Leidse Courant | 1978 | 29 mei 1978 | pagina 9

TC

A

lVeredelaars sleutelen
aan energie-verbruik
en ziektenbestrijding

KANS OP LANGERE

HOUDBAARHEID VAN

3LOEMEN BIJ LAGE DRUK

TOMATENPRIJS OPGELOPEN

ONZEKERE TOESTAND BLIJFT

AFTAKELING BÜLBLOEMEN TEGENGAAN

PASJD EN TUINBOUWLEIDSE COURAN' MAANDAG 29 MEI 1978 PAGINA 9

V)

In de loop van de vorige week trad er een
opleving op in de prijsvorming van de
tomaten. Dit betekende dat er vorige week
dondedrag voor de A 1-tomaten een gemid
delde prijs van 1,80 per kilo tot stand
kwam. Dit is op zich natuurlijk een zeer
verheugend feit, maar de realiteit dwingt
een ieder om te onderkennen dat het weer
in Nederland niet direkt produktiebevorde-
rend is geweest.

Het rijpen van de tomaten werd door het
koude weer behoorlijk afgeremd. Dit
kwam ook in de veilingaanvoer op sommi
ge dagen duidelijk tot uitdrukking. Het
was zoeken geblazen naar tomaten met een
kleurtje. De binnenlandse aanvoer kan bij
het omslaan van het weer, in korte tijd
van grote omvang zijn. Daarnaast valt te
constateren dat Marokko grote hoeveelhe
den exporteert naar West-Duitsland. Dit
land heeft zijn teelten over het algemeen
wat verlaat, door het tegenvallende weer
vroeg in het seizoen. Dit had de laatste
twee jaar menige oogstreductie tot gevolg.
De prijsvorming is de komende tijd sterk
afhankelijk van het weer, zodra het weer
een meer zomers karakter krijgt, zal de
afzet meer problemen ondervinden. Verder
speelt er nog een onzekere factor mee, te
weten eventuele afzetproblemen voor de
handel in West-Duitsland door de overstro
mingen aldaar.

Komkommerprijs liet het
afweten

De komkommerprijs heeft het de afgelo
pen week duidelijk laten afweten, na een

periode van standvastigheid. Er vallen ver
schillende oorzaken voor aan te wijzen. Op
de eerste plaats was er sprake van een
omvangrijke binnenlandse aanvoer met
daarnaast een toegenomen concurrentie.
Er werd vooral concurrentie ondervonden
van de volgende landen: Bulgarije, Grie
kenland, Roemenië, België en het minder
bekende Albanië.

De binnenlandse aanvoer kan van dag tot
dag sterk gaan verschillen, omdat bij lage
re noteringen minder vlot gesneden zal
worden, waardoor er weer eerder aanvoer-
pieken zullen ontstaan. Op donderdag 25
mei varieerden de prijzen voor de sorterin
gen van 41 tot en met 76 van 26 tot 41
cent per stuk (de week ervoor van 42 tot
57 cent).

Naar verwacht zullen de prijzen bij een
wat kleinere concurrentie weer aan kun
nen trekken.

Paprikaprijs onder zware druk

De vorige week daalden de paprikaprijzen
naar een dieptepunt. Voor de groene sorte
ringen werd een gemiddelde prijs van
2,07 per kilo betaald (vorig jaar 2,95).
Voor rood schommelen de prijzen rond
2,80 per kilo (vorig jaar 5,10). Toch kan
er niet worden gesproken van grote bin
nenlandse aanvoer, zeker niet ten opzichte
van vorig jaar. Het grootste probleem ligt
naar alle waarschijnlijkheid in de grote
concurrentie op het ogenblik. Deze concur

rentie komt duidelijk tot uitdrukking aan
de hand van de gegevens van het produkt-
schap. In die periode van 12 tot en met
18 mei werd er in West-Duitsland maar
liefst 1181 ton geïmporteerd (exclusief Ne
derland). Het is waarschijnlijk wel interes
sant om te weten waar deze paprika's
vandaan kwamen. Koploper was Italië met
838 ton, dit land produceert en exploiteert
duidelijk meer dan vorig jaar.

Verder deden er in bescheidener mate mee
Marokko met 144 ton, Israël met 101 ton,
Roemenië met 33 ton, Bulgarije met 27 ton.
Spanje met 23 ton, Turkije 8 ton en België
7 ton. Het Hollandse aandeel bedroeg on
geveer 350 ton. Naar verwacht zal het
Hollandse aanbod van paprika's de ko
mende week toenemen, met een aanhou
dende concurrentie zullen de prijzen wei
nig veranderingen ondergaan. Voor de ro
de sorteringen bestaat er een wat grotere
kans op een prijsherstel.

Overige gewassen

De slaprijs is inmiddels gedaald naar 22
cent per krop, hier zal weinig verandering
in ontstaan omdat de aanvoer van natuur-
sla een steeds belangrijkere rol gaat spe
len. Voor radijsjes is de prijs wat gedaald
en werd 41 cent per bosje betaald. Voor
spinazie lag de gemiddelde prijs op vier
dubbeltjes per kilo. Andijvie noteerde een
prijs van 54 cent per kilo.

Het blijft nog maar een onzekere toestand
in de bloementeelt. We hebben gunstige
weken gekend die in het eerste kwartaal
van dit jaar hebben geleid tot een hoger
omzetcijfer aan de CCWS dan het vorig
jaar. Toen kwam de terugval in april en
het ziet er naar uit dat mei nu niet direct
een gunstig beeld zal gaan geven. Welis
waar is de aanvoer van bloemen en ook
van potplanten groot, doch het betekent
dan veelal een terugval in de prijzen en
dat heeft uiteraard weer invloed op het
totaal omzetcijfer. Die omzetten schomme
len sterk en vallen soms terug zoals in de
eerste week van mei het geval was toen
nauwelijks elf miljoen kon worden bereikt
tegen bijna 20 miljoen gulden in dezelfde
week van het vorig jaar. Afgelopen week
bedroeg de omzet 14.673.755,82, twee mil
joen minder dan vorig jaar.

Ook afgelopen week gaf weer sterke prijs
verschillen te zien. Na de drukke weken
voor pinksteren is er wel enige rust geko
men in de aanvoeren, hoewel het aanbod
ruim genoeg was om de handel handen vol
werk te geven voor de afzet. De vergelij
king met het vorig jaar valt lang niet voor

alle produkten in het voordeel uit Vooral
freesia staat aan de top met aanvoeren van
rond de tien miljoen bos en een gemiddel
de prijs van plm. 20 cent. Het kon beter
doch gezien de hoeveelheden ook wel
slechter.

De chrysanten blijven een tamelijk gelijk
beeld geven van de gang van zaken in het
vorig jaar met prijzen die in de loop van
de week soms nogal wisselend zijn tot 69
cent Een bijzondere plaats nemen de pot
planten in die in het omzetbedrag een
sterke rol gaan spelen en ook afgelopen
week met ruim een miljoen gulden een
duw aan het omzetcijfer gaven. Ook Aals
meer draagt een belangrijke portie bij.

Veel kwekers blijken in hun teeltplan een
wijziging te hebben aangebracht en de
resultaten daarvan begint men ook aan de
veiling te zien.

De Amerikaanse anjers kwamen afgelopen
week met een gemiddelde prijs van 36 cent
tegen vorig jaar 44.

De freesia ligt in het algemeen een dubbel
tje lager in prijs dan vorig jaar doch de
ruime aanvoer speelt hierbij wel een be
langrijke rol. Het is nog onzeker hoe het

verder zal gaan in de bloemenhandel nu
zo langzamerhand de vakantietijd zich laat
gelden waarvan ook de handel heeft te
lijden. Men ziet dan vaak een terugloop
in de belangstelling bij het publiek om
bloemen te kopen en doet is toch wel te
merken.

De totale aanvoer aan de CCWS is gedu
rende het eerste kwartaal van dit jaar,
gestegen me ruim 16 procent Aalsmeer is
met een omzetbedrag van 195.140.000
aan de top en boekte een gestegen omzet
van 19,6 procent.

Vrijwel alle veilingen binnen het VBN,
kwamen op een hoger omzetcijfer zodat
een gemiddelde stijging van 18,3 procent
kon worden geboekt waar de CCWS dus
iets onder bleef. Maar in totaal groeit het
CCWS-bedrijf nog zodanig, dat het veiling-
bestuur besloot tot instellen van een be
drijfsbureau teneinde de bedrijfsvoering te
begeleiden. Aan de heer A. Hordijk is de
leiding opgedragen van dit bureau zodat
deze nu een staffunktie vervult bij de
CCWS.

De houdbaarheid van de bolbloemen is
niet altijd even briljant. Wat is de oorzaak
en wat is er tegen te doen? Onderzoekers
van diverse instituten zijn al geruime tijd
met dit probleem bezig. Er zijn weliswaar
vorderingen gemaakt, maar zoals de zaken
er vandaag voorstaan, lijkt het erg waar
schijnlijk dat er nog een lange weg te gaan
is voor men alle problemen aan een oplos
sing heeft geholpen.

Het min of meer snelle aftakelen van
afgesneden bolbloemen kan verschillende
oorzaken hebben. Soms is vaatverstopping
een probleem. Onder meer bij de iris. Bij
andere bolbloemen de tulp, de lelie en
de narcis bijv. heeft men wat dit punt
betreft nooit moeilijkheden. Daar staat
tegenover dat de bloemknoppen van een
vrij grote reeks bol- en knolgewassen op
het water moeilijk open gaan. Neem onder
meer de irissen, de lelies, de freesia's en
de gladiolen. Bekend is dat er minder
problemen komen als men de bloemen op
de plant rijper laat worden of als men
suiker aan het water toevoegt

Verrassingen

Maar ook dan blijven verrassingen niet
uitgesloten, zo deelde dr. G. A. Kamerbeek,
staffunctionaris van het laboratorium voor
Bloembollenonderzoek te Lisse, onlangs op
een congres in Wageningen mede. Uit het
onderzoek is wel gebleken dat de hoeveel
heid licht die de plant heeft ontvangen,
bepalend kan zijn voor het al of niet
optreden van bloemverwelking of -verdro
ging. Een eerste vereiste bij de bestudering
van houdbaarheidsproblemen is, dat men
veel moet weten over het opengaan van
de knoppen. Maar uitgerekend over dat
punt is weinig bekend.

Over het afwerpen van knoppen voorko
mend bij lelies o.m. zijn meer gegevens
voorhanden. Het proces wordt gereguleerd
door de interne hormonenbalans. Met na
me ethyleen heeft grote invloed, maar er
zijn nog geen praktische oplossingen voor
de toepassing van groeiregulatoren gevon
den.

Bladvergeling

Bij sommige bolgewassen bij de tulp
o.a. kunnen de petalen al worden afge
worpen voordat de sierwaarde geheel ver
loren is gegaan. Bij andere bol- en knolge
wassen geeft niet de bloem maar het blad
problemen. Bij Alstroemeria's blijft de
bloem op het water wel goed, maar wordt
het blad geel. Een euvel dat ook optreedt
bij de bekende Speciosum-lelies. In deze
gevallen verloopt het verouderingsproces
van het blad dus sneller dan dat van de
bloem. Op het Sprenger Instituut in Wage
ningen heeft men aangetoond dat dit pro
ces met succes kan worden bestreden door
toevoeging van houdbaarheidsmiddelen
aan het vaaswater. Daar spreekt men trou
wens liever van bloemenvoedsel dan van
houdbaarheidsmiddelen. Terecht overi
gens! Te vaak denkt men dat men een
afgesneden bloem maar in het water heeft
te zetten en dat daarmee de kous volledig
af is. De plant verdampt water en de
afgesneden bloem kan dat water immers
uit de vaas halen, zo zegt men. Zo simpel
liggen de zaken niet De bloem woult, zo

Het blad van de Speciosum wil op het water wel eens gaan vergelen.

lang zij aan de plant zit, niet alleen van
water maar ook van andere stoffen voor
zien. Maar van die andere stoffen blijft de
bloem in de vaas verstoken. Geen wonder
dat het vaasleven van vele bloemen nog
al eens teleurstellend verloopt.

Boosdoener

Ethyleen is vaak de boosdoener. Dat is een
plantenhormoon dat een versnelde afbraak
van de bloem in de hand werkt. Kan men
de ethyleenproduktie onderdrukken, dan is
men al een eind op de goede weg. Dat
laatste punt wordt nu onderzocht door het
Centrum voor Agrobiologisch Onderzoek
in Wageningen. En bij een ander Wage-
nings centrum, het Instituut voor de toe
passing van Atoomenergie in de Land
bouw (ITAL) is men doende met behulp
van radio-actieve isotopen na te gaan hoe
het transport van ethyleen in de plant
verloopt. Op het Cabo is men er achter
gekomen dat men door toedienen van zil
vernitraat aan anjers het krimpen (slapen)
van die bloemen kan voorkomen. Zilvemi-
traat remt nl. de produktie van ethyleen.
Een proDleem was dat het zilvernitraat
veel te langzaam in het vaatstelsel van de
plant werd opgenomen. Door een ontdek
king van het ITAL kan het transport van
het zilvernitraat in de plant worden ver
sneld. Zou men anjers na de oogst op deze
manier behandelen, dan kan de levensduur
met een week worden verlengd. Dat een
en ander nog lang niet toepasbaar is voor
de praktijk, is duidelijk. Men kan immers
moeilijk aannemen dat men op tal van
bloemkwekerijen met radioactieve isoto
pen en ander gevaarlijk speelgoed mag
gaan knutselen.

Eéndagsbloemen

Bij het onderzoek naar de houdbaarheid
van bloemen, zoals dat o«k in Lisse ge-.

beurt, wordt graag gebruik gemaakt van
bloemen die van nature een heel korte
bloeitijd hebben, zoals bijv. van het knol
gewas Tigrida, dat duidelijk een eendags-
bloem is. Voor fundamenteel onderzoek
zijn die bloemen aantrekkelijk ornaat men
daarmee in korte tijd veel gegevens kan
verzamelen.

Bij de tulp is gebleken dat de houdbaar
heid kan worden verlengd door bij het
bewaren de bloem aan de bol te laten
zitten.

Niet alles over één kam

Over houdbaarheidsmiddelen (bloemen
voedsel zo u wilt) zei de heer Kamerbeek
dat men beslist niet alle middelen over één
kam kan scheren. Enkele middelen werken
bijv. alleen in aanwezigheid van andere.
En als één middel succesvol werkt bij
lelies, betekent dat bepaald niet dat men
het dan ook wel voor tulpen kan gebrui
ken. En om het allemaal nog onduidelijker
te maken heeft een bepaald middel bij
dezelfde bloem soms wel en soms geen
succes. Er is trouwens memand die een
verklaring kan geven waaróm een bepaald
middel werkt. Zo kunnen suikers werk
zaam zijn in gevallen waarin de interne
suikerspiegel in de plant tóch al hoog is.

Werk aan winkel

Eén ding staat dus vast: ethyleen beïn
vloedt de houdbaarheid in negatieve zin.
Maar intussen is ook duidelijk geworden
dat bloemen van goede kwalileit minder
last hebben van ethyleen dan exemplaren
van inferieure kwaliteit.

U ziet: voor het Laboratorium te Lisse is
er meer dan voldoende werk aan de win
kel.

En niet allee ifepp dit terrein trouwens! -

JENINGEN De toe-
St is voor de veredelaar
het heden is voor de
zijn brood en zijn le-
De veredelaar werkt
de toekomst en maakt
heel bescheiden
je toekomst zelf. Deze
Ikteriserende woorden
fn te beluisteren op de
n Wageningen ge-
efcen Tuinbouwdagen. Het
Jtuut voor de Veredeling
Tuinbouwgewassen
wierp een blik op de
lelijkheden in de nabije
iomst. Met name de resul-
n bij de resistentie-vere-
hg en minder warmte be-
Igde rassen stonden in de
[ngstelling.

jeveer dertig procent van
lYT-onderzoek bestaat uit
ïaar Stentieveredeling. Er is al
I bereikt. Dat nog veel be-
rriike resultaten zulleh
jpn, staat voor* het IVT
I Een voorbeeld: Fusa-
I p resistent trosanjers zul-
Ibinnen enkele jaren hun
doen. Enkele punten

feen bijzondere aandacht.
Teerste het probleem dat
aaide resistenties herhaal-
jjk worden doorbroken,
ps het wit bij sla en de
^vlekkenziekte in tomaat
IVT werkt hierbij in twee
jitingen. Bij sla wordt on-
zocht of gedeeltelijke re-
jentie bestaat tegen de
tte ontwikkelingsfasen
het wit om vervolgens
je gedeeltelijke resistenties
dat teen, vrijwel volledige, re-
enteijentie te kunnen combine-
sral De andere weg is het
ft déporen en inkruisen van
om ^we resistenties via soort-
CG-vfisingen. Dit laatste is ook
dnüpzakelijk wanneer in het
e bijltaande rassenassortiment
In resistentie blijkt te vin-
Het is een moeizame weg
•bij echter èls het slaagt,
meekomen van andere
•devolle eigenschappen
is uitgesloten.

el iff"—

De veredelingsbedrijven zijn voorlopig nog niet uitgewerkt.

duktie met lagere stookkos-

Een nog jonge tak vqji de
resistentieveredeling is het
onderzoek inzake resistentie
tegen dierlijke parasieten.
Misschien was het een geluk
kige greep de resistentie te
gen spint in komkommer cen
traal te stellen. Als resultaat
van uitstekend onderzoek kan
het IVT nu materiaal van een
hoog niveau van resistentie
overdragen aan de verede
lingsbedrijven.

Energie-besparing

Het IVT is ervan overtuigd
dat ook de veredeling een be
langrijke bijdrage kan leve
ren tot de energiebesparing.
Er is evenwel nog geen duide
lijk antwoord op de vraag
gekomen of het doel van de
veredeling moet zijn een ho
gere produktie bij het nu ge
hanteerde temperatuurregime
of gelijke produktie bij een
lagere temperatuur. Bij het

onderzoek heeft het IVT zich
vooral op het laatste gericht.
Het lijkt er op dat het mate
riaal met de beste groei bij
lage temperatuur zich ook bij
normale temperatuur het
best ontwikkelt. De selectie
is vooral gericht op sterk ve
getatieve groei bij verlaagde
temperatuur. Bij tomaat vol
gen daarop direct complica
ties bij de vruchtzetting. Bij
komkommer vraagt de
vruchtlengte bijzondere aan
dacht.

Het IVT verwacht bij dit on
derzoek geen wonderen, want
beneden bepaalde temperatu
ren is geen bruikbare groei
mogelijk. Maar men noteerde
drie interessante kansen. Ten
eerste: een grotere vroegheid
bij tomaat en komkommer zit
er duidelijk in. Ten tweede:
een grotere produktie bij nor
male temperaturen, dus ener
giebesparing per kilogram.
Ten derde: een gelijke pro-

Selectie

Bij de bloemgewassen roos,
anjer en chrysant is het nog
te vroeg om voorspellingen te
doen, maar lijken overeen
komstige perspectieven niet
uitgesloten. Het onderzoek bij
freesia geeft duidelijk aanwij
zing dat selectie op koutere
preparatieduur bij 30°C een
kortere 9°C bewaring moge
lijk is, waardoor een aanzien
lijke energiebesparing wordt
bereikt. Hoopvolle resultaten
geeft ook de veredeling op
forceerbaarheid bij tulpen.
Niet alleen is het mogelijk
gebleken om al in de jeugdfa
se op forceerbaarheid te se
lecteren, maar ook zijn bota
nische tulpen gevonden die
bij lage temperatuur vroeg te
trekken zijn. Het kruising
sprogramma is hiermee in
volle gang.

jpu

^IjjGENINGEN Op de pas
J"nouden Tuinbouwdagen in
Walhalla van het land-
^wkundig onderzoek, Wa-
ingen, sprak de heer G. A.
terbeek, medewerker van
Laboratorium voor
mbollenonderzoek te
over het onderzoek
de houdbaarheid bij
iloemen. Hij roerde hier-
ook de bewaring bij sterk
laagde druk aan. De nor-
Hen pe barometerdruk

gt ongeveer 760 mm
ik. In de proeven bekeek
de resultaten bij een
lg bpn van 50 tot 100 mm

rt bij de bewaring van
ïvja|emen gaat het om het te-
[ej bgaan van het veroude-
jsproces. Verlaging van de
iperatuur is wel de een-

Udigste manier. Meestal

irdt een temperatuur geko-
nJ tussen nul en twee gra-
B, mits de bloemen dit uite-
jHrd verdragen. Men streeft
IBrbij naar een hoge lucht-
Mbhtigheid. Het veroude-
HBgsproces wordt eveneens
llraagd door het zuurstof-
'lalte te verlagen of de kool
concentratie te verhogen,
condities, zo hield de
;r Kamerbeek zijn geïnte-
jseerd publiek voor, zijn
ir wel en in het geval van
2-verhoging zelfs beter te
ezenlijken zonder druk-
•laging toe te passen. Wat
lan het voordeel van druk-
aging?
drukverlaging kan het
ir de plant geproduceerde
lyleen gemakkelijker uit de
sticfcnt vrijkomen en bij een
et «cheiden ventilatie worden
ng bevoerd. Zoals bekend ver-
Hajélt het gas ethyleen de rij-
ig oftewel het veroude-
igsproces. Bij herstel van
normale druk komt het
ier^yleenprod ucerend mecha-
;me slechts langzaam weer
gang. Wat zijn de nadelen?
Hg; resterende lucht in de
||ftik moet goed worden be-
:htigd anders droogt het
iteriaal uit. Ook tijdens het
jrvoer moeten de bloemen
ieel" blijven. De installatie
kostbaar. Het C02-niveau
de tank is moeilijk te ver-
>gen.

anjers heeft men goede

De houdbaarheid tijdens het transport is een belangrijke zaak.

resultaten geboekt. In de
knop gesneden anjers konden
tot negen weken bij 50 mm
kwikdruk en nul graden wor
den bewaard. De kwaliteit,
was gelijk of beter dan die
van de vers gesneden exem
plaren. Bij andere bloemen
waren de resultaten minder
bemoedigend, hoewel de be
waarperiode wel kon worden
verlengd. Bij rozen maakt
men gewag van optredende

aantastingen en verblauwing
van de kroonblaadjes. Bij bol
bloemen werd geen enkel
voordeel waargenomen ten
opzichte van een normale be
waring. De meest spectaculai
re toepassing ligt op het ter
rein van de bewaring van
stekmateriaal (chrysanten,
anjers en geraniums).

De heer Kamerbeek sloot zijn
hoofdstuk over bewaring bij
lage -druk af met de opmer

king dat er nog veel vragen
beantwoord moeten worden.
Zo is in proeven op het labo
ratorium gebleken dat er
moeilijkheden kunnen ont
staan wanneer men de bloe
men uit het lage druksysteem
met eên zeer hoge luchtvoch
tigheid verwijdert en bloot
stelt aan een normale druk
met meestal een veel lagere
luchtvochtigheid. Bij lelies
vormde dit een knelpunt.