SPRAAK
Klein Duimpje in film vol trucs
TERUGBLIK
MASSIMO GÖTZ
AAN HET WERK. MET
HORROR-VERHAAL
VAN HITCHCOCK
TELEVISIE VANAVONE
TELEVISIE DINSDAG
RADIO VANAVOND
RADIO DINSDAG
RADIO/TELEVISIE
LEIDSE COURANT,..
MAANDAG 7 AUGUSTUS 1978 PAGINI I
Hank Onrust van „Herenleed" en
„Heilig vuur" kwam bij de TROS-
tv binnenwapperen met het idee
om een horror-serie op de buis te
zetten. Niet met de losse hand en
te hooi en te gras wat blikken film
in het buitenland kopen met een
hoog voltage aan suspense (span
ning), maar er met je eigen taalei
gen achter gaan staan en met eigen
acteurs liefst in eigen land gesi
tueerd.
door Ton Oliemuller
Irt
TROS-regiseur Massimo Götz heeft i
teel iets dergelijks onder handen. Met zijn
spelers is hij zojuist de studio ingegaan om
een van de zes voorgenomen „Verhalen om
nachten wakker van te liggen" op beeldband
te zetten. Een verhaal, dat als titel „De
grappenmaker" kreeg, maar waarover hij
verder niets wil vertellen, omdat elk woord
teveel over de inhoud de spanning zal doen
verslappen.
Tussen idee en aanmaak zitten nogal schij
ven, die synchroon moeten gaan lopen vóór
men aan het werk kan. Eerst stak men op
de afdeling drama van de TROS de koppen
bij elkaar. Daaruit ontstond een opzetje. De
flitsende elementen daarin werden aange
bracht tijdens de napraat in een estaminee.
Daarbij viel: de naam Hitchcock, niet om die
nou na te apen, maar wat die man in een
leven lang aan films heeft gemaakt daar kun
allicht wat van opsteken. Hitchcock bijv. is
een man die ook veel leest en die telkens
als hij ergens een griezel-verhaal bespeurde
de filmrechten ervan claimde. Die man bezit
filmrechten op zoveel verhalen, dat hij deze
nooit meer allemaal verfilmt krijgt Naar
verluidt bezit hij filmclaims op meer dan
honderd horror-verhalen. Eén daarvan werd
geschreven door Robert Arthur, die het „Jo-
kester" noemde. TROS-producent Rudolf
Kronenburg kreeg het al lezend onder ogen
en vernam nadien dat Hitchcock hem vóór
was geweest. Hitchcock liet desgevraagd we
ten, dat de TROS wat hem betreft haar gang
kon gaan en dat ze het maar op moesten
nemen met de Universiteit van Michigan,
want daar had hij zijn zaken mee geregeld.
De penningmeester van die universiteit deed
niet moeilijk en schreef, dat men als rechten
genoegen zou nemen met een vrijwillige
bijdrage in de pot, die de studenten jaarlijks
een dagje gezellig plegen te verteren. Zo
kwam Massimo Gótz aan zijn verhaal, waar
mee hij naar Dick Walda stapte om er een
voor de Nederlandse tv geschikte bewerking
van te maken.
Massmo Götz: „Met Dick Walda ben ik
enorm in mijn schik. Niet alleen komt in zijn
beperking de griezel volledig tot recht, maar
bovendien heeft hij bijv. in „De wolvenman"
en de Klaverweide-sene van de VARA ge
leerd socio-drama te schrijven, d.w.z. mensen
in een soort van spanningsveld naast en
tegenover elkaar te plaatsen. Dat geeft het
oorspronkelijk verhaal nog meer niveau dan
het al had. Als regiseur kun je bovendien
niet buiten een schrijver of bewerker, die op
dezelfde golflengte zit in het scheppen van
situaties. En daar zat een bottleneck, want
ik wil het verhaal in Amsterdam laten spe
len. Het moest derhalve naar de daar heer
sende sfeer toeschrijven toegeschreven wor
den. Maar dat niet alleen. Er zaten pure
fouten in dit verhaal, fouten die te maken
hebben met moorden en lijken. Daarover
zijn we wezen praten met de moordbrigade
van de Amsterdamse politie en met medici
van het Wilhelmina Gasthuis. Dick is daar
al die keren bij geweest en deed zijn voor
deel met wat hij daar hoorde, zodat ik
momenteel persoonlijk van mening ben, dat
Arthur's verhaal na de bewerking door Dick
Walda beter geworden is dan het al was. En „„u
dan heb ik het alleen nog maar over de Massimo Gotz: „Johnny Kraaykamp speelt als een zeer aandoenlijk
bewerker. Wat de acteurs aangaat, heb ik een uitermate vitale rol in dit verrassende horror-tv-spel
mannetje
dezelfde verwachtingen. Ik heb niet gekozen
voor bekende namen, maar jongere acteurs
die zelf meedenken met wat we onder han
den hebben. Dit horror-tv-spel, waar ik dan
weliswaar mijn naam onder schrijf, zal het
vooral moeten hebben van een stuk team
work. Ik weet ook niet alles en ben niet
geschapen voor de autoritaire benadering,
het bovenaf opleggen en voorzeggen aan
acteurs hoe ik het gehad had willen hebben.
Die jongens komen soms zelf met hartstikke
goede ideeën aan en ik zou wel gek zijn als
ik die niet gebruikte. Neem een jongen als
Hans Dagelet, die bij de start van zijn
carrière zich enorm waarmaakte als „Kees
de jongen" en nadien in „Omzien in wrok".
Harko Kokmeyer heeft ooit een tijd met
„Poets" meegelopen. Die zie je in het spel
terug als een keiharde bokstrainer. Zo lopen
er nog meer rond: Wim de Mijer, Rein
Walraven, Hans v.d. Hoek, die eerder „Daisy
Dynamite" deed, Helen Huisman en Sies
Fiolette. Dichter/schrijver Armando doet
trouwens ook mee als een opvallend sinister
sujet. En waar ik het in dit spel speciaal
moet hebben is Johnny Kraaykamp, de ko
miek van huis-uit, maar minder bekend als
meester in het neerzetten van trieste figuren
al deed hij dat eerder. In het tv-spel „De
grappenmaker" zullen de kijkers hem tegen
komen als een bijzonder aandoenlijk manne
tje, dat de kijkers nochtans van de ene
verrassing in de andere zal doen vallen en
daardoor alleen al een zeer vitale rol speelt".
Johnny Kraaykamp: „Komiek is mijn vak,
ik ben het van huis-uit en ik heb nooit
anders gedaan. Maar dat betekent niet, dat
ik voor het andre werk ongeschikt zou zijn,
allerminst. Het leven heeft zijn tragische
kanten en als ik dat moet spelen spreek ik
dat talent aan. Zo deze ik „Oliver" en Gru-
miaux in de „De getemde feeks". Dat noem
ik andere bladzijden uit mijn levensboek. De
kijkers moeten daar wel onderscheid in ma
ken. Ik weet niet wanneer dit tv-spel precies
wordt uitgezonden maar in september kun
je me nog op de komische toer op de tv bezig
zien, terwijl ik tegen die tijd mogelijk ook
weer in een vlotte vrije produktie sta, zoals
„De verlegen versierder". Dit heeft allemaal
te maken met de verschillende menselijke
kanten die een acteur in zichzelf aanwezig
weet en die hij ook kan uitspelen".
Van huis-uit hield Massimo Götz zich bezig
met décorbouw. Hij deed dat twintig jaar bij
de NOS en ontmoette daar mensen als Bob
Rooyens en John v.d. Rest, met wie hij de
bedoelingen van bepaald tv-werk doorsprak,
zodat hij décors kon maken in de door de
regie gewenste sfeer. Bob Rooyens nam hem
zelfs mee naar Duitsland, als hij ook daar
aan het werk ging. Op dezelfde werkt hij
nu ook samen met décorbouwers John Ga
briels, die voor dit horror-werk is ingescha
keld. Vooral in dit soort spelen dient het
décor voor meer dan als achtergrond. Het
vormt een element in het verhaal. Massimo
heeft dat geleerd van mensen als Frans
Weisz, Haanstra en Tati, die hij op de vingers
heeft zitten kijken. Met Jan Keja van de
„Decamerone" heeft hij over dit soort dingen
ook nauw contact, dat al dateert uit de tijd
dat hij ook Roald Dahl deed en Guy de
Maupassant. Acteurs, déco en verhaal, die
moeten allemaal op elkaar zijn afgestemd
om tot een afgerond geheel te komen. Zo
laat hij nu zijn gedachten al gaan over het
tweede griezelspel, waar hij zich achter zet
en waarvoor Wim Povel het verhaal „De
bezetene" heeft geschreven.
Massimo Götz: „Je leest zo'n verhaal en dan
dringen zich in je hoofd bepaalde effecten
op hoe je het in beeld zou willen brengen.
De mogelijkheden daarvoor moet je halen
uit het samenspel van inhoud, acteurs en
décor. Daar moet dan nog éen'ding bij: Allen
die ermee te maken hebben moeten er ple
zier in hebben om het te doen. Dat plezier
moet uitstralen op de mensen die er straks
naar kijken. Die moeten een amusante avond
hebben".
Het Engelse sprookje „Tom
Thump" is een variant op ons
J£lein Duimpje" van de ge
broeders Grimm, want het
gaat over een echtpaar dat zo
dolgraag een kindje wil heb
ben „al was het maar zo groot
als een duim" en hun wens
dan letterlijk in vervulling
zien gaan.
De Hongaar George Pal, die
voor de oorlog bij Philips in
Eindhoven poppenfilms maak
te en vervolgens naar Holly
wood trok waar hij tenslotte
met veel truc-effecten science
fictionfilms als „Destination
moon" en „War of the worlds"
realiseerde, wist ook de avon
turen van deze piepkleine Tom
Thumb op de film vast te leg
gen dank zij razendknappe tru
cages, die de danser-acteur
Russ Tamblyn (o.m. bekend uit
„West side story") tot een tien
centimeter hoog kereltje redu
ceerden.
Hoewel de kinderen er machtig
veel plezier aan zullen beleven
behoeven ouderen er zich ook
gseen moment bij te vervelen,
daar zorgen de bijfiguren ge
speeld door de Engelse komie
ken Terry Thomas en Peter
Sellers wel voor.
Ned. I, 19.00 uur.
Natuur en mens
Spanje was vroeger een groot
Freddy Hubbard in actie op het jazz-concert in De Doelen.
bos. De mens hakte er zich
doorheen ten koste van de die
ren. Daarover gaat de docu
mentaire „Natuur en mens".
Ned. I 20.29 uur.
Jazz
Jazz-festival in de Doelen nu
op de buis met daarin The
George Duke Band, Lightnin'
Hopkins Blues Group en Fred
dy Hubbard Quintet.
Ned. I 21.55 uur.
Andy
In zijn show ontvangt Andy
Williams vanavond als speciale
gast Peggy Lee met haar stem
als een klok.
Ned. II 19.24 uur.
Lydia
Lydia leidt zo'n wild leven dat
zij gaat lijden aan tb. Zij komt
in het sanatorium terecht, waar
zij bezoek krijgt van haar oude
vrienden, die nu eigenlijk al
leen nog maar medelijden met
haar hebben.
Ned. H, 21.30 uur.
Morgenmiddag
Voor het geval het morgenmid
dag regent biedt de tv uitkomst
met Jabberjaw, Addams Fami
ly, zomerwedstrijden in Finse
bossen, de komieken Simon en
Simon, de mijnwerkers Dan en
Badger en het betonconcert in
Apeldoorn.
Dinsdag Ned. II 14.00 uur
Jan Terlouw sprak zaterdag in
Televizier met betrekking tot
de uit te wijzen Morokkanen
verlossende woorden als gena
de voor recht laten gelden en
het gunnen van het voordeel
van de twijfel. De uitwijzing
vond hij onjuist, zijns inziens
zou Zeevalking, de geestelijke
vader van de voorgeschiedenis,
de Marokkanen hier hebben
gelaten. Zeevalking was niet
present om die menig te beves
tigen. Wel mevrouw Haars van
Justitie, die eraan herinnerde
dat Terlouw over de deze zaak
wel eens een nuance anders
heeft gedacht. Ze zette uiteen
hoe moeilijk ze het had en dat
was haar ook aan te zien. Zo
van alle kanten voor de leeu
wen te worden geworpen, er
valt niet aan te twijfelen dat ze
nauwgezet barmhartigheid
heeft afgewogen tegen de wet.
Als Vrouwe Justitia kon ze niet
anders doen. Gewoon als
vrouw denkt ze vermoedelijk
anders ovêr. Dat de uit te wij
zen Marokkanen na terugkeer
een onzeker lot zou wachten
was haar uit tal van gesprek
ken, o.a. met de hoge commis
saris van de Europese commis
sie, niet gebleken. Volgens
Jaap van Meekren die haar het
vuur aan de schenen legde, be
stond op dat punt minstens
twijfel. Mevrouw Haars beriep
zich op haar beurt op de Raad
van State. Het advies van dat
college kon ze niet afvallen.
Het gaat in deze penibele
kwestie om de letter en de
geest. Misschien had ze als be
windsvrouw zeker onsterfelijk
heid kunnen verkrijgen als ze
dat laatste liet voorgaan, maar
ze kan nu niet meer terug. Het
laatste woord is er nog niet
over gesproken. Er bestaat nog
de mogelijkheid van interpella
tie in de Kamer en zelfs van
beroep bij de Kroon.
Televizier ging verder nog in
op de algemene drukte aan de
Middellandse zee en de angstp
sychose in het Griekse Tessalo-
niki, waar de mensen niet naar
bed durven uit vrees overval
len te worden door een aardbe
ving. De overheid doet haar
best het normale leven aan de
gang te houden maar tegen
angst doe je weinig.
Zondag bracht NCRV en
VPRO twee films die voor de
kijkers hier wel een zeldzame
belichting zullen zijn geweest
van gebieden waar we anders
weinig of niets van horen. De
film bij de NCRV liet zien hoe
het een Pool van Duitse komaf
na de oorlog verging toen hij
met vele anderen naar Heimat
terugkeerde. Dat wil zeggen
naar West-Duitsland want de
DDR was niet in trek. Hoe dat
in zijn werk ging, met inbegrip
van de confiscatie door de
Poolse staat zowel alles wat
men achter liet, de moeilijkhe
den in het nieuwe vaderland,
liet de film in sobere maar
treffende beelden zien. Vooral
interessant waren ingevoegde
en wat mij betreft nooit gezie
ne journaalbeelden van Poolse
geschiedenis na de oorlog. Het
maakte op mij de indruk van
een verlate en verhelderende
geschiedenisles. Het zal wel
toeval zijn dat ook de VPRO-
film camouflage, die pas een
jaar oud is, over Polen ging.
Regisseur Zanussi staat be
kend als een intellectuele ci
neast en dat was aan zijn werk
stuk duidelijk te merken. Het
milieu van studenten in de taal
wetenschappen, het onderwerp
van de film, is niet het eerste
het beste thema. Tevens ver
klaring waarom dit geen film
is voor bioscopen en dus op de
televisie evenzeer een buiten
beentje moest zijn.
De Nos verdient waardering
voor haar snelle reactie op het
overlijden van Paus Paulus,
door een levensschets met
de nodige kanttekeningen na
het laatste journaal van gister
avond uit te zenden.
(a.i.) Han Jonkers
do-
NEDERLAND 1
NOS
18.50 Fabeltjeskrant
16.55 Journaal
VARA
18.59 Tom Thumb (Klein Duimp
je), filmmusical
20.29 De natuur en de mens
cumentaire serie
NOS
21.37 Journaal
VARA
21.55 Jazz van 3 tot 3
22.30 Symbiose
Teleac
22.34 Eén jaar Open School
NEDERLAND 2
NOS
18.55 Journaal
KRO
18.59 Cijfers Letters, quiz
19.24 Andy Williams Show
NOS
20.00 Journaal
KRO
20.27 Memoriam Paus Paulus VI
21.30 |k hou van Lydia
22.30 Muziekuitvoering
NOS
23.40 Journaal
DUITSLAND 1
18 Logo, Montags-Magazin.
18.50 Journaal. 19 Aben-
teuer der Landstrasse (Der
Ausbrecher). 19.40 lm Krug
zur Grünen Kranze, volks
muziek. 19.50 Tiere und
Menschen (Mein Haus ist
dein Haus).
20.15 Hier und Heute
20.45 4tel vor 8 (Joachim Ringel-
natz 95)
21.00 Journaal
21.15 Karschunke Sohn, TV-se-
rie, af!. 2 (Urlaubsplane)
22.15 Prager Notizen
22.45 Dr. Muffels Telebrause, sa
tire
23.30 Tagesthemen
24.00 Herr Satan persönlich
(Confidential Report), Ame
rikaanse speelfilm (1955)
DUITSLAND 2
18 Journaal. 18 10 Aben-
teuer Wildnis, afl. 2 (lm Ele-
fantenparadis). 18.35.. Die
Drehscheibe. 19.20 KÖnig-
lich Bayerisches Amtsge-
richt, TV-serie (Der Parasit).
20.00 Journaal
20.30 Country-Boy John Denver
21.15 Stichproben (Reiserecht)
22.00 Journaal
22.20 Buckel, TV-film naar Slawo-
mir Mrozeks toneelstuk
over spanningen in een fa
miliepension in de zomer
vakantie van 1913.
24.15 Steckbrief
0.30 Journaal
DUITSLAND 3
19.30 Sesamstrasse
20.00 Journaal
20.15 Medische rubriek
21.00 Journaal
21.15 Krist Krlstofferson,
Coolidge, concert
22.00 Gallig mit Genuss, polit
satire
22.15 Der Dieb von Bagdad)
Thief of Bagdad), Ai^ fl
kaanse speelfilm (1924),
Raoul Walsh met Doiif
Fairbanks sr. en Anna|
Wong.
0.30 Seelenambulanz
i
ENGELAND
BBC 1:
18.10 Go with Noakes, a 1
(Bleanau Pfestiniog, he;
we come). 18.35 Captair
Pugwash. 18.40 Journa^
18.55 Spotlight, points
south today. 19.20 Come i
back mrs. Noah, TV-seri
(The Housing Problem).
19.50 The Xith Common we.
Games (atletiek, zwemi^
turnen).
21.10 Headmaster, TV-serie, 4
(The Public Image)
22.00 Journaal
22.25 The Man who haunted j
self, Engelse speet
(1970) van Basil Dear»
met Roger Moore en Hi)
gard Neil in dubbel}
gersmysterie. I
23.55 The other World of Jact) 1
Cousteau, documentair)
BELGIE
NEDERLANDS 1
en 2
18.50 Bereboot. 18.55 Peppi i
47A, jeugdserie, 19.35 It
gen. 19.45 Journaal.
20.15 De stichting, TV-serie, aj- 1
(Het ongeval)
21.05 Die goeie ouwe zomer)
show
22.00 Inspraak '78 (Meisjes
ter tralies)
22.55 Journaal
BELGIE FRANS 1
18.15 Traits de Meihoire. 14
Pack Sac, Canadese dt
mentaire. 19.15 Sport. 1!
Journaal. 19.50 Une fei
qui attend, TV-spel
Jacques Noël en
Welle naar een roman i
Evan Hunter.
21.20 Journaal
22.35 La Civilisation de ITsl*
afl. 1
TV-s<
23.25 Journaai
BELGIE FRANS 2
19.55 La Semaine des qua
Jeux, spelprogramma 20
Les nouvelles Aventut
de Vidocq, TV-serie
21.00 Le Wallonissime, spelp
gramma
NEDERLAND 2
VARA
14.00 Jabberjaw, tekenfilmserie
14.20 The Addams Family, TV-se
rie
14.46 Finse houtvlotters, docu
mentaire
15.09 Simon Simon, TV-film
15.30 Dan and Badger, TV-film
16.30 Betonorkest van Lijn 3
DUITSLAND 1
11 Journaal. 11.25 Das
Fernsehgericht tagt (Tö-
tung aus Eifersucht). 12.55
Hallo, Big Band (Paul
Kuhn). 13.25 Uróschau.
13.55 Presseschau. 14
Journaal. 17.10 Journaal.
17.15 Kunstler heute: Aktio-
nisten.
DUITSLAND 2
17.30 Mosaik.
ENGELAND
BBC 1: 7.38 TV-cursust
10.50 Paddington.
Jackanory. 11.10 Scoc
Doo. 11.35 Belle and 4
bastian, jeugdserie, afl.)
(The Enquiry). 14.05 Tyt'
voor de jeugd. 14.30 I
and the Rain. 14.45 Jof
naai. 15 The Xlth Comm
wealth Games. 15.30
teddfod '78 (The Crownl
Ceremony). 16.30 The t
Commonwealth G«
17.20 Play School,
kleuters. 17.45 We ar
Champions 1978, spelp)
gramma.
BBC 2: 7.38 TV-cursusi
12 Play School. 17.55 1
BELGIE FRANS 1 en!
17.55 Gulp, voor kleuters
HILVERSUM 1
inden en slechtzienden 21.40 (S)
Drie episodes uit het stadsleven, hoor
spel. 22.25 Bond Zonder Naam. NOS
Poerama, poëzieprogr. NOS 23.00
Met het oog op morgen. 23.55 f
HILVERSUM 3
leder heel uur nws. NOS 18.03 I
vacaturebank. 18.10 (S) Avondspi
AVRO 19.02 (S) Het Steenen Tijdpe
20.02 Radiojournaal. 20.05 (S) Sup
i Dreammachine. 21.02 (S) No
HILVERSUM 2
Mededelingen. 23.02 (S) Candleligi
0.02 Radiojournaal. 0.05 (S) Pim Jac
b s Platenscala. KRO 1.00 (S) KRQ4
HILVERSUM 1
8.36 Gym. v.d. huisvrouw. 8.45 De
Groenteman. 8.50 Morgenwijding. 9.00
(S) Verstild en Flitsend,
NOS: 9.15 Kleintjes boven de
afgrond III, docum. AVRO: 10.00 Radio
Lawaaipapegaai. 10.10 Arbeidsvi
site in Huize Katwijk
OVERHEIDSVOORL.
landbouw. 13.00 Nws. 13.11 Echo'
gaz. 13.40 Boeh
wijsheid. 14.00 Dinsdagmiddagtheal
De aanklacht, hoorspel. 15.00 I
17.20 (S) Eurolight 17.40 Knollen w
HILVERSUM 3
13.10 (S) Lichte pianomuz. 13.25
Beursplein 5. 13.30 (S) 'n Middagje
AVRO. (15.30 Nws. 15.33 Radiojoum.)
17.00 De heilige strozak. OVERHEIDS
VOORL.: 17.20 De Nederlandse Antil-
HILVERSUM 2
KRO: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgym. 7.20
8.30 Aubade, klass. pianomuz. 9.00 De
letter M. inform, progr. (9.30 Scheep
spraat. 9.35 Waterst.) 10.30 Nouhoorje-
hetookeensvaneenander, cabaret
(11.00 Nws.) 11.30 Ouder worden we
allemaal, bejaardenprogr. 12.00 Op w-
tsl
100^
HILVERSUM 4
TROS: 7.00 Nws. 7.02 (S) Capri
klass. kamer- en orkestmuz. 9.00
9.02 (S) Als reizigers onderweg
(S) Van heinde en verre 10.00
Opus tien tot twaalf. 12.00 (S)
13.00 (S) De meest v
