Noordamerikaanse katholieken
willen een paus die glimlacht
Energieke premier moet Portugal op gang brengen
'Uitvaartdienst
/paus PaulusVI
indrukwekkend
door eenvoud
Militairen grijpen in in steden zuidelijk Iran
Israël schort besluit
op inzake nieuwe
nederzettingen
^BUITENLAND
LEIDSE COURANT/.
MAANDAG 14 AUGUSTUS 1978 PAGINA 7
r. j S0ME (Rtr) Een groep Noorda-
e p. nerikaanse katholieken, verenigd
1 v«© het „Comité voor de verant-
- nwfliorde pauskeuze" heeft gisteren
i siegevrraagd om afschaffing van het
geuebeiuie conclaaf, en de kardinalen
5 «ieen profiel geschetst van de man,
iguüe op de Stoel van Petrus
it
Op een persconferentie in Rome
deelde de woordvoerder, de pries
ter-socioloog Andrew Greeley uit
Chicago mee, dat er „een verba
zingwekkend gebrek aan informa
tie over de kandidaten bestaat".
„De kerk heeft een hoopvol en hei
lig man nodig", aldus Greeley, „een
man die kan glimlachen". Hij zei
dat mensen die menen dat de paus
noodzakelijkerwijs een goed be
stuurder, een diplomaat, een man
die de curie kan hanteren, moet
zijn, een man die de Derde Wereld
kan toespreken, of Italië kan begrij
pen, kortzichtig zijn.
„Op het huidige kritieke tijdstip in
zijn geschiedenis, geplaatst voor
misschien de meest acute crisis
sinds de reformatie, en in een we
reld waarin geloof en oecumene
wanhopig worden gezocht, vereist
het pausdom in de eerste plaats een
man van heiligheid, een man van
hoop, een man van vreugde", aldus
pater Greeley.
Het Vaticaan geen commentaar.
Of
iri
i menigte gelovigen
R.k. theologen:
„Nieuwe" paus
noodzakelijk
LONDEN Tien
staande rooms-katholieke
theologen hebben vandaag
in een brief in de Londen-
se Times gevraagd om een
aggiornamento van het
pausdom en een nieuw
soort paus.
De tien. allen van interna
tionale bekendheid, vragen
de kardinalen die de nieu
we paus moeten kiezen, het
eerste deel van hun con
claaf te besteden aan een
discussie over hun brief.
De groep, die onder meer
Hans Küng, Yves Congar
en Edward Schillebeeckx
omvat, zegt dat zij graag
zou spreken voor degenen
in en buiten de kerk, die
hopen op een paus die
eerst en vooral zou probe
ren de conflicten te helpen
bijleggen en breuken helen
die in de post-conciliaire
kerk zijn ontstaan „een
paus van verzoening".
In de brief wijzen de theo
logen op de volgens hen
noodzakelijke hervorming
van het pausdom als insti
tuut, waarbij de paus de
synode van bisschoppen
ziet als een volwassen be
sluiten nemend orgaan.
De nieuwe paus zou verder
de betrekkingen met de
Wereldraad van Kerken
moeten versterken en zou
de spirituele relatie met
het Jodendom ernstig moe
ten nemen.
ROME Een eenvoudige sluit
steen van travertij n met de in-
gebeitelde inscriptie: „Paulus
PP. VT' geeft in de wit gekalk-
kapel van de Madonna del
Donatello in de gewelven van
de St. Pieterskerk in Rome de
plaats aan. waar paus Paulus
VI ligt begraven. Vanaf 7 uur
zondagmorgen trok een onaf
gebroken stroom belangstellen
den langs het graf, onderweg
even neerknielend of een
blik werpend op het constant
onder bloemen bedolven graf
van Paulus' voorganger, Jo
hannes XXIII.
De bijzetting van paus Paulus
geschiedde zaterdagavond in
het bijzijn van slechts de naas
te familieleden en enkele kardi
nalen, onder wie de deken van
het kardinalencollege Confalo-
nieri en Camerlengo Jean Vil-
lot.
De naam van Paulus VI zal
verder nog worden gebeiteld
op de marmeren plaat waarop
alle 145 in de St. Pieter begra
ven pausen staan vermeld.
Ontroerend moment
Tussen de 75.000 en 100.000
mensen, drie tot viermaal het
maximalen aantal dat de St.
Pieter kan bergen, woonden op
het plein voor de kerk de strak
geleide, stijlvolle plechtigheid
bij. Behalve dat ze plaats vond
op 's werelds mooiste plein in
het bijzijn van talrijke kerkelij
ke en wereldlijke hoogwaardig
heidsbekleders, onderscheidde
de rouwmis zich niet van die,
welke overal ter wereld voor
een overledene wordt opgedra
gen.
Zonder bloemen of verdere
versieringen stond de effen af
gewerkte kist met het stoffelijk
overschot op de grond voor het
altaar. Na twee uren toen de
avondzon het St. Pietersplein
in een rosse gloed zette, brak
het meest ontroerende moment
van de dag aan. Terwijl de 12
dragers hun schouders onder
de kist zetten, en deze lang
zaam wegdroegen naar de in
gang van de St. Pieter, brak uit
het publiek tot driemaal toe
een spontaan applaus los. Dui
zenden mensen zwaaiden met
zakdoeken als een laatste vaar
wel aan de dode, totdat de
Beveiliging
Bijna onzichtbaar voor het pu
bliek op het St. Pietersplein en
helemaal buiten het blikveld
van de televisie bevond 8000
man sterke politiemacht, die de
Italiaanse staat op grond van
het 1929 met het Vaticaan ge
sloten verdrag van Lateranen,
ter beveiliging der toeschou
wers had samen getrokken.
Vijf helikopters van de carabi
nieri cirkelden boven de stad
en hielden speciaal de afvoer-
wegen in de gaten. Buiten de
kolommen van Bernini en de
hoge muren van Vaticaanstad
stonden honderden overval- en
pantserauto's opgesteld. De
vredigste staat ter wereld, die
over slechts 40 soldaten van de
Zwitserse garde beschikt, leek
op een belegerde vesting. Ach-
St. Pietsplein, op balkons en in
ramen van omringende gebou
wen, stond overal scherpschut
ters van de politie opgesteld.
Bruggen, tunnels, strategische
punten en ambassades in de
hele stad, stonden onder stren
ge bewaking.
Aardbeving in
Californië
Tenminste vijftig mensen zijn gisteren in Californië gewond
geraakt door een aardbeving in het gebied ten noorden van
Los Angeles. Het zwaarst werd getroffen het stadje Goleta. Hier
het beeld van een winkel die door de aardbeving getroffen werd.
Patricia Hearst trouwt met bewaker
LOS ANGELES (Rtr) De krantenerfgename Patricia Hearst,
die een gevangenisstraf van zeven jaar uitzit voor een bankroof
met het "Symbionese bevrijdingsleger", is van plan te trouwen,
zo heeft haar advocaat meegedeeld.
De 24-jarige Patricia Hearst heeft niet gezegd wie de gelukkige
zal zijn maar haar advocaat verklaarde dat het geen geheim
is dat Patricia een verhouding heeft met de 32-jarige voormalige
politieman Bernard Shaw. Hij heeft nog als bewaker van Patricia
Hearst gewerkt.
Prins Charles in zakenleven
LONDEN (AFP)t Prins Charles van Engeland doet volgens
het dagblad de 'Sun van maandag binnenkort zijn intrede in
de Londense 'City', om er na een tot nu toe vrijwel exclusief
militaire opleiding, het zakenleven te leren kennen.
De troonopvolger heeft volgens de krant toestemming van zijn
moeder, de koningin Elizabeth, gekregen, zich twee of drie jaar
in de wereld van bedrijf en beurs in te leven.
Boekovski wil
boycot Spelen
in Moskou
VONDEN (AFP) De Russi
sche dissident Wladimir Boe
kovski die in Groot-Brittannië
verblijft, heeft vandaag in het
Britse dagblad The Times op
geroepen tot een boycot van de
Olympische Zomerspelen van
in Moskou.
Hij pleit voor overheveling van
de spelen naar Montreal „waar
i 1976 gebouwde facilitei
ten nog steeds beschikbaar
Boekovski schrijft dat
het politieke klimaat in de
Sowjet-Unie met strookt met
de geest van de Olympische
Spelen.
Toenemende spanning
Peking-Hanoi
HONGKONG Volgens het
Chinese persbureau Nieuw-
China hebben Vietnamese sol
daten zaterdag in Hanoi ge
vochten met Chinese vluchte
lingen. De gevechten waarbij
gebruik werd gemaakt van
traangas en waterkanon, bra
ken uit toen de Vietnamezen
overval uitvoerden op
honderd Chinese vluchte
lingen die naar Hanoi waren
gekomen om uitreispapieren
te vragen.
De laatste weken verlieten
160.000 etnische Chinezen
het land als vluchtelingen. Gis
teren beschuldigde Vietnam
Chma van het uitlokken van
een grensincident eerder in de
afgelopen week waarbij ver
scheidene Vietnamese boeren
zouden zijn gedood.
ISFAHAN, IRAN (UPT) Vanmorgen lagen
vier steden in het zuiden van Iran onder mili
tair bestuur na uitgebreide ongeregeldheden
die zouden zijn uitgelokt door de plannen van
Sjah Mohammed Reza om de politieke teugels
te laten vieren. De verwachting was dat het
militaire bestuur in nog meer steden zou wor
den ingesteld.
De regering van Iran kondigde de staat van
beleg na negen maanden van politieke onrust
vrijdag voor het eerst af voor Isfahan. De
maatregel werd zondag uitgebreid tot de naburi
ge steden en het leek erop dat ook Sjiraz, verder
zuidwaarts en centrum van intense oppositie-ac
tiviteit, onder militair bestuur zou worden ge-
plaatst.In Sjiraz kwamen vrijdag drie mensen
in botsingen met de politie om het leven.
In de tegen de sjah gerichte rellen in ruim 50
steden, sinds de vorst in november Amerika
bezocht, zijn minstens 110 mensen om het leven
gekomen.
In Isfahan, waar donderdag zes mensen om het
leven kwamen in gevechten tussen de politie e
ralisatie willen, is ook minstens een maand een
uitgaansverbod voor de avond en nacht inge
steld. De mohammedaanse conservatieven eisen
onder meer dat Iran een islamitische staat
wordt.
Wat het leger ook bewogen heeft tot ingrijpen
Isfahan is bezorgdheid over het ?ot
mohammedaanse conservatieven die geen libe- grote kolonie van westerlingen in de stad.
TEL AVIV (TJPI) In Tel
Aviv is gisteren vernomen dat
het waarschijnlijk is dat het
Israëlische kabinet een besluit
in Cisjordanië vijf nieuwe se-
mi-militaire nederzettingen te
bouwen, in de ijskast zal zet
ten tot na de topcohferentie
van Camp David begin volgen
de maand met Egypte 'en de
Verenigde Staten. Het zeven
weken geleden door het minis
terscomité voor defensie geno
men besluit tot de bouw van
de nederzettingen werd giste
ren bekend gemaakt door een
woordvoerder van de militaire
Een hooggeplaatste regerings
functionaris had gezegd dat ge
zien de toenemende druk op
Israël om zich uit de bezette
gebieden terug te trekken, de
stichting van de nieuwe neder
zettingen nu moest plaatsheb
ben „volgend jaar kan het
niet meer". Het bericht uit Is
raël leidde tot officieel com
mentaar in Cairo. Men zei daar
dat de onderhandelingen in
Camp David er moeilijker door
zouden worden. Tegelijkertijd
herinnerde men er aan de
Amerikaanse kritiek bij vorige
gelegenheden: dat joodse ne
derzettingen in bezet gebied il
legaal zijn en obstakels op de
weg naar vrede. Waarnemend
premier Yigael Yadin ontkende
dat hij iets van het besluit af
wist, om het enkele uren later
met beschaamde kaken te moe
ten horen bevestigen door de
woordvoerder van het kabinet,
op telefonisch bevel van pre
mier Menachem Begin, die met
vakantie is. Yadin verklaarde
naderhand dat hij op 28 juni,
de dag waarop het besluit ge
nomen werd, had laten aante
kenen dat hij tegen was. Intus
sen is het werk aan de nieuwe
nederzettingen nog niet begon-
ELVIS' GRAF BELEGERD
De enorme toeloop van fans van de deze week een jaar geleden overleden zanger Elvis Presley
veroorzaakten in Memphis een enorme chaos. Duizenden aanhangers van de zanger kwamen naar
zijn graf. Om de chaos te verminderen stelde de politie 's avonds zelfs een uitgaansverbod in.
Als er niets in
Europa gebeurt
WENEN Een .studiegroep
voor Internationale Analyses'
in Wenen heeft ten aanzien
van Europa's toekomst een
schrikbeeld geschilderd om
duidelijk te maken „wat er
gebeurt als er niets gebeurt".
Als de Europeaan in de komen
de honderd jaar zijn zeden en
gewoonten niet wezenlijk wij
zigt, aldus de studiegroep,
wordt Europa een nachtmerrie:
ongeveer 45 procent van de
bevolking m de leeftijdsgroe
pen tussen de 20 en 75 jaar valt
ten offer van het verkeer, elke
burger ^drinkt zijn vier liter
wijn per week, 85 procent der
huwelijkspartners scheidt min
stens een keer en ongeveer vijf
tien procent der Europeanen
begaat zelfmoord.
Japa
an en China
sluiten vrede
PEKING Japan en China
hebben zaterdag in Peking een
verdrag van vrede en vriend
schap getekend. Na zes jaar
van moeizame onderhandelin
gen bezegelen zij daarmee hun
na-oorlogse verzoening. Het
verdrag is de laatste stap op
weg naar een volledige norma
lisering van de betrekkingen
tussen de twee landen.
De ondertekening vond in de
vroege zaterdagavond plaats in
de grote zaal van het volk aan
het Plein van de Hemelse Vre
de in Peking. Voor de volksre
publiek ondertekende minister
van buitenlandse zaken Hwang
Hwa, voor Japan diens collega
Soenao Sonoda. De onderteke
ning werd door miljoenen men
sen in Japan rechtstreeks via
de televisie gevolgd.
i correspondent Robert McCloug-
USSABON Kundig, praktisch, besluit
vaardig en energiek. Dat zijn de bijvoeg
lijke naaimyoorden die men veelal gc-
hruikt om een beschrijving te geven van
Alfredo Nobre da Costa, die de zeer zware
(aak op zich heeft genomen om de twist
zieke Portugese politici tot elkaar te bren
gen en Portugal haar negende kabinet na
ie revolutie te bezorgen. De benoeming
van deze knappe, 55 jaar oude technocraat
door president Eanes maakte een einde
aan een uitputtende crisis die 16 dagen
De nieuwe premier en zijn landgenoten
maken zich echter weining illusies bij zijn
benoeming. Voor hen betekende het
slechts een nieuwe fase in de politieke
beroering die nog lang kan duren
Nobre da Costa werd op het laatste mo
ment gekozen en hij kwam nauwelijks
voor op de lange lijst van mogelijke kandi
daten. Maar voor een onafhankelijk man
was de nieuwe premier, een briljante di
recteur uit het bedrijfsleven, duidelijk een
betere keuze dan de kleurloze academici
ai juristen die eerder voor het ambt getipt
waren.
Op 27-jarige leeftijd, na een studie techni
sche wetenschappen in Groot-Brittannië
werd hij opgemerkt door Antonio Cham-
palimaud.die op dat moment de staal- en
cementmacht aan het opbouwen was die
later de futloze economie van dictator
Salazar zou gaan beheersen. Tegen de tijd
van de revolutie van 1974 had hij al één
van de belangrijkste posities als directeur
in het hele land.
Champalimaud en honderden andere di
recteuren vluchtten na de staatsgreep naar
Brazilië, verdreven door de boze arbeiders
die zij tientallen jaren hadden bedrogen.
Maar ondanks de banden die Nobre da
Costa met hen had, bleef hij neutraal op
het politieke vlak. Hij had een sleutelrol
in de onderhandelingen met arbeiders en
werd tegen wil en dank gerespekteerd
door velen van links.
Evenals andere voortvarend leiders in de
economie, waarvan er nog maar opvallend
weinig overgebleven zijn, verwierp hij het
beleid van het bewind dat tot stagnatie
leidde. Zijn vrienden noemden hem een
intellectueel liberaal en een snelle beslis
ser, een directeur die de noodzaak van
harmonieuze verhoudingen met arbeiders
inzag. Als minister van industrie van het
eerste kabinet Soares van vorig jaar,
oogstte hij veel lof met het nemen van
moeilijke beslissingen, waarvoor het zijn
voorgangers aan moed op het politieke
vlak ontbrak.
Hij tekende een contract met Renault om
de eerste autofabriek in Portugal te vesti
gen, terwijl hij op die manier een einde
maakte aan de maandenlange treuzeling.
Hij bracht een fusie tot stand tussen ver
scheidene bedrijven in de industriële bran
ches van chemicaliën, kunstmest, staal en
bier en, bracht meer efficiënte staatsmo
nopolie tot stand, wat hem de toorn van
rechts opleverde.
Maar hij werd ook fel aangevallen door
de pro-Sovjet-communisten in verband
met de doelgerichte stappen die hij onder
nam om de bezetting door arbeiders van
meer dan 300 fabrieken te bëeindigen,
door ze ofwel aan de eigenaren terug te
geven ofwel te sluiten. Dit betekende een
besparing van een ernorme hoeveelheid
regeringssteum
Door Nobre da Costa te benoemen nam
president Eanes een duidelijke persoonlijk
beslissing, die inging tegen de adviezen die
hij had gekregen. Men had hem verteld dat
de uitverkiezing van iemand van de groot
ste Socialistische partij de verkiezingsre
sultaten zou weerspiegelen en de indruk
zou wegnemen dat een regering door mid
del van partijen nu al een aflopende zaak
Toen het er op aankwam stelde hij echter
een tijdslimiet aan de pogingen van de
partijen om een compromis te bereiken,
aangezien hij terecht van oordeel was dat
er dit keer geen een in zat. Bij zijn uiteind
elijke uitverkiezing van een onafhankelijke
technocraat overwoog hij de overheersen
de stemming van teleurstelling over politici
die blijkbaar niet in staat waren om een
sterke succesvolle regering te vormen.
De onrust aan de kant van de partijen over
deze tendens komt overeen met het alge
mene gevoel dat Eanes het misschien te
ver in de tegengestelde richting heeft ge
zocht door een politiek neutraa! persoon
te nemen. In zijn onderhandelingen met de
strijdlustige politici, zeggen waarnemers,
zal da Costa's hekel aan politiek theoretise
ren wellicht een belemmering vormen.
De nieuwe premier begrijpt heel goed dat
zijn benoeming slechts een noodsprong is.
Wat er de komende weken ook zal gebeu
ren, het zal moeilijk zijn om te ontkomen
aan verkiezingen binnen enkele maanden.
Deze zullen kostbaar zijn en het land
kunnen verscheuren, maar hoeven niet
volkomen slecht te zijn; veel mensen den
ken dat een nieuwe stemming noodzakelijk
is om de onduidelijkheden op te helderen
die binnen de partijen ontstaan zijn na de
revolutie en die in hoge mate hebben
bijgedragen tot de huidige problemen.
Het is karakteristiek voor Nobre da Costa
dat hij beloofd heeft een aktief kabinet te
zullen vormen en niet stil te zullen zitten
en afwachten. Wel is het waarschijnlijk dat
hij veranderingen die geschilpunten vor
men zal vermijden. Zelfstandige zakenlie
den die in hem een verwante geest zien
c^ie hen razendsnel uit de moeilijkheden zal
helpen, zullen waarschijnlijk teleurgesteld
worden.
Er wordt echter aan getwijfeld of hij aan
die fase zal toekomen, De Socialisten, wat
hun leiders ook officieel mogen besluiten,
zijn in de grond van hun hart een techno
craat als de premier vijandig gezind. Ze
staan niet toe dat hun eersteklas econoom,
de 35-jarige Victor Constancio, zijn moeilij
ke werk als minister van financiën zal
voortzetten.
De heersende partij die buiten spel gezet
is, heeft ook al tekenen van ontevreden
heid over president Eanes getoond, die
schijnen te duiden in de richting van een
minimale toekomstige samenwerking. Na
hun ontslag van twee weken geleden zei
den ze, bijvoorbeeld, dat het in hun macht
lag een oplossing te bieden voor de langdu
rige staking in de scheepvaart die veel
schade berokkent, maar dat ze in de rol
van „opppasser" niet in staat waren veel
te doen.
De houding van de andere partijen kan
ook van het allerhoogste belang zijn. Tot
nu toe zijn alleen de Conservatieven naar
buiten toe enthousiasten geweest. De So
ciaal-democraten van de rechtervleugel
hebben toegezien hoe iemand die zij als
verwant beschouwen verheven is tot het
eerste ministerschap, maar ze blijven nieu
we verkiezingen beschouwen als de hoek
steen van nu strategie op de lange termijn.
Ondanks hun matige bijval voor de coalitie
van Soares met de Conservatieven, zal de
tolerantie van de Communisten wel de
uiterste limiet bereiken indien ze er in
zullen toestemmen een regering te steunen
die wordt aangevoerd door een techno
craat en waarbij er geen hoop bestaat dat'
zijzelf daaraan zullen kunnen deelnemen.
Toch zal Nobre da Costa spoedig enkele
uiterst belangrijke politieke beslissingen
moeten nemen. Vanaf het eerste moment
staat hij onder toenemende druk van de
regionale regeringen in de Azoren en Ma
deira, die grotere autonomie willen. Het is
ook van essentieel belang dat hij stappen
onderneemt om de staking in de scheep
vaart te beëindigen, aangezien die de aan
voer van voorraden grondstoffen blok
keert.
Maar deze praktische problemen verdwij
nen in het niet vergeleken bij de behoefte
aan economische planning in de komende
herfst die voorwaarde is voor het binnen
halen van Europese investeringsfondsen
die moeten leiden tot lidmaatschap van de
E.G. in de komende tien jaar. Een zwakke
regering zou uitstel betekenen, niet alleen
hiervan, maar ook van het hele proces dat
aan de gang is om Portugal binnen de
tweede helft van de 20-ste eeuw te trekken.
Copyright The Guardian
