r
Bouwwereld moet
aan de weg timmeren
Illegaal „gerommel" met
woningen en schuren
opdrachten verloren gaan voor de recht
matig gevestigde bedrijven. Een grote
klacht is ook dat de werklust van de
bouwvakarbeider in de normale werk
tijd onvoldoende is en dat het ziekte(?>-
verzuim en het voortijdig beëindigen
van de werkzaamheden bij de eigen
patroon toenemen.
Er wordt, kortom, veel „gerommeld" in
de bouwwereld. Beunhazen en zwart
werkers verpesten het toch al gedeukte
vertrouwen in de bonafide bouwbedrij
ven nog meer. Zij hebben vrijwel geen
algemene bedrijfskosten, zij betalen
geen sociale lasten en zij weten zich
De bouwwereld is bezig haar gedeukte aanzien
op te poetsen. Sinds de Bogaers-periode, toen er
revolutionair gebouwd moest worden om de erg-
ste woningnood op te heffen, is de bouwwereld
in een wat rustiger vaarwater terecht gekomen
en kan er meer tijd en aandacht worden besteed
aan de kwaliteit in de „burgerlijke en utiliteits
bouw"
Gerard Beenen, secretaris van het NVOB, zegt
bijvoorbeeld: „Een hartekreet mijnerzijds is dat op
het ogenblik het gebeuren in de bouwwereld geheel
is veranderd vergeleken met tien jaar geleden. Ik
zeg dat niet omdat ik mijn brood in de bouwnijver
heid verdien, maar om aan te geven dat de ontwik
kelingen anders zijn dan veelal wordt aangenomen.
De organisatie is bijvoorbeeld sterk verbeterd en
de aannemers-leden van het NVOB -negentig pro
cent is lid- vinden het steeds belangrijker worden
dat er kwalitatief beter wordt gebouwd".
„De bouwwereld liep inderdaad deuken op. Dat
te ontkennen zou onjuist zijn. Maar zij leerde van
de fouten en daarom ook wil ze zo graag dat de
beunhazerij en het zwart-werken de kop worden
ingedrukt. Het is nou eenmaal zo, dat de beste
bestrijding hiervan het verlenen van service is. Het
publiek moet niet tevergeefs een beroep op de
gevestigde burgerpatroon behoeven te doen".
„Als het gebeurt dat een bepaalde aannemer niet
binnen redelijke termijn een werk kan uitvoeren,
dan doet hij er goed aan die opdracht aan een
collega door te geven die dit wel kan. Aannemers
moeten elkaar niet zien als concurrenten, maar als
collega's die hetzelfde doel beogen, namelijk een
gezonde bouwwereld.
Daarmee zegt Beenen wat beunhazen het meest
vrezen: een gesloten front van bonafide onderne
mers. Zo kan het gebeuren dat een hele rij aanne
mers gezamenlijk een kort geding aangaat tegen
één beunhaas.
De bedoeling is dat zo'n beunhaas wordt verboden
bouwwerken, verbouwingen of onderhoud uit te
voeren. Het gaat dan vooral om het feit dat een
beunhaas niet de vereiste papieren -als een Vesti
gingsvergunning- bezit
Dergelijke gerechtelijke akties zijn, vindt het
NVOB, niet alleen in het belang van de aannemer
zelf, maar ook in dat van het publiek. In dat
verband is het goed er op te wijzen dat de
aannemers in hun voorlichting aan het publiek
andere wegen zullen moeten bewandelen. Het kan
alleszins aanbeveling verdienen in plaatsen vein
enige betekenis een centraal meldingspunt in te
richten, waar zowel het publiek, dat een of ander
bouwwerk wil laten uitvoeren, als de aannemer die
opdrachten kan aanvaarden, zich kunnen melden. -
Te vaak heeft een opdrachtgever te grote proble
men om een bonafide aannemer te bereiken. Het
is te gek dat zo'n opdrachtgever zelf op onderzoek
uit moet om te weten te komen of een door hem
gekozen aannemer wel of niet betrouwbaar is. De
gevolgen daarvan kunnen soms desastreus zijn.
Wanneer gaat de georganiseerde bouwwereld, die
zo graag zijn beeld wil oppoetsen, eens aan de
openbare weg timmer ren?
„We hadden ook zo graag op dit gebied medewerk
ing van de gemeenten gehad. Zij geven de bouw
vergunning af en wat is er eenvoudiger dan het
geven van voorlichting door middel van een sten-
ciltje waarop de échte aannemers staan vermeld?
Helaas de meeste gemeenten weigerden. Wij weten
gewoon dat er malafide figuren zijn".
„Maar hoe bewijs je dat? Er bestaat bij het NVOB
wel een zwarte lijst van verdachte figuren".
„Onlangs kwam er een louche figuur opdraven,
die van deze lijst af wilde. Wij zeiden hem: „Bewijs
je betrouwbaarheid maar eens".
„Dat deed hij. Alles was op papier keurig in orde
- geen speld tussen te krijgen. Hij zou zestig man
personeel in dienst hebben, maar wij wisten dat
er honderd vijf tig man werkten. Hoe bewijs je nou
dat er negentig bouwvakkers zwart bij hem in
dienst zijn?"
„Via de bedrijfsvereniging? Nee hoor, die mag niks
zeggen, hoewel het hier om een wettelijk geregelde
zaak gaat".
„Kijk, zo'n affaire zou de wetgever - wij allemaal
dus - moeten veranderen".
Volgens Gerard Beenen zal binnenkort een „boter
briefje" in de bouwwereld zijn intrede doen. Het
gaat om een registratiekaart voor aannemers.
Die kunnen ze alleen maar krijgen als ze aan hun
sociale verplichtingen hebben voldaan. Ook zal het
mogelijk worden een borgsom te storten, die de
bedrijfsvereniging beheert. Hoe hoog die borgsom
wordt, is afhankelijk van het aantal personeelsle
den en opdrachten.
Wellicht dat ooit ook nog eens eenzelfde registratie-
kaart wordt ingevoerd als het gaat om het punt
of de aannemer de belastingen niet ontduikt en
op tijd de BTW betaalt.
„Voor een opdrachtgever zijn zulke registratie-
kaarten ook al erg belangrijk. Hij kan een aanne
mer meteen om zo'n kaart vragen en kan deze niet
getoond worden, dan heeft hij met een onbetrouw
bare bouwer te maken", zegt Gerard Beenen, die
er nog aan toevoegt dat op deze wijze de consu
ment uitstekend wordt beschermd.
PUBLIKATIE
Het NVOB wil nog meer. Zo zouderi gemeenten
verplicht moeten worden om de uitgereikte bouw
vergunningen te publiceren in dag- en/of weekbla
den. „Herhaaldelijk hebben we geprobeerd de
gemeenten daartoe te bewegen, maar onze akties
mislukten omdat de medewerking ontbrak. Toch
is het belangrijk een dergelijke regeling te treffen,
want op die manier kun je controleren waar en
door wie er wordt gebouwd. We kunnen desnoods
waarschuwend optreden".
„Als ik het goed heb begrepen wil de regering de
gemeenten straks inderdaad verplichten uitgereik
te bouwvergunningen openbaar te maken. Dat
juichen we alleen maar toe".
„De bouwwereld heeft al deuken genoeg opgelo
pen. Denk maar aan de Bogaers-periode toen er
ten koste van de kwaliteit maar raak moest wor
den gebouwd. Iedereen, vakman of niet, kon toen
aan de slag op de bouwsteiger. Het bouwvak kreeg
daardoor, zacht gezegd, een niet zo beste naam".
„Nou wil het NVOB er alles aan doen dat slechte
beeld op te poetsen. Bonafide aannemers hebben
er alle recht op de malafide praktijken aan te
pakken. En dus doen ze dat met de middelen, die
hun ten dienste staan. Beunhazen en zwartwerkers
zullen eindelijk moeten voelen dat hun werkwijze
niet getolereerd kan en zal worden!".
BOB BIRZA
meestal wel aan de greep van de fiscus
te onttrekken.
De georganiseerde bouwondernemers
pikken deze toestanden niet langer.
Korte gedingen en strafrechterlijke ver
volging zullen nog meer dan voorheen
aan de orde van de dag zijn. „Met alleen
maar klagen in vakbladen en op verga
deringen bereikt men niets", zegt bij
voorbeeld de secretaris van het Neder
lands Verbond van Ondernemers in de
Bouwnijverheid, Gerard Beenen. „We
zullen alle mogelijke middelen moeten
hanteren om deze misstanden uit te
roeien".
Al jarenlang klagen - om het netjes te
zeggen - bonafide aannemers over de
beunhazerij, de zwarte arbeid en de
zogenaamde onrechtmatige bedrijfsuit
oefening in de wereld der bouwonderne
mers. Vooral bij de kleine en middelgro
te aannemersbedrijven heerst nog altijd
een groot onbehagen over het sterk
toenemen van deze praktijken.
Volgens gevestigde aannemers zijn het
vooral werknemers in het bouwbedrijf
die in hun vrije tijd allerlei werkzaam
heden verrichten, die in feite op het
terrein van de bouwondernemer liggen.
Het komt maar al te vaak voor dat
verbouwingen en de bouw van wonin
gen, bedrijfsruimten en vee- en land-
bouwschuren illegaal - dat wil zeggen
in strijd met de Vestigingswet en in
strijd met de CAO - verrijzen.
Het is al lang niet meer zo dat indivi-
duelen die karweien uitvoeren, want
het is intussen bepaald geen ongewoon
verschijnsel meer dat groepjes bouw
vakarbeiders, dikwijls nog aangevuld
met werknemers uit aanverwante be
drijfstakken er een compleet vrijetijds-
bouwbedrijf op na houden.
De gevolgen zijn, zo klagen aannemers
voorts, dat in de eerste plaats werk en
Nog altijd en ondanks herhaalde klachten beheer
sen enkele honderden beunhazen een niet onaan
zienlijk deel van de vaderlandse bouwmarkt.
Voor miljarden guldens aan werkobjecten kapen
zij de bonafide aannemers voor de neus weg.
Volgens een landelijke steekproef worden meer
dan 2200 bouwobjecten door beunhazen en zwart
werkers uitgevoerd.
Volgens schattingen wordt er in Nederland voor
245 miljard gulden „zwart" gebouwd, namelijk in
de woningbouw voor 164 miljard; in het verbou
wen van woningen voor 22 miljard; het verbouwen
van bedrijfspanden 5,6 miljard en het nieuw bou
wen van bedrijfspanden 19 miljard.
De georganiseerde (en dus gevestigde) bouwonder
nemers schrokken geweldig van al deze cijfers. Zij
zijn op heel vreemde zaken gestuit en hebben zich
vooral gekeerd tegen bouwbedrijven, die niet in
het bezit van een vestigingsvergunning zijn.
KORTGEDING
Nog onlangs begon voor de president van een
rechtbank een kort geding tegen een aannemer aan
wie de Kamer van Koophandel een vestigingsver
gunning had geweigerd. Dit geding werd aange
houden omdat de betrokken „verdachte" stelde
binnen zes weken een vestigingsvergunning te
zullen bezitten, althans de Kamer van Koophandel
zou hem die toezegging hebben gedaan.
Hij voerde aan dat hij een beheerder voor zijn
bedrijf had aangesteld. Die beheerder is een gedi
plomeerde HTS'er, zodat er geen enkel bezwaar
zou bestaan een vestigingsvergunning te verstrek
ken.
„Dat is nu juist het punt", zegt Gerard Beenen,
secretaris van het Nederlands Verbond van Onder
nemers in de Bouwnijverheid. „Vaak noemt men
zo iemand een beheerder, maar in wezen is hij
een stroman. Men koopt gewoon een diploma, door
iemand met papieren in dienst te nemen".
„De Kamers van Koophandel hebben tegen deze
praktijken bedenkingen. Ik neem als voorbeeld een
ander kort geding. Gedaagde was een 68-jarige
oud-aannemer die op papier beheerder van een
«er""
bouwbedrijf was tegen een salaris van 4800 gulden
per jaar".
„Uit de hoogte van dat salaris kun je al weten
dat zo'n man geen echt beheerderswerk doet. Hij
is stroman en meer niet. Ook de president twijfelde
sterk. Hij liet dat in zijn vonnis weten. Daarin
stond onder meer: „Wij vragen ons af of deze
aanvulling der directie van gedaagde voldoende
geacht zal worden om een vestigingsvergunning als
aannemersbedrijf te verkrijgen. In elk geval bezit
gedaagde deze vergunning niet".
JURISPRUDENTIE
„Met deze uitspraak zijn wij van het NVOB erg
gelukkig. Trouwens, er is op dit gebied intussen
jurisprudentie genoeg. Wij ontdekten dat er com
plete bouwwerken werden uitgevoerd zonder dat
een vestigingsvergunning was uitgereikt. Ja, zelfs
voor de overheid worden wel eens „zwarte wer
ken" uitgevoerd. Dat zal wel in onwetendheid,
althans niet met opzet zijn gebeurd, maar vreemd
is het wel".
Waarom neemt het NVOB, dat negentig procent
van de bonafide aannemers tot zijn leden rekent,
niet vaker bijvoorbeeld de Economische Controle
Dienst of de Algemene Inspectie Dienst in de arm?
■Waarom kort gedingen?
Gerard Beenen: „Als het om economische delicten
gaat - en het uitvoeren van bouwwerken zonder
vestigingsvergunning is een economisch delict -
zijn de straffen meestal minder effectief dan een
vonnis in kort geding. In dat laatste geval kan
bevolen worden het zwarte bouwwerk meteen stil
te leggen, al of niet op een dwangsom. De Kamers
van Koophandel zenden ons op verzoek uittreksels
van het vestigingsregister en dan blijkt telkens
maken heeft".
„Nu zitten we achter die malafide bedrijven aan
omdat we denken dat dit enig effect zal hebben.
In Oss ging een beunhaas toch, ondanks een
vonnis, door. Uiteindelijk moest hij vijftigduizend
gulden dwangsom betalen en het bouwwerk stilleg
gen. Dat helpt".
„Wij vinden overigens dat principalen (opdrachtge
vers voor het bouwen van huizen, bedrijfspanden
e.d.) beter moeten opletten, want zij kunnen bijzon
der veel problemen krijgen. Een telefoontje naar
het NVOB en men weet terstond of men met een
bonafide dan wel met een malafide aannemer te
heeft".
VOORLICHTING
