Leidse Courant | 1978 | 12 augustus 1978 | pagina 4

Dictator Pinochet
ziet problemen groeien

Vrouw als priester in
Episcopaalse kerken

Rouw om Paulus VI
op communistische
muurkrant in Rome

Vrouwendelega
tie uit Indonesië
naar Nederland

kerk
wereld

Evangelische
Getuigenisdag in Arnhem

Manifestatie
voor
„nieuw"
pausschap

GEWEST

LEIDSE COURANT

ZATERDAG 12 AUGUSTUS 1978 PAGINA 4

De Anglicaanse bisschoppen die in het
Engelse Canterbury bijeen zijn in het
kader van de Lambeth-conferentie heb
ben de priesterwijding aanvaard van
vrouwen in de Episcopaalse kerk van de
Verenigde Staten, Canada, Nieuw-Zeel-
and en Hongkong.

De bisschoppen stemden met 316 stem
men voor, 37 tegen en 17 onthoudingen.
Na afloop van de stemming zei de 38-jari-
ge Episcopaalse aartsdeken van Newark,
Martha Blacklock: Dit betekent dat we
binnen 10 jaar een vrouwelijke bisschopp
kunnen hebben, misschien wel in Was
hington of in New York".

Mogelijk juichte zij te vroeg, want tijdens
de conferentie werd ook een resolutie
aanvaard waarin wordt gezegd dat de
beslissing om een vrouw tot bisschop te
benoemen „een overweldigende meerder
heid in die lidkerk moet hebben..te
neinde het bisschoppelijk ambt niet tot
een twistpunt in plaats van het centrum
van eenheid te maken".

In de belangrijkste resolutie wordt echter
gezegd dat er in de helft van de 25
anglicaanse kerkprovincies hetzij vrou
wen tot priester zijn gewijd of al besloten
is dat er geen fundamentele of theologi
sche bezwaren tegen de vrouw als pries

ter bestaan. De bisschoppen benadruk
ken in hun resolutie dat de anglicaanse
kerken autonoom zijn en zelf in deze
kwestie kunnen beslissen.
De rooms-katholieke en oost-orthodoxe
kerken hebben gezegd dat deze nieuwe
ontwikkeling de oecumene in gevaar zal
brengen. Bisschop John Coburn van het
diocees Massachusetts zei dat hij de stem
mingsuitslag .juist" vond. „Ik was wel
verbaasd over de overweldigende meer
derheid. Het zal de eenheid in de kerk
ten goede komen en de wijding van
vrouwen bevorderen". Coburns zoon en
schoondochter zijn beiden priesters in de
plaats Canbury in Connecticut.

Soedan
schreeuwt om
wereldhulp

In de provincie Gezira, ten
zuiden van Khartoem, zijn 100
dorpen volkomen van de
aardbodem weggevaagd en
nog eens meer dan 100 zwaar
geteisterd. Hierdoor is onge
veer een half miljoen mensen
dakloos geworden. Meer dan
de helft van het voor de ak
kerbouw bestemde land is
verwoest. Bovendien zijn 300
scholen onbruikbaar gewor
den.

Ook in andere delen van het
land - Kassala, Port Soedan,
Witte Nijl en Zuid-Soedan -
hebben de regens zware scha

de aangericht. De president
van Soedan heeft een interna
tionale oproep om hulp doen
uitgaan. In eerste instantie is
het nodig de 500.000 mensen,
die dakloos geworden zijn,
door een periode van 3 maan
den heen te helpen tot de vol
gende oogst. Akute aktie is
geboden. Er is dringend be
hoefte aan tarwe, bloem, me
dicijnen en dekens. De We
reldraad van Kerken heeft een
oproep voor 350.000,- doen
uitgaan. Dit klemt temeer, om
dat de Soedanese regering al
overbelast is met de extra zorg
voor de duizenden vluchtelin
gen uit de kustprovincie Eri
trea, die bij drommen de Soe
danese grens over vluchten uit
angst voor de in hevigheid toe
nemende Ethiopische aanval
len.

Het Gereformeerd Zendings
centrum verwacht woensdag
6 september bezoek van vier
Indonesische vrouwen. Ze ko
men allereerst om een studie
maken van de plaats en taak
van de vrouw in de Neder
landse kerken en de samenle
ving. Daarnaast zal haar
werkbezoek afgestemd zijn op
het thema „wederzijdse assis
tentie".

Aanvankelijk was het de be
doeling dat er een Nederland
se delegatie naar Indonesië

_ou gaan om de band tussen
christenvrouwen in beide lan
den te verstevigen. Maar dit
plan werd omgezet in een be
zoek van een Indonesische de
legatie naar Nederland.
De synode van de Javaanse
Christelijke kerk heeft een
commissie voor vrouwenwerk,
die de dames Siswodwidjo,
Suroso, Subanu en Wijoto
hiervoor afvaardigde. Drie
van de dames komen van Ja
va, een woont op Sumatra. De
duur van het bezoek is onge
veer een maand.

De Christenbasisbeweging
in Nederland houdt morgen
in Den Haag een manifesta
tie voor de vernieuwing van
de bestuursuitoefening in de
R. K. Kerk en met name
voor een nieuw en volgens
hen heilvoller functioneren
van het universeel pastoraat
van het pausschap.
De manifestatie begint om
14.00 uur op het Malieveld
vlak bij het Centraal Station.
Daar zal pater J. van Kils-
donk sj. het woord voeren.
De manifestanten trekken in
stoet naar de Nuntiatuur,
waar een verklaring wordt
voorgelezen en aan de pro
nuntius, mgr. John Gordon,
aangeboden. Ook de con
claaf-kardinalen in Rome
zullen de verklaring ontvan
gen.

De uitnodiging voor de mani
festatie is verzonden aan een
groot aantal katholieken en
aan de basisgroepen in Ne
derland.

Het initiatief uit de Neder
landse basisbeweging is ge
boren uit de overtuiging, dat
de bestuursvernieuwing in de
R. K. Kerk, ondanks de
krachtige aanzet daartoe van
Johannes XXIII, in haar eer
ste begin is blijven steken.

De Italiaanse communistische
partij die in het verleden een
aartsvijand van het Vaticaan
was, heeft gisteren op muur
biljetten in Rome de dood be
treurd van Paus Paulus de
Zesde.

„De communisten van Rome
en de provincie spreken hun
leedwezen en smart uit over
de dood van Paus Paulus de
Zesde, bisschop van Rome",
stond op de biljetten. Hierop
werden verder de pogingen

van de overleden paus gepre
zen om de dialoog, het begrip
en zo mogelijk overeenkom
sten tussen mensen van ver
schillend geloof en idealen te
bevorderen.

De communistische burge
meester van Rome, professor
Giulio Carlo Argan, heeft
paus Palus verscheidene ke
ren ontmoet en was er ook bij
toen diens stoffelijk overschot
van Castel Gandolfo werd
overgebracht naar Vaticaan-

De Italiaanse communisten
zijn een beslisisende factor in
de Italiaanse politiek gewor
den sinds hun grote winst in
de kamerverkiezingen van '76.
Ze geven hun onmisbare steun
in het parlement aan premier
Giulio Andreotti's christen-de
mocratische minderheidskabi
net en zij proberen allang hun
betrekkingen met de Kerk die
hen eens excommuniceerde, te
verbeteren.

Nederlandse en Duitse christenen houden za
terdag 23 september gezamenlijk een zogehe
ten „getuigenisdag" in de Rijnhal te Arnhem.
De manifestatie is gericht tegen wat de orga
nisatoren noemen „een explosieve ontwikke
ling van de wetteloosheid".

Het motto van de dag luidt: „Tegen de wette
loosheid het evangelie". Het initiatief wordt
gesteund door verscheidene bewegingen op het
reformatorische erf, zoals de Gereformeerde
Vereniging „Schrift en Getuigenis" en de Gere
formeerde Bond in de Ned. Hervormde Kerk.
Van Duitse zijde wordt meegewerkt door de

- betrekkelijk dicht bij de grens gelegen -
afdelingen Rheiriland en Westfalen van de
belijdenisbeweging „Kein Anderes Evange-
lium".

Over het thema van de dag zullen dr. W.
Aalders (Den Haag), prof. dr. H. J. Velema
(Apeldoorn), prof. dr. G. Huntemann (Bremen)
en ds. R. Baumer (Espelkamp, Did.) het woord
voeren. Zij zullen o.m. de richtlijnen van de
Bijbel belichten met betrekking tot de gesigna
leerde wetteloosheid op het gebied van gezin
en school, kerk, staat en maatschappij.

Lelden H Middelares za 19. zo 9.30 hoogmis.
11.30 euch; H Lodewijk za 10. 19; zo 8 30, 10
hoogmis, 11 30, 18, 19 plechtig Lof; O.L. Vr. Onb.
Ontv. za 19, zo 9.30, 10.45, 12.15 en 18.30; H
Leonardus za 19, zo 9 lat., 10.45 ned., 12 uur; St.
Antonius van Padua za 19, zo 9.30, 11 hoogmis.
12.15; H. Petrus za 19, zo 9. 10 30 hoogmis, 12 en
18, O.L. Vr Hemelvaart zat 19 euch., zo 8 30. 9.30.
11 euch m m. van Dames en Herenkoor; - Oud Kath.
Kerk zo 10 hoogmis.

Aarlanderveen za 19, zo 7.30, 10.30 hoogmis;
dep. Ter Aar 9 hoogmis. 12;

Alphen a.d. Rl|n H. Bonifatius za 19, zo 8.30
euch., 10 hoogmis, 11.30 euch.; H. Pius za 19, zo.
9, 10.30 hoogmis, 11.45; De H. Geest za 19, zo 9
en 11.30 euch.;

Boskoop za 17.30 in De Stek. 19 in parochiekerk,
zo 9.30 en 10 par. kerk;

Hazerswoude-Dorp H.H. Engelbewaarders za 19.
zo 8, 10 en 11 30;

Hazerswoude-RIJndIJk zo 10 euch.. Het Anker za
19 euch., zo 8 45 en 11 15 euch.;

Hoogmade za 19. zo 10;

De Kaag za 19 avondmis, zo 8, 10 hoogmis;

Katwijk a.d. Rijn za 19, zo 9.30 en 11.15: dep.

Rijnsburg za 19. zo 10.30;

Langeraar za 19. zo 8.30, 10.00 H Mis;

Leiderdorp H. Menswording za 19. zo 9. 10.30,

12;

Lelmulden za 19. zo 7.30, 9.30 hoogmis, 11.15;
Lisse Mariakerk; za 19 avondmis, zo 8 30, 10
(1ste H communieviering) 11.30 Agathakerk za 19.
zo 8.30. 10, 11.30; Poelp. za 19. zo 9 en 11.30; H.
H. Engelbewaarders za 19 misviering van de Zon
dag:; zo 8 en 11 en 17.45 laatste Mis. 9.30 hoogmis;

Nieuwkoop za 19, zo 7 30, 9.10.45;

Nleuwveen za 19, zo 9 en 11;

Nieuw Vennep za 10 Avondmis, zo 9 30 hoogmis.

11;

Noorden za 19.30, zo 9 en 10 hoogmis;
Noordwi|k-Marla ter Zee za 19. zo 9.30 hoogmis.
11 (samenzang):

Noordwllk-Blnnen za 19. zo 8. 10 hoogmis. 11.30;
Noordwljkerhout St. Jozef za 19 euch met zang;
zo 8 30 en 10 euch. m. zang, St. Victor za 19. zo
9.30 hoogmis. 11;

Oegstgeest St Willibrord za 19. zo 9. 10 30, 12;
Bonaventura za 18.30 euch. ned., zo 9 euch ned,
11 latijn;

Oude Ade za 19, zo 8.30 en 10.30;

Oude Wetering za 19 avondmis, zo 8. 9.30

hoogmis, 11.30;

Roelofarendsveen Maria Presentatie: za 19. zo
8. 9 30 hoogmis. 11; Petrusbanden za 19, zo 8. 9.30
hoogmis 11.30;

Rijpweterlng za 19. zo 7.30. 9 en 10.30;
Sassenhelm Pancratiuskerk za 19, zo (hoogmis)
en 11 uur

Voorhout za 19. zo 9. 10.30, 11 45;

Voorschoten za 19; zo 10 hoogmis. 11.30 euch
met zang,

Warmond za 19, zo 8.30, 10 hoogmis. 11.30;
Woubrugge za 19. zo 10;

Zevenhoven za 19. zo 9 hoogmis. 10.45;
Zoeterwoude-Rljndl|k Meerburgparochie za 19'
euch met koor, zo 10 hoogmis met koor. 12 met
orgel en ned. liederen. 18 zonder koorzang;
Zoeterwoude St. Jan za 19 30, zo 9.30 hoogmis;
Chr. Dienaarkerk za 19. zo 8.30. 10 hoogmis. 11.30;

Lelden Herv Gem. Hoogl. Kerk: 10.00 uur ds.
Meijers. 11.45 uur Stud, dienst, Maranathakerk: 10.00
uur ds. Kooistra, Merenwijk: 9.30 uur ds. v Leeuwen
Bevrijdingskerk: 9 00 uur ds Verdoorn. Vredeskerk:

10 00 uur ds. Mevr Westra-Franke, Eglise Wallone
10.30 uur pasteur Ribs. Ac. Z. huis: 10.15 uur ds.
Bovenberg. Diac. huis 10 30 uur ds Pannekoek
Geref Kerk Zuiderkerk: 10 30 uur ds. Hortensius:
19 00 uur ds. Kooistra. Petrakerk 9 ds Hortersius,
Maranathakerk 10 ds. Kooistra, Bevr. Kerk: 9.00 ds.
Verdoorn, Groenhoven: 10.30 uur ds. Verdoorn.
Jeugdhavenclubhuis dienst Mierennest: 10.00 uur
dhr Huigen Merenwijk aula Valkenpad: 9.30 en

11 00 uur Euch. en avondmaal Chr. Geref. Kerk:
10 00 en 17.00 uur: Dienst Geref. Gem.: 1000
en 16 30 uur ds. Boogaard Geref. Kerk Vr.: 10.00
en 17 00 uur ds. Gootjes Geref. Gem. Ned.: 11.30
en 17.30 uur Leesdiensten Doopsgea. en Rem
Gem.: 10.15 uur ds. Kuipers Ev Lutn. Kerk: 10.15
uur ds. Happee Nieuw Apost. Kerk: 9 30 en 16.00
uur Diensten Baptistengemeente. 10.00 ds. v
Mameren Ev. Chr. Gem. 10 dhr Dikkes Leger
des Heils 10 en 19.30 uur diensten Zevendedag-
sadv.: 11 00 uur ds. Bouwer Chr. Centrum Zijlsin
gel: 10.00 uur dhr Zijlstra Zendingswerk Jeruel:
18.00 uur samenkomst.

Aarlanderveen Herv Gem.: 10.00 uur ds. Stehou-
wer: 19 00 uur ds v Malssen Geref. Kerk: 9 30
en 19.00 uur Diensten Chr. Ger. Kerk: 930 en
18.30 uur Diensten.

Abbenes Herv. Gem 9.30 uur ds Den Harder
Alphen a.d. Rijn 9.30 uur Opstandingskerk ds.
v.d Heiden, 18.30 uur: ds. Hanemaaijer, Adventskerk:

9 30 uur ds. Bogers, 18.30 uur ds. v.d. Heide.
Kruiskerk: 9.30 uur ds. Hanemaaijer Geref. Kerk
Salvatori: 10.00 uur kand. Teneyenhuis: 18.30 uur
Dienst. Maranathakerk: 9.30 uur Dienst, 1830 uur
kand Teneyenhuis Baptistenaemeente: 10.00 uur
evang. Lourens, 18.30 uur: ds Postma Marthas-
tichting: 20.00 uur interk. Dienst Leger des Heils:
10.00 en 19.30 uur samenkomsten V. E. Gem.;
10.00 uur dhr. Buining.

Alphen—Oudshoorn Herv. Gem. Goede Herder:
9.30 uur gez. dienst HA. 18 30 uur Ger dienst, De
Bron 9.30 uur ds. Hoogendijk Gez. dienst HA
Geref. Kerk Goede Herder: 9.30 en 18 30 uur ds.
Koers HA, De Bron: 9.30 ds. v.d. Ree, 18.30 uur
dienst. Ashramcollege: 9.30 uur dienst, Driehoorne:
19.00 uur dienst bionskerk Diensten: 9.30 en 18.30
uur. Oudshoornseweg 10.00 uur ds. Oort
Bodegraven Herv. Gem. Dorpskerk: 10.00 uur ds.
De Vreugd HD, 18.30 uur ds. Richter, Salvatorkerk:

10 00 uur ds. Droogers HD, 18.30 uur ds. De Vreugd.
Bethlehemkerk: 10.00 uur ds. Richter HD, 18.30 uur
ds v. Brummelen, Huizen.

Boskoop Herv. Gem. Dorpskerk 9.30 uur ds
Stelwagen, 18.30 uur ds. Omta. Geref. Kerk: 9.30

de

Hazerswoude Herv. Gem 9.30 uur dhr Goedhart.
Nieuwkoop: 18.30 uur ds. Jonkers. Utrecht Jeugd
dienst Geref. Kerk: 9.30 en 17 00 uur ds. Versluys.
Hoogmade Herv Gem 10.00 dr Van Vliet
De Kaag Herv. Gem.: 9.30 uur ds Carstens.

Katwijk a.d. Rijn Herv. Gem. Dorpskerk: 10.00
uur ds. Vink. 18.00 uur ds. Hovius. Ontmoetingskerk:
10.00 uur ds. v. Hoegee. 18.30 uur ds v. leperen
Geref. Kerk: 9.30 uur ds. Vrolijk. 17.00 uur ds..
Van Halsema.

Katwijk aan Zee Herv. Gem. Nieuwe Kerk: 10.00
uur prof. Baart, 18.00 uur ds. Vroegindewéy, Oude
Kerk: 10.00 uur ds. Arkeraats, 18.00 uur ds. Vink.
ichtuskerk: 10.00 uur ds. Hovius, 17 00 uur ds. Vos.
Pnielkerk: 9.30 uur ds. Kielder, 18.00 uur ds. Arke;
raats. school: 8.30 uur ds. Honvius Geref. Kerk
Vredeskerk: 9.30 uur ds. v. Halsema. 17.00 uur ds.
De Vries. Triomfatorkerk: 10.00 uur ds. De Vries.
17.00 uur ds. Vrolijk Chr Geref. Kerk: 10.00 en
17.00 uur Dienst Geref. Kerk Vr.. 10.15 uur ds.
Hof. 15.30 uur Dienst Volle Ev Gem.: 9.45 uur
ds. Bulthuis Soefiebeweging: 16.00 uur Eredienst
Koudekerk a.d. Rijn Herv. Gem.: 10.00 uur ds.
v. Malssen. Leiderdorp, 19.00 uur ds. v. Niel, Rijns
burg Geref. Kerk: 9.30 uur ds. v. Nierop, 19.00
uur ds. Versluys, Hazerswoude.

Leiderdorp Herv./Geref. Kerken Dorpskerk: 10.00

uur ds. Knorth. Hoofdstraatkerk, 10.00 uur ds. Does-
,burg, 18.30 uur ds. Doesburg, Scheppingskerk: 9.00
>uur ds. Van Loenen.

Lelmuiden Herv Gem.: 9.30 uur ds. De Vree
'Geref. Kerk 9.30 uur. 19.00 uur Diensten
Llsse Hen/. Gem Dorpskerk: 10.30 en 19.00 uur
ds. De Gelder. Pauluskerk: 9.00 uur ds. De Gelder
Geref. Kerk: 10.00 uur ds. Hoekstra. Den Haag.
19.00 uur ds Adonis. Amsterdam Chr. Geref. Kerk:
10.00 en 16.30 uur ds. Van Dijken, Ger. Gem.: 10.00
en 16.00 uur Leesdiensten Geref. Kerk Vr8.45

Bouma, Loosdrecht.

Nieuwkoop Herv. Gem.: 9.30 uur ds. Bronsgeest.
18.30 uur ds. Kool Geref. Kerk: 9.30 en 18.30
uur ds. Nooteboom, HA Chr. Geref. Kerk: 9 30
uur Dienst des Woords. 14.15 uur ds. Hamstra.
Woerden.

Nleuwveen Herv. Gem.: 9.30 uur ds. v.d. Velden.
Doorn. 18.30 uur ds. Lafeber, Alphen
Nieuw Vennep Herv. Gem.: 9 30 uur ds. Goverts
HD, 19.00 uur ds. Harder Geref. Kerk: 9 30 en
18.30 uur. ds Wijngaarden Chr. Geref. Kerk: 9.30
en 15.00 uur Diensten.

NoordwIJk Herv. Gem. Voorstraat: 10.00 uur ds.
Geursen, Haarlem, 19.00 uur kand. Nauta, Leiden,
Hoofdstraat: 9.00 uur ds. De Mooy, Canada, 10.30
uur ds. Streefland, Nijkerk, 19.00 uur ds Warnink,
De Rank-lchtus: 10.00 uur ds. Goyert, Zeist, 15.30

uur ds. Hovius. Katwijk, 20.00 uur Duitse Dienst
Geref. Kerk Diensten Hoofdstraat: 9.00 en 19.00 uur.
Vinkelaan: 9.30 en 19.00 uur, Stichtingskerk: 11.00
Noordwljkerhout Hen/. Gem10.00 uur ds. War-

Oegstgeest Herv. Gem. Willibrordkerk: 9.30 uur
ds. Ter Linden HA. Pauluskerk. 10.00 uur ds. Honnef.
•Leiderdorp. Gem. centr10.30 uur ds. Werner,
Wassenaar, 19.00 uur ds Brokerhof, Voorhout, Ende-.
geest: 9.30 uur LHC Friedrich, Diac. huis: 10.30 uur
ds. Pannekoek, Van Wi|ckersloot: 16.30 uur ds.
Perdok Geref. Kerk: 10.00 uur dr. Wentsel Volle
Ev. Broederschap: 16.00 uur samenkomst.

Oude Wetering Hen/. Gem.: 9.30 uur dhr. Krispijn,
Scheveningen Geref. Kerk: 9.30 uur kand. v.d.
Loo, Amstelveen, 18.30 uur ds. Verdoorn.
Rljnsaterwoude Herv Gem.: 9.30 uur ds. De
Kruijf, 19.00 uur ds. Bijl, Krimpen a.d. IJssel Chr.
Geref. Kerk: 9.30 uur Dienst. 14.15 uur ds. Bouw.
Rl|nsburg Herv. Gem. Grote Kerk: 9 30 uur ds.
Driebergen, 17.00 uur ds. v.d Meer. Sassenheim.
Bethelkerk: 9 30 uur ds. v. Niel. 17.00 uur ds. v.
leperen Geref. Kerk Petrakerk: 930 uur ds.
Huisman, 17.00 uur ds. Damsma, Immanuelkerk. 9.30
uur ds Damsma, 16.30 uur ds. Wilschut, Haarlem,
Maranathakerk: 9.30 uur Dienst. 17.00 uur ds. Huis
man Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 17.00 uur ds..Buys.
Sassenhelm Herv. Gem.: 9.00 en 10.30 uur ds.
v.d. Meer, 18.30 uur ds. v. Achterberg, Leiden
Geref. Kerk: 10.00 en 19 00 uur Diensten Chr.

•Geref. Kerk: 10.00 en 17.00 uur: ds Rebel -
Gem.: 19.00 uur samenkomst kerk NPB
Valkenburg Herv Gem.: 10.00 uur ds Overgaauw.
18 30 uur ds. Batelaan Geref. Kerk: 9.30 uur dry
De Raadt. 18.30 uur ds. v. Halsema, Katwijk Geref.
Kerk Vr.: 9.30 uur Dienst. 17.00 uur ds. Hoff.

Voorhout Herv Gem.: 10.00 uur ds. Brokerhof.'
Voorschoten Herv. Gem. Dorpstraat: 9.30 en 19.00]
uur Dienst Geref. Kerk: 9.30 en 17.00 uur ds.
De Zeeuw.

Warmond Herv. Gem.: 10.00 uur c
laar.

»n i/.uu uur os.

r ds. Den Tonk

irk: 10.00 uur d
v.d. Sluys, Am
igen, Den Haag
na. Messiaskerk.

Wassenaar Herv. Gem. Dorpskerk:

Martens, Oegstgeest, 16.30 uur ds. v.i
sterdam. 19.00 uur ds. Van Wijngen,

Kievitskerk: 10.00 uur ds. Wiersma, Messiaskerk.
10 00 uur ds. v. Henkei. Dorpscentrum: 9.30 uur ds.
Tukker Geref. Kerk: 10.00 uur dr. v.d. Veen.

ds. v. Aalst, Baarn.

Woubrugge Herv. Gem.: 9.30 uur drs. Kattenberg,
18 30 uur dhr Goedhart Geref. Kerk: 9.30 en 18.30
uur ds De Wit. Lisse

Zevenhoven Herv. Gem.: 9.30 uur ds. Nicolaï
Geref. Kerk: 9.30 uur dhr. Sipke v.d. Land, Wasse
naar, 19.00 uur ds. Dijkstra. Boskoop.

Zwammerdam Herv. Gem 10.00 en 18.30 uur
ds Moetert Geref. Kerk: 10.00 uur ds. Bezemer,
Ter Aar. 18.30 uur ds. v.d. Heiden.

SANTIAGO (RTV/ANP) De
Chileense president Augusto
Pinochet staat momenteel
voor de ernstigste crisis in de
vijf jaar dat hij aan de macht
is. In Chili zelf is de junta-lei
der geconfronteerd met het
ontslag van luchtmachtcom
mandant en junta-lid Gustavo
Leigh. Internationaal gezien
stond Pinochet bij velen al
langer niet hoog aangeschre
ven. De beschuldigingen over
schending van de mensenrech
ten in Chili zijn daar debet
aan. De moord op oud-minister
Letelier krijgt voor de presi
dent een steeds zuurdere nas
leep en nog altijd is er een
conflict met Argentinië over
het betwiste eigendom van
drie eilandjes in het zuiden
van Latijns-Amerika.

Generaal Pinochet heeft vanaf
zijn bloedige coup van septem
ber 1973 met harde hand gere
geerd. Alle politieke partijen
werden verboden en tegenstan
ders van zijn regime werden
uit de weg geruimd. Verzet was
vrijwel onmQgelijk door het
harde optreden van de nationa
le veiligheidsdienst DINA. Van
uit het buitenland kwam er
kritiek op zijn ondemocrati
sche politiek, maar die kritiek
werd niet omgezet in acties
zoals bijvoorbeeld een econo
mische boycot. De druk vanuit
binnen- en buitenland op Pino
chet wordt de laatste maanden
echter aanzienlijk sterker.
Maandag 24 juli jongstleden,
toen Pinochet generaal Leigh
ontsloeg, zal de geschiedenis
ingaan als een zwarte dag voor
de luchtmacht. Samen met hun
f/irprm^dant Leigh verlieten 18

tot 20 luchtmacht-generaals al
dan niet vrijwillig het leger.
Volgens sommige berichten
zouden nog meer hoge functio
narissen bij de luchtmacht hun
ontslag hebben willen indienen,
maar hun afgezette comman
dant heeft hun dat persoonlijk
afgeraden.

De enige twee generaals die bij
genoemd legeronderdeel over
bleven waren Javier Lopetegui
Torres, chef van de vertegen
woordiging in Washington en
minister van Volksgezondheid
Fernando Matthei. Lopetegui
Torres heeft aangekondigd in
december de luchtmacht te zul
len verlaten. Generaal Matthei
werd benoemd tot opvolger
van Leigh als luchtmacht-com
mandant en junta-lid. Hij pro
moveerde meteen een aantal
hoge kolonels om de plaatsen
in te nemen van de generaals
die het uit sympathie met
Leigh voor gezien hielden.
Gustavo Leigh kondigde vlak
na zijn ontslag aan in beroep
te gaan, maar een dag later
maakte hij bekend dat hij zich
niet meer met de politiek zou
bemoeien en zijn aandacht vol
ledig aan zijn gezin zou gaan
schenken. Via een decreet dat
notabene door Leigh zelf werd
ondertekend na de coup waar
bij de democratisch gekozen
president Salvador Allende
werd afgezet en om het leven
werd gebracht, is de lucht
macht-commandant afgezet.
Dat decreet regelt de benoe
ming en het ontslag van de
junta-leden. Alleen de leider
Pinochet is gevrijwaard en valt
niet onder die wet Daarmee
heeft hij een krachtig instru

ment om junta-leden te ont
slaan die een „afwijkende me
ning" zijn toegedaan.

Kritiek Leigh

Al maanden lang nam Gustavo
Leigh geen blad voor de mond.
Het in januari door Pinochet
georganiseerde referendum
werd door hem ontraden om
dat het buitenland zijns inziens
het gebeuren toch niet als een
democratische volksstemming
zou interpreteren. De kritiek
van Leigh vond zijn hoogte
punt in een interview in de
Italiaanse krant „Corriere della
Sera", waarin hij de Chileense
regering opriep terug te keren
naar de democratie. „Het is al
laat, maar er moet een pro
gramma komen voor een terug
keer naar de normale toe
stand". Hij stelde een vier-pun-
ten-programma voor om bin
nen vijf jaar over te gaan van
een militaire regering naar een
burgerregering.

Pas enkele dagen eerder had
Pinochet laten weten dat er de
eerste tien jaar geen burgerre
gering zou komen in Chili. De
president vol ede zich dus
enigszins voor joker gezet toen
Leigh even later met heel ande
re ideëen kwam aanzetten. De
junta-leider ging meteen in be
raad met de twee andere leden,
marine-commandant Jose Me
rino en de chef van de Carabi-
neros (para-militaire politie) ge
neraal Cesar Mendoza. Beslo
ten werd om Leigh uit al zijn
functies te ontslaan. In een
communiqué werd gezegd dat
het onmogelijk was de lucht
macht-commandant te handha

ven omdat hij „herhaaldelijk
tegen de principes van de junta
was ingegaan". Pinochet ver
klaarde dat hij vaak had ge
probeerd Leigh op andere ge
dachten te brengen, maar
steeds weer liet hij kritische
geluiden horen.

Opvolger generaal Matthei ver
klaarde dat hij zijn functie
geaccepteerd had omdat er een
conflict binnen het leger ont
staan was. „Het is jammer voor
de luchtmacht en voor Leigh,
maar het was patriottische
plicht".

Conflict buurlanden

Het lijkt erop dat Pinochet op
nationaal vlak voorlopig „orde
op zaken" heeft gesteld. Inter
nationaal gezien krijgt hij het
echter steeds moeilijker. Met
Argentinië ligt Chili nog altijd
in de clinch over drie eilandjes
aan de mond van het Beagle-
kanaal in het uiterste zuiden
van Zuid-Amerika. De Chileen
se president is onlangs naar
Buenos Aires gereisd om de
gemoederen te bedaren, maar
daar is hij niet in geslaagd.
Argentinië houdt vast aan de
drie eilanden, terwijl Chili deze
beschouwt als eigen grondge
bied.

Een ander territoriale kwestie
is het conflict met Bolivia dat
een uitweg naar zee wil. De
oorlog van 1879-83 is Bolivia
nog altijd niet vergeten en ten
tijde van binnenlands verzet in
Bolivia wil de regerende alleen
heerser nog wel eens olie op
het nationale vuur gooien door
Chili de wacht aan te zeggen.
Generaal Pereda de nieuwp

machthebber van Bolivia heeft
tot nog toe geen oorlogskreten
laten horen, want hij heeft het
waarschijnlijk nog te druk met
het verzet tegen de door hem
onlangs gepleegde coup.

Moordzaak Lietelier

Het grootste probleem dat Pi
nochet dezer dagen voor ogen
ziet is de moordzaak op de
oud-minister van buitenlandse
zaken onder Allende, Orlando
Letelier. Deze werd 21 septem
ber 1976 bij een bomaanslag in
Washington gedood. Een Ame
rikaanse federale jury heeft
het voormalig hoofd van de
Chileense geheime politie (DI
NA) formeel beschuldigd van
het geven van de opdracht Le
telier te vermoorden. Op ver
zoek van de Verenigde Staten
is de verdachte Juan Manuel
Contreras in Chili onder arrest
geplaatst. Het ex-hoofd van de
geheime politie, Pedro Espino-
za, en een voormalig agent van
de geheime politie Armando
Fernandez, zijn op verzoek van
de Verenigde Staten in ver
band met de zaak-Letelier ook
aangehouden in Chili. De Chi
leense minister van binnen
landse zaken heeft verklaard
dat de drie verdachten maxi
maal twee maanden worden
vastgehouden. Dat is de ter
mijn waarbinnen de Verenigde
Staten een uitleveringsproce
dure op gang kunnen brengen.
De minister zei erbij dat de
beschuldigingen tegen de drie
overigens nog niet bewezen
zijn.

De DINA werd door velen al
langer verdacht van de moord
op Letelier die in de Verenigde
Staten in ballingschap leefde
en een campagne voerde tegen
het Chileense militaire bewind.
De junta kwam het niet goed
van pas dat het regime vanuit
het buitenland werd tegenge
werkt Eerder werden Cubaan
se ballingen verdacht van de
moord op Olando Letelier. Vijf
Cubaanse ballingen zijn nu in
derdaad in staat van beschuldi
ging gesteld, omdat zij onder
meer „het materiaal voor de
bom" geleverd zouden hebben.
Volgens de gerechtelijke jury is

Generaal Pinochet (I) hier nog naast generaal Leigh (midden, vooraan) tijdens een
lunch.

de bom echter in de auto van
Letelier gelegd door Michael
Townley, voormalig agent van
de DINA uit Waterloo in de
Amerikaanse staat Iowa. Sa
men met twee Cubaanse ballin
gen zou hij de bom bevestigd
hebben. Men verwacht overi
gens dat Townley op een of
andere manier clementie krijgt,
omdat hij het komplot aan het
licht heeft gebracht en met het
openbaar ministerie in Was
hington heeft meegewerkt.
Volgens de aanklacht gaf Espi-
noza de opdracht tot de moord
op Letelier door aan Townley
en Fernandez. De laatste kreeg
opdracht naar de Verenigde
Staten te gaan en de oud-minis
ter daar te schaduwen. De in
lichtingen moest hij aan Town
ley doorgeven. Volgens de aan

klacht vroeg Contreras twee
maanden voor de moord aan
de inlichtingendienst van Para
guay om valse paspoorten voor
Townley en Fernandez. Drie
van de vijf beschuldigde Cu
baanse ballingen zijn in Ameri
ka reeds gearesteerd. Naar Paz
en Suarez wordt nog gezocht.
Het is nu de vraag of Chili
inderdaad de drie verdachten
zal uitwijzen. Generaal Pino
chet heeft al laten weten dat
zijn regime niets te maken
heeft met de moord, maar ve
len, zowel Chilenen als voor
aanstaande buitenlanders, me
nen dat de DINA, die overigens
in augustus vorig jaar vervan
gen werd door een andere
dienst, „gespecialiseerd" was in
het vermoorden van tegenstan
ders.

Of Chili de verdachten zal uit-
leveren hangt ook al van de
druk die Verenigde Staten op
het land zal uitoefenen. De
Verenigde Staten zullen Chili
verzoeken de drie uit te leveren
op grond van een wederzijds
uitleveringsverdrag. De rege
ring-Carter heeft het regime
van Pinochet al vaker op de
vingers getikt wegens het
schenden van de mensenrech
ten. Washington heeft minder
militaire en financiële hulp aan
Chili verleend in verband met
die mensenrechten. Mocht de
junta de ex-DINA-leden niet
uitleveren, dan kan het Witte
Huis wel eens met hardere'
maatregelen komen en het is
de vraag of Pinochet sterk ge
noeg staat om die te kunnen
doorstaan.