Leidse Courant | 1978 | 7 augustus 1978 | pagina 11

eï8%l

t

e frp

t

blifem

e

m ëm8)l

len

Planteziektenkundige
Dienst waakt over
gezondheid gewassen

OPPERVLAKTE KOMKOMMERS GROTER

BLOEMENVEILINGEN:

GROTERE AANVOER, DALENDE PRIJZEN

SAMENWERKING IN BOLLENVAK NOODZAAK

land en tuinbouw

LEIDSE COURANT

MAANDAG 7 AUGUSTUS 1978 PAGINA 11

Vlak voor de inscheping worden de bloembollen geïnspecteerd

WAGENINGEN Plante-
ziekten en -plagen, neerslag
van bestrijdingsmiddelen,
verontreinigingen en het ge
volg daarvan op het milieu
kent geen internationale gren
zen. Vandaar een wereldwijde
bescherming van gewassen.
Voor Nederland is verant
woordelijk voor onze gewas
bescherming de Planteziek
tenkundige Dienst te Wage-
ningen, waarvan de taak zich
in de loop van de tijd aanzien
lijk heeft uitgebreid. Gedu
rende de laatste jaren hebben
de problemen zich in een aan
tal opzichten toegespitst.
De toename van de intensiteit
van het handelsverkeer en van
de snelheid bij transporten
(vliegtuigen) hebben de kans
op verspreiding van ziekten en
'plagen ook voor planten ver
groot. Ziekten die eerst alleen
in het buitenland voorkwamen
zijn op deze manier in Neder
land binnengedrongen. Het
buitenland stelt dan ook
steeds strengere eisen aan de
gezondheid van planten en
plantenmateriaal. Anderzijds
worden in binnen- en buiten
land grenzen gesteld ten aan
zien van residuen (resten) van
bestrijdingsmiddelen in voor
consumptie bestemde gewas
sen in de agrarische sector. De
noodzaak van bestrijding en
het belang van de kwaliteit
van het produkt moet echter
zorgvuldig worden afgewogen.

Tegenstellingen

Met mogelijke tegenstellingen,
waarbij belangrijke elementen
zoals het niet of weinig aanwe
zig zijn van ziekten en plagen
in te exporteren gewassen, zo
laag mogelijke bestrijdings-
middelenresiduen en zo weinig
mogelijk beïnvloeding van het
milieu in het geding zijn, is
een kernprobleem aangege
ven. Het beleid van de Plante
ziektenkundige Dienst houdt
deze elementen nauwkeurig in
het oog en streeft - begrijpe
lijk - zowel naar de verant
woorde bescherming van cul
tuurgewassen als naar het uit
bannen van gevaarlijke geVol-
gen van die bescherming voor
de mens bij het nuttigen van
agrarische produkten. De
moeilijkheid daarbij is, dat be
paalde planteziekten door che
mische middelen moeten wor
den bestreden; op dit terrein
speelt zich de problematiek
van de dienst af. De voor-
naamste werkzaamheden van
de dienst kunnen in het kort
aldus worden samengevat:
voorkomen en bestrijden van
planteziekten en -plagen, die
een bedreiging vormen voor
de teelt van de gewassen of
voor de export daarvan; in
spectie van planten en plante
delen die worden geïmpor
teerd en geëxporteerd en de
afgifte van gezondheidscertifi
caten; veldinspectie om ziek
ten van planten te voorkomen;
het voorbereiden van wettelij
ke maatregelen en de controle
op naleving hiervan; diagnose
van ziekten en algemene ad
viezen hoe deze te bestrijden;
onderzoekingen betreffende
verantwoord gebruik van be
strijdingsmiddelen; op de
praktijk gerichte onderzoeken
om al deze taken goed te ver-

Hoofdgebouw Planteziektenkundige Dienst

vullen; harmonisatie op het celen,

gebied van dit werk binnen
het kader van Benelux
EEG, iri het belang

geconstateerd. Veldin
spectie van de P.D. zorgde er
voor dat de verboden werden

buiten onze grenzen. In deze de aardappelmoeheid, die de
taakstellingen onderscheidt Planteziektenkundige Dienst

i de gewassen (fytosanitair laaltje, chrysantenroest, pere

de bemoeienissen

virusziekten in houtige

met het gebruik van bestrij- gewassen etc. etc. Dan vormt

dingsmiddelen.

Deze taken hebben natuurlijk port van planten
een duidelijke samenhang; de rijk onderdeel
wettelijke basis waarop

de inspectie bij import

n belang
de werk
zaamheden in Wageningen.

Planteziektenkundige Dienst zich niet

meestal noemt) zijn echter ten

het andere verplaatsen

verantwoording van de P.D. geldig document, het gezond-

gevaarlijke de Nederlandse planten of ge-

ziekten in de kiem te

huis" kan halen.

bepaalde uit- Veldinspectie, import-

vert het vertragingsproces listen ingeroepen. Goede diag-

tijd voor research naar ande- nostiek is natuurlijk gewenst

re bestrijdingsmiddelen. Als voor het soepel functioneren

illustratie van het fytosanitair van de dienst Bij de opspo-

beleid kan de bestrijding van ring komen de middelen ter

aardappelmoeheid dienen. sprake, die de ziekte moeten
bestrijden. De verantwoorde-

GrOOt gevaar lijkheid op fytofarmaceutisch

gebied is gebaseerd op de Be-

Deze ziekte wordt veroorzaakt strijdingsmiddelenwet 1962,

door het microscopisch kleine die voorschrijft dat ieder be-

aardappelcystenaaltje, dat strijdingsmiddel wettelijk

het eerst werd gesigna
leerd in het Noorden van de
D.D.R. (omgeving van Ros-

meeste Europese landen en
dook voor de eerste maal in
Nederland op in 1941. Het klei-
groot gevaar.

moet zijn toegelaten voordat
het in de handel mag worden
gebracht. Het bestrijdingsmid-

heid van drie ministers: die
van Landbouw en Visserij
(landbouwkundige deugdelijk
heid), Volksgezondheid

Bij intensieve aardappelteelt lieuhygiëne (ongewenste
vermeerdert het zich enorm venwer"

misoogst. Vandaar trokken ministers worden
dat vanaf 1949 beperkende be
palingen voor de aardappel
teelt zijn ingesteld. Men mocht Fytofarmacie.
niet meer dan eenmaal per
drie jaar op hetzelfde perceel Oprichter

aardappelen verbouwen (om
bij besmetting snelle toename Oprichter
van de vlugge aaltjes te
hinderen) en er kwam een
aardappelteelt (of

de Planteziek
tenkundige Dienst was Prof.
Dr. J. Ritzema Bos, die in 1899
pionier was van de planteziek-

San José-schildluis in ons land
zou kunnen opleveren voor de
groeiende export van boom-
kwekerijprodukten naar de
USA. Dit schadelijke insect
kwam in de Verenigde Staten
nog niet voor, waarom men
aldaar bij import waarborgen
eiste in de vorm van certifica
ten, dat het insect niet onge
zien zou kunnen worden „bin
nengesmokkeld". Het was te
verwachten dat andere landen
het voorbeeld van voorzichtig
Amerika zouden volgen, waar
om Prof. Ritzema Bos het
raadzaam achtte een dienst in
te stellen, die dergelijke certi
ficaten zou afgeven. Dat hij
wijs handelde blijkt uit het
feit dat de San José-schildluis
nog steeeds in verscheidene
landen rondwaart. Verschil
lende te importeren gewassen
moeten eerst een gasbehande-
ling krijgen voordat ze ons
land mogen binnenkomen.
De P.D. doet goed werk. De
unieke instelling die eerst uit
3 personen bestond (met enke
le soms te hulp schietende
land- en tuinbouwleraren)
heeft thans 420 medewerkers,
ca. 175 in Wageningen en 245
in een aantal districten in het
gehele land.

Leuk om te weten is dat met
ingang van 1 september van
het vorige jaar de mogelijk
heid weer is geopend voor
particulieren zelf (dus niet via
de handel) rechtstreeks een
pakket bloembollen als ge
schenkzending te sturen naar
familie of vrienden in het bui
tenland. Men koopt bijvoor
beeld op de markt voor een
tientje bollen en brengt het
pakket (niet zwaarder dan 3
kg) naar een der districtkanto
ren van de P.D. ter inspectie
(het certificaat kost 1,45). Bij
de ambtenaren van de Dienst
zijn tevens de voor verzending
naar het buitenland vereiste
formulieren te krijgen, waar
na men natuurlijk zelf voor de
porto en verzending moet
zorgdragen. Deze wijze van
handelen scheelt soms echter
wel 30 tot 35 per pakket.
Laat men bloemist of kwekerij
het geschenk versturen dan
liggen de kosten veel hoger.
Verzending naar de noordelij
ke landen van Europa vóór 16
november 1978; alle overige
landen vóór 30 november 1978
Verzending op bovenvermelde
wijze is echter niet toegestaan
naar Amerika, Canada, Noor
wegen en landen gelegen op
het zuidelijk halfrond. Inlich
tingen: Planteziektenkundige
Dienst, Wageningen, tel. 08370-
19001.

TINY FRANCIS

Mematologisch laboratorium

Inspectie van bloembollen

e

ih 1

Uit de maandelijkse areaalsteekproef voor
groenten onder glas van het C.B.S. blijkt
dat er in de maand juni weinig komkom
mergewassen opgeruimd zijn. Dit kwam
namelijk neer op slechts 48 ha. tegen vorig
jaar 108 ha. In de maand juni werd er
tevens 48 ha. nieuw aangeplant, de totale
oppervlakte op 1 juli bleef hierdoor 818
ha. (vorig jaar 756 ha.). Van de opgeruimde
oppervlakte was er 8 ha. voor 1 januari
gepoot, 24 ha. in januari en 16 ha in de
maand februari. De stand van de oude
gewassen laat in veel gevallen te wensen
over, hetzelfde kan van de kwaliteit van
de vruchten gezegd worden. Er komt na
melijk zo hier en daar nogal wat komkom-

De aanvoer liep de afgelopen week wat
terug, de noteringen liepen hierdoor op.
Voor de sorteringen van 41 tot en met 76
werd een gemiddelde prijs van 39 cent per
stuk betaald. De concurrentie op de kom-
kommermarkt valt nagenoeg te verwaarlo
zen. Onder invloed van het veranderende
weer kan de aanvoer wat verder afnemen.
De vraag zal door wat koeler weer waar
schijnlijk ook wat kleiner uitvallen.'Naar
verwacht zullen de prijzen voor de zware
sorteringen zich het beste weten te hand
haven.

Tomaten

In de maand juni werd 96 ha. tomaten
opgeruimd, tegen 169 ha. in 1977. Het
overgrote deel van deze oppervlakte was
in december gepoot en een kleiner deel in
januari. In juni werd 144 ha. gepoot. Iets
minder dan vorig jaar, toen bedroeg deze
oppervlakte 164 ha. Op 1 juli bedroeg de
totale oppervlakte tomaten 2396 ha. (vorig
jaar 2389 ha.). Over de stand van de
gewassen kan men over het algemeen te
vreden zijn, terwijl de jonge gewassen zich
goed ontwikkelen. In de loop van de vorige
week liep de prijs voor de tomaten op.
Voor de A-I-tomaten kwam er donderdag
3 augustus een gemiddelde prijs van 1.76
per kilo tot stand. De belangrijkste concur
renten op de West-Duitse markt zijn Italië,
Roemenië, België en Frankrijk. De aan
voer zal de komende week waarschijnlijk

Kas met andijvie

wat afnemen, waardoor de prijs zich rede
lijk lijkt te handhaven.

Sorteringen

Door het teruglopen van de aanvoer liep
de gemiddelde prijs voor de groene sorte
ringen de afgelopen week op naar 1.70
per kg. Van rood werden er nog steeds
respectabele hoeveelheden aangevoerd, zo
dat de situatie er voor de rode sorteringen
minder rooskleurig uitzag. De gemiddelde
prijs kwam niet hoger dan 1.40 per kg.
Italië is nog steeds duidelijk op de West-
Duitse markt aanwezig. In de laatste week
van juli exporteerde dit land 1754 ton. De
aanvoer van rood en groen kan wat afne
men. Naar verwacht zal de prijs voor de
rode sorteringen wat opleven. De aanvoer
van andijvie werd de afgelopen weken

steeds kleiner waardoor er een goede ge
middelde prijs tot stand kwam (63 cent per
kilo). Het aanbod zal de komende week
wat groter worden, hierdoor zal de prijs
dalen. De gemiddelde prijs voor sla is de
laatste welden steeds met een pa<ir centen
per krop gedaald. Eind vorige week lag
de prijs op 19 cent per krop. De pr ijsdaling
zal de komende week doorzetten omdat er
grotere aanvoeren verwacht worden. De
prijs voor sperziebonen en snijbonen is
dalende. Voor sperziebonen werd er 2.85
per kilo betaald en voor snijbonen 2.15.

Op de radijsmarkt weet men :dch geen
raad met het aangevoerde kwantum. De
prijs zit als gevolg hiervan tegen de mini
mumprijs aan. Zodra de aanvoer wat klei
ner wordt lijkt het verlaten van de mini
mumprijs van 20 cent per bosje mogelijk.

weersomstandigheden hebben
niet nagelaten invloed uit te oefenen op
de gang van zaken aan de bloemenveilin
gen. In dubbele betekenis. De aanvoer nam
toe en de prijzen daalden. Het is een tijd
goed gegaan in de bloemenhandel maar
het zat er in dat er verandering zou komen.
Daar komen nog de vakanties bij waar
door een groot aantal van de klanten niet
bereikbaar is en ook dat is van invloed
op het prijspeil. Al met al bij groter aan
bod een lager omzetcijfer aan de CCWS.
Een totaal aanbod van 26.247.384 bos of
stuks en een opbrengst van 7.214.401,89
tegen aanvoer van 23.800.704 bos of stuks
en opbrengst van 7.031.102,13 in dezelfde
week van het vorig jaar. Met ruim twee
miljoen bos of stuks snijbloemen meer,
namelijk bijna 26 miljoen bos of stuks met
een opbrengst van 6.720.191,41, bijna
even hoog als vorig jaar.

Een nieuw hoofdstuk zal worden ingezet
nu een forse meerderheid in de bijzondere
ledenvergadering van de CCWS heeft be
sloten om in het komende winterseizoen

aan de CCWS ook importbloemen te gaan
veilen. Die staan momenteel op een heel
laag pitje, ook in vergelijking met het vorig
jaar. Afgelopen week een aanvoer van
13.979 bos of stuks en omzet van 8.151,25
tegen de 154.233 bos of stuks voor
23.081,18 in dezelfde week van het vorig
jaar. Nu straks die remmen wat minder
sterk zullen zijn kan worden verwacht dat
hiervan de omzet zal toenemen. Een pretti
ge beslissing voor het CCWS-bestuur dat
een strijd heeft moeten voeren om evenals
in alle andere bloemenveilingen in ons
land, nu ook in Honselersdijk de buiten
landse bloemen te kunnen presenteren wat
voor de handel aantrekkelijk is, vooral wat
betreft bepaalde bloemsoorten.

Het zullen voornamelijk trosanjers en ro
zen zijn die aangevoerd worden. Voor som
mige kwekers is het allemaal nog een
moeilijk te verteren zaak maar de meer
derheid heeft het bestuursstandpunt nu
kunnen volgen, mede gezien de gebeurte
nissen aan andere veilingen.

Opvallend is de ruimere aanvoer van ro
zen, die dan ook in prijs daalden. Voor

het eerst was het aanbod van trosanjers
op hetzelfde peil van dat in dezelfde week
van het vorig jaar, ruim zes miljoen. Er
kan voor deze week eveneens e-sn forse
aanvoer worden verwacht gezien de grote
hoeveelheid leeg fust dat door de kwekers
is afgehaald. Het is waarschijnlijk een
gevolg van de verschuiving die in de teelt
heeft plaatsgevonden in de richting van
het najaar.

De gemiddelde prijzen die de afgelopen
week werden betaald, met tussen haakjes
die van het vorig jaar: Amerikaaniie anjers
23(20), trosanjers 25(24), anthuriums 86(83),
srujgroen 19(16), jaarrond troschrysanten
35(40), idem geplozen 67(59), troschrysan
ten 1,44(1,33), geplozen normaal 64(55),
freesia 19(20), gerbera 32(44), gladiolen
17(13), irissen 31(28), Ieliekelken 43(54), le-
lietakken 36(31), grote rozen 17(2.'!), kleine
rozen 12(17), sonia 15(20). Over de kwaliteit
van de bloemen valt tot dusver beslist niets
te klagen. In de potplanten zit nog weinig
verandering, er blijft goede belangstelling
met redelijke prijzen.

Samenwerkingsvormen zijn een noodzaak,
als het bloembollenvak zich zelf goede
overlevingskansen wil geven. Komen die
samenwerkingsvormen niet van de grond,
dan zal dat op kortere en zeker op langere
termijn funeste gevolgen kunnen hebben.
Nu behoeft samenwerking lang niet altijd
fusie te betekenen. Er zijn heus wel moge
lijkheden om tot een wat lossere vorm van
samenwerking te komen. Zelfs zijn er
mengvormen denkbaar. De meest belang
rijke struktuurverbetering in het bollenvak
is samenwerking in de afzet Alleen op die
manier door de grootschaligheid dus
kan de handel tegemoet komen aan de
wensen die de grote distributiekanalen aan
hun leveranciers stellen. Het gaat in hoofd
zaak dus om de droogverkoophandel: de
exporteurs die hun bollen leveren aan
warenhuizen en andere grootwinkelbedrij-

keuring van bloembollen is een vraag die
via onderzoek op het Laboratorium in
Lisse beantwoord zal moeten worden.

Besparing

ingen liepen vast

Over dit punt is met de grote exporteurs
vele malen gesproken. Het bleek dat men
de noodzaak van samenwerking wel onder
schreef, maar toen puntje bij paaltje
kwam, trok men de plank op. Dat was
onder meer het gevolg van het feit dat men
in de bloembollenexport vaak te maken
heeft met familiebedrijven en aandelen die
in handen kunnen zitten van niet direct
bij de branche betrokken familieleden.
Daar komt nog bij dat de meesten er ook
van overtuigd waren dat uitgerekend hun
bedrijven het in de toekomst nog wel
zullen redden ook zonder met anderen
samen te werken. Kortom: het is een uiter
mate moeilijke zaak om in het bollenvak
bedrijven tot samenwerking te brengen,
waarbij men uiteraard zekere verplichtin
gen moet aangaan. Ik zeg dat niet als een
verwijt, maar wèl met spijt", aldus ex-Ra-
bo-topman dr. A. J. Verhage, die tevens
voorzitter is van de structuurcommissie die
nu ook de follow up van het struktuuron-
derzoek begeleidt

De heer Verhage is op dit punt dus duide
lijk teleurgesteld, temeer daar gebleken is
dat ook de producenten heel moeilijk tot
samenwerking te bewegen zijn.

Actieplan

Betekent dit alles nu dat het struktuuron-
derzoek en de follow up allemaal verloren
tijd en geld zijn? Het zou overdreven zijn
het zo te stellen. Er gaat nu namelijk een

actieplan uit de startblokken, dat de vol
gende vier punten omvat:
invoering van een kwaliteitssysteem;
afstemmen van het aanbod op de vraag;
marketing en distributie;
reorganisatie van de vakorganisaties.
Wat het eerste punt betreft is de Bloembol
lenkeuringsdienst al volop bezig de funda
menten te leggen. Begonnen wordt onder
meer met een verplichte deelname aan de
selektiekeuringen voor tulpen voor een
beperkt aantal grote rassen. Later zullen
ook andere bol- en knolgewassen in het
systeem worden opgenomen. Dat is alle
maal een bescheiden begin. Als uiteinde
lijk doel ziet men dat straks alleen die
bollen uitgevoerd zullen mogen worden,
die voorzien zijn van een rijkskwaliteits
merk. Voor dat dat einddoel is bereikt
zullen er zeker nog wel tien jaar overheen
gaan.

Wie betaalt?

Uitbreiding en verscherping van de keu
ringseisen zal natuurlijk extra mankracht
vragen. En dat heeft in het bloembollenvak
de vraag opgeroepen: wie zal dat uiteinde
lijk allemaal moeten betalen? Het vak
draagt immers zelf al zoveel bij de in de
kosten van keuring, wetenschappelijk on
derzoek, enz. Men kan moeilijk verwachten
dat die extra lasten ook nog eens allemaal
op de schouders van de vakgenoten gelegd
zullen worden. Een forse bijdrage van de
rijksoverheid zou in ieder geval niet mis
staan.

Nu komen er juist op dit vlak uit Israël
hoopvolle berichten. Daar lijkt men er in
geslaagd te rijn althans voor enkele agra
rische produkten een kwaliteltskeuring te
creëren door gebruik te maken van chemi
sche stoffen. Of dat systeem ook toepas
baar gemaakt xal kunnen worden voor de

Als dat lukt, dan is uiteraard een grote
besparing op mankracht mogelijk. De kos
ten van de Bloembollenkeuringrdienst lig
gen voor een zeer groot deel in de persone
le sfeer, omdat het keuren in hoofdzaak
handwerk is. Bovendien kunne n die con
trolerende werkzaamheden alleen worden
uitgevoerd door mensen met een grote
vakkennis en die zouden uiteindelijk uit
het bollenvak zelf gehaald mo<Jten worden.
Een keuring met behulp van chemische
stoffen zou dus dubbel welkom zijn: het
is veel goedkoper en men kan de vakmen
sen in het vak zelf laten inplaats van ze
in te zetten voor de keuringen.
De afstemming van het aanbod op de
vraag is een tweede belangrijk punt Men
wil namelijk komen tot maa'cregelen voor
af, dus voor het kwaad van d e overproduk-
tie een kans krijgt Daartoe is het nodig
dat men plantgoed laat inleveren in jaren
dat bepaalde cultivars te sterk zijn uitge
breid. Of het in het kader van de EEG-wet-
geving mogelijk is om maatregelen vooraf
te nemen, wordt nu onderzocht Ambtena
ren van het Ministerie van Landbouw zijn
momenteel bezig in Brussel de zaak door
te laten lichten. De modellen voor de nieu
we interventieregeling ook wel het Sur-
plusfonds-nieuwe-stijl genoemd zijn
door medewerkers van de Erasmus Uni
versiteit in Rotterdam ontwikkeld. Deze
herfst zullen die modellen m hun eindsta
dium komen, p

Enthousiast

Wat de marketing en distributie betreft:
momenteel wordt in de USA een marke-
tingonderzoek uitgevoerd door Manage
ment Horizons. Dat gebeurt in opdracht en
onder verantwoordelijkheid van de Bloem-
bollenraad in Hillegom. De berichten die
hierover binnenkomen, zijn zeer gunstig.
De deelnemers en dat zijn vrijwel alle
exporteurs op Amerika zijn enthousiast
Men acht het zelfs niet uitgesloten dat hel
succes van dit project ook de bereidheid
tot samenwerking in de toekomst zal be
vorderen. En zo zou men zij het via een
omweg toch de situatie bereiken die
door dr. Verhage als noodzakelijk werd
gekenschetst