URN HUS UIT
surfte
e proeft wef
weerom m
Middeltjes genoeg om
nog bruiner te worden
cursus
slijtersbedrijf
en cafébedrijf
l25
Frankrijk
perzikenland
bij uitstek
PAP, JE KOMT TOCH ZONDAG?
Telegramstijl Lily van der Velde: „heel erg goed of heel erg slecht
Spoor
2**
l"
2?
tOOGR.
bacon
iSOGR.
lV
PAGINA 6
LEIDSE COURANT
MAANDAG 7 AUGUSTUS 19
Het is nu eenmaal een cultus:
bruin worden. Wat dit eigen
lijk qua proces inhoudt vertel
len de vele make-up-huizen op
eigen wijze en ze hebben alle
maal gelijk. Hun formulering
in algemene zin: wanneer de
huid wordt blootgesteld aan
intense werking van de zon
verdedigt ze zich zo goed mo
gelijk en op eigen manier:
door de „melanogenèse". Dat
wil zeggenr ze zet een donker
pigment, de „melanine" af, dat
eerst wordt opgeslagen in de
cellen van de lederhuid, de
„melanocytes" en later wordt
opgenomen door de cellen van
de opperhuid. De „melanine"
is aansprakelijk voor de ge
wenste bronskleur en be
schermt tegelijk tegen ultra
violette stralen, die tweesoor-
tig onze aarde bereiken. Het
zijn de UVA- en de UVB stra
len. De eerste geven een vrij
snelle bruining van de huid,
maar deze „tan" verdwijnt
ook snel. Het UVB bruin blijft
langer, maar is ook gevaarlij
ker omdat deze stralen de
huid meedogenloos kunnen
„verbranden". Door bepaalde
zonnebrandprodukten worden
de Ultra violette stralen uitge
filterd, zodat ze minder schade
kunnen berokkenen, maar er
zijn ook produkten die de
UVB stralen geen kans geven.
Men wordt minder snel bruin.
Sportief bruin worden, maar dan zonder de huid echt
te verbranden.
feitelijk zijn het anti-zon pre
paraten vervaardigd op basis
van een bindmiddel en een
filter, die de UVB stralen uit
bant of uitschakelt.
Doseerdop
Deze preparaten zijn geschikt
voor de eerste zonnebaden,
waarna men kan overgaan op
meer agressieve produkten.
Nieuwe Sun-bi-crème („crème
solaire") bevat in een alumi
nium tube twee te doseren' cre-
mes: een gele zonnecrème met
bergamote en een witte crème,
die alleen beschermt. Gebrui
k/ster kan zelf doseren met
een doseerdop. Zodra de huid
bruiner wordt kan deze dose--
ring veranderd worden (meer
gele crème). Bio Bronze, even
eens een nieuw middel, ver
kocht in twee aparte tubes
berust op hetzelfde principe.
Bruinen in twee fasen! Tube
1 (voor fase 1) is geschikt voor
de nog bleke huid. Deze crème
zorgt dat de B-stralen niet
kunnen doordringen en houdt
ook een deel van de A-stralen
tegen. Tijdens fase 2 kan een
lik uit tube 2 met minderzon-
nefilters, op het snoetje of het
lichaam gesmeerd worden. In
Bio Bronze zit een plantenex
tract, aangeduid met 5MOP,
dat staat voor „Methoxy Pso-
raleen", een stof
Franse dermatologen hebben
ontdekt dat ze de pigmentvor
ming in de huid versnelt. Tube
2 is dus voor de al gebruinde
huid. Biotherm heeft ook aar
dige zonneprodukten op basis
van plankton: een „Solaire
haute protective" voor de ge
voelige weinig gepigmenteerde
huid, die daar een bescher
mende film overheen trekt en
uitdroging tegengaat. (Dit laat
ste echter kan van alle goede
zonnebrandprodukten gezegd
worden.) Het grote gevaar van
zonnebaden is, vooral voor ou
deren, het droog worden en
dus rimpelen van de huid.
Vandaar dat na elk zonnebad
voor jong en^oud een „après
soleil" of „after sun" moet
worden gebruikt en daarna
liefst s'avonds een hydratant
om het vochtgehalte te regule
ren. Heeft men te lang liggen
bakken dan is een crème,
waarin het kalmeringsmiddel
azuleen zit. uitstekend. (Bij
voorbeeld de „azulen crème"
van Dr. Grandes onder de
naam „Hautdiat"). Maar er
zijn genoeg van deze prepara
ten. Harriët Hubbard Ayer
heeft ook goede spullen voor
tijdens sport en spel, waarbij
je snel verbrandt zonder het
te voelen (een kenmerk van
„verbranding" in de zon is dat
het slachtoffer er niets van
bespeurt, pas later wordt de
huid rood en treedt soms zelfs
oedeem op, gevolgd door
koorts).
Langer zonnebad
Voor extra bescherming heeft
Harriet de Crème Solaire"
speciaal met index 6, dat bete
kent dat een langer zonnebad
mogelijk is. Index 1 betekent
rond een kwartier gevaarloos
in de zon blijven, index 6 dus
6 maal 1 kwartier); Ayers
Bronze Tahitien is een hydra-
terende vloeistof in flacon met
depper en haar Sun milk, een
hydraterende emulsie in witte
of gekleurde versie, is tevens
waterbestendig. De gekleurde
crèmes of emulsies zijn prettig
om nog witte lichaamsdelen
(bijvoorbeeld achterkant van
knieholtes tijdelijk „tan" te ge
ven, totdat ook die zijn bijge
kleurd). Het mooiste bruin
wordt een mens echter als de
zogenaamde „erytheemdrem-
pcl" even is overschreden. Bij
na in tegenstelling met het
voorafgaande: wanneer men
dus een ultra lichte huidont
steking forceert, die dan de
„melaninevorming" in werk
ing zet. Deze „erytheemdrem-
pel" is het moment, waarop
het gevaar ontstaat te ver
branden.
Gezond verstand
Men begrijpt dus dat het een
zaak is van gezond verstand
en dat men zijn eigen huidge
drag in de zon goed moet ken
nen, om deze woorden ter har
te te nemen. Dus niet kreefte-
rood laten verbranden en dan
denken: ziezo, nu heb ik de
erytheemdrempel overschre
den, want dan is het net pre
cies te laat. Dit moment is ook
afhankelijk van de intensiteit
der straling, het huidtype, de
periode dat men de huid bloot
stelt aan de zon en van het
zonnebrandprodukt dat men
gebruikt. (l'Oreal komt met
een nieuwe Ambre Solaire, die
de huid wat meer UVA stra
len, maar ook UVB stralen
toestaat.
Handig zijn ook de middeltjes
die een deel van het gezicht
(b.v. de neus) „buiten spel"
zetten in het verloop van het
bruiningsproces, dóór waar
gevaar voor „verbranding"
ontstaat. Wangen, voorhoofd
kin krijgen het vereiste
tje,
de
ste
kende neus wordt te rood.
Door insmeren of aantippen
met een stift wordt dit tere
deel extra beschermd, zodat
het niet meer „mee doet". He-
lene Rubinstein brengt naast
haar zonnebrandprodukten
binnenkort zon'n stift in haar
assortiment, die voor onder de
ogen, op de neus of op gevaar
lijke rode plekjes op de schou
ders kan worden gebruikt. Tij
dens het zonnen mag men ook
de lippen niet vergeten. Het is
mogelijk ze mee „in te vetten"
als er bijvoorbeeld gebruik
wordt gemaakt van een be
schermende crème of emulsie
(natuurlijk niet met een crème
uit fase 2 of een getinte emul
sie). Er zijn voor de lippen
echter speciale preparaten. Na
het zonnebad, het tennissen,
zeilen, roeien, hockeyen, berg
beklimmen, overal waar men
veel zon vangt, liefst een ver
zachtende „milk" gebruiken
en de huid 's nachts goed ver
zorgen met vochtregulerende
crème en bodymilk. Scheutig
heid daarmee kan in de zo
mermaanden geen kwaad. Te
gen het uitdrogen van de ha
ren komt Lancaster met een
nieuwe „shampoo Après So
leil", een mild haarbad met
haarstructurerende bestand
delen en een zachte „gel" (ge
lei) voor onder de douche na
het zee- of zonnebad. In dit
verhaal enkele nieuwtjes,
maar de markt stroomt over
van uitstekende, reeds be
staande zonnebrand- en after-
sun produkten, die evenmin te
versmaden zijn. Gebruik ze
driftig om niet voortijdig een
soort mummie te worden.
Frankrijk is hard
op weg om het
grootste perziken
producerende land
ter wereld te wor
den. Dit is wel be
grijpelijk, want
door de goede bo
demgesteldheid en
zeer gunstige kli
matologische om
standigheden leent
midden- en zuid
Frankrijk zich uit
stekend voor het
kweken van dit
produkt. Boven
dien zijn de Franse
fruitkwekers goe
de vaklui, die we
ten dat je alleen
door maximale in
spanning een goed
produkt kunt kwe
ken. Het allerbe
langrijkste vinden
de Franse boeren
echter de pluktijd.
Wanneer de zon
zijn werk heeft ge
daan en de vrucht
heeft laten rijpen
totdat hij zoet en
sappig is, pas dan
wordt hij geplukt
en uiterst zorgvul
dig behandeld om
beschadiging te
voorkomen. Ze
worden dan afgele-
verd bij de paksta-
tions die ze nog
maals selekteerd
op formaat en
kwaliteit. Alleen
de allerbeste wor
den daarna op
transport gezet
naar het buiten
land. Van de totale
oogst gaat dit jaar
een groot gedeelte
naar de Neder
landse consument.
Die kan er dus de
hele zomer van ge
nieten. Door de
de prijs aantrekke
lijk blijven.
Het voorlichtings
bureau van de!
Franse ambassade'
zal dit jaar grote1
aandacht besteden1
aan begeleiding:
van deze aktie Zo;
zullen begin julii
presentaties wor-l
den gegeven bij
groothandelsmark
ten en worden er,
prachtige posters
verspreid onder
detaillisten. Verder
worden er enkele!
honderdduizenden
recepten leaflets!
verspreid. Perzi-
ken zijn licht ver
teerbaar en bevat
ten slechts 41 cal.
per 100 gram.
99
Smalle mond op het bitse af,
soms optrekkend tot een bre
de, gulle lach: een schrijfster
met uitersten, Lily van der
Velde, Haagse en met één titel
op haar naam: „Pap, je komt
toch zondag". Lily weet het
zelf al: „Ja, er zullen mensen
zijn die het heel erg goed vin
den, anderen zullen zeggen dat
het heel erg slecht is." In de
korte tijd waarin het boek de
lezers heeft bereikt zijn de me
ningen inderdaad erg verdeeld
en wordt voor uitersten geko
zen. Niemand vindt het boek
„wel aardig", men is er posi
tief over of sterk negatief en
Lily van der Velde heeft dat
bij het indienden van het ma
nuscript gemerkt; nadat een
uitgever sterk afwijzend was,
nam Paul Biegel het voor
Unieboek in handen, waarna
hij tot de conclusie kwam:
„Heel goed, meteen uitgeven
Nu duurt „meteen uitgeven"
bij Unieboek altijd een jaartje
langer dan gebruikelijk, maar
Lily's „Pap, je komt toch zon
dag?" bereikte uiteindelijk de
winkel. Tot ieders verrassing,
want wat van dit boek mag
worden beweerd: het is in elk
geval heel opmerkelijk door de
telegramstijl die Lily hanteert.
Korte, heel korte zinnetjes,
soms beperkt tot één woord.
Waarom? Kan Lily dan geen
lange zinnen maken? Wat is er
de reden van, dat zij de ge-
dachtenwereld beschreef van
een ongeveer tienjarige jongen
vanwie de ouders op punt van
scheiden staan en dat dan ook
doen? Waarom komt de moe
der er zo vervelend af en waar
om is de vader weer de goeie
sul die z'n biezen wel pakt? In
hoeverre is dit boek autobio
grafisch?
Een mens kan niet alles vragen
wattie wil. En een schrijfster
hoeft niet alles te beantwoor
den. „De gebeurtenissen in dit
boek heb ik uit eigen waarne
mingen," concludeert Lily. „En
wat die korte zinnen betreft, ik
weet het niet, ik dééd het nu
eenmaal zo, ik dacht: mis
schien is het wel goed om zo
veel mogelijk weg te laten. Je
kan met een paar woorden,
soms één of twee, voldoende
uitdrukken. Ik houd niet zo
van die lange beschrijvingen
en als het met weinig woorden
kan, geef ik daaraan de voor
keur."
Sfeer
Wat men van dit boek kan en
wil bewaren, sfeer heeft het
hier en daar in hoge mate.
Ondanks de puntsgewijze for
mulering, het gebruik van tref
woorden, ontstaan op enkele
plaatsen stukjes film, wanneer
men met iets meer dan gewone
aandacht leèst.
Treffend voorbeeld uit de ver
scheidene passages is het mo
ment waarop de hoofdpersoon
patat gaat halen, maar van de
stapels flatverdiepingen de
juiste deur niet meer kan te
rugvinden. De aarzeling, wan
hoop en de koud geworden
frietjes aan het einde van deze
passage komen als film in
beeld. Toch had Lilly van der
Velde er maar een paar woor-
Zoals dit fragment:
Hij zwaait.
Patates met worst.
Het is er stil.
Hij is zo klaar.
Terug.
Daar is de flat.
Hij ziet niemand op het balkon
staan.
Waar was het nou precies?
Daar ergens moet het toch
zijn.
Lopen.
Het verhaal speelt zich af rond
een jongetje dat zich in de
steek voelt gelaten. De ouders
besluiten tot scheiding, moeder
haalt zich een drankzuchtig
vriendje op de hals, de vader
voorziet zich van een tamelijk
larmoyant vriendinnetje met
wie hij trouwt. Beide nieuwe
verbintenissen zijn, of lijken,
gedoemd (opnieuw) te misluk
ken. De nieuwe echtgenote van
pa is aan het einde van het
boek al zoek en het vriendje
van mams is zwaar alcoholicus,
met alle gevolgen vandien.
Niet zo bijster opwekkend alle
maal, maar Lily van der Velde
heeft dit alles uit eigen waarne
mingen. „Een boek hoeft niet
altijd goed af te lopen," is zij
van mening. „Als de lezer zich
na afloop wat verdrietig voelt,
moet dat ook kunnen."
Er zijn meer boeken geschre
ven met een negatief effect aan
het einde. Steinbeck's „Druiven
der gramschap" eindigt vrijwel
in een uitzichtloos moeras en
soms kan een schrijver met
opzet bedoelen: kijk uit, het
kan goed mis aflopen. Het lijkt
erop, dat Lily van der Velde
met haar boek „Pap, je komt
toch zondag?" heeft willen
waarschuwen: kijk uit voor je
tot echtscheiding besluit, zie
het ook eens door de ogen van
de kinderen. En wat dat betreft
kan haar boek een heel goede
waarschuwing inhouden. Lily
zag kans, met haar korte zinne
tjes, een stuk eenzaamheid te
scheppen. Isolement voor de
ouders, maai- nog meer voor
het jonge kind, dat wel veel
begrijpt, maar niet alles.
Mensen die het weten kunnen
zeggen: „Nou nee, zo gaat het
helemaal niet, als ouders be
sluiten te scheiden. Het gaat
veel beter." Lily van der Velde
Honkt Haar konnoliik anHors
over en moet bepaald vervelen
de herinneringen hebben aan
een dergelijke situatie.
Een dertienjarig proefkind las
dit boek achter elkaar uit. Lily:
„Tja, het is geen boek, dat je
weglegt om een week later
weer eens halverwege op te
pakken. Je moet het echt ach
ter elkaar lezen en dan nog
woord voor woord, regel voor
regel, ander snap je er niks
Lily van der Velde heeft een
stuk ellende weergegeven,
waar kinderen, volgens de sta
tistieken, uit één op de vier
gezinnen mee te maken krij
gen. Lily staat hierin niet al
leen. Er zijn nogal wat schrij
vers, die zich achter de schrijf
machine problemen uit de.
jeugdjaren herinneren en daar
een al dan niet dik boek over
schrijven.
Lily: „Het probleem waarmee
ik zat, was allang verwerkt,
toen ik dit boek schreef. Het
was rond en af ik kon er af
stand van nemen. De composi
tie heb ik er later duidelijk in
gelegd, het eerste manuscript is
helemaal herschreven."
Daardoor wellicht, komt tot ui
ting, hoe een kind na de schei
ding van de ouders, materieel
behoorlijk in de watt ten wordt
gelegd, maar veel te kort komt
waar het persoonlijke warmte
betreft.
De vader zorgt ervoor, dat de
hoofdpersoon dik in de patat
ten komt te zitten en zich bui
tenshuis voldoende vermaakt;
het vriendje van de moeder
sleept zich wezenloos aan
speelgoed treinen. Niet onaar
dig laat Lily de jongen het hele
boek door vragen naar zijn
aquarium, dat nog bij de groot
ouders staat. Pap, wanneer
neem je m'n vissen mee? Tot
het ook voor het jongetje niet
meer zo hoeft.
Aan het einde van het boek
blijkt iedereen zich naar ver
mogen voor het jongetje te
hebben ingespannen en lijkt hij
nauwelijks tekort te zijn geko
men. Maar het enige echt per
soonlijke bezit, het levende ele
ment, is hem ontnomen: de vis
sen zijn dood.
Lily: „Ja, natuurlijk had ik het
boek beter kunnen laten aflo-
n/»n TV hnH prvoor Vtmnnn 7rtr.
gen, dat de vriend van de moe
der nieuwe vissen had gekocht.
Maar dat was niet de bedoe
ling; het moest verdrietig aflo
pen."
Men kan zich afvragen, of er
op deze wijze niet wat veel
schrijvers de boekhandel berei
ken, met werk waarin trauma's
en/of frustraties uit de jeugdja
ren al dan niet pretlit zijn ver
werkt. De schrijver kan zich
opgelucht voelen: hij of zij
heeft het probleem .Jekker van
zich afgeschreven". En er het
kind mee opgezadeld. Ander
zijds kan men stellen, dat het
goed is, wanneer kinderen le
zen over werkelijkheden, waar
mee zij in het dagelijks leven
te maken krijgen. De discussie
daarover lijkt nog niet eens te
zijn begonnen, de schrijvers
van dit genre jeugdboeken zijn
nog maar een paar jaar goed
bezig en hebben het er druk
mee. Bereikt wordt wel, dat het
lezende kind wat meer begrip
krijgt voor het mede-kind, van
gescheiden ouders, voor wat
het boek van Lily van der Vel
de betreft. Sommige kinderen
zullen het in één ruk uitlezen,
andere kinderen boven de
tien, in elk geval zullen zich
afvragen of ze daarvoor nou
lid zijn van de bibliotheek. Of
daarvoor het spaargeld moest
worden opgeofferd. Want een
lekker avonturenboek is dit
Plaats:
I Zonder postzegel sturen r
Levo, Antwoordnummer 79. 6800 WC Arnhem.
Oe heer V. L. D. te Z. (32)
dingen gelezen worden. En door wiel Ik adverteer
nu regelmatig. En verleden maand heb ik een
schilder in dienst genomen. Uw dienstwillige
werkgever V. L. O.'
van Lily niet. Wel spannend
indringend. En voor een leze
kring dat sterk vóór is, of stt
tegen; een middenmoot lijkt
wezig.
Lily van der Velde: Pap,
komt toch zondag? Uitg. V
Holkema en Warendorf, pr
15,90.
F. J BROMBEI
/kg Hm.
LAPPEN
/kg.
BARRENS-
FRICANDEAU
Sons NASS/-
VLEES
dinsdag:
$00 CR.
RAUWE
LENER
ZANDBURGERS
woensdag
/kg.GENANTh.0^98
/kg.MAGER
D/EET- mg
GERANT Qï°
Voor. horeca en grootverbruikers kun
nen wij alle soorten vlees leveren tegen
aantrekkelijke prijzen. Vraag onze spe
ciale prijslijst. Bel 899358, ons bedrijf
i de Produktieweg 40, Zoeterwoude.
/kg.PENS
schoon of vuil
donderdag
/kg. PERSE
WORST
voor uw huisdier:
RUNDERNART
/kg HOPVLEES 2
tip van de week:
250 GR.
LEVERWORST
CERVELAAT
jroP of
f59
'Steensuaat31 fTel.0?
Chu.chitl-laan-Tel.071 ni
Kopermolen - in de no
Tel °71 1f°i94 Tel 01718 16345
Hoor nesplein 55 070.200486
Klaverweide 9/ »«-'■
OegstgeestCTweg 44
Tel 01718 22987
H09en7MPS
Lily van der Velde: „Pap, je komt toch zondag?'
