yrote handelshuizen
speerpunten Spaanse
export
h
Hortus Bulborum: uniek
bloembollenmuseum van
oudheden in Limmen
rjD EN TUINBOUW
VOLLEGRONDS GROENTEN GOEDKOOP
VOORSPRONG OMZET TENIET GEDAAN
adijs in puntzakjes
LEIDSE COURANT
"fc
hcia De slechte orga-
|üe op telersniveau heeft
ianje geleid tot uitge-
plantages, opgezet
handelsbedrijven. Het
fideel van de Spaanse
biedt zijn produkt
Aorteerd aan op de talrij-
ïleine veilingen. De ko-
die het eerste „mijn"
|l, kiest het mooiste er
Daarna strijden de ande-
kpers om de naar kwali-
Steeds minder wordende
fjjen.
Itelerscoöperaties bieden
'jtlsnog evenmin aan wat
fl-ote exporteurs wensen,
ifcijk grote, uniforme par-
uitstekende kwaliteit
Mjgoed gesorteerd en ver-
Tot de handelshuizen
•lf. op eigen en gepachte
de teelt ter hand heb-
nomen. behoren naast
ise bedrijven ook inter-
handelscon'cerns.
;n dochteronderneming
zijnken de buitenlandse con-
ver) de kansen op teelt - en
n hetlsgebied
ograi
^jSE AREALEN.
'dt di»an de belangrijkste Eu-
verae fruitimporteurs en
jtnbuteurs, de Scipio-
i weeb uit Bremen, nodigde
aaabpril een veertigtal West-
egd fe- en Nederlandse groot-
vensfelaren uit om de eigen
i lant in Zuid-Spanje te
ken. Het ging in hoofd-
—lom asperges (100 hecta-
Aardbeien (40 hectare) en
ken plus nectarines (250
Ire). De aardbeien komen
maart in produktie. Tot
55 ien juli wordt geoogst.
115 asperges geldt een
270 periode van eind februa-
140 t eind mei. De Scipio-
5 heeft neven-zetels in
105 burg. München en Rot-
8.30 mi
395 andere gigant is het
jise exportbedrijf Pas-
Hermanos. Dit bedrijf
Het landschap in de Spaanse teeltgebieden lijkt af en toe wel een zee van plastics.
beschikt over 1530 hectare in
clusief citrus. Het groentepak
ket bestaat uit meer dan 22
produkten. Via tien buiten
landse vestigingen wordt de
markt bewerkt. Pascual Her
manos is als citrusexporteur
begonnen. Met het doel ook
buiten het citrusseizoen. no
vember juni, het bedrijf te
laten draaien breidde men het
citruspakket uit met ander
fruit en met talrijke groenten.
Deze „jaarrond-tendens"
speelt vandaag de dag een
steeds belangrijkere rol. Ge
wapend 'met de exporterva-
ring op citrusgebied pakken
de exporteurs meer en meer
groentehandel mee.
Eigen teelt geeft zekerheid. Al
moet die zekere basis niet
overschat worden. Neem nu
3/4 |we waterwerken maken grote projecten mogelijk
bijvoorbeeld de post „lonen".
In de jonge Spaanse demo
cratie strijden de vakbonden
om de stemmen van de werk
nemers. Het platteland vormt
voor de pas legale vakbonden
een dankbaar werkterrein.
Wie er de hoogste salarisver
hogingen weet uit te slepen,
maakt bij het kiezersvolk ui
teraard de beste indruk. Zo
kan het gebeuren dat, meestal
vlak voor de oogst, een vak
bond zijn eisen op tafel legt.
Een staking dreigt op korte
termijn uitgeroepen te wor
den. De ondernemer staat
met de rug tegen de muur.
Het gewas groeit door Zijn
eenmaal nieuwe afspraken
gemaakt, dan bestaat de mo
gelijkheid dat er een meer
extreme vakbond aan de bel
trekt met nog forsere loonei
sen. De werknemers wijzen
keer op keer op de geldont
waarding en de loonachter
stand ten opzichte van de in
dustrie. De onderlinge con
currentie tussen de vakbon
den kan evenwel leiden tot
extreem opgevoerde loonei-
De handelsondernemingen
met eigen plantages moeten
in de oogstperioden een dui
zend of meer werknemers
aantrekken. Onder de huidige
omstandigheden geen eenvou
dige zaak.
Ondanks de onrust op het
loonfront, kiezen de grote ex
portbedrijven geheel of ge
deeltelijk voor eigen produk
tie. Ook aan het laten uitvoe
ren van de teelt door anderen
kleven bezwaren. Vooral als
er sprake is van nieuwe ge
wassen of moderne teelttech
nieken. Mocht het misluken
dan krijgt „de grote baas"
altijd de schuld. Het is vanuit
de exportonderneming gezien
verstandiger zelf een modern
bedrijf op poten te zetten. Dit
dient als voorbeeld voor de
boeren en tuinders in de om
geving. Met de nodige kennis
overdracht kunnen zij de be
treffende teelten zelf uitvoe-
rep. Voor de commercialisatie
(sorteren, verpakken, rekla-
me, transport, verkoop en
dergelijke) komt de handels
onderneming weer om de
hoek kijken
Wie zijn eigen handelsproduk-
ten teelt, moet genoegen ne
men met wat moeder natuur
hem toebedeeld. De grote
mooie, maar ook de kleine
lelijke vruchten. In het over-
georganiseerde Nederland
zou dat wellicht een probleem
opleveren. In Spanje stelt de
consument niet zulke hoge ei
sen aan de kwaliteit en bo
vendien is de handel veel vrij
er. De afzet op de binnenland
se markt van het niet-export-
geschikte produkt levert dan
ook over het algemeen geen
problemen op.
CHRIS VOS
De prijzen van de vollegrondsgroenten
daalden de afgelopen week sterk. Dit is
in belangrijke mate veroorzaakt door het
toenemen van het totale groentesortiment.
Met het vorderen van het seizoen ontstaat
er eveneens een prijsdaling. Voor andijvie
lag de gemiddelde prijs op 50 cent per kilo,
er waren echter heel wat partijen die deze
prijs lang niet haalden. Als laagste note
ring kwam er een prijs van 26 cent uit
de bus. Na de Pinksteren wordt er weer
op een ruim aanbod gerekend waardoor
de prijs weinig ruimte krijgt om zich te
herstellen. De aanvoer van winterbloem
kool groeide sterk. Uit de aanvoercijfers
tot op heden blijkt dat er op een flink
aanbod gerekend kan worden. De aanvoer
zal dan ook groter uitvallen als vorig
seizoen. De prijs voor de „vieren" daalde
naar 1,49 per stuk.
Voor de „zessen" werd er 1,07 betaald.
Aan een verdere prijsdaling lijkt niet te
'ontkomen. De belangstelling voor prei was
ronduit slecht. Het teruglopen van het
aanbod heeft geen enkele gunstig effect op
de prijs gehad. Deze bleef verder dalen en
kwam op 25 ct. per kilo terecht. De prijs
zal weinig veranderen. Ook voor een ge
was als rabarber bestaat er weinig animo,
de meeste partijen gaan voor 30 cent per
kilo langs de klok. Het is dan ook niet
lonend om voor zo'n prijs rabarber te
blijven trekken. De prijs voor spinazie
herstelde zich in lichte mate en kwam op
gemiddeld 46 cent per kilo terecht. De
aanvoer zal zo rond 1 miljoen kilo blijven
bedragen, de prijs zal daarom weinig ver
andering ondergaan. Het radijs-aanbod is
nog steeds van een grotere omvang als
vorig jaar. De belangstelling voor dit ge
was bleef zowel in binnen- als buitenland
gezond. Er viel toch niet aan een lichte
prijsdaling te ontkomen. De afgelopen
week kwam er een gemiddelde notering
van 46 cent per bosje tot stand. Er zal in
de aanvoer een langzame verschuiving op
treden van kasradijs naar vollegrondsra-
dijs. De prijs lijkt vrij vast te blijven
Trage start bij asperges.
Door de vrij koude nachten en het sterk
wisselende weer blijft de grondtempera-
tuur aan de lage kant. Dit remt de groei
van de aspergestelen af. De tot op heden
aangevoerde kleine partijtjes werden tegen
hoge prijzen verkocht. Als de grondtempe-
ratuur op gaat lopen dan zal de asper-
geaanvoer flink gaan groeien.
De prijs zal dan ook snel beneden de 7,-
per kilo komen te liggen.
Kasgroenten
De aanvoer van koolrabie vertoont een
duidelijke teruggang, hierdoor werd voor
komen dat de prijs verder daalde. De D
gemiddelde prijs per stuk bleef hangen op Paprika S
45 cent. Naar verwacht zullen aanbod en
prijs weinig verandering ondergaan. Glas
aardbeien worden tot nu toe in kleinere
hoeveelheden aangevoerd als vorig jaar
Hierdoor ligt de gemiddelde prijs al enige
weken hoger als die van vorig seizoen. De
aanvoer zal spoedig verder toenemen,
waardoor de prijs geleidelijk zal dalen
Voor een doosje van 200 gram werd er op
de Veiling gemiddeld 1,50 betaald.
jaar, deze bedroeg toen 1,85. De concur
rentie op de West-Duitse markt is groeien
de. Vooral van de kant van Marokko wordt
er in de rest van mei en begin juni meer
concurrentie verwacht. De binnenlandse
aanvoer blijft toenemen, hetgeen ook van
de concurrentie verwacht wordt. Er gaat
dus een moeilijker periode aanbreken voor
het tot stand komen van goede prijzen.
Komkommerseizoen draait goed
Na een wat rommelige week voor de han
del, te weten de le week van mei. heeft
de markt zich weer hersteld. Dit komt in
de prijzen duidelijk tot uitdrukking. Eind
vorige week kwamen er voor de sorterin
gen van 41 tot en met 76 gemiddelde
prijzen tot stand van 48 tot 79 cent per
stuk. Na de Pinksteren zal de aanvoer een
verdere groei te zien geven, dit zal tot
gevolg hebben dat de prijzen wat lager uit
zullen vallen.
Tomatenprijs
Vlak voor Pinksteren daalde de tomaten
prijs met 3 kwartjes per kilo. Voor de
A-I-tomaten kwam er daardoor een kilop
rijs van 2,32 tot stand. De prijs steekt
echter nog wel gunstig af bij die van vorig
Voor de rode paprika's ontstond er vorige
week een stabilisatie in de prijsvorming.
De gemiddelde prijs lag tussen de 4,- en
4,20 per kilo. De aanvoer was terugge
zakt en ligt nu nagenoeg op hetzelfde
niveau als vorig jaar. De groene sorterin
gen maakten een sterk prijsverval door, de
gemiddelde pnjs voor de sortering 65/75
daalde van 3,85 naar 2,45 en voor de
sortering 75/85 van 3,77 naar 2,37
Hierdoor kwam de prijs 4 dubbeltjes onder
die van vorig seizoen terecht. Het is vooral
Italië, die roet in het eten strooit. Dit land
exporteerd nl. aanzienlijk meer naar West-
Duitsland als vorig jaar. Het ziet er niet
direkt naar uit dat er verbetering in de
situatie ontstaat
Over vrijwel de hele linie vertonen de
cijfers vergeleken bij die in dezelfde week
yan het vorig jaar een min-punt, zowel de
aanvoer als de prijzen aan de CCWS.
De kleine voorsprong die genoteerd kon
worden over de eerste drie maanden van
het jaar werd in de maand april vrijwel
geheel teniet gedaan. Die voorsprong was
in hoofdzaak opgebouwd door de ruime
aanvoer van potplanten. De afgelopen
week gaf evenwel op dat punt weinig
perspectief te zien zodat als totaal een
aanzienlijk lager omzetbedrag over de af
gelopen week genoteerd moet worden dan
vorig jaar. Dat geldt eveneens voor de
totaal
Deze bedroeg 35.751.657 bos of stuks met
een opbrengst van 11.170.098,04 tegen de
41.321.203 bos of stuks voor 19.295.142,76
vorig jaar. Een aanzienlijk verschil dus.
Deze kwam in hoofdzaak neer op de snij
bloemen namelijk 33.590.997 bos of stuks
voor 9.379.315,68 tegen 39.433.945 bos of
stuks voor 17.702,33,13 vorig jaar. Dat zit
dus dicht tegen de helft.
Ook de handel in buitenlandse bloemen
was beperkter namelijk 49.963 bos of stuks
voor 37.759,00 tegen 162.278 voor
88.373,99 vorig jaar.
Het waren de potplanten die een wat
gunstiger beeld gaven met een aanvoer
van 738.362 en opbrengst van 1.377.461
tegen vorig jaar 731.190 voor 1.313.604,04
vorig jaar, een minder sterke inzinking
dus. De perkplanten hadden ook een gun
stige invloed op het omzetcijfer, nu
f 372.487,85 vorig jaar 190.831,60. Toch
was het aanbod van snijbloemen iets ver
ruimd tegenover voorgaande week. De in
vloed van Moederdag zal niet zo gunstig
zijn nu deze gelijk met Pinksteren valt.
Het veilingbeeld begint wel wat te wijzigen
nu tulpen en narcissen plaats gaan maken
voor anjers, freesia en dergelijke. De han
del doet het voorzichtig aan vooral vanwe
ge onzekerheden in de vakantietijd. Er zijn
nogal verschillen te noteren in de aanvoe
ren. Zo waren er bijna een miljoen Ameri
kaanse anjers minder dan in dezelfde
week van het vorig jaar, nu ruim 1 1/2
miljoen. Maar van de trosanjers kwam met
nog geen 1 1/2 miljoen bijna de helft min
der. Datzelfde was het geval met het snij-
groen.
Ook van jaarrond troschrysanten, freesia.
irissen en lelietakken was de aanvoer aan
zienlijk minder dan vorig jaar. Ondanks
het minder aanbod, waren de prijzen niet
beter.
Gemiddelde prijzen zijn: Amerikaanse an
jers 34 (vorig jaar 45) trosanjers 35(36)
anthurium 1,73 (1,92), snijgroen 20 (23)
jaarrond troschrysanten 40 (71) idem ge
plozen 61 (89) freesia 17 (27) gerbera 28
(61) gladiolen 62 (58) irissen 13 (27) leliekel
ken 41 (62) lelietak 38 (51) grote cymbidium
83 (1,01) idem klein 28 (49) grote rozen 40
'57) idem klein 27 (40) sonia 38 (53) belinda
26 (36) red carnette 23 (37) tulpen 9 (16).
Men ziet het dus, een allerminst opwek
kend beeld. Zoals trouwens het beeld over
de hele maand april wel te wensen overliet.
De bloemenomzet over die maand beliep
aan de CCWS 35.370.453,39 tegen
f 47.340.368,08 in dezelfde maand van het
vorig. een vermindering dus met
f 11.969.914,69 of ruim 25 procent.
In de potplanten zat echt iets gunstiger zij
het onvoldoende om die achterstand in te
lopen, namelijk 5.433.519,95 tegen vorig
jaar 4.456.597,10. Vorig jaar een hogere
omzet potplanten van 976.922,85 of bijna
23 procent.
Maar sinds 1 januari van dit jaar geeft het
totaal omzetcijfer toch geen gunstig beeld
namelijk van 168.896.104,54 tegen de eer
ste vier maanden van dit jaar
f 162.016.916,39 vorig jaar. meer
6.879.098,15 of ruim 4 procent hetgeen te
weinig kan worden genoemd om de geste
gen bedrijfskosten op te vangen.
avenzande Enig in Eu-
is de wijze waarop aan
ig „Westland-Zuid" in 's-
enzande. radijs machi-
ïn puntzakjes met een
id van ca. 125 gram.
t verpakt. Twee en der-
linders betelen ongeveer
ig hektare met radijs,
aal om ze op deze attrac-
wijze te laten verpak
ken. De radijs wordt machi
naal geoogst en naar een hal
in de veiling gebracht waarin
twee grote machines staan
om ze te verwerken. In 1977
werd met één machine ge
start. dit jaar kwam er een
tweede bij. Beide machines
vullen samen zo'n vijftig- dui
zend zakjes per dag met de
gespoelde, en op kwaliteit en
grootte gesorteerde radijs. De
maximale vulcapaciteit van
de machines ligt hoger zodat
een uitbreiding van de teelt
kan worden opgevangen. Van
begin april tot eind november
wordt er „gedraaid" en van
de op deze wijze verpakte ra
dijs wordt zeven en tachtig
procent geëxporteerd.
Limmen De Hortus Bulbo
rum in Limmen is een vol
strekt uniek museum-van-
oudheden op bloembollenge-
bied. Honderden tulpen die al
tientallen jaren (en soms nog
veel langer) uit de culturen
zijn verdwenen, kan men daar
zien groeien en bloeien.
Lac van Rijn (1620) heft er de
rode-wit-gerande bokalen ten
hemel; daar staat een reeks
Due van Toltulpen in vele
kleuren en een eeuw geleden
waren dat de massasoorten;
daarnaast zet de fraaie laat-
bloeiende Zomerschoon, die in
de zeventiende eeuw een der
favoriete rassen was, zichzelf
te pronk. Honderden anderen
wedijveren in Limmen in geur
en fleur. Stuk voor stuk tulpen
die men nergens ter wereld
nog kan vinden. En dat ze er
nog zijn is allemaal te danken
aan de heer P Boschman, des
tijds onderwijzer in Limmen.
Gouden jaren
In de jaren twintig van deze
eeuw beleefde het bollenvak
een gouden periode. De bollen
waren zeer duur en de kwe
kers bleken dan ook snel be
reid tot aankoop van nieuwe
tulpen over te gaan. Want in
die jaren kon je het niet fout
doen in de bollensektor. De
vraag naar oude soorten liep
steeds meer terug en die ging
men steeds minder telen. Men
raapte de partijen af en gooi
de het fijne plantgoed weg.
Het assortiment oude tulpen
verdween als sneeuw voor de
zon. En om te voorkomen dat
ze helemaal van het toneel
zouden verdwijnen besloot de
heer Boschman van elke soort
een tiental bollen op te plan
ten in de tuin bij het school
meestershuis.
Halve eeuw
Van enkele tientallen soorten
werden het er honderd en na
verloop van tijd zelfs vierhon
derd. Voor- en achtertuin ston
den vol en nog was er gebrek
aan plaatsruimte. Boschman's
vriend, de heer Klaas Blokker,
succesvol bloembollenkweker
en -exporteur, redde hem uit
de nood. Hij bood hem op zijn
kwekerij in Limmen een per
ceel aan waar de oude tulpen
een plaats konden vinden. Dat
was in 1928 en dat was dus
ook het geboortejaar van de
Hortus Bulborum. Dit jaar be
staat deze hortus dus vijftig
jaar.
Het bollenvak heeft vele jaren
lang het belang van een derge
lijke collectie oude tulpen niet
ingezien. „Men beschouwde de
verzameling als een brokje cu
riosa waar de heren Bosch
man en Blokker toevallig lief
hebberij in hadden en daar
mee basta. Aan die oude soor
ten viel immers geen cent te
verdienen en waarom zou men
zich daarover dan nog druk
maken?
Verandering
Men is er de laatste jaren wel
anders over gaan denken.
Want men kreeg wel vele nieu
we soorten die inderdaad
mooier waren, zich beter leen
den voor de broei en boven
dien veel sneller groeiden,
maar de medaille bleek toch
ook een keerzij te hebben.
Men kreeg te maken met ziek
ten en plagen waarmee de bol-
lenkwekers van weleer nooit
geconfronteerd waren. Vele
van die nieuwe rassen bleken
gevoelig voor zuur (fusarium),
vuur (botrytis) en last but not
least voor het beruchte tulpen-
mozaïekvirus. Die oude rassen
bleken vaak een soort inge
bouwde resistentie tegen deze
ziekten te hebben, al was in
het verleden het optreden van
vuur vooral tijdens vochtig en
warm weer ook bekend.
Waardering
Daarom begint men in het bol
lenvak nu meer waardering te
krijgen voor het werk van de
Hortus Bulborum en de nauw
daarmee verbonden vereni
ging met een heel lange naam,
nl. de „Neerlandse Vereniging
tot bevordering van de weten
schappelijke veredeling van
Siergewassen", een naam die
in de praktijk al heel snel
werd ingekort tot Nerersie.
Ir. J. P. van Eijk, die bij het
Instituut voor de Veredeling
van Tuinbouwgewassen in
Wageningen de afdeling
bloembollen onder zijn hoede
heeft (en als wetenschappelijk
adviseur aan de Neversie is
verbonden) vertelde dat tij
dens het onderzoek in Wage
ningen enkele frappante fei
ten aan het licht zijn geko
men-
Onder meer dat botanische
tulpen als Mad. Lefeber, Prin-
ceps en Purissima niet of nau
welijks door mozaïkvirus wor
den aangetast. Verder bleken
tulpen als Odessa, Oriental
Beauty. Verdi. Zampa en op
nieuw Mad. Lefeber en Prin-
ceps een zeer hoge graad van
resistentie tegen het zuur te
hebben.
Goede ouder»
Voor de veredeling zijn dat
dus goede vaders of moeders.
Voor het verkrijgen van zuur-
resistente nakomeüngen is het
meestal voldoende als één der
De oprichter van de Hortus bulborum de heer P
Boschman (links) bekijkt oude dubbele vroege tulpen
met de heer H. Q. Varekamp, medewerker van het
Instituut voor de Veredeling van Tuinbouwgewassen te
Wageningen.
ouders resistent is. In de na
bije toekomst zullen dan ook
steeds meer oude cultivars in
Wageningen worden getoetst
op hun resistentie tegen virus
en zuur om zodoende gunstige
oudercombinaties te kunnen
vinden die op ruime schaal in
de praktijk toegepast kunnen
worden.
Vroege broei
Als een tulp vroeg in bloei kan
worden getrokken, verhoogt
dat de handelswaarde niet on
aanzienlijk. Als we nagaan
welke rassen er voor de bloei
voor Kerstmis geschikt zijn,
dan blijkt maar al te vaak dat
in het verleden „oudjes" als
Due van tol en Due de Berlin
als kruisingsouders een be
langrijke bijdrage hebben ge
leverd. Door bij het verede-
lingswerk gebruik te maken
van deze rassen kreeg men
tevens een aanzienlijke ver
korting van de forceerperiode
in de kas.
Enkel en alleen omdat enkele
liefhebbers in hart en nieren
als Piet Boschman en Klaas
Blokker de Hortus Bulborum
ondanks het hoongelach in
stand hebben weten te houden
kan men nu voor de verede
ling terugvallen op die oude
rassen
Er komt dan eindelijk een bee
tje waardering. Het werd na
vijftig jaar wel eens tijd ook'
