ERSPLINTERDE VOORRUIT KAN
OORZAAK ZIJN AUTO-ONGEVALLEN
Irene en Carlos bij
requime voor de Paus
Liechtenstein wil buitenlandse
betrekkingen verder uitbouwen
Binnenland
)rie meisjes in
opleiding voor
leroepsofficier
„NIET LANGER ONTLEDEN
OP LAGERE SCHOLEN"
Door werknemers
geleide fabriek
moet sluiten
Vieuw fusie-plan
foor
ïartcentram Breda
bejaarde vrouw vermoord
MINI-STAAT IN FEESTSTEMMING
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 17 AUGUSTUS 1978 PAGINA 9
(Van een onzer verslaggeefsters)
EN HAAG Een versplinterde voorruit zou
el eens één van de oorzaken kunnen zijn van
ontale botsingen tussen twee auto's, waarvan
één op onverklaarbare wijze op de linkerrij-
aan terecht was gekomen. Deze veronderstel-
„g doet de heer G.A. van der Sluis van het
cretariaat Centrale Politie Verkeerscommis-
in het Algemeen Politieblad van deze week.
(OOR DE ALOUDE
MA EVEN WENNEN
Volgens de heer V.d. Sluis zijn de meeste auto's
nog voorzien van voorruit van een zogenaamd
Securit-glas. Dat is een ruit, die uit één laag
bestaat en die bij breuk korrelig wordt. De
oorzaak van die breuk kan een steentje zijn, dat
door een andere auto wordt opgeworpen. Als
de voorruit breekt, gaat dat gepaard met een
knal en bovendien ziet de bestuurder bijna niets
meer. Volgens de heer Van der Sluis is het
helemaal niet vreemd, als iemand op zo'n mo
ment niet bemerkt, dat hij met zijn auto een
eind naar links of rechts uitwijkt. Naar links
uitwijken kan dan de oorzaak zijn van frontale
botsingen. Later is dan niet aan te tonen of de
ruit voor of door het ongeluk is gebroken.
Volgens de laatste gegevens zouden er per jaar
in Nederland 150.000 autoruiten sneuvelen.
Het lijkt de heer Van der Sluis aanbevelens
waardig, als de wetgever de voorruit van zoge-
naamd gelaagd glas verplicht zou stellen. Dat
zijn ruiten, die bij beschadiging wel barsten
vertonen, maar niet uiteen vallen. Het zicht blijft
goed en er valt ook geen knal te duchten. „Zulke
ruiten zijn, afhankelijk van de grootte, 50 tot i
150 gulden duurder en dat lijkt ons een te j
verwaarlozen bedrag op de nieuwprijs van een j
auto. Het schakelt in elk geval één ongevalsoor
zaak uit", zo meent hij.
AALST (ANP) -
Voor de door zes
werknemers gelei
de speelgoedfa
briek Acre Games
and Toys in Waalre
is vandaag het fail
lissement aange
vraagd.
Aanleiding is de
slechte liquiditeit-
spositie en de wei
gering van het mi
nisterie van Econo
mische Zaken en
'de bank om nog
langer financiële
steun te verlenen.
Het bedrijf werd in
januari vorig jaar
opgericht door zes
werknemers van
het voormalige
Simplex Toys, een
bedrijf dat houten
puzzels maakte. Sa
men met een bui
tenstaander inves
teerden de zes
90.000 gulden en la
ter nog eens twee
ton. Behalve hou
ten puzzels gingen
ze ook ander speel
goed maken en dat
heeft ze de das om
gedaan. De ontwik
keling ervan heeft
veel geld gekost
zonder dat daar
winst tegenover
stond. Vorig jaar
bracht het ministe
rie redding door
200.000 gulden
steun te verlenen.
Een aanvraag voor
opnieuw250.000
gulden is door het
ministerie van de
hand gewezen Het
faillissement bete
kent het ontslag
voor 42 werkne-
'an een onzer verslagge-
irs)
reda/Den Haag Vol-
inde week maandag opent
150 jaar bestaande Ko-
inklijke Militaire Acade-
lie (KMA) haar poorten
oor de zoveelste keer voor
nieuwe aanstaande be-
lepsofficieren. Ieder jaar
en normale gebeurtenis
oor leger en luchtmacht
voor Breda. Behalve
an dit jaar, omdat de
loude- en volgens sommi
jn zelfs eerbiedwaardige
KMA maandag voor het
erst ook opengaat voor
rie vrouwelijke studenten
amelijk Cobie van Soeren,
hrista Beumer en Hanne-
Kools. Zij willen be-
aepsofficier worden. Met
hun achterhoofd de rap-
orten, die de laatste tijd
I verschenen zijn over de
rouw in het Nederlandse
eroepsleger.
a de KLM met de eerste
rouwelijk piloot Marlies
erkaik nu dus ook het le-
t met de eerste vrouwelij-
beroepsofficieren,
inds jaar en dag kennen
ndmacht, luchtmacht en
narine zoals bekend wel lu-
milva's en marva's in
lie mogelijke rangen, ook
ie van officier. Maar deze
ames dienen er op een re-
?rve-contract.
Ie drie aanstaande cadet-
ai openen, naar men in
efensiekringen veronder-
telt, als eerste wellicht de
oor nog meer vrouwe-
jke beroepsofficieren bij
icht- en landmacht en mis-
ehien ook nog een bij de
ïarine.
De 21-jarige Cobie van Soe
ren kent overigens het leger
al enige jaren. Zij is name
lijk al ongeveer twee jaar
bij de Milva en dient als
tijdelijk reserve tweede lui
tenant op het bureau sou
schef plannen van de land
macht. Op de KMA gaat zij
vooral sociale wetenschap
pen en economie studeren,
om die wetenschappen
straks te benutten als be
roepsofficier.
Dit geldt ook voor de tijde
lijk reserve vaandrig van
de Milva de 21-jarige Han-
neke Kools. Zij heeft tot nu
toe gewerkt op de afdeling
organisatie van de land
machtstaf. Ook zij gaat op
de KMA de sociaal-econo
mische studierichting op. in
de hQop straks als beroep
sofficier ingedeeld te wor
den bij de geneeskundige
troepen.
De 18-jarige Christa Beu
mer, al lang op de hoogte
van alles wat de luchtmacht
betreft, komt pas van
school. Zij koos de sociolo
gische- psychologische stu
dierichting op de KMA. Na
deze studie en haar beëdi
ging als beroepsofficier
hoopt zij bij de personeels
afdeling van de luchtmacht
te worden ingedeeld.
Voor de. KMA wordt het
een beetje passen en meten,
voor het eerst met drie
vrouwelijke cadetten. Zij
krijgen in ieder geval een
eigen kamer, dat wel. Maar
tegen de ontgroening, die
op de KMA niet mis schijnt
te zijn, zien ze wel een bee
tje op.
Prinses Irene en haar echtgenoot Hugo Carlos bevonden zich gisteravond onder de talrijke genodigden
die de pontificale requiem bijwoonden Het prinselijk paar werd bij het betreden van de kerk begroet
met een warm applaus.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG - In de „kathe
draal" van Den Haag. de St.
Jacobuskerk aan de Park
straat, is gisteravond de ponti
ficale requiemmis opgedragen
voor de zielerust van paus
Paulus de Zesde. Hoofdcele
brant was de pauselijke pro
nuntius in Nederland, mgr.
John Gordon. Concelebranten
waren alle Nederlandse bis
schoppen, uitgezonderd de kar
dinalen Willebranss en Al-
frink, die voor het conclaaf in
Rome zijn.
Een luid applaus klonk op toen
prinses Irene en haar man Hu-
go Carlos de kerk binnenkwa
men. Haar moeder, koningin
Juliana, werd vertegenwoor
digd door de grootmeester van
het civiele huis van de Konin
gin, mr. C. van Schelle, prins
Bernhard door zijn adjudant,
kolonel G. Gerritsen. Naast tal
rijke leden van het Corps Di
plomatique waren ook aanwe
zig premier Van Agt. en de
-ministers De Ruiter (justitie).
Gardeniers (CRM) en Pais (on
derwijs).
De bisschop van Rotterdam,
mgr. Simonis. schetste in de
preek een beeld van de paus.
met als leidraad het door mgr.
Bluyssen van Den Bosch voor
gelezen Evangelie van de Ber
grede. „Deze grote gelovige",
aldus dr. Simonis, „heeft ernst
gemaakt met deze kern van het
Evangelie. Hij was zachtmoe
dig. en zal dus het land bezit
ten Hij hongerde en dorstte
naar de gerechtigheid, en zal
dus worden verzadigd. Hij is
beschimpt, vervolgd en laster
lijk van allerlei kwaad beticht
om Jezus' wil. Groot zal zijn
loon zijn in de hemel".
De Rotterdamse bisschop
noemde de overleden paus
„een ankerpunt in deze woelige
en gistende twintigste eeuw".
Naast negatieve en zelfs bittere
kritiek „zelfs binnen de eigen
Kerk" noemde hij het verheu
gend dat slechts weinig mensen
de integriteit, de vroomheid en
de bijna „bovenmenselijke toe
wijding" van de overleden
paus in twijfel hebben getrok
ken. Bisschop Simonis besloot
met „De Heer geve paus Pau
lus de Zesde Zijn vrede".
i
Van een onzer verslaggevers
I DEN HAAG Zinsontleden
j en woordbenoemen moet uit
het pakket van het lager on-
i derwijs worden gehaald. Dit
onderdeel is voor veel kinde-
ren een te groot struikelblok
en betekent daardoor een te
I grote belasting voor de onder-
I wijzers. Dat heeft tot gevolg
dat andere belangrijke facet-
ten van het taalonderwijs,
zoals spreek-, luister- en
schrijfvaardigheid worden
verwaarloosd.
Deze conclusies vormen de
strekking van een advies dat
de werkgroep
moedertaalonderwijs aan mi
nister Pais heeft opgesteld. De
werkgroep heeft de minister
gevraagd, het voorstel zo snel
mogelijk door te sturen naar
de lagere scholen en ook naar
het voortgezet onderwijs, de
pedagogische academies, de
schooladviesdiensten en het
Centraal Instituut voor Toets
ontwikkeling (CITO)
De commissie voorziet bij het
afschaffen van het ontleden
geen al te grote problemen
voor het voortgezet onderwijs.
In het advies wordt er op gewe
zen dat in de brugklas toch
kinderen van uiteenlopende ni
veaus worden samengebracht
en dat docenten Nederlands
daardoor met het ontleden toch
van voren af aan moeten be
ginnen.
Meer duidelijkheid nodig over relatie
met Sovjet-Unie
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG In het parlement rijzen steeds meer vragen naar
aanleiding van de vorige maand door vice-premier Wiegel
aangekondigde „bevriezing" van de contacten tussen Nederland
en de Sovjet-Unie. Vooral in de fracties van de PvdA en het
CDA voelt men zich allesbehalve gelukkig over de gang van
zaken, omdat de regering nogal vaag blijft met betrekking tot
de concretisering van de „bevriezing".
Gisteren stelde het CDA-kamerlid mr. J. N. Scholten de regering
de vraag of het juist is dat bij de EG-partners weinig enthousias
me bestaat voor het door de regering voorgestane nieuwe beleid
de Sovjet-Unie.
REDA (ANP) In Breda zijn gisteren vergevorderde plannen
ekend gemaakt voor een intensieve samenwerking tussen de
red as e ziekenhuizen De Klokkenberg en St. Laurens. De twee
ekenhuizen zouden onder één bestuur moeten komen dat dan
lerantwoordelijkheid zou moeten dragen voor een groot hartchi-
urgisch centrum. De samenwerking moet uiteindelijk, zo is de
tdoeling, leiden tot een volledige fusie.
let ziekenhuis De Klokkenberg heeft vorig jaar november van
toenmalige staatssecretaris Hendriks van volksgezondheid de
pdracht gekregen een hartchirurgisch centrum tot stand te
Irengen. Daartoe moest, om de noodzakelijke medische onder-
euning veilig te stellen, een vorm van samenwerking worden
angegaan met een algemeen ziekenhuis in Breda. Aanvankelijk
ijn hierover onderhandelingen gevoerd tussen De Klokkenberg
het St. Ignatiusziekenhuis in Breda. Toen deze besprekingen
liet tot resultaat leidden heeft burgemeester Merkx van Breda
et initiatief genomen voor een samenwerking tussen De Klok-
enberg en het St. Laurensziekenhuis. De voorzitter van het
estuur van De Klokkenberg, drs. L. van den Akker, is over
kans op welslagen van Merkx' initiatief erg optimistisch. Hij
egt te wachten op het groene licht om aan de daadwerkelijke
litvoering van de eerste fase te beginnen. Dat groene licht moet
staatssecretaris Veder-Smit komen, die zich daarvoor moet
iten adviseren door de begeleidingscommissie hartchirurgie
lederland. Volgens Van den Akker kan over ongeveer een half
aar met de hartchirurgie in Breda begonnen worden. Uiteinde-
jk moeten er 1000 open-hartoperaties per jaar worden verricht.
lergen op Zoom (ANP) De uit Bergen op Zoom afkomstige
van S. (20) heeft gistermiddag bekend inde nacht van dinsdag
P woensdag de 76-jarige Antonia Hoogmoed-De Regt om het
fven te hebben gebracht. Dat gebeurde na een woordenwisse-
|ng in de woning van het slachtoffer aan de Frederik Hendrik-
fraat in Bergen op Zoom.
'ij zou de man verwijten hebben gemaakt over zijn late thuis
komst. De dader heeft haar met een kussen op bed gesmoord.
Juurtbewoners waarschuwden de politie nadat zij gechreeuw
ladden gehoord. In de woning trof de politie daarop het
tvenloze lichaam van de vrouw op bed aan
n de woning bevond zich ook de dader, die aanvankelijk
'ntkende iets met het gebeurde te maken te hebben. In de loop
an de middag gaf hij tijdens het verhoor toe dat hij haar had
ledood. C. van S. woonde al enkele jaren bij de vrouw in.
VADUZ Een van de kleinste Euro
pese staten is dezer dagen in feest
stemming: Liechtenstein viert het
veertigjarig regeringsjubileum van
zijn vorst Frans Jozef de Tweede. Het
jubileum geeft de Liechtensteiners
aanleiding om zich te bezinnen op de
identiteit van het land en de plaats
van Liechtenstein in Europa.
Voor dat laatste is een bijzondere
reden aanwezig: alle tekenen wijzen
erop dat Liechtenstein binnenkort in
de Raad van Europa wordt opgeno
men. Nadat de raad van ministers van
deze belangrijke Europese instelling
zich in principe positief had opgesteld
ten aanzien van de aanvraag van het
vorstendom zal volgende maand de
parlementaire assemblée van de Raad
van Europa het verzoek van Liechten
stein behandelen en het ziet ernaar
uit dat ook daar het groene licht
gegeven zal worden.
De toetreding van Liechtenstein tot de
Raad van Europa markeert een wijzi
ging in het tot voor kort nogal passieve
buitenlands beleid van het vorsten
dom, dat zijn buitenlandse betrekkin
gen vrijwel geheel door „grote buur"
Zwitserland laat verzorgen: de Zwit->
serse diplomatieke vertegenwoordigin
gen in de wereld behartigen tevens de
belangen van Liechtenstein.
Liechtenstein ontstond in 1719 uit een
samenvoeging van de graafschappen
Schellenberg en Vaduz. Het maakte
achtereenvolgens deel uit van het Hei
lige Roomse Rijk, het Rijnverbond en
de Duitse Bond en werd in 1866 onaf
hankelijk. Tot 1919 was het vorsten
dom nauw verbonden met Oostenrijk,
maar daarna sloot het zich op menig
gebied aan bij Zwitserland. Zoals ge
zegd nam het Eedgenootschap de bui
tenlandse betrekkingen van Liechten
stein voor zijn rekening en verder
werd tussen het vorstendom en Zwit
serland een douane- en postuniever
drag gesloten. De enige uitzondering
op dit laatste was en is dat Liechten
stein zijn eigen zeer vermaarde
postzegels uitgeeft.
De nu jubilerende vorst Frans Jozef
de Tweede kwam in 1938 een week
na de „Anschluss" van Oostenrijk bij
het „Derde Rijk" uit Wenen waar
de Liechtensteinse vorsten tot dat mo
ment hadden geresideerd naar
Liechtenstein, nadat de Landdag zich
eenstemmig voor het bewaren van de
zelfstandigheid van het land had uitge
sproken. Frans Jozef de Tweede ves
tigde zich in het hoog boven Vaduz
gelegen kasteel, dat ook nu nog als zijn
residentie dient.
De welvaart in Europa's kleinste
vorstendom groeit. Dat bewijzen
de moderne bankgebouwen.
Welvaart
Tijdens de veertigjarige regeringspe
riode van Frans Jozef de Tweede is
in Liechtenstein veel veranderd en is
het ook een zeer welvarend land ge
worden. Was in 1930 nog zeventig pro
cent van de bevolking in de landbouw
werkzaam, nu is het slechts drie pro
cent. De industriële bedrijvigheid is
aanzienlijk vergroot. Belangrijkste ar
tikelen zijn textiel, graan, keramiek,
precisie-instrumenten, breimachines
en fruit. De belangrijkste handelspart
ners zijn Zwitserland (driekwart van
het handelsvolume) en de Duitse
Bondsrepubliek. Als gevolg van ver
gaande belastingfaciliteiten is Liech
tenstein ook zetel van een groot aantal
buitenlandse financiële ondernemin
gen geworden. Door het land stroomt
de Rijn. Het landschap kenmerkt zich
door een fraaie afwisseling van bergen
en heuvels enerzijds en vlakte ander
zijds. Van de in totaal ongeveer 24.000
inwoners wonen er rond 4.400 in de
vooral in het toeristenseizoen druk be
zochte hoofdstad Vaduz. Daar zetelen
de regering en het uit vijftien leden
bestaande parlement' (landdag). Verre
weg het grootste deel van de inwoners
behoort tot de Rooms-Katholieke
Kerk. De valuta is de Zwitserse frank.
Frans Josef II van Liechtenstein
De officiële taal het Duits. Net als
Zwitserland houdt Liechtenstein zich
aan strikte neutraliteit.
De regeerders van Liechtenstein heb
ben er vooral de afgelopen jaren voor
gewaakt zozeer afhankelijk van Zwit
serland te worden dat het vorstendom
zijn eigen identiteit zou verliezen en
een bijzonder soort Zwitsers kanton
zou worden. Natuurlijk zijn zij zich
bewust van de bijzonder grote verbon
denheid met het Eedgenootschap en
willen zij die ook niet kwijt.
In een vraaggesprek met de „Luzerner
Neuste Nachrichten" van 12 augustus
jl, zegt Frans Jozefs zoon Hans Adam:
„Ik ben van mening dat het partner
schap met Zwitserland dat we sinds
het einde van de eerste wereldoorlog
hebben noodzakelijk was. Anders zou
den we de tweede wereldoorlog nau
welijks zo overleefd hebben als nu het
geval was. ook de enorme groei van
de welvaart zou zonder de nauwe band
met Zwitserland nauwelijks denkbaar
geweest zijn".
Deze zelfde erfprins zei een paar. jaar
geleden in een rede dat de Liechten
steiners moeten oppassen dat zij zich
niet passief „in de gemakkelijke rug
zak van Zwitserland" mogen nestelen.
„We moeten zelf leren lopen", aldus
Hans Adam. In het zojuist vermelde
interview bevestigt hij dat. hij illus
treert het met de accentuering van de
recente eigen internationale activitei
ten van Liechtenstein.
Internationaal
Een kwart eeuw geleden behoorde
Liechtenstein nog tot geen enkele in
ternationale organisatie. Nu is het vor
stendom lid van verscheidene interna
tionale organen zoals de wereldpostu
nie. De organisatie voor atoomenergie
en een aantal economische organen
van de Verenigde Naties, waaronder
Unctad en de Unido. Ook is het een
van de landen die achter het Interna
tionale Gerechtshof in Den Haag
staan. Via een bijzonder protocol par
ticipeert Liechtenstein in de Europese
Vrijhandelszone. Een Mijlpaal op de
weg naar reële internationale erken
ning was het feit dat de Liechtenstein
se minister-president dr. Walter Kieber
enkele jaren geleden via het lot werd
aangewezen om de topconferentie aan
het slot van de Conferentie voor veilig
heid en samenwerking in Europa te
Helsinki voor te zitten! Verder werden
de betrekkingen met Oostenrijk ver
stevigd. Het land ziet de toetreding tot
de Raad van Europa als een nieuwe
mijlpaal.
Of nu ook het sein gegeven zal worden
voor een aantal binnenlandse hervor
mingen is niet zeker. Velen hopen dat
de mogelijkheid van doodstraf einde
lijk afgeschaft zal worden en verder
kijken Europeanen vandaag de dag
wat merkwaardig op als ze horen dat
de vrouwen van Liechtenstein nog al
tijd geen stemrecht hebben. Een voor
stel om de vrouwen het stemrecht te
geven werd in 1973 verworpen.Ook
wordt buiten Liechtenstein algemeen
gehoopt dat het land wat minder ge
makkelijk toegankelijk wordt voor de
vestiging van financiële ondernemin
gen van elders.
Maar hoe dit ook zij, op het ogenblik
viert Liechtenstein uitbundig feest. De
vorst denkt nog niet aan aftreden en
zijn 33-jarige zoon Hans Adam moet
nog wel even wachten voor hij de
leiding van het land kan nemen. Dat
Liechtenstein zijn zelfstandigheid wil
bewaren en versterken staat vast; het
verheugt zich erop dat de parlementa
riërs van Straatsburg straks ook volks
vertegenwoordigers van het tussen
Oostenrijk en de Zwitserse kantons
Sankt Gallen en Gr.aubuenden inge
klemde vorstendom als medeleden in
hun midden zulleh opnemen.
Evert Mathies
Morgen zal het weer
omgeving e^n verbetering on
dergaan. Een trogvormige sto
ring boven de Noordzee, die
vandaag een wisselende bewol
king en plaatselijk nog buien
veroorzaakte, trekt in beteke
nis afnemend naar het oosten
weg. Deze storing wordt ge
volgd door een rug van hoge-
luchtdruk, die een uitloper is
van een hogedrukgebied nabij
de Azoren. Op het naderbij
komen van de rug van hoge
luchtdruk draait de wind bij
ons naar zuid tot zuidwest en
er zal dan lucht worden aange
voerd die geleidelijk stabieler
van opbouw wordt. Voor mor
gen wordt daarom droog en
vrij zonnig weer verwacht met
hogere middagtemperaturen.
Vooruitzichten voor zaterdag:
Overwegend droog en vooral
aanvankelijk zonnig. Hogere
temperaturen.
Weersvooruitzichten in cijfers
voor zaterdag:
Aantal uren zon: 3 tot 10.
Luchth. R'dam
Vltssmgen
regenbui
MadridbUr9
Malaga
