Christina Onassis:
in elk geval een welvarende industrie
KARDINALEN IN VOOR-CONCLAAF
OP ZOEK NAAR „MAN VAN GEZAG"
GREETJE KIP 17) SCHREEF VLOT
ACHTERELKAAR VIER BOEKEN
kerk
wereld
Populaire
Edisons
toegekend
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 17 AUGUSTUS 1978 pagina
Van onze correspondent David
Fairhill)
Athene De meest prozaïsche ver
klaring die tot nu toe gegeven is
voor het bezoek dat Christina Onas
sis het afgelopen weekend in vlie
gende vaart aan Londen bracht,
heeft niets te maken met haar nieu
we Russiche man Sergei of met de
aantijgingen dat hij kontakten met
de KGB zou hebben. De verklaring
bestond eenvoudigweg hieruit, dat
zij vastbesloten was ervoor te zor
gen dat het scheepvaartimperium
dat zij van haar vader Aristoteles
heeft geërfd, zoveel mogelijk voor
deel zou slepen uit de eerste kleine
opleving in de markt van olietan
kers sinds die vier jaar geleden
ineenstortte.
Tegen het weekeinde hadden de
Harley Muliion International index
cijfers van tankerladingen de we
reldwaarde 80 bereikt, wat een
enorm herstel betekent vergeleken
met de wereldwaarde 54 waartoe ze
afgelopen februari waren gekelderd.
Commissionairs in Londen berichten
dat de markt voor grote tankers nog
steeds sterk is. Maar hoe lang dat
precies zal voortduren hangt af, zegt
men, welke van de vele geruchten
en theorieën over de oorzaak van de
kleine opleving de juiste blijk te zijn.
„Er is een massa geruchten die de
ronde doet,, zei een woordvoerder
van de commissionairs. „De markt
is nog heel sterk en dat zal voortdu
ren tot we de redenen ervoor tot de
bodem toe uitgezocht hebben. Daar
na kan er van alles gebeuren. De
zaak kan omhoog, omlaag of opzij
gaan." Over het algemeen houden de
oliemaatschappijen hun beweegrede
nen voor zich, aangezien op deze
markt een stijging van een dollar
per ton vermenigvuldigd moet wor
den met een kwart miljoen voor een
volledige tankerlading ruwe olie van
de Perzische Golf naar West-Europa
of de Verenigde Staten. Maar er zijn
drie verklaringen -of misschien zes,
als je de varianten ook meetelt die
in hoofdzaak thans worden opge
somd.
De meest dramatische hiervan komt
erop neer dat de Arabische landen
opnieuw een olie embargo aan het
organiseren zijn voor het geval dat
het vredesoverleg over het Midden-
Oosten, dat gepland is voor 5 sep
tember, geen vooruitgang boekt. Een
meer voor de hand liggende verkla
ring is de dreiging door de olie-pro
ducerende landen om aan het einde
van het jaar een stijging van de
olieprijs in te. voeren, hetgeen de
olie-importerende landen ertoe aan
zet hun vraag de komende twee
maanden te vergroten.
Er zouden ook slechts technische
redenen kunnen zijn voor de bege
righeid van de olie-maatschappijen,
bijvoorbeeld de buitengewoon grote
capaciteit voor olieopslag die in de
VS beschikbaar is, of het optreden
van en tijdelijk evenwicht tussen
vraag en aanbod van tankertonnage,
waarbij de rederijen moeten beslis
sen of ze een deel van de 50 miljoen
ton die nog opgeslagen ligt zullen
aanbreken.
Het gerucht van het Arabische olie
embargo begon klaarblijkelijk met
een opmerking via Radio Moskou.
De laatste variant van dit gerucht,
die gisteren opdook, wijst erop dat
de Arabieren hun actie dit keer poli
tiek gezien „respectabeler" zullen
trachten te maken, door te stellen
dat er nog wel olie vervoerd mag
worden mits dit in Arabische laa
druimten gebeurt.
Toegegeven, de pas opgerichte Ara
bische Maatschappij voor Zeetran
sport van Petroleum, een soort
scheepvaart-coöperatie, heeft niet
meer dan 8 eigen schepen in de
vaart. En hoewel er hiervan 4
ULCCs zijn (supergrote ruwe olie
vervoerders van meer dan 300.000
ton) zou met een reis van elk daar
van naar Europa rond Kaap de Goe
de Hoop toch een periode van twee
manden gemoeid zijn.
Maar als aanvulling op deze vloot
zouden de Arabieren zich zelf op de
chartermarkt kunnen gaan storten.
Dit zou weer in het voordeel van de
eigenaren van de tankers zijn, en de
rekening zou uiteindelijk gepresen
teerd worden aan de consument bij
de benzinepomp.
Een nieuwe variant van de theorie
van prijsstijging door de OPEC (or-,
ganisatie van olie-exporterende lan
den) houdt in dat de producenten,
in plaats van te wachten met een
plotselinge prijsopslag tot het einde
van het jaar, van bijvoorbeeld 5
procent, weieens een tusentijdse stij
ging van 2 procent met ingang van
1 oktober zouden kunnen aankondi
gen.
Christina Onassis is gisteren,
na een bezoek aan Grieken
land. in Moskou teruggekeerd
bij haar man Seraei Kauzov.
Op die manier zouden ze de impor
teurs te vlug af zijn. die proberen
de verandering in prijs voor te zijn.
Dit zou ook de belangstelling van de
olie-maatschappijen voor de tanker-
markt kunnen verklaren. Maar de
olie-maatschappijen zouden ook eer
der dan gewoonlijk kunnen reage
ren, omdat ze vrezen dat de tanker
ladingen met opzet zullen worden
beperkt met het oog op de prijsstij
ging. De olieproducenten zouden
daarmee willen voorkomen dat de
maatschappijen voorraden zullen
gaan hamsteren tegen de oude prijs.
Er zijn stellig geruchten geweest die
hierop neerkwamen. Tot het tijdstip
waarop de ware reden duidelijk
wordt, zullen er voor elke verklaren
de theorie verdedigers te vinden zijn
en ook mensen die er sceptisch te
genover staan. Om een voorbeeld te
geven: als het waar is dat de olie
maatschappijen zich zorgen maken
over een dreigende prijsstijging van
2 procent, waarom zijn ze dan bereid
meer dan 2 procent extra te betalen
om onmiddellijk beschikbaar tonna
ge in handen te krijgen?
Momenteel zullen, zoals een commis
sionair het formuleerde, „we slechts
moeten grinniken en zoveel mogelijk
winst boeken".
(Copyright The Guardian)
(Van onze kunstredactie)
ASSEN „Toen mijn boeken uitgegeven
werden, dachten mijn vriendinnen dat Gree-
tje wel lekker verwaand zou worden. Nou,
dat hebben ze wel mis gehad. Mijn ouders
vonden het mooier dan ikzelf. Ik ben eigen
lijk alleen maar verbaasd geweest, dat ze
uitgegeven werden". Greetje Kip (17 lentes)
heeft vier boeken op haar naam staan. Toen
ze dertien was kwam de eerste en successie
velijk volgden nummero 2,3 en 4. En daar
zal het voorlopig wel bij blijven, zegt ze
gedecideerd. Bij Kluitman Alkmaar ver
schenen vlot achterelkaar in een serie „Tee
ners schrijven voor teeners"; „Door zijn
vrienden en vriendinnen"; „Je doet het goed
Loes"; „Pien" en .Nicky's dagboek".
„De titels heb ik altijd het moeilijkst gevon
den. Die heb ik niet zelf bedacht. Dat hebben
ze bij Kluitman voor me gedaan. De figuren
die een rol in mijn boeken spelen zijn men
sen om me heen, maar ik heb natuurlijk
andere namen gebruikt. Sommigen hebben
zich er toch in herkend. De belevenissen heb
ik niet allemaal zelf ervaren, dat is meest
fantasie. Ik begin maar zo te schrijven.
Meestal weet ik dan het begin en hoe het
gaat aflopen, nou en wat er tussenin zit is
meegenomen. Achteraf gezien vind ik mijn
boeken wel een beetje onrealistisch, het gaat
allemaal zo van een leien dakje. Ik heb er
naar mijn zin te weinig problemen in ver
werkt. Als ik ze weer zou moeten schrijven
zou ik ze anders oplossen".
Greetje Kip is de donkerharige vrolijke
dochter van een employee van de NAM.
Haar moeder doet de administratie van het
bejaardencentrum De Vijverhof. Greetje is
leerlinge van de Christelijke Scholengemeen
schap en hoopt volgend jaar haar eindexa
men te doen. Plannen voor daarna zijn al
kant en klaar. Ze zal naar Aix in Frankrijk
gaan voor een algemene universitaire oplei
ding.
Ze is net gebruind van een vakantie terugge
keerd van Corsica met een stelletje vrienden
en dat zal wel weer aanleiding worden tot
een album vol foto's en verhalen. Alles wat
Greetje beleeft zet ze op papier. „Ik schrijf
dagelijks, niet dat ik weer aan een boek
bezig ben, dat zal er voorlopig wel niet van
komen. Maar ik vind het nu eenmaal leuk
om mijn gedachten op papier te zetten, dat
bewaar ik allemaal. Misschien ga ik het nog
wel eens gebruiken".
Afgesloten
is nu zelf boven die groep uitgegroeid en
dat betekent eigenlijk dat ze een periode
heeft afgesloten. „Dit soort kinderlijke boe
ken zal ik wel niet meer schrijven en voor
het schrijven van een roman voel ik me nog
veel te jong. Dan moet je toch wel over veel
meer levenservaring beschikken, lijkt me".
„Oh neen, ik voel me nog helemaal niet een
schrijfster, ik heb er nooit veel drukte van
gemaakt dat ik schreef, toen ik mijn eerste
verhaal af had, zei een vriendinnetje dat ik
het naar een uitgever zou moeten sturen.
Daar had ik zelf nog nooit aan gedacht. Wie
schetst mijn verbazing dat ze het wilden
uitgeven. Ik vond het wel erg grappig, toen
ik mijn eerste boek in de winkel zag liggen
en dat ze mij vroegen er mijn handtekening
in te zetten".
„Ik heb ook erg leuke reacties gehad, zo in
de trant van „Lieve mevrouw, hoeveel kinde
ren hebt U, welke pen gebruikt U.nou
dan heb je geweldig veel lol. Ik vind toch
dat ik altijd veel plezier heb, ik hou van
gezelligheid, veel mensen om mij heen en
zo". Greetje Kip heeft haar boek geschreven
in een schoolschrift met stijle letter met
groene inkt. Ze is bijzonder resoluut met het
neerschrijven van haar gedachten. Want er
zitten in haar manuscripten maar heel wei
nig doorhalingen en verbeteringen. In twee
tot drie maanden tijd was er weer een boek
af. „Ik lees ontzettend veel, alles wat ik tegen
kom. De vrije keuze is een beetje beperkt
doordat ik veel boeken voor school moet
lezen, anders geef ik de voorkeur aan de
moderne schrijvers, Lampo, Wolkers en zo.
Talen zijn mijn beste vakken op school, ik
ben gek op Frankrijk en alles wat er mee
te maken heeft. Op mijn lijstje staat maar
één B-vak en dat is biologie. Jammer eigen
lijk dat ik al mijn boeken niet kan laten zien,
je krijgt van je uitgever altijd een stuk of
tien toegestuurd, ik heb ze allemaal weggege
ven aan oma's en tantes.
Zelf heb ik er niet één overgehouden. Ik
zal toch eens moeten zien, dat ik er van elk
weer een krijg. Het is toch wel leuk om ze
te bewaren". Van de roem van de schrijver
is bij Greetje Kip nog geen spoor te beken
nen.
ROME Na de indrukwekkend-eenvoudige
uitvaart van Paulus VI is in het Vaticaan
de periode van de „Grote Stilte" aangebro
ken. Die stilte zal voortduren tot het ogen
blik waarop vanaf het middenbalkon van
de Sint Pieter het „Habemus Papam" (Wij
hebben een paus) zal klinken. Tot dan zal
de journalistieke nieuwsgierigheid zich zien
geplaatst tegenover de Vaticaanse zwijg
zaamheid. Want hoewel het conclaaf ter
verkiezing van een nieuwe paus officieel pas
begint op vrijdag 25 augustus om 17.00 uur.
kan men gevoeglijk aannemen dat het pei
len en consulteren nu al een aanvang heeft
genomen. En de kardinalen zijn onder ede
verplicht alles wat maar enigszins betrek
king heeft op de verkiezing van een nieuwe
paus, geheim te houden. Vandaar dat met
het ingaan van de „Grote Stilte" voor de
nieuwsmedia het „Grote Gissen" al begon
nen is.
Officieel kent het kerkelijk wetboek, even
min als de diverse pauselijke constituties
(verordeningen) over de pauskeuze, geen
„vóór-conclaaf". Maar het zal niet voor niets
zijn. dat het College van Kardinalen vorige
week bepaalde, dat het conclaaf pas op 25
augustus zal beginnen. De 26ste augustus is
volgens de constitutie ..Romano Pontifici
Eligendo". door paus Paulus in 1975 opge
steld. de laatste dag waarop het conclaaf
zou mógen beginnen. De constitutie bepaalt
namelijk dat de pauskeuze moet aanvangen
ten vroegste op de vijftiende dag en ten
laatste op de twintigste dag na de dood van
de paus. En zaterdag 26 augustus is de
twintigste dag na het verscheiden van Pau
lus VI. Het conclaaf begint dus wel op het
nippertje.
Tóch meekiezen
In diezelfde constitutie heeft Paulus VI ook
bepaald dat kardinalen ouder dan tachtig
jaar niet aan het conclaaf mogen deelne
men. Men kan zich in gemoede afvragen of
deze regel enige zin heeft, als men bedenkt
dat deze kerkprinsen wel tegenwoordig zijn
bij de voorbereidende besprekingen, als er
dus - oneerbiedig gezegd - een keuze wordt
„voorgebakken". Hoewel zij dus niet aan de
officiële verkiezing deelnemen, is hun in
vloed toch niet geheel uit te schakelen. Hij
kan zelfs in dit conclaaf, dat een der moei
lijkste uit de kerkgeschiedenis dreigt te
worden, van doorslaggevende betekenis
zijn. Want meer dan elders heeft het woord
der „wijze, oude mannen" in het Vaticaan
een zwaar gewicht.
Overigens kan een volgende paus het de
creet van Paulus VI „Ingraveseentem aeta-
tem" (over de last van de ouderdom) waarin
de kardinalen ouder dan tachtig van het
conclaaf werden uitgesloten, naar believen
weer buiten werking stellen
Invloed van buiten
Omdat er ditmaal een lang „voor-conclaaf"
is. en het dus de paus-kiezers nog is toege
staan kranten, tijdschriften en petities in
ontvangst te nemen, en te lezen, is de
invloed van de buitenwereld bij de keuze
van deze nieuwe paus toch niet geheel uit
te schakelen. Want wie van de in Rome
vergaderende eminenties zal blijken totaal
ongevoelig te zijn voor hetgeen de ..buiten
wacht" aan wensen en verwachtingen om
trent de nieuwe paus heeft?
Wie van hen zal de brief van de tien voor
aanstaande theologen - onder wie Hans
Kung. Yves Congar en Edward Schille-
beeckx - waarin zij ondermeer pleiten voor
een „paus van de verzoening" en voor een
volwaardig (mee-beslissend) functioneren
van de bisschoppensynode, kunnen nege
ren? Er zullen ongetwijfeld nog veel meer
commentareh, wensen en petities in de Vati
caanse postbus vallen. En een eminentie is
ook maar een mens.
Weer een Italiaan?
Overigens is de mogelijkheid groot dat bij
een volgende pausverkiezing het kiesrecht
niet alleen en uitsluitend aan de kardinalen
zal toevallen. Zoals bekend heeft paus Pau
lus VI met de gedachte gespeeld het kiescol
lege uit te breiden met de patriarchen der
Oosterse Kerken - die volgens hem in rang
gelijk zijn aan de kardinalen - en met enkele
bisschoppen, genomen uit het secretariaat-
generaal van de bisschoppensynode (de
„Kleine Raad").
Maar twee jaar later - naar verluidt op sterk
aandringen van de Curie - bepaalde hij in
de constitutie over de pauskeuze dat de
traditie van 1059 in de R.K. Kerk zou blijven
gehandhaafd. In dat jaar bepaalde paus
Nicolaas II dat alleen de kardinalen, als
vertegenwoordigers van de Romeinse Cle
rus. het recht hadden de Bisschop 'van
Rome (en dus de Paus) te kiezen.
Daarom wordt ook vanuit de Italiaanse
hoek het argument aangevoerd dat de Paus
een Italiaan móet zijn. Men acht een niet-
Italiaan als bisschop van Rome ondenkbaar.
Gemakshalve wordt daarbij voorbijgegaan
aan het feit. dat vóór de laatste buitenlandse
paus. de Nederlander Adrianus VI. in 1523
stierf, een groot aantal ,,niet-Romeinen!' de
Stoel van Petrus heeft bezet. Namelijk: 7
uit het Midden-Oosten, onder wie Petrus
zelf. 3 uit Afrika. 3 uit Spanje. 16 uit
Frankrijk. 4 uit Duitsland, 2 uit Joegoslavië.
1 uit Engeland en 1 uit Portugal
Voor en na Adrianus VI hebben totaal 214
Italianen de pauselijke waardigheid be
kleed Een fors aantal weliswaar, maar van
een „heilig moeten" kan allerminst worden
gesproken Een niet-Italiaan zou er wellicht
in kunnen slagen de bindingen die het
Vaticaan nog steeds met de Italiaanse staat
heeft, tot heil van de kerkelijke gemeen
schap, wat losser te maken.
Lateraans verdrag
Dit is een louter politieke kwestie. En daar
om zal bij de keuze van de nieuwe paus
wellicht meespreken dat volgend jaar het
verdrag van Lateranen, waarin de verhou
ding Italië-Vaticaanstad in 1929 werd gere
geld, afloopt en moet worden herzien. Moet
daarom een kenner van de interne verhou
dingen tussen deze kerkelijke en wereldlijke
staat tot paus worden gekozen? Dat is
geenszins noodzakelijk. Het Vaticaan heeft
diplomaten genoeg in dienst om dit naar
behoren te regelen. Want in 1929 was het
de kardinaal-staatssecretaris Pacelli, die
voor Pius XI met Mussolini de besprekingen
voerde.
Is men in Italië wellicht bang dat een paus
van „vreemde origine" tijdens zijn bewind
zijn nationaliteit zal laten meespreken? Ten
koste van andere nationaliteiten, van andere
landen? Men kan daar gevoeglijk tegenover
zetten dat de Italiaanse pausen hun afkomst
vaak ook niet hebben verloochend. Want tot
voor kort was de Kerk - zeker in haar
bestuur - meer Rooms, lees: Romeins, lees:
Italiaans - dan Katholiek (=algemeen). Het
is de verdienste van Paus Paulus geweest
dat hij het bestuur der Kerk heeft geïnter
nationaliseerd. Een logische voortzetting
van dit beleid zou (dus) zijn. dat een niet-Ita-
liaan tot paus werd gekozen
Lastige erfenis
Hoe de keuze ook uitvalt, het staat in elk
geval vast dat de opvolger van Paulus de
Zesde een lastige erfenis krijgt toegewezen
Want problemen zijn er te over: Het nijpend
tekort aan priesters, het uittreden van kloos
terlingen, uitwassen zowel aan progressieve
als aan conservatieve zijde, het verwoorden
van de Blijde Boodschap van het Evangelie
in hedendaagse termen, en - daartegenover
- het bewaren van de geloofsschat.
Vooral echter wordt de nieuwe paus gecon
fronteerd met het vraagstuk hoe de Kerk
(opnieuw) gezag te verlenen. Want hoewel
de verdiensten van de overleden paus in tal
van herdenkingen en condoleance-bood
schappen breed zijn uitgemeten, niet ont
kend kan wordefh dat zijn woord niet altijd
automatisch wet was. In hoeverre dat een
kwestie was van zijn persoonlijkheid of van
het tijdsgewricht, moet aan het oordeel van
de geschiedenis worden overgelaten. Want
ook deze paus was belast met een zware
erfenis, die van Joannes XXIII. en wellicht
heeft geen executeur-testamentair het zó
moeilijk gehad. Joannes XXIII verleende de
Kerk een enorme goodwill, en Paulus VI
moest die goodwill zien te behouden. Dat
hem dat niet is gelukt, kan niemand ontken
nen.
De zware taak waarvoor de 263-ste opvolger
van Sint Petrus zich ziet gesteld, is dus dat
de Kerk - en dus het woord uit Rome -
opnieuw gezag moet krijgen. En in deze tijd
wordt het gezag - zowel kerkelijk als wereld
lijk - niet louter en alleen ontleend aan al
uitgevaardigde wetten en verordeningen,
maar eerder aan de persoon die het gezag
representeert, het belichaamt.
Daarom staan de 111 kardinalen in Rome
voor een moeilijke opgave. Zij moeten bij
wijze van spreken een „schaap met vijf
poten" zien te kiezen. Maar niet voor niets
wordt bij het begin van het conclaaf het
„Veni Creator" („Kom H. Geest") gezongen
Men kan als gelovig mens moeilijk veron
derstellen, dat de inspiratie Gods het Colle
ge van Kardinalen, dat voor de taak staat
in deze moeilijke tijden een opvolger van
Sint Petrus te kiezen, in de steek zal laten.
Maggy Mac Neal
(Van onze kunstredactie)
De jury populaire Edisons 19
heeft vanmorgen in Amstc
dam aan binnen- en buite
landse grammofoonplaten Ei
sons toegekend. De verdelin
na beoordeling van 354 inze
dingen kwam als volgt t
stand:
Nederlandse zang: „Het bes
in mij is niet goed genoeg voi
jou" van Peter Koelewijn e
„Moet niet zeuren" van T
Hansse. Buitenlandse zan
„Fools together" (Maggie M
Neal); Instrumentaal: „Jan Al
kerman" (Jan Akkerman); c
baret-theater: „Foxtrot" (W
lem Nijholt e.a.); kinderrepe
toire „Lawaaipapegaai" (Wieti
ke van Dort); pop: „Ten mist
kes" (Gruppo Sportivo); extr
„Hengstenbal" (Koot en Bie
voorts „The album" (Abba
pop: „City tot city" (Gerry Ra
ferty) en „My aim is true" (E
vis Costello); jazz: „The ne
thundering herd" (Woody Hei
man); country and westen
„Quarter moon in a ten cei
town" (Emmylou Harris); sli
gers/songwriter: „The strai
ger" (Billy Joel); musical'füi
„Roots" (Quincy Jones); sing!
van het jaar: „Wutherin
heights" (Kate Bush) en extr;
„Live at last" (Bette Midler).
De Edison is een ondersche
ding waarbij uitsluitend won
gelet op het artistieke niveai
het Edison-beeldje is e« l
schepping van de Utrechts k
beeldhouwer Pieter d'Hont. D
minister van CRM reikt aan d
Nederlandse winnaars 28 se;
tember in Kasteel Oud Wass
naar de onderscheidingen ui
De Nederlandse choreograa
Pieter van der Sloot viert ii n
september zijn 35-jarig jubi
leum als choreograaf met eeif
engagement bij het Londet
Ballet Theatre. Op het ogenblil
leidt hij het Tanz-Theater ei n
vier balletscholen in Münstei
(Westfalen). Zijn eerste officie
le choreografie ging onder di
titel „slavisch trio" 5 septembei
1943 in de Amsterdamse Stads
schouwburg in première.
Panorama Mesdag, Zeestraai
65 b in Den Haag toont van
t m 17 september werk vai -
Maurits Polak (olieverven er
aquarellen), Majo Polak (Sculp 1
turen) en Peter van Leeuwei
(schilderijen en tekeningen)
Deze familietentoonstelling dii
zaterdag 2 september wordi
geopend door de commissarii
der Koningin voor de provincit
Zuid-Holland, is dagelijks t(
bezichtigen van 10 tot 17 uui
en zondags van 12 uur af.
In het Rijswijkse museum
„Het Tollenshuis" is van 19 au
gustus tot en met 3 september
een tentoonstelling te zien van
de federatie van amateur beel
dende kunstenaarsverenigin
gen in Nederland (FABK). Le
den van elf bij de federatie
aangesloten Zuidhollandse ver
enigingen tonen er hun werk
Het zijn circa 200 schilderijen,
tekeningen, wandkleden en
plastieken.
„Hedendaagse kunst uit Hani>
over" heet de expositie die van
26 augustus tot en met 24 sep
tember in het slot Zeist wordt
gehouden. De tentoonstelling is
samengesteld in het kader van
een uitwisselingsprogramma
Zij bestaat uit een gevarieerde
collectie van beeldende kunste
naars uit Hannover.
