Computermodellen zijn
niet alleen zaligmakend
'niker verwacht verbetering resultaat
BEURSOUERZICHT
tpver 25 jaar nog steeds
particuliere ondernemingen
)ienstenbond signaleert
«eigenlijk gebmik WAO
«|orsuinij-W eliry:
oral goed gewerkt
Nederland
AKZO en
Hoogovens gewild
■Sin vliegen vanaf Zestienhoven,
de luchthaven naast de deui; per NLM CrtyHopper
Vanaf 16 mei met de geluidsarme jet de Fokker Fellowship F 28.
CityHcpper
JANCIËN
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 6 MEI 1978 PAGINA 11
ADVERTENTIE
obleem
Tijd is geld. Die zakentrip
naar Londen en Parijs moet efficiënter.
Hypotheken blijven
toenemen
DEN HAAG Het aantal nieuw ingeschreven hypotheken
(gewone en krediethypotheken) is in de maanden januari en
februari ten opzichte van de overeenkomstige periode van 1977
met 23 procent toegenomen, n.I. van 49.231 tot 60.642. Het totale
bedrag dat hiermee gemoeid was nam toe met 58 procent (van
6,4 miljard gulden tot 10 miljard gulden).
Hoewel het aandeel van de hypotheekbanken in het aantal
nieuwe inschrijvingen is gestegen in vergelijking met de eerste
twee maanden van 1977, nam het aandeel van deze groep
instellingen in het totaal ingeschreven bedrag af. Ook de algeme
ne banken (waartoe ook de landbouwkredietinstellingen worden
gerekend) moesten iets van hun marktaandeel prijsgeven.
jhoven Computermo-
en die opgezet worden
toekomstige ontwikke-
en te voorspellen zijn
alleen zaligmakend.
&rpretatie van de uit
visten van computerbe-
■ningen zonder een
d inzicht te hebben in
nterne werking van het
anteerde model kan
s leiden tot grote mis
tingen en misleidende
bevelingen die mogelijk
averechts effect kun-
hebben. Tot die conclu-
komt dr.ir.W. Thissen
gistermiddag aan de
hnische Hogeschool in
dhoven promoveerde op
proefschrift gebaseerd
een studie op het derde
eldmodel van de Club
Rome. Daarin kwamen
inis Meadows en zijn
lestanders tot de con-
;ie dat er grenzen ge-
d moeten worden aan
groei wil er voor de
eld nog een toekomst
Deze publikaties leid-
den destijds tot een lawine
van reacties. Volgens dr.
Thissen reageerden velen
scherp afwijzend terwijl
anderen daarentegen voet
stoots de juistheid van het
gepubliceerde aanhaalden.
Op de afdeling technische na
tuurkunde van de Technische
Hogeschool Eindhoven werd
het project Globale Dynamica
opgezet omdat men de aanges
neden problematiek zo belang
rijk vond dat het aanbeveling
verdiende onder andere het
model van Meadows aar) een
onbevooroordeeld onderzoek te
onderwerpen.
Daarbij kwam dr Thissen tot
de conclusie dat het inzicht van
Meadows in de werking van
zijn eigen computermodel te
kort heeft geschoten. Volgens
Thissen is het geenszins nodig
de groei helemaal af te rem
men. De stelling van Meadows
dat de ondergang alleen voor
komen kan worden door een
groot aantal onderling op el
kaar afgestemde ingrijpende
maatregelen wordt door zijn
eigen model dan ook niet on
dersteund, aldus dr. Thissen.
Een lichte groei blijft mogelijk
naar de mening van Thissen.
Dan moet er wel voldaan wor
den aan een tweetal voorwaar
den. In de eerste plaats moet
een gedeelte van de investerin
gen worden gebruikt ten be
hoeve van een reductie in het
gebruik van onvervangbare
grondstoffen en in de tweede
plaats moet de gemiddelde ge
wenste gezinsgrootte worden
teruggebracht van vier perso
nen in het model van Meadows
naar 3,3 personen.
Uitgaande van deze bevindin
gen komt dr. Thissen tot de
algemene conclusie dat compu
termodellen niet meer zijn dan
een hulpmiddel. „Helaas gaan
steeds meer wetenschappers en
anderen gebruik maken van
grote en ingewikkelde model
len zonder de werking van zo'n
model goed te doorzien. Deze
gebruikers zijn zich dan ook
niet bewust van de vele voetan
gels en klemmen die erin opge
sloten kunnen zitten".
Te vaak wordt zijns inziens
gedacht „als het model klaar is
zoekt de computer het wel uit".
Om opstellers van modellen in
staat te stellen meer inzicht in
de werking van hun model te
krijgen heeft dr. Thissen ook
een aantal richtlijnen in zijn
proefschrift opgenomen. Toe
passing daarvan kan in de toe
komst volgens hem aanbevelin
gen die gebaseerd zijn op com
putermodellen zeer zeker ten
goede komen.
jlECHT De dienstenbond
beschuldigt de federatie
bedrijfsverenigingen er-
dat ze medewerking aan
.onderzoek onder arbeids-
[schikten wil afdwingen
oneigenlijk gebruik te
|en van een al lang slapend
Jcel in de wet op de ar-
Jsongeschiktheid. Boven
al wil ze de adviseur van de
•jlijfsverenigingen, de Ge-
jischappelijke Medische
ist (GMD), bij wijze van
zekerheid de eindverant-
frdelijkheid voor het on
derzoek geven, hetgeen vol
gens de bond uitdrukkelijk
niet tot de taak van de GMD
behoort.
Het gaat om een Onderzoek
waartoe is besloten door de
Sociale Verzekeringsraad om
na te gaan, welke factoren de
verontrustende lastenstijging
van de WAO veroorzaken.
Iemand die een jaar ziek is
„gaat" van de ziektewet naar
de WAO. Voor het onderzoek
zouden de bedrijfsverenigingen
alle gevallen moeten melden
van werknemers die langer
30>q
124*00 HAAG De internationale handelmaatschappij Borsumij-
^ry heeft vorig jaar vooral in Nederland en Duitsland erg
i02.2C|i gewerkt. De omzet van de Nederlandse vestigingen steeg
38.80 ongeveer 8,5 pet, terwijl het nettoresultaat vrijwel verdub-
35.89e. De omzet van de Duitse kantoren steeg met 31 pet en
45 0(ra's 'n was t°taaI nettoresultaat mooi winstgevend.
jaar 1977 was voor de internationale handel een moeilijk
?40,0Óisicovol jaar. De omzet steeg van 777,1 min tot 920,3 min.
nam toe met 21'3 pct van 10,1 mln tot f 12,3
per aandeel van 40 nominaal van ƒ24,54 tot ƒ29,04.
wordt het contante dividend te verhogen van 20 tot
-tct en daarnaast onveranderd 2,5 pet in aandelen uit te keren.
I53,50eerste kwartaal van 1978 heeft volledig aan de verwachtingen
ge-OJaan. Het bestuur rekent voor het hele jaar, onvoorziene
61 2<randigheden voorbehouden, weer op een verdere stijging van
;t en winst.
dan vijf maanden ziek zijn,
aangezien de ervaring uitwijst
dat van deze groep de helft in
de WAO terecht komt. De
GMD zou dan de te onderzoe
ken en te ondervragen perso
nen moeten selecteren.
Volgens Mercurius, het blad
van de dienstenbond NW, zou
den deze mensen dan moeten
worden opgeroepen, „zoge
naamd voor een lichamelijk
onderzoek, maar in feite om
aan het determinantenonder-
zoek deel te nemen en dit op
deze manier te laten slagen".
Pas bij de arts zouden ze te
horen krijgen waar het om
gaat en dan zouden ze alsnog
medewerking kunnen weige
ren.
Twee bedrijfsverenigingen
die voor detailhandel, ambach
ten en huisvrouwen (Detam) en
die voor het agrarisch bedrijf
maakten bezwaar tegen deze
opzet. Ze wilden de „vijf
maands-zieken" wel melden
aan de GMD, maar dan tegelij
kertijd aan de betrokkenen
meedelen, op grond waarvan
ze werden gemeld. Zij wilden,
aldus Mercurius, geen mislei
ding alsof het om een normaal
geneeskundig onderzoek zou
Maar de onderzoekers vrees
den volgens Mercurius dat de
patiënten, als men ze in een te
vroeg stadium op de hoogte
zou stellen van het vrijwillige
karakter van hun medewerk
ing, niet zo gemotiveerd zouden
zijn.
Hollands landschap van de toekomst?
De welvaart ligt meters hoog opgestapeld bij een schrootbedrijf in de omgeving
van Amsterdam. Naarmate de verkoop van auto's stijgt, de eerste drie maanden
van dit jaar werd weer een record geboekt, groeit de voorraad afgedankte auto's
bij de schrootbedrijven. Het gevolg hiervan is dat het typisch Hollands landschap
er in de toekomst zo dreigt gaan te uitzien.
Van Gelder Het eerste kwar
taal van dit jaar van Van Gel
der (papier) is veel beter ge
weest dan dezelfde periode van
1977. Het bestuur blijft dan ook
van mening, dat er dit jaar een
substantiële verbetering zal op
treden, dat wil zeggen dat de
verliezen (1977: 27,7 min) zul
len worden gereduceerd.
Reiss Bij Handelsvereni
ging voorheen Reiss en Co. is,
Bedrijfsnieuws
mede door onvoorziene tegen
vallers bij enkele'Nederlandse
dochterondernemingen, de
winst over 1977 teruggelopen
tot 1,58 min (1976: 1,75
min).
Voorgesteld zal worden het di
vidend te bepalen op onveran
derd 6 in contanten.
Wijers Beheer Wyers Beheer
in Amsterdam heeft vorig jaar
3,5 pet minder omzet behaald
277,2 min) dan in het voor
gaande boekjaar indien de om
zet van het toen 15 maanden
tellende boekjaar op 12
maands basis wordt herleid.
De brutowinst daalde van
68,8 tot 56,9 min. Het be
drijfsresultaat was 3,9 min
negatief.
5WIJK De directie van
Apparatenfabriek
int dat in 1978, onvoorzie-'
16 so omstandigheden voorbe-
®19§den, een verbetering van
'&4 50 resultaat verwacht kan
83 4»den, zo schrijft zij in het
60!?verslag. Het jaar 1977
935dd in het teken van de
g^ganisatie. In het eerste
oo>djaar werd het personeels
bestand sterk teruggebracht
(met ca. 150 man) en werden
alle activiteiten geconcen
treerd in het fabrieksgebouw
in Rijswijk. De reorganisatie
bracht veel extra inspannin
gen met zich mee, o.a. de ver
huizing van een groot gedeel
te van het machinepark.
Desondanks kon 1977 met een klein
positief resultaat van 22.000 worden
afgesloten na ëen verlies van 1,58
min in 1976. Ondanks de grote onrust
op de valutamarkt, werden voldoende
orders verkregen. Door de hoge waar
dering van de gulden moest in vele
gevallen een verkrapping van de mar
ge worden geaccepteerd. Hoewel het
personeelsbestand aanzienlijk werd
teruggebracht, daalde de omzet
slechts met 6 pet tot 24,25 min,
waarvan ruim tweederde werd" geëx
porteerd. Een te lage omzet en hoge
researchkosten leidden bij de dochte
ronderneming Duiker Projekten BV
tot verlies. Dit jaar is een voorlopige
samenwerkingsovereenkomst geslo
ten, waardoor Babcock Contractors
Ltd. in Londen een meerderheid in
Duiker Projekten zal verkrijgen. Hier
mede verkrijgt Duiker Projekten de
mogelijkheid om voor vrijwel alle ver
brandingsproblemen passende oplos
singen te kunnen bieden.
In de eerste maanden van 1978 is de
orderontvangst op een zodanig mveau
geweest, dat alle afdelingen van de
fabriek in Rijswijk volledig zijn bezet.
De nadelen van de sterke Nederland
se valutapositie vooral voor het steeds
toenemende exportgedeelte, meent
Duiker door het uitbrengen van nieu
we produkten in de tweede helft van
1978 voor de toekomst te kunnen com
penseren. De samenwerkingsovereen
komst tussen Babcock en Duiker Pro
jekten opent ook nieuwe groeimoge
lijkheden voor Duiker Apparatenfa
briek. Eind 1977 telde Duiker 226
personeelsleden tegen 356 een jaar
eerder.
AMSTERDAM, 5 mei Bij
opening van de Amster
damse effectenbeurs heeft
de aandacht zich vrijdag
volledig gericht op Akzo en
Hoogovens. Bij de recente
.vraag uit het buitenland
voegde zich hier nu ook op
grote schaal het Nederlands
beleggend publiek. Hier
door kon Akzo 0,90 toe
voegen op 28.30 en Hoog
ovens 2,60 op 33,50. De
omzetten in deze fondsen
waren groot.
Op de rest van de actieve
markt heerste een ongeani
meerde „vakantiestem
ming". Van handel was
vrijwel geen sprake, daar
de animo om zaken te doen
bijzonder gering was, het
geen overwegend lagere
koersen tot gevolg had.
Kon. Olie moest 0,70 te
rug tot 126,70 en Unilever
1,30 tot 114,50. Philips
noteerde een dubbeltje ho
ger op 25,30.
De bankaandelen lagen
prijshoudend in de markt,
met ABN 0,50 hoger op
341 en AMRO Bank
0,30 op 75,30.
De scheepvaartsector lag er
eveneens ongeanimeerd bij,
waarbij de koersen fractio-
neel lager waren. Er kwam
abrupt een einde aan de
hausse-stemming voor
KLM. Het luchtvaartaan
deel was door aanbod
3,30 in reactie op
140,50. Nat. Nederlanden
zette de stijgende lijn met
0,70 op 107,10 voort.
Ook de obligatiemarkt was
uiterst kalm. De meeste
koersen waren onveran
derd tot iets vriendelijker.
Dit alles bij geringe omzet
ten.
Er bestond een overweldi
gende belangstelling voor
de claims van de NMB. Dit
werd veroorzaakt daar er
schaarste aan claims zal
ontstaan, daar slechts een
klein gedeelte van de emis
sie op de beurs komt. Het
grootste gedeelte zit in vas
te handen, terwijl de staat
(grootaandeelhouder) reeds
heeft laten weten ook te
zullen inschrijven, zo werd
gezegd.
Het duurde dan ook vrij
lang voordat de handelaren
het eens werden over de
eerste koers. Die kwam ten
slotte op 4,- wat 0,80
boven de theoretische
waarde is. Ook het aandeel
van de NMB stond volop in
de belangstelling. Ondanks
een notering ex-claim no
teerde het aandeel 3,30
hoger op 193,50.
De lokale markt lag er
overwegend goed bij als ge
volg van stimulerend be
drijfsnieuws. De door Van
Gelder Papier gedane me
dedelingen op de jaarverga
dering werden dermate
gunstig beoordeeld, dat
men het in de eerste perio
de niet eens kon worden
over een koers. Volstaan
werd met 30 bieden^ 31
laten tegen een slot van
woensdag van 27,50. met
toestemming mag in de
tweede periode alsnog een
gedane notering worden op
gemaakt.
Het nieuws over Gamma
Holding en Borsumij-Weh-
ry, resp. quitte spelend in
het eerste kwartaal en een
verdere verhoging van de
omzet, deed de koersen van
deze fondsen stijgen. Gam
ma werd, ondanks ex 2,20
dividend notering, vijftig
cent duurder op 76, het
geen gebaseerd was op de
gunstige vooruitzichten bij
dit bedrijf.
INCOURANTE FONDSEN
Alanheri (eert.) 1150
Belg. F. Inc. Waard. 1560
Curacao (Mijnmij.) 63
Enraf Nonius 160
Fr.-Gr. H. 20%
Grontmij
Holl. Sea Search
Immofund 1962
Kon. Maastr Z.wit
5300
1500
11.75 Van Melle 56
15.60 Merwedijk 115
63 Nat. Borg 25.% 260
160 Nat. Grondbezit 140
5500 Nat. Grondbezit 100 440
80 Prins Dokkum 83
7.70 Ruys Beleggingen
1500 VAT 1830
360 Viba 395
BUITENLANDS GELD
(Prijs in guldens)
Amerikaanse dollar
Engelse pond
Belgische fr. (100)
Duitse mark (100)
Ital. lire (10.000)
Portugese esc (100) 470. 6 20
£anaÓÖ?e™r 1.93- 2.03
Franse fr (100) 47 00- 50 00
Zwitserse fr. (100) 112 50-115 50
2.16- 2.26
3.95- 4.25
6.72- 7,02
105.25-108,25
24,75- 27,75
Zweedse kroon (100)
Noorse kroon (100)
Deense kroon (100)
Oostenr. sch (100)
Spaanse pes. (100)
Griekse drachme (100)
Finse mark (100)
Joegosl. dinar (100)
46.25- 49.25
39,75- 42.75
37,75- 40.75
14.74- 15,04
2,63- 2,93
5.55- 6,80
50.75- 53,75
10,50- 12,75j
BEURS VAN NEW YORK
AFC Ind.
All. Chem.
Am, Brands
Am Can.
Am Motors
ATT
Asarco
Bethl. Steel
Boeing
Can. Pac.
Chrysler
Citicorp
Cons Edison
Du Pont
Eastm. Kodak
Ford
Gen. Electric
Gen. Motors
Goodyear
III. Central
IBM
Kennecott
KLM
Mc D. Douglas
Mobil
33 3/8
42 3/4
49 1/4
33 1/4
42 3/4.
47 1/4
15 3/4
10 7/8
23 5/8
50 7/8
47 1/8
49 3/4
51 7/8
30 1/8
15 3/4
31 3/8
24 3/4
16 1/8
22 1/2
46 3/4
16
11 1/2
23 5/8
22 3/8
114 5/8
52
47 1/8
49 3/4
50 5/8
65 1/4
17 1/4
24 3/8
260 5/8
30 1/8
16 1/4
30 5/8
23 3/4
64 1/2
31 7/8
66 3/4
RCA
Rep.Steel
Royal Dutch
S. Fè
Sears R.
Shell Oil
South. Pac.
St. Brands
Stud. Worth
Texaco
Uniroyal
Un. Brands
Unilever
Un. Corp.
Un Techn.
U.S. Steel
Westinghouse
Woolworth
28 1/4
25 3/8
57 7/8
38 1/2
25 1/8
33 1/8
32 1/8
23 1/2
53
26
28 1/8
24 7/8
57 1/4
38 1/2
24 1/4
33 1/8
31 5/8
24 1/2
56 5/8
25
20 3/8 20 1/t
DOW JONES INDEX
824 41—4 42
223.90-0.39
105.01—1.11
285.121 52
7.00 "I -|
|sterdam Over vijfentwintig:
zal de particuliere onderne-
nog steeds bestaan. Deze
spelling was woensdag te ho-
tijdens de viering van het
jarig bestaan van het Neder-
(ls Centrum van Directeuren,
0 enige toonaangevende figuren
het maatschappelijk leven
uitgenodigd zich te wagen,
toekomstvoorspellingen en
en te zetten hoe de wereld er
25 jaar uit zal zien. Voorzit-
Lanser van het CNV ver-
tht, dat de particuliere onder-
Hing het karakter van de eco-
pische orde voor een groot
zal blijven bepalen. De on-
bemingen zullen echter steeds
worden geconfronteerd met
en voorwaarden, die van
enaf aan hun functioneren
kwame en onervaren handen is, of men
dit nu uit vakbonds-, ondernemers- of re
geringsoogpunt bekijkt. Voor de werkne-
Ing. J Kraaijeveld van Hemert, hoogste mer betekent de komst van parlementaire
worden gesteld. De onderneming
zal vermaatschappelijkt worden.
man van de Koninklijke Bos Kalis West
minster Group nv, voorspelde eveneens,
dat de particuliere onderneming zal blijven
bestaan. Over 25 jaar zal echter de parle
mentaire democratie haar intrede in het
bedrijfsleven hebben gedaan. De commis
sarissen zullen dan deels door de aandeel
houders, deels door de ondernemingsraad
worden benoemd. Het „corporatisme" zal
een belangrijke plaats gaan innemen. Dit
democratie in het bedrijfsleven, dat hij
meer bij het bedrijfsgebeuren betrokken
zal zijn. De maatschappij zal over 25 jaar
gematigd socialistisch zijn, waarbij de on
derneming door een liberaal corporatisme
van vakbond en ondernemer een redelijke
groei en bloei zal doormaken.
Drs. J. Bons jr., topman van het Bijenkof-
concern, gelooft niet, dat de kleinschalig
heid in haar oorspronkelijke vorm zal
Oplossing
betekent eendrachtig samenwerken van terugkeren. Wel zal er meer kleinschalig-
vakbond en werkgever. Beiden zullen sterk
de neiging hebben het parlement buiten
spel te zetten, wat het parlement zal nood
zaken zich kwalitatief te verbeteren.
In de onderneming zal de invloed van de
ondernemingsraad groter worden en ook
de kwaliteit van de ondernemingsraad zal
moeten verbeteren. De ondernemingslei-,
ding zal professioneler worden. Op het
ogenblik vindt deze ondernemer, dat de
macht in onze samenleving teveel in onbe-
heid binnen de grootschaligheid komen
(meer rijdende winkels van grootbedrijven,
kleine zelfstandigen binnen een straf geor
ganiseerde inkooporganisatie, franchising
e.d.) recreatie, toerisme, autogebruik en
doe-het-zelf activiteiten zullen nog veel ver
der groeien.
Mevrouw Franssen, directeur van de Con
sumentenbond, verwacht, dat de consu
mentenorganisaties al spoedig zich relatiel
meer met de collectieve sector gaan be
moeien.
2x daags Parijs
(De Gaulle) w.*
Heen:
ma t m
vrij 07.40 en 18.35
zaterdag 10.20
zondag 17.20
Terug:
ma t m
vrij 09.00 en 19.55
zaterdag 11.40
zondag 18.40
6x daags Londen
Hfeathrow) w.
Heen:
ma t m 07.35,11.15,14.10,
vrij 15.40,17.10.20.00.
zaterdag 07.35 en 17.10
zondag 11.15 en 20.00
Terug:
ma t m 08.00, 11.45,
vrij 14.40,16,10,
17.40, 20.30.
zaterdag 08.00 en 17.40
zondag 12.00 en 20.30.
Exclusief:
Guernsey rechtstreeks
iedere woensdag 12.00
uur per Fokker Friend
ship.
Luchthaven Zestienho
ven,direct aan de weg
Rotterdam-Den Haag.
Royale parkeerruimte
dicht bij de vertrekhal.
En zo in 't vliegtuig.
Nadere informatie en
boekingen via uw reis
agent of tel: Rotterdam
stad 010 -146044,
Friendly and on time.
Rotterdam-Zestienhoven
010-15 7633, Den Haag
070- 46925<0.
NLM CityHopper,
^vliegmaatschappij
^gespecialiseerd
korte, snelle
i trajecten.
