Handschoen weer in de mode
WN HUIS UT
Raad voor de kunst vraagt meer geld
Hoe huisdier gezond te houden
TOENEMENDE BELANGSTELLING
VOOR ZWEMBAD BIJ (EIGEN) HUIS
Na jaren te zijn weggeweest
Instructie voor
wassen van
lederen
handschoenen
97|
LEIDSE COURANT
MAANDAG 14 AUGUSTUS 1978 PAGINA 9
De handschoen is altijd al
gebruikt voor verschillende
doeleinden. De Grieken - est
hetisch als ze waren - be
schermden de handjes tegen
klootjes en wondjes door ze
bij zware arbeid in hand
schoenen te steken: de Perzen
trokken ze uit ijdelheid alleen
uit in bed en in het bad.
Venetië en Florence lanceer
den vroeger geparfumeerde
handschoenen, aan de kost
baarheid van het parfum van
Frangaises kon men haar rijk
dom aflezen. Ridders wisten
in de oorlog ook weg met de
handschoen; Engelse edelen
werden symbolisch in stand
verlaagd door ze na een mis
stap publiekelijk de hand
schoen uit te trekken. De tra
ditie handschoenen te dragen
buiten de deur is in Neder
land lang gebleven. Men ging
zelfs met handschoenen aan
aardappelen halen, als men
dit aan zijn standing ver
plicht achtte.
De laatste tijd is de hand
schoen in de mode een beetje
achterop geraakt. Maar nu
kondigt zij zich voorzichtig
weer aan. Zelfs mode-ontwer
pers ontfermen zich over haar.
En als met zovele mode-ver
schijnselen: men inspireert
zich op het verleden. De hand
schoen uit de riddertijd, voor
zien van een kap, duikt op.
Jean Louzac maakt ze voor
zijn boetieks van imitatie tij
gerbont met grote kappen en
bijbehorende tas.
Juwelen
De nieuwe benadering van de
handschoen is haar straks in
combinatie te brengen met tas
en schoenen, een drieman
schap dat zich wel eens een
aardige plaats in het modewe
reldje zou kunnen veroveren.
Nederland heeft lang een ei
gen handschoenenindustrie
gehad: de firma Laimböck in
Berkenrode-Heemstede, waar
van de grondlegger ene Franz
Laimböck was die in 1831 op
achttienjarige leeftijd oost
waarts trok om Tiroler hand
schoenen aan de man te bren
gen. Deze waren al sinds 1600
een begeerd artikel. Vorsten
uit die dagen gaven na een gul
onthaal hun gastheren bij het
afscheid een paar met juwelen
bezette handschoenen. Een ge
ste diè zij zich financieel best
konden veroorloven. Smeke
lingen boden hun handschoe
nen aan als „steekpenning"
om een of ander verzoek
kracht bij te zetten, maar ze'
waren dan wel gevuld met
gouden- of zilveren munten.
Oude Franz Laimböck had
een vooruitziende geest. On
dernemende Zillertalers wa
ren ook al eeuwen in de weer
geweest met hun produkten.
Ze reisden jaarmarkten in ste
den en dorpen af om hun
handwerk aan de man te bren
gen. Winkels kende men toen
nog niet. Franz trad in hun
voetspoor en had zo'n succes
in den vreemde, dat hij be
sloot huiswaarts te keren en
zijn zaken in Nederland te
gaan doen. Zijn eerste winkel
bouwde hij in Scheveningen,
destijds een bekend Kurort
voor Duitse- en Russische vor
sten, die dan ook ijverig bij
hem kochten. Later verplaat
ste hij zijn zaak naar Amster
dam, van waaruit hij en zijn
opvolgers (allen Laimböcks),
filialen stichtten in alle steden
van ons land. Het familiebe
drijf legde zich tot in de derti
ger jaren van deze eeuw uit
sluitend toe op de handschoe-
nenhandel, de productie ge
schiedde buiten onze grenzen.
Tot kort voor de Tweede We
reldoorlog moesten alle hand
schoenen (en Nederland ge
bruikte er toen anderhalf mil
joen paar per jaar) uit het
buitenland komen. In de cri
sistijd die volgde, nam Laim
böck de grote sprong om een
eigen handschoenenindustrie
op te bouwen, die met moeite
van de grond kwam (vakper-
soneel moest met toestemming
van het Departement van So
ciale Zaken met verblijfsver
gunning van buitenaf aange
trokken worden op voorwaar
de dat naast elke vreemde
coupeur(euze) een Nederland
se leerling geplaatst zou wor
den om het vak te leren), maar
tenslotte uitgroeide tot een
van Europa's grootste hand
schoenenproducenten. Inmid
dels zijn de bakens weer ver
zet. Oude tijden keren weer.
De handschoenen komen op
nieuw uit het buitenland.
Ups en downs
Directeur van het aloude be
drijf, niet gespaard voor ups
and downs, is thans de heer
Rudolf Laimböck, vierde ge
neratie 'handschoenenverko
per'. Na een tijd van felle con
currentie na de Tweede Werel
doorlog met Oostbloklanden
en Italië, moest de firma in
1966 de thuis-produktie laten
schieten. „Het is een trieste
zaak", zegt de huidige direc
teur spijtig. „Als wij het hand
werk weer zelf in huis zouden
willen beoefenen zijn daar uit
economisch oogpunt bezien
Op de foto: handschoen van 1200, waarmee de ridders aan de
Kruistochten deelnamen èn de onverwoestbare 'lammies' voor men
sen met gevoelige handen. Rechts onderaan: herenhandschoenen
van echte Peccaryleder, afkomstig van Braziliaanse moeraszwijnen.
bijna zo solide als de handschoen van de ridder.Goed wasbaar
met water en zeep.
geen mogelijkheden voor. Je
valt terug op meisjes voor het
stikwerk, maar die moeten het
minimum loon verdienen. Het
ergste is als ze dan één dag
achter hun machientje gezeten
hebben, zijn ze weer verdwe
nen. Ze staan liever in een
discobar dan in de industrie te
werken. Je houdt geen perso
neel. De 'werkloosheid' maakt
het ons moeilijk zelf te produ
ceren, dus hebben we ons heil
maar gezocht in wat vriende
lijker (handels)gebieden: oos
telijke landen, de Philippijnen.
We hebben te maken met een
andere samenleving vergele
ken bij vroeger en daarbij
moet je eigen bedrijf aanpas
sen wil je kunnen door
draaien". Toch heeft directeur
Laimböck goede moed voor de
toekomst. „Voor het komend
seizoen heeft de detailhandel
vooral dameshandschoenen
van glacé-leder opgenomen.
Daarbij constateer je vraag
naar langere modellen die
over de pols vallen". De ver
koop autohandschoenen
neemt toe en ook in de sector
herenhandschoenen, de laatste
jaren sterk verminderd, zit nu
weer muziek. De verkoop is in
de lift. De grotere stabilisatie
op de (heren)handschoenen-
markt ziet hij maatschappij
gebonden. „De mensen gaan
meer fietsen, daar zitten weer
aansporingen tot sporten ach
ter van artsen en cardiologen.
Maar op de fiets krijg je kou
de handen, vooral vrouwen
hebben daar last van. In 1975
bijvoorbeeld met de oliecrisis,
toen niemand in de auto kon
rijden en uit arrenmoede
maar op de fiets klom, stond
het hier (in Heemstede) zwart
van de mensen. Ze moesten
allemaal handschoenen heb
ben. Die trend neemt toe. De
verkoop toont een stijgende
lijn, vermoedelijk ook omdat
mannen meer gebruik van de
fiets gaan maken om naar hun
werk te gaan. Je merkt dit niet
alleen in Nederland maar in
heel Europa. We werken even
eens in EEG-verband".
Omzet
De omzet bij Laimböck zit al
weer op 300.000 paar lederen
handschoenen per jaar en
200.000 paar wollen hand
schoenen. „Jonge mensen ko
pen graag gebreide hand
schoenen met op de boven
kant en binnenhanden leren
appliqués van suède. Dit soort
wordt straks in een groot kleu
rengamma gebracht voor een
zacht prijsje: ca. 20.-. Met
die combinaties bereik je het
breedste publiek. Loop de Bij
enkorf in het najaar maar in,
straks overal bakken hand
schoenen van wol met leer".
Als trend meent de heer Laim
böck te kunnen voorspellen
dat de driehoek: tas, hand
schoenen en schoenen van het
zelfde leer chic zal worden,
„Tas en schoenen in duo-look
was er al jaren. Nu komen er
ook handschoenen bij. Vooral
speciaal leerzaken als bijvoor
beeld Zumpolle nemen veel af.
De handschoen herkrijgt zijn
plaats binnen het accessoire-
gebeuren".
Voor de herfst zijn zwart, ha
vanna bruin en Mexicana, een
soort donkere brique kleur
(ook aan te treffen bij schoe
nen en tassen), gewild. Daar
naast diverse bordeaux tinten
en flanel-grijs. Maakt Laim
böck nu geen enkel paartje
meer in Heemstede? „Jawel,
de lammies. De vleeszijde van
dit leer is naar buiten gewerkt,
de natuurlijke wolkrulletjes
dienen als voering. Dit is een
artikel dat altijd gaat. Maar
die handschoenen kosten dan
wel een gulden of tachtig".
(Voor rheumapatiënten echter
zijn 'lammies' onvervangbaar).
In de Parijse shows kwam
duidelijk naar voren bij de
grote couturieërs, dat de hand
schoen als accessoire na jaren
te zijn weggeweest, in de mode
is teruggekeerd.
Om een goed resultaat te bereiken: speciale handschoenenzeep
gebruiken (te krijgen bij speciaalzaak).
Niet wassen in te heet, doch LAUWWARM water.
De handschoenen AAN DE HANDEN in het lauwe zeepsop
dompelen en de handen wassen, zoals dat gewoon wordt
gedaan. Geen borstel gebruiken of zeep aansmeren.
Zodra alle vuil verwijderd is, de handschoenen in een schoon,
lauw sopje naspoelen. Dan blijft het leer mooi soepel.
De handschoenen langzaam in een koele ruimte laten drogen,
bijvoorbeeld in een badhanddoek. Dus vooral niet forceren bij
verwarming of in de zon.
De handschoenen NOOIT uitwringen.
Tijdens het drogen enkele keren de vingers opblazen en de
handschoenen uiterst voorzichtig aantrekken om ze weer in het
goede model te krijgen - en alweer - het leer soepel te houden.
Op de nachtelijke toer
Er zijn bloemen die rond middernacht hun kelken ontvouwen,
en maar enkele uren mooi blijven. Om van hun onaardse
schoonheid te genieten moet een mens 's avonds laat in de
auto stappen en naar een kwekerij of kas rijden waar zij
bloeien. Bovendien geeft de „Koningin der Nacht", zoals zij
heet, slechts éénmaal per jaar haar chdrme prijs aan het
menselijk oog om dan te verschrompelen. Ze heeft haar tijd
gehad. „Damast" of Nachtviool is ook een interessante 'nacht
vlinder', maar op haar eigen manier. Ze begint in de kleinste
uurtjes te geuren. De koosnaam „Viola Odorata" duidt al in
die richting, hoewel de Latijnse familienaam „Hesperis Natro-
nalis" is. Om haar waar te nemen hoeft de liefhebber alleen
maar zijn bed uit te rollen en boven de vaas met Nachtviolen
met zijn neus te gaan hangen.Minder omslachtig dan het
aanschouwen van de Koningin der Nacht, dit bijwonen van
een wonder der natuur. De Nachtviool wordt weinig gekweekt.
Ze is een ouderwets bloempje in wit, violet en blauw en ziet
er niet eens bijzonder uit. Maar ze is wel bijzonder. En
goedkoop: 3,95 per bos. De kweker ziet haar in de toekomst
wel populairder worden voor tuinbeplanting.
Zomercoupe
als toetje
„Van huis uit" gaat de lezer
een vreemd toetje voorscho
telen; de ingrediënten zullen
mensen die niet van karne
melk houden doen griezelen.
Zij die er wel van houden
vinden het recept misschien
wel grappig: 30 gram cus
tard; 40 gram suiker; 1/2 liter
karnemelk; 4 eetlepels liefst
zelf gemaakte jam (of goede
vruchtenjam); geroosterde
amandelen.
Meng de custard en de sui
ker met een deel van de
karnemelk in een pan tot een
glad papje, dat langzaamaan
mag gaan koken. Steeds roe
ren. Voeg - van het vuur af
- de rest van de karnemelk
toe en laat de vla koelen.
Meng de jam er voorzichtig
door. Garneer met gerooster
de amandeltjes.
Hoe houd ik mijn huisdier ge
zond? Een vraag die elke die
renvriend zich zal stellen. De
beantwoording is niet zo moei
lijk: vermoedt de baas dat zijn
dier ziek is - en dat merkt een
oplettende baas heel goed -
dan stapt of rijdt hij naar de
dierenarts. Er zijn ook kleinig
heden, die niet direct specialis
tische hulp vragen, maar die
zelf kunnen worden opgelost.
Oppassen is de boodschap.
Iets wat er onschuldig uitziet,
kan zeer kwaadaardig zijn. Zo
was er eens een poes, die een
zwart, wratachtig uitsteeksel
bij een tepeltje had zitten. „O,
dat is een teek", riep de goed
willende buurman. „Zal ik die
er even afhalen?" De baas was
wijzer; hij trok naar de dieren
dokter en de „teek" bleek een
kankergezwel. Oppassen raadt
ook dierenarts dr. H. van Ree.
Samen met Ilse Dorren stelde
hij een handig naslagwerkje
samen, waarbij hij allerlei
kwaaltjes van dieren onder de
loep neemt, maar toch steeds
verwijst naar de deskundige
wanneer dit nodig zou zijn. Op
een rijtje staan abcessen, drei
gende abortus, braken, infec
tie, schurft, onwelriekende
adem en nog veel meer. Hier
voor beveelt de homopeathi-
sche auteur tal van stoffen
aan, voorkomende in de na
tuur.
De homopeathie moet niets
hebben van synthetisch sa
mengestelde medicijnen uit la
boratoria. Dr. Van Ree houdt
zich bij zijn raadgevingen dan
ook vast aan de grondslag der
homopeathie: een stof die be
paalde symptomen veroor
zaakt geneest een kwaal met
die symptomen juist als de
stof maar sterk verdund
wordt toegediend. Met verdun
nen wordt dan geen scheutje
door de grondstof mengen be
doeld, maar in allerkleinste
verhoudingen van bijvoor
beeld één op een miljard. Ar
nica, ogentroost, bezoëzuur,
belladonna, een zeer kleine
greep uit het arsenaal van de
homopeathische medicijnen
om kwalen en kommer te ge
nezen, die ook voor dieren zijn
te gebruiken. Het leuke van
het boekje is onder meer dat
de dierenarts ook psychische
oorzaken aanwijst voor dier
lijk „zich niet lekker voelen".
Hij heeft het over een „zwaar
moedige" kat, een „slecht hu
meur" van de hond of een
spaniel die „de bokkepruik op
heeft". Alarmsignalen, die de
baas niet mag negeren. Een
boekje dat best een plaats ver
dient in de kast.
La Rivière Voorhoeve -
Zwolle 16.50)
Een privé zwembad is een ze
kere luxe. Toch wordt het in
toenemende mate gesignaleerd
bij kleine of grote bungalows.
Men ziet een zwembad als een
waardevast object, dat de
waarde van het bijbehorende
huis verhoogt. Een bepaalde
firma verkocht vanaf jan. 1978
tot juni 50 baden, zodat men
wel van een trendverhoging
kan spreken. Voor de eige
naars van deze dicht-bij-huis-
duik-mogelijkheid is het stij
gen van de energieprijzen een
probleem dat zich als een don
ker wolkje aan de rimpelloze
horizon gaat aftekenen. Ver
schillende marktonderzoeken
naar zonnecollectoren, die het
water in het privé-zwembad
op temperatuur brengen en
houden, tonen aan dat men
deze 'wolk' opmerkt.
Een der leverancieren van
zwembaden (in totaal onge
veer 40 in heel Nederland)
heeft een compleet "energie"
programma ontwikkeld dat
een aanzienlijke kostenbespa
ring kan opleveren! Het pro
gramma bestaat in principe
uit drie elementen: optimalise
ring van de inhoud van het
zwembassin, toepassing van
isolatiematerialen en benut
ting van de 'klimatologische
warmte'.
Door het zwembad die 'opti
male' vorm te geven dat wil
zeggen dat het nergens dieper
is dan strikt nodig, heeft men
de waterinhoud terug kunnen
brengen tot een vermindering
van 29 Daardoor is minder
warm te-energie nodig. Tegen
wanden en bodem van de ba
den is thermische isolatie aan
gebracht van kunststof schuim.
Warmteverlies aan de opper
vlakte van het water wordt
voorkomen door de afdekking
van de waterplas.
Afdekking
Hiervoor gebruikt men de
Thermisol afdekdeken (warm
teverliesbeperking van 50-70
of de mechanische dan wel
geautomatiseerde Grando-ro-
lafdekking, waarbij 70 tot 90
minder warmte de 'lucht in
gaat'. Bovendien zijn de toe-
en afvoerleidingen van Tyleen,
dat is een kunststof met een
driemaal zo hoog isolerend
vermogen als bij voorbeeld
PVC. Dan levert men nog een
zonnecollector (type FAFCO),
die uit kunststof is gemaakt.
Hij bestaat uit tientallen in het
gelid liggende kunststofbuis
jes, die samen een vlakke
plaat vormen van ca. 300 x 120
cm. De plaat wordt aan de
kopse kanten begrensd door
een aanvoer- en een retourlei
ding. Deze zijn zo gecon
strueerd dat meer collectoren
aan elkaar kunnen worden ge
koppeld.
Via de leidingen wordt het
water naar de - door de zon
verwarmde - buisjes gevoerd,
waardoor het water tijdens de
circulatie door de buisjes op
temperatuur wordt gebracht
en weer teruggevoerd naar het
bad. De kunststof is bestand
tegen chloorhoudend zwem
badwater; er treedt geen cor
rosie op.
Energieprijs
Geheel nieuw is de recentelijk
geïntroduceerde energiepomp
van de fa. Hoeks in Tilburg,
die warmte onttrekt aan de
buitenlucht. Hij berust groten
deels op hetzelfde principe als
de koelkast. Terwijl bij de
koelkast de warmte onbenut
wordt afgevoerd, draagt de
energiepomp juist warmte
aan. Al bij een buitentempera
tuur van minder dan 10° is hij
in staat het zwembadwater
warmte over te dragen. Dit
gaat aldus: de door een venti
lator aangezogen lucht
stroomt door een warmtewis
selaar en staat hierin warmte
af aan een koelmiddel. Die
lucht wordt afgevoerd. Het
koelmiddel, dat dampvormig
is, komt terecht in een com
pressor om te worden samen
geperst, waardoor de damp
verder wordt verwarmd (lees:
'ingedikt'). In de condensor
wordt het koelmiddel vervol
gens neergeslagen, waarbij de
verdampingswarmte vrij
komt. Ze kan nu
wat aangenamer maken
om in rond te spartelen. Bij
constante druk en tempera
tuur stroomt het koelmiddel
daarna door een expansieven
tiel, aldus de fabrikant. Hierin
dalen zowel de druk als de
temperatuur. De enige energie
die de pomp nodig heeft, zou
de stroom (380V) voor het aan
drijven van de compressor
zijn. De pomp kan in bestaan
de installaties worden inge
bouwd, of in de open lucht
Voor subsidiering
zijn de thans voor de kunsten ter
beschikking staande gelden nöch toe
reikend om het bestaande cultuur
goed op adekwate wijze uit te dragen,
nöch om de kunst voldoende moge
lijkheden te bieden zichzelf te ver
nieuwen. Dit laatste bleek overduide
lijk toen onlangs twee door de Raad
positief beoordeelde projekten subsi
die werd ontzegd omdat niet voldoen
de middelen resteerden. Het geld dat
op de begroting van CRM i; bestemd
voor expirimenten en anderszins
kunstvernieuwende projekten wordt
namelijk in steeds grotere mate onei
genlijk gebruikt om niewe groepen en
instellingen zoals b.v. Hauser Orkater,
Bart Stuy's bewegingsgroep Multi Me
dia, Studio Scarabee en Galerie De
Appel te Amsterdam, in leven te hou
den. Een normale subsidiëring in de
exploitatie van deze groepen en instel
lingen is zonder extra gelden niet
meer mogelijk naast alle subsidies die
al aan een aantal gezelschappen wor
den verleend.
Wanneer geen extra geld beschikbaar
komt zal in 1979 op de begrotingspost
voor expirimenten geen geld meer
resteren om losse projekten te kunnen
subsidiëren. De kommissie konsta-
teert dat haar taak dan uiterst be
perkt kan blijven: onder die omstan
digheden wordt advisering over subsi-
die-aanvragen voor projekten (ver
wacht worden er een kleine honderd)
niet zinvol en reëel geacht en zal dan
ook door de kommissie worden nage
laten.
De Algemene Projekten Commissie
hoopt echter dat het zover niet be
hoeft te komen en komt met uitvoeri
ge voorstellen hoe in de»toekomst een
subsidiesysteem kan worden ontwik
keld dat het nieuwe een kasn geeft
zonder dat dat ten koste behoeft te
gaan van andere al bestaande waar
devolle kunstinstellingen. In dit kader
wordt gepleit voor een begrotingsin
deling in minder enge kaders, afschaf
fing van het systeem van koppelsubsi-
diëing e.h het invoeren van z.g. ont
wikkelingssubsidie.
Ministers: toneeltechnici
korter werken
DEN HAAG De ministers
Albeda van Sociale Zaken en
mevrouw Gardeniers-Berend-
sen van CRM zijn voorstan
ders van vermindering van de
wekelijkse arbeidsduur van to
neeltechnici.
Deze vermindering dient ge
paard te gaan met een betere
verdeling van die duur. Dit
blijkt uit het gisteren gegeven
antwoord op schriftelijke vra
gen van de tweede-kamerleden
Voogd en Kosto (beiden PvdA).
De vragen waren gesteld in
verband met acties van de bij
de kunstenaarsorganisatie
NW aangesloten theatertech
nici. Deze acties hadden tot
doel het overmatige aantal
werkuren per week terug te
dringen.
