avonduren van de slot
dag staat het autoduwen op het
programma voor ploegen van
vier man en een dame. Maxi
maal zestien ploegen kunnen
aan dit spel deelnemen. Voor
dit evenment heeft Graaf
W.A.W. van Limburg Stirum
een wisselbeker beschikbaar
gesteld.
Om negen uur begint het mast
klimmer en „Crescendo" zorgt
daarna voor een vrolijk muzi
kaal besluit.
Daar in het verleden wel eens
de kritiek werd gehoord, dat
vooral de jongeren onder de
Noordwijkers het volkslied niet
kennen, heeft het bestuur van
de Oranjevereniging het eerste
en zesde couplet van het Wil
helmus in haar programma
boek opgenomen.
Trixi werd op 15 augustus naar het asiel
gebracht. De reden van afstand was dat
Trixi thuis te weinig aandacht kreeg en
daardoor langzaam wegkwijnde. Trixi was
erg veel alleen in huis en iedere andere
hond zou dan een aanslag op het meubilair
plegen. Zo niet Trixi. Bij hem (Trixi is een
reu) uitte de eenzaamheid zich anders. Hij
at niet meer, speelde niet meer en wilde
niet meer mee uitgenomen worden.
Ook in het asiel heeft hij een hele tijd
nodig gehad om aan het leven daar te
wennen. De meeste problemen had Trixi
met zijn verblijf in een hok. Dat was
bijkans nog erger dan vroeger thuis alleen
in de kamer te moeten blijven. Langzaam
maar zeker trok zijn toestand wat bij, ook
al omdat het leven in het asiel hem veel
meer afwisseling bood, zeker momenteel in
de zomer wanneer de meeste honden bij
elkaar in de buitenrennen verblijven. Ook
Trixi kon zonder enige moeite in dit gezel
schap ingepast worden, want hij kan zeer
goed overweg met zijn soortgenoten. Deze
eigenschap zou Trixi nog goed te pas
kunnen komen bij het zoeken naar een
nieuw thuis. Hij is namelijk geen hond die
op zijn best is als enig huisdier. Van nature
is Trixi nogal onzeker en wantrouwend
van aard, hetgeen beslist niet inhoudt dat
hij daarom onberekenbaar zou zijn. Een
tweede hond als steun en toeverlaat voor
Trixi zou erg goed voor hem zijn. Dit is
beslist geen voorwaarde, maar een voor
stel. Ook als enig huisdier zal Trixi goed
tot zijn recht komen, zolang er maar vol
doende met hem gespeeld wordt. Tenslotte
is Trixi pas één jaar oud. Kinderen zijn
dan ook bij hem aan het goede adres, en
lopen beslist geen schade op bij een iets
te wild spelletje. Want ook Trixi'a postuur
blijft binnen alleszins redelijke proporties.
Een schofthoogte van 45 cm. is tenslotte
niet zoveel. En aangezien honden nu een
maal vrij snel volgroeid zijn, zal er aan
die schofthoogte vrijwel niets meer veran
deren.
Trixi's hoofdkleur is wit, met hier en daar
wat lichtbruine vlekken. Vooral bij de kop.
Op die kop staan twee verschillende oren,
in die zin dat het ene oor naar voren flapt
en het andere opzij. Het geeft aan Trixi's
kop een wat vragende uitdrukking mee,
wat aardig is om te zien. Hij heeft een
lange start die echter de karakteristieke
krul van het bastaardhondje mist. Trixi
draagt zijn staart mooi omlaag. Tot besluit
nog een voordeeltje van deze hond, en dat
is zijn voorliefde voor autorijden. Hij ge
draagt zich dan bijzonder rustig en zit
onafgebroken door het raam te kijken en
amuseert zich kostelijk.
De twee honden van vorige week hebben
beide een goed thuis gevonden. Wanda, die
tot nu toe niet veel geluk had met het
vinden van een goed thuis, is ingelijfd als
huishond bij een jong echtpaar, alwaar ze
vast en zeker wel een potje kan breken.
Ook Joris het puppie heeft onmiddellijk
na zijn verschijning in deze rubriek een
nieuw thuis gevonden. Een gezin in Leiden
heeft het voorrecht van zijn rare fratsen
te mogen genieten.
BART SPIJKER
Touwtrekken
Trixi, pas een jaar oud
V
Ringsteken
